Çocuğun ruhsal gelişimi ve psikiyatrik değerlendirme

Psikoseksüel kuram – Psikoanalitik kuram (Freud):

Dönemleri; oral dönem, anal dönem, fallik dönem, ödipal dönem, latans dönem.

• Oral dönem: dürtünün kaynağı dudaklar, ağız ve yutak bölgesi. Dürtünün nesnesi anne memesi. Dürtünün amacı başlangıçta beslenme, sonrasında otoerotik haz.
• Anal dönem: dürtünün kaynağı anorektal mukoza. Dürtü nesnesi dışkı. Dürtünün amacı otoerotik haz ve çevreye hakim olunması.
• Fallik dönem: dürtü kaynağı cinsel organlar. Dürtü nesnesi penis (narsistik bütünlük organı).
• Ödipal evre: dürtü nesnesi karşı cinsten ebeveyn. Dürtünün amacı güçlü olma. Kastrasyon anksiyetesi ya da anneyi kaybetme korkusu özdeşleşmeye neden oluyor.
• Latans dönem: cinsel ve saldırgan dürtülerin baskılandığı, denetim altına alındığı bir dönemdir. Bu dönemde nesne ilişkileri dürtülerden ayrılır.

Nesne ilişkileri kuramı:

• Kendilik: dış dünyada var olan diğer nesnelerden ayrı olarak yaşanan, algılanan fiziksel ve ruhsal bütün bir bireyi kapsar.
• Nesne: kendiliğin dışında kalan, yaşanıp algılanan her şeyi kapsar.
• Ego: kendiliğin içerisindeki ruhsal aygıtın en organize bölümüdür. Ego klinikte yaptığı işlevlerin görülmesi ile değerlendirilir. Kendilik imaj ve reprezentasyonları, nesne imaj ve reprezantasyonları.
• Normal otizm ya da birincil ayrışmamış dönem (0-2 ay): ego yalnızca hoşnutluk ve hoşnutsuzluk yaşantılarını algılar, anı adacıkları.
• Normal simbiyoz (2 ay-8 ay): iyi kendilik-nesne reprezantasyonları, kötü kendilik-nesne reprezantasyonları.—-Kendilik reprezantasyonu ile nesne reprezentasyonu ayırt edilir (6-8 ay- 18-36 ay), yarılmanın sona ermesi.

Bilişsel gelişim ve piaget kuramı

Gelişim evrelerinin sırası evrenseldir. Atlanmadan ve geriye dönüş olmadan ilerler (epigenezis). Evreler arasında hiyerarşik bir bütünlük vardır, ani geçişler yoktur. Her evrenin hazırlık ve tamamlanma aşamaları vardır. Çocuk iki ardışık evrenin özelliklerini gösterebilir. Benzer zihinsel işlem gerektiren durumlarda çocuk farklı başarı düzeyleri gösterebilir. Şemalar insanın çevre ile uyum sağlamak için kullandıkları bilişsel yapılardır. Şemalar gittikçe değişir ve gelişirler. Örgütleme var olan şemaları eşgüdümleme becerisidir. Uyum sağlama; özümleme, uyma, dengesizlik. Dönemler; duyu devinim, işlem öncesi, somut işlemler, soyut işlemler.

• Duyusal – motor dönem (0-2 yaş): çevreyi duyu organları ile tanır. Motor becerileri ile çevreyi kontrol etmeye başlar. Öğrenme gittikçe artan ve gelişen şemalarla olur. Ben merkezcil. Yabancı kaygısı. Nesne sürekliliği yoktur (varlığı sonraki döneme geçişin belirleyicisi).
• İşlem öncesi dönem (2-7 yaş): konuşmanın kazanılması ile başlar. Problem çözmeye odaklı eylemler. Anlık düşünce. Değer yargıları – ahlak kurallarını algılayamaz; birçok tabağı kaza ile kıran bir tabağı kasten kılandan daha suçlu. Sebep – sonuç ilişkisi mantığa dayanmaz (animistik düşünce). Mecazı anlayamaz.
• Somut işlemler evresi: koruma becerisi gelişmiştir. Tersine çevrilebilirlik ilkesi kazanılmıştır. Sınıflama yapılabilir.
• Soyut işlemler dönemi ( > 11 yaş): çıkarsama – yargılama. Adalet – ahlak – gerçek.

Bağlanma kuramı:

Temel bağlanma yaşamın ilk 9 ayında gerçekleşir. Bakımverenin yokluğuna öngörülebilen davranışlar şeklinde kendini belli eder. Dürtüsel bir işlevdir ve hayatta kalmayı, güvenliği sağlar. Bağlanma nesnesinin arzu edilen konumu ile gerçek konumu arasında bir çelişki ortaya çıkınca bağlanma sistemi aktive olur. Bebek-küçük çocuk anneyi güvenli bir üs olarak kullanır. Bakımverenin çocuğun emosyonel tepkilerine verdiği yanıtlar çocuğun kendi duygularını organize etmesini sağlar.

Ruhsal değerlendirme:

İlk soru; başvuru nedeni nedir? İkinci soru; kim gelmek istedi; çocuk, anne ve/veya baba, öğretmen. Görüşme; tek tip görüşme yoktur, görüşme tipi hastanın gereksinimine göre değişir, ancak görüşme çocuk ve ailenin kendini ifade etmesine fırsat tanımalıdır.

Başvuru nedeni: anne babaya göre bir sorun vardır, doktor – öğretmene göre bir sorun vardır, arka planda anne – babanın sorunu vardır, anne baba bir sorundan kuşkulanmaktadır, bir olay nedeniyle başvurma, çocuğun paylaşmak istediği bir sorunu vardır.———Bu bir sorun mudur ona bakılır; döneme özgü olabilir, döneme özgü ancak aşırı olabilir, gerçek bir sorun olabilir, sorun ise boyutu ve şiddetine bakılır.

Görüşme: Güven ortamı; beni anladı mı, kendimi anlatabildim mi? Konuya yönlendirme; anamnez verememe, kaygılanma, bilgi saklama. Belirtileri özgülleştirme; sinirli, hırçın, yaramaz. Nerede, ne sıklıkta, hangi şekillerde bulunuyor. Empati; aileyi anlayabilme kapasitesi, belirtilerin yükü ve önerilerin uygunluğu. Yüksüz ve yansız soru yöneltilmelidir. Anlaşılır bir dil kullanılmalıdır. Sözsüz ifadelere dikkat edilmelidir. Önyargısız olunmalıdır. Çağrışımlar geliştirilmelidir. Değerlendirme: çocuğun ayrılmaya verdiği yanıt, ebeveyn-çocuk ilişkisi, fizik görünüm, yönelim, motor davranış, bilişsel gelişim ve zeka,algı, bellek, okuma yazma, konuşma ve dil, düşünce süreci ve içeriği, duygudurum, nesne ilişkileri değerlendirilir.

YORUMUNUZ VAR MI?

Label

İsim*

Email*

Δ

Label

İsim*

Email*

Δ

0 Yorum

Inline Feedbacks

Tüm yorumları gör