Nörolojik muayene nasıl yapılır?

Muayenede değerlendirilecekler: mental durum, kraniyal sinirler, motor sistem, refleksler, duyu fonksiyonları, meningeal irritasyon, komadaki hastanın muayenesi.

Mental durum muayenesi:

Bilinç durumuna bakılır; letarji, stupor, koma. Kooperasyon (isbirligi), oryentasyon (yer, zaman, kişi) varmı bakılır. Hafıza normal mi; kısa, yakın, uzak. Duyusal durum nasıl; künt, oforik, ajite, ilgisiz, depresif.

Kraniyal sinirler:

1-Olfaktor sinir: sigara, kahve, nane-gözler kapalı iken burna yaklaştırılır. Kokunun tanımlanması değil, duyulması esastır (nezle, yaşlılıkta azalabilir).

2-Optik sinir: görme keskinliğine bakılır; Snellen testi. Görme alanına bakılır; konfrontasyon, perimetre. Renkli görmeye bakılır; Frans worth Munsell renk testi. Fundus incelemesi yapılır; oftalmoskop. Işık refleksine bakılır; direk refleks, indirek refleks. Göz hareketlerini sağlayan sinirler: 3-4-6. Göz hareket muayenesi yapılır (parmak takibi) (LR₆ SO₄)₃.

3-Okulomotor sinir: medial, superior rektus, inferior rektus, inferior oblik, levator palpebra superior, ışık refleksi efferent yol. Lezyonunda; pitozis, midriazis, gözde dışa ve aşağıya kayma oluşur.

4-Troklear sinir: superior oblik kasını innerve eder. Lezyonunda; aşağı bakarken (örn. merdiven inerken) çift görme, göz orta hatta aşağıya baktırılırken dışa kayma vardır.

6-Abdusens sinir: lateral rektus kasını innerve eder. Lezyonunda; yana bakışta çift görme, gözde içe kayma vardır.

5-Trigeminal sinir: Duyu ve motor lifler içerir.
Duyu muayenesi: oftalmik, maksiller, mandibüler alan. Pamuk ve iğne ile sinirin üç dalının muayenesi yapılır.
Motor muayene: diş sıkma ile temporal ve masseter kas palpasyonuna bakılır. Çene açma ile deviasyonuna bakılır, pterigoid kas lezyonunda çene lezyon tarafına kayar. Refleks muayenesi yapılır. Kornea refleksine bakılır (pamuk ile). Yüzün duyusu (kornea refleksi). Çiğneme kasları; çene lezyon tarafa deviye.

7-Fasiyal sinir: Yüz kaslarını innerve eder.Dilin 2/3 ön kısmının tad duyusunu alır.Üst yüz yarısı muayenesi; gözlerini sıkıca kapama, kaşlarını kaldırma. Alt yüz yarısı muayenesi; dişlerini gösterme, nazolabial oluk belirginliği, ıslık çalma, dudak büzme, yanaklarını şişirme.Tad muayenesi; tatlı, tuzlu, ekşi, acı solusyon ile yapılır. Lezyonunda; santral parezi (lezyonun karşı tarafında alt yüz yarısı), periferal parezi (lezyon tarafında tüm yüz yarısı) görülebilir.

8-Vestibülokohlear sinir: İşitme ve denge. Lezyonunda; sağırlık ve kulak çınlaması (fısıltı ile konuşma, iki parmak sürtünme sesi-5 cm.den). Vertigo, denge bozukluğu, bulantı, kusma görülebilir.

9-Glossofaringeal sinir,
10-Vagus: Her iki sinir için tad duyusu, refleks ve yüzeyel duyu, kas innervasyonu-ortak muayenesi yapılır. Konuşmada dizartri, yutma bozukluğu, öğürme refleksi görülebilir.

11-Aksesuar sinir: Sternokleidomastoid kas; başı karşı tarafa çevirir-sola çevirirken sağ çalışır. Trapezius kası; omuzları yukarı kaldırır.

12-Hipoglossal sinir: dil motor innervasyonunu sağlar. Dil dışarı çıkartılır; fasikülasyon, atrofi, deviasyon olabilir.

Motor sistem:

Kuvvet azlığı (parezi) monoparezi, paraparezi, hemiparezi, pleji, tam kuvvet kaybı görülebilir.

Kas kuvvet muayenesi: Normal kuvvet 5 puandır. Kas güçsüzlüğü var, yerçekimine karşı hareket ettirebiliyor ve direnç gösterebiliyorsa 4 puandır. Kas yerçekimine karşı hareket ettirilebiliyor ancak direnç gösteremiyorsa 3 puandır. Kası kaldıramıyor (yerçekimine karşı gelemiyor), yatağa paralel hareket ettirebiliyorsa 2 puandır. Kasta çok hafif kasılma palpe ediliyor ama gözlenen hareket yoksa 1 puandır. Hiç hareket yoksa 0 puandır.

Refleks muayenesi:

Derin tendon refleksleri: refleks çekici ile yapılır. Bu refleksler; Biseps, Triseps, Brakiyoradyal (stiloradyal), Patella, Aşil.

Yüzeyel refleksler: Plantar refleks; ayak tabanının künt cisimle çizilmesi. Normal cevap fleksör, patolojik cevap ekstansör (Babinski). Oppenheim ve Chaddock babinskinin eşdeğerleridir.

Tendon refleksleri: 0 = Kayıp veya alınmıyor. ± = Azalmış. + = Normal. ++ = Canlı. +++ = Artmış. ++++ = Polikinetik; bir vuruşa birkaç hareketle cevap vardır.

Çene refleksi: Periferik siniri; N. trigeminus. Segmanter inervasyonu; pons. Patolojik durum; ponsun üzerindeki piramidal yol lezyonlarında artar.

Biceps refleksi: Normal cevap önkolun fleksiyonudur. Periferik sinir: N. Musculocutaneus. Segmanter inervasyon: C5, C6 m. spinalis.

Triceps refleksi: Normal cevap önkolun ekstansiyonudur. Periferik sinir: N. Radialis. Segmenter inervasyon: C6, C7 m. spinalis.

Stiloradiyal refleks: Normal cevap önkolun fleksiyon ve hafif supinasyonudur. Parmaklarda da hafif bir fleksiyon görülebilir. Periferik sinir: N. radialis. Segmanter inervasyon: C5, C6 m.Spinalis

Patella refleksi: Normal cevap bacağın ekstansiyonudur.Periferik sinir: N. Femoralis. Segmanter inervasyon: L2 – L4 spinalis.

Aşil refleksi: Normal cevap ayak bileğinin planter fleksiyonudur. Periferik sinir: N. Tibialis. Segmanter inervasyon: S1 m. spinalis.

Artmış ve polikinetik refleksler piramidal sistem hastalıklarında görülür. Kisiye göre değişmek üzere canlı refleksler normal insanlarda da görülebilir. Refleksleri aslında normal olan bir kiside tendon reflekslerini almada güçlükle karsılasılabilir. Bu durumda refleksler hastanın dikkatini başka yöne çeken kolaylastırıcı manevralar ile tekrar muayene edilir. Örnegin hastadan kenetlenmis ellerini sıkıp gevsetmesi, üçer üçer sayması istenir. Bunlardan birincisine Jendrassik manevrası adı verilir. Refleks arkının herhangi bir noktada kesilmesi tendon refleksinin azalma veya hiç alınmamasına (kayıp) neden olur (polimyelit, polinoropati, polimiyozit).

Yüzeyel refleksler:
Kremaster refleksi: Teknik; uyluk iç kısmı çizildiğinde aynı taraftaki testis yukarı çekilir. Periferik sinir: N.Femoralis. Segmanter inervasyon: L1-L2 m. spinalis.
Anal refleks: Teknik; perianal bölge hafifçe çizilir. Normal cevap anüs sfinkterinin kasılmasıdır. Segmanter inervasyon: S4,S5 m. spinalis.
Taban derisi refleksi (planter refleks): Teknik; ayak tabanı ucu künt bir cisimle dış kenarı boyunca topuktan orta parmak metatarso-falengeal eklemine dogru çizilir. Normal cevap parmakların fleksiyonudur. Periferik sinir: N. Tibialis. Segmanter inervasyon: S1, S2 m. spinalis.

Duyu muayenesi:

1-Yüzeyel duyu: Ağrı; iğne ile yapılır. Isı; sıcak soğuk test tüpü ile yapılır. Dokunma; pamuk ile yapılır.

2-Derin duyu: Pozisyon. Vibrasyon; diapozon ile yapılır.

Meningeal irritasyon:

1-Ense sertliği.
2-Kernig bulgusu: kalça ve dizden 90 derece fleksiyon, sonra dizden ekstansiyon-pozitifse ağrı, rezistans ve ekstansiyon kısıtlılığı vardır.
3-Brudzenski belirtisi: sırtüstü yatan hastada çene göğüse değdirilirken kalça ve dizde fleksiyon vardır. Sırtüstü yatarken diz eklemi ekstansiyonda iken kaldırılınca karşı kalça ve dizde fleksiyon vardır.

Komada hasta muayenesi:

Mental durum (şuur durumu), solunum tipi, pupillalar, göz hareketleri, motor muayene değerlendirilmelidir.

Mental durum:
Uyanıklık: kişi kendinin ve çevrenin farkında, normal ses tonuyla konuşulduğunda size bakıyor, uyaranlara tam ve uygun cevap veriyor.
Letarji: yüksek sesle konuşulduğunda, dalgın ama gözlerini açıyor, size bakıyor, sorulara cevap veriyor, sonra hemen uykuya dalıyor, muayeneye devam etmek için tekrar uyandırılması gerekiyor.
Stupor: uykudan ancak ağrılı uyaranla uyanıyor, sözlü uyaranlara cevap yok.
Koma: tekrarlayan ağrılı uyarana rağmen gözleri kapalı ve uyanmıyor, eksternal uyarana cevap yok.

Glasgow koma skalası (E4M6V5):

Göz açıklığı: spontan açıksa 4, sözel uyarı ile açılırsa 3, ağrılı uyarılı açılırsa 2, tepki yoksa 1 puan verilir.
Motor tepki: komutlara uyuuorsa 6, ağrıya lokalize oluyorsa 5, ağrıya geri çekme yapıyorsa 4, anormal fleksiyon yapıyorsa 3, anormal ekstansiyon yapıyorsa 2, tepki yoksa 1 puan verilir.
Sözel cevap: oryante ise 5, uyumsuz ve kendiliğinden yanıt veriyorsa 4, birbiriyle bağımsız kelimeler söylüyorsa 3, inlemeler-mırıltılar yapıyorsa 2, cevap yoksa 1 puan verilir.

Tiroid muayenesi:

1-İnspeksiyon: büyüme varmı bakılır.
2-Palpasyon: önden palpasyon ve arkadan palpasyon yapılarak şunlara bakılır; büyüklük, simetri, kıvam, hassasiyet, yüzeyin düzgün veya irregüler oluşu, nodül varlığı. 3-Oskültasyon: Graves’te üfürüm duyulabilir.

Evreleme:
Evre 0: palpe edilemeyen ve dışardan görülmeyen tiroid bezi.
Evre 1: palpe edilebilen ve ancak baş hiperekstansiyonda iken görülen tiroid bezi.
Evre 2: baş normal pozisyonda iken görülebilen tiroid bezi.

Nodül varsa; sayısı, büyüklüğü, kıvamı, yerleşim yeri, çevreye yapışık olup olmadığı, hassasiyeti değerlendirilmelidir.

YORUMUNUZ VAR MI?

Label

İsim*

Email*

Δ

Label

İsim*

Email*

Δ

1 Yorum

En Yeniler

Eskiler Beğenilenler

Inline Feedbacks

Tüm yorumları gör

Serpil kas

7 yıl önce

Annem sik sik dusuyor.Bilinci yerinde B.koy ruh sinir yasdan dolayi dedi.Bunun tedvisi yokm.Ne olurbana yardimciokun cook zor durumdayim 544 551 33 38 tlf.den ulasirsaniz cokmemnunolurum..Saygikar…
.

0

Yanıtla