Gırtlak (larenks) kanseri nedir? Neden olur? Belirtileri ve tedavisi

Gırtlak kanseri, boğaz bölgesi ve ses tellerini etkileyen bir kanser türüdür. En önemli nedeni alkol ve sigaranın aşırı kullanımıdır. Kötü beslenme ve genetik yatkınlık diğer risk faktörleridir. Çoğu gırtlak kanseri olgusu sağlıklı bir yaşam tarzı ve dengeli beslenmeyle önlenebilir. 50 yaşın üzerindeki erkeklerde yaygın görülür. Gırtlak kanserinin başlıca belirtileri ses kısıklığı ve ses değişikliğidir. Ana tedaviler ameliyat, radyoterapi ve kemoterapidir. Tedavi büyük ölçüde kanserin başladığı bölgeye ve evresine göre değişir. Erken teşhis ile herhangi bir fonksiyon kaybı yaşanmadan başarılı şekilde tedavi edilebilir. Ancak kanserin tekrarlama veya baş-boyun bölgesinde yeni kanser geliştirme riski vardır. Bu nedenle hasta tedaviden sonra yakından izlenmelidir.

Gırtlak (larenks) kanseri nedir?

Boğaz ve ağız bölgesinde büyüyen kanserli tümörler hangi kısmın etkilendiğine bağlı olarak farklı isimlendirilir. Gırtlak veya boğazdaki neredeyse tüm kanserler, en iç tabakadaki ince, düz yapılı skuamöz hücrelerden gelişir.

Baş ve boyun kanserleri neden olur? Belirtileri ve tedavi yöntemleri

Gırtlak kanseri nedenleri

Gırtlak kanserinin kesin nedeni bilinmemektedir ancak bazı faktörler riski arttırabilir:

• Sigara ve her türlü tütün kullanımı
• Aşırı alkol tüketimi
• Ailede baş-boyun kanseri öyküsü
• Daha önce baş-boyun kanserlerinden birini geçirmiş olmak
• Sağlıksız beslenme
• Asbest, kömür-odun tozu, boya buharları gibi zararlı maddelere maruz kalma
• Cinsel yolla bulaşan insan papilloma virüsü (HPV)
• Genetik sendromlar
• Erkek olmak (kadınlardan beş kat daha fazladır)
• Yaşlılık (genellikle uzun yıllar boyunca gelişir, gençlerde yaygın değildir)

HPV virüsü nasıl bulaşır? Rahim ağzı kanserinin tanı ve tedavisi

Gırtlak kanseri belirtileri

• Ses kısıklığı, ses değişiklikleri
• Yutma problemi, boğaz ağrısı
• Boyunda yumru, şişme
• Uzun süreli öksürük
• Kalıcı kulak ağrısı
• Solunum güçlüğü
• İstem dışı kilo kaybı

Gırtlak (larenks) ve altyutak (hipofarenks) yan yana durduklarından bu bölgedeki kanserler benzer belirtiler gösterirler.

Baş ve boyun kanserleri neden olur? Belirtileri ve tedavi yöntemleri

Gırtlak kanseri türleri

Gırtlak 3 bölüme ayrılır, kanserin başladığı bölge tümör tipini ve tedavi şeklini belirler:

• Supraglottik kanser: Ses tellerinin üst kısmında başlar. Supraglottis yiyecek ve sıvıların akciğerlere girmesini önleyen kapağın(epiglottis) bulunduğu kıkırdak parçasıdır.
• Glottik kanser: Glottis ses tellerinin olduğu bölümdür. Gırtlak kanserlerinin yaklaşık % 60’ı bu bölgede başlar.
• Subglottik kanser: Ses tellerinin alt kısmında (Subglottis) başlar, nadir görülür.
  Bazı nadir kanser türleri de gırtlakta başlayabilir:
• Minör tükürük bezi kanserleri: Gırtlağın astar tabakasının altındaki kısımlarda bulunan küçük bezlerin hücrelerinde gelişebilir.
• Sarkomlar: Gırtlağın bağ dokularında gelişebilir.
• Melanomlar: Genellikle deride başlar, ancak nadiren vücudun iç yüzeyinde gelişir.

Melanom nedir? Cilt kanseri melanomun nedenleri, belirtileri ve tedavisi

Gırtlak kanseri teşhisi

Kan testi

Kan testleri karaciğer ve böbreklerin ne kadar iyi çalıştığını görmek ve ameliyat, kemoterapi gibi tedavilerden önce genel sağlığı değerlendirmek için yapılır.

Tıbbi prosedürler

• Nazendoskopi: Bir endoskopi yöntemidir. Lokal anestezik bir spreyle burun ve boğaz uyuşturulduktan sonra, burundan boğazın arkasına doğru bir endoskop indirilerek gırtlağın net bir görüntüsü elde edilir. Gırtlak kanseri hastalarında diğer baş-boyun kanserleri için de yüksek risk olduğundan ağız, dil, boyun da dikkatle incelenir.
• Larengoskopi: Genel anestezi altında ağızdan sokulan laringoskop yardımıyla gırtlağın detaylı incelenmesidir.
• Panendoskopi: Endoskop yardımıyla yemek borusu, soluk borusu, gırtlak, alt yutak, mide, bağırsaklar incelenir.
• Biyopsi: Farklı şekillerde yapılabilir:
• Geleneksel biyopsi: Genel anestezi altında bir kesi yapılarak tümörden doku parçası çıkarılır ve incelenir.
• Endoskopik biyopsi: Genel anestezi altındayken endoskop yardımıyla gırtlaktan hücre örneği çıkarılarak mikroskop altında incelenir.
• İnce iğne aspirasyonu: Boyundaki yumrulardan veya şişmiş lenf bezlerinden ince, boş bir iğne yardımıyla doku örneği çıkarılarak mikroskop altında incelenir.

Biyopsi nedir, nasıl yapılır? Biyopsinin riski var mıdır?

Görüntüleme testleri

• Bilgisayarlı tomografi (BT): Tümörün boyutuna, yakındaki dokulara ve lenf düğümlerine yayılıp yayılmadığına bakılır.
• Manyetik rezonans (MR): Gırtlak, boyun ve çevre dokuların ayrıntılı görüntüsü için güçlü manyetik alanlar ve radyo dalgaları kullanılır.
• PET taraması: Kanser yayılımının olası bölgelerini araştırmak için yapılır.
• Ultrason taraması: Yüksek frekanslı ses dalgaları kullanılarak, gırtlak yakınındaki lenf düğümlerinde kanser belirtileri kontrol edilir.
• Baryum yutmak: Genellikle yutmayla ilgili bir sorun yaşandığında yapılan ilk testtir. Boğaz ve yemek borusu duvarlarını kaplamak için baryum denilen kireçli sıvı içilir ve bir dizi x-ışınıyla görüntü alınır.
• Göğüs röntgeni: Kanserin akciğerlere yayılıp yayılmadığına bakılır.

Röntgen nedir, nasıl çekilir? Radyografik muayene ve zararları

Gırtlak kanseri evreleri

• Evre 0: Karsinoma in sit (CIS) denilen ilk aşama evre 0’da tümör boğazın etkilenen kısmındaki hücrelerin üst tabakasındadır.
• Evre 1: Erken evre olarak adlandırılır. Tümör 2cm’den küçüktür, gırtlağın başladığı kısmıyla sınırlıdır, ses telleri normal hareket edebilir.
• Evre 2: Ses tellerinde, altında veya üzerinde başlamış olabilir ve gırtlağın başka bölümüne doğru büyümektedir, ses telleri normal hareket edebilir. Tümör 2-4 cm arasındadır, yakın lenf düğümlerine veya vücudun uzak bölgelerine yayılmamıştır.
• Evre 3: Lokal ileri kanser olarak adlandırılır. Tümör hala gırtlakta ancak 3 cm’den daha büyüktür ve ses tellerinden birinin durmasına neden olarak yakın alanlara veya tiroid kıkırdağının iç kısmına doğru genişlemektedir veya bir lenf noduna yayılmıştır.
• Evre 4: Tümör 6 cm’den büyüktür ve gırtlağın dışındaki vücut dokularına doğru genişlemiştir. Tiroid bezi, nefes borusu, yemek borusu, dil-boyun kaslarına yayılmış olabilir veya lenf düğümlerine ve uzak organlara yayılmıştır.

Onkoloji nedir? Onkolog ne iş yapar? En önemli onkolojik hastalıklar

Gırtlak kanseri metastazı

Kanserin, başladığı yerden vücudun diğer bölgelerine doku, lenf sistemi ve kan yoluyla yayılmasına metastaz denir. Metastatik tümör, primer tümör denilen orijinal tümörle aynı tip kanserdir ve çoğunlukla ölümcül olur. Gırtlak kanseri boyun, soluk borusu, tiroid, yemek borusu gibi yakın dokulara veya akciğer, karaciğer ve kemik gibi uzak bölgelere yayılabilir.

Metastaz nedir, neden olur? Metastatik kanser belirtileri ve tedavisi

Gırtlak kanseri tedavisi

Gırtlak kanserinin kesin tedavisi var mı?

Gırtlak kanserinin tedavi başarısı, kanserin evresine bağlıdır. Çoğunlukla erken aşamada teşhis edilebilir ve başarı şansı çok yüksektir.

İlaç (kemoterapi) tedavisi ve yan etkileri

Kemoterapide kanserli hücrelerin DNA’larına zarar vermek, öldürmek için güçlü ilaçlar kullanılır. Ameliyat ve radyoterapiden önce veya radyoterapi ile birlikte uygulanabilir.

Kemoterapi nedir? Kanser tedavisinde nasıl uygulanır, yan etkileri nelerdir?

İlerlemiş veya tekrarlayan kanserin tedavisinde kullanılarak semptomları hafifletebilir, kanserin büyümesini yavaşlatabilir. Genellikle ilaçlar, en fazla 6 ay boyunca, her 3-4 haftada bir damar içine enjekte edilir.

Her tedavi için birkaç gün hastanede kalmak gerekebilir. İlaçlar kanserli dokuya olduğu kadar sağlıklı dokuya da zarar verebileceğinden bazı yan etkilere neden olabilir. Bunlar:

• Hasta hissetmek
• Saç kaybı
• İştahsızlık, ishal
• Boğaz, ağız ülseri
• Yorgunluk ve enfeksiyon riskidir

Yeni ilaçlar (Hedefe Yönelik Tedavi) fayda ediyor mu?

Gırtlak kanseri ameliyatı

Endoskopik rezeksiyon

Kanserin erken evresindeyken genel anestezi altında özel bir mikroskopla gırtlağın büyütülmüş görüntüsü sağlanarak lazer veya cerrahi aletlerle kanser çıkarılır. Ameliyattan sonra birkaç hafta boyunca boğazda ağrı ve seste kalıcı değişiklik olabilir.

Parsiyel larenjektomi

Küçük tümörlerde gırtlağın kanserden etkilenen kısmı çıkarılarak ses tellerinden bazıları bırakılır. Bu işlem konuşma yeteneğini korur fakat ses çok kısık olabilir. Nefes almayı kolaylaştırmak için, boyunda geçici bir deliğe tüp bağlanır (geçici trakeostomi). Gırtlak iyileşince tüp çıkarılır ve delik iyileşir.

Ağız kanseri neden olur? Belirtileri ve tedavisi yöntemleri

Total larenjektomi

Büyük boyutlu, ilerlemiş kanserde tüm gırtlak, ses telleri, yakındaki lenf düğümleri çıkarılır. Ameliyattan sonra boyunda nefes almayı sağlayacak kalıcı bir delik (stoma) açılacaktır (trakeotomi). Ses telleri olmadan konuşmayı öğrenmek için konuşma patoloğu ile çalışılması gerekecektir.

Boyun diseksiyonu

Kanser boynunuza yayılırsa, doktorunuz lenf düğümlerinin bir kısmını veya tamamını çıkarmak için ameliyat önerebilir.

Kordektomi

Ses tellerinin tümü veya bir bölümü çıkarılır. Kordektomi çok küçük veya glottik yüzeydeki kanserlerde kullanılabilir ve konuşmaya etkisi, alınan ses tellerinin sayısına bağlıdır.

Rekonstrüktif cerrahi

Kanserin giderilmesi için yapılan ameliyatlardan sonra, etkilenen alanların yapısını veya işlevini iyileştirmek için boğaza yakın bir bölgeden kas ve deri nakledilir:

• Trakeo-özofageal ponksiyon (TEP): Cerrahların konuşmayı yeniden yapılandırmaya çalıştıkları en yaygın yoldur. Ameliyat sırasında veya daha sonra yapılabilir. Bu prosedür, stoma bölgesindeki küçük bir delikten nefes borusu ve yemek borusu arasında bir bağlantı oluşturur.
• Trakeostomi: Akciğerlere hava girmesini sağlayarak nefes almaya yardımcı olmak için soluk borusu boynun önündeki bir deliğe (stoma) bağlanır.
• Gastrostomi tüpü: Ameliyatlar yutkunma yeteneğini etkileyebileceğinden kanser tedavisi sırasında, boğazınız iyileşirken yeterli beslenmeye yardımcı olmak için burnunuzdan midenize inen bir tüp ile beslenmeniz gerekir.

Ameliyattan sonra rehabilitasyon

Radyoterapi

Radyoterapide, kanserli hücreleri yok etmek için yüksek enerjili radyasyon dozları kullanır. Erken evre gırtlak kanserinde ana tedavi olarak veya tekrarlayan kanserde ameliyattan sonra kemoterapiyle birlikte uygulanabilir. İşlem sırasında başı doğru pozisyonda tutmak ve ışınların doğruca gırtlağa yönlendirilmesi için, tedaviye başlamadan önce yüzün kalıbı alınarak özel plastik bir maske yapılır.

Radyasyonun verilme şekli kanserin tipine, evresine bağlıdır; vücudun dışındaki bir makineden ışınların yönlendirildiği dış radyasyon terapisi; mühürlenmiş radyoaktif bir maddenin, iğne, tohum, tel veya kateter içinde, tümöre veya yakınına yerleştirildiği dahili radyasyon tedavisi kullanılabilir.

Tedavinin seyri genellikle 3 ila 7 hafta sürer; haftanın 5 günü kısa seanslarda verilir, geri kalan 2 gün hasta dinlendirilir. Yan etkileri; güneş yanığına benzer cilt reaksiyonları, ağız ülserleri, yorgunluk, tat ve iştah kaybıdır.

Radyoterapi nedir? Kanser tedavisinde nasıl uygulanır? Yan etkileri

Gırtlak kanseri öldürür mü?

Hastalığın durumu kanserin boyutuna, evresine, tedaviye nasıl yanıt verdiğine göre değişir; genel olarak erken aşama kanserler için hayatta kalma oranları daha yüksektir. Ancak hastanın yaşı, genel sağlığı gibi diğer birçok faktör kanserin seyrini etkileyebilir.

Gırtlak kanseri yaşam süresi

Gırtlak kanserleri için sağ kalma oranları, kanserin başladığı gırtlağın bölümüne ve evresine göre değişmektedir. Erken aşamada teşhis edilebilirse tedavi sonrası en az 5 yıl hayatta kalma şansı % 80-90 civarındadır. Genel olarak hastaların % 60’ı 5 yıl veya daha uzun süre hayatta kalma şansına sahiptir.

Gırtlak kanserine iyi gelen şifalı bitkiler

• Biberiye: Antioksidan, tümör ve iltihap önleyici etkileri bağışıklık sistemini güçlendirerek kanserden korur. Biberiye suyu ile gargara yapabilir veya çayını tüketebilirsiniz.
• Zencefil: Antibakteriyel, iltihap önleyici, üst solunum yolu enfeksiyonlara karşı etkilidir. Yemeklerde, salatalarda ve çay olarak tüketilebilir. Boğazı rahatlatan zencefil çayı ses tellerini tahrişe karşı korur.
• Ekinezya: Enfeksiyondan alerjiye kadar ses kısıklığına neden olan durumlarda etkilidir. Kanser tedavisinde bağışıklık sisteminin güçlendirilmesinde, kemoterapinin yarattığı tahribatın önlenmesinde etkilidir.
• Sarımsak: Doğal antibiyotik olan sarımsak ses kısılmasına karşı etkilidir, tahrişi azaltır, tümör oluşumunu ve ilerlemesini önler. 1-2 diş doğranmış sarımsağa bal ve elma sirkesi karıştırıp doğal bir şurup hazırlayabilirsiniz.

Kuşburnu faydaları nelerdir? Çayı hangi hastalıklara iyi gelir?

Gırtlak kanseri hastaları nasıl beslenmeli?

Dengeli beslenmek sağlıklı olmanın önemli bir parçasıdır. Doğru oranlarda çeşitli yiyecekler tüketmek, sağlıklı kiloyu korumak anlamına gelir. Vitamin, mineral kaynağı bol miktarda meyve, sebze yemek; peynir, yoğurt, süt, soya içecekleri ve bol sıvı tüketmek kanser riskini azaltabilir.

Bakliyat, balık, yumurta, et vücudun kendini onarması için gerekli protein kaynaklarıdır. Yağ, tuz, şekerin yüksek olduğu yiyecek ve içeceklerden uzak durulmalıdır.

Gırtlak kanseri hastalarına öneriler

• Alkol ve tütün ürünlerini kullanmaktan kaçının.
• Sağlıklı beslenin (meyve, sebze, domates, turunçgiller, zeytinyağı, balık yağı içeren Akdeniz diyeti gırtlak kanseri riskini azalmaktadır).
• Akupunktur, masaj terapisi, meditasyon, rahatlama teknikleri gibi alternatif tedaviler, teşhis ve tedavinin yan etkileriyle başa çıkmanıza yardımcı olabilir.
• Tedavi kararları verirken rahat hissetmeniz için gırtlak kanseri hakkında bilgi edinin.
• Duygularınızla başa çıkmanıza yardımcı olabilecek yakın arkadaş veya aile üyelerinizle konuşun.
• Tedavi sırasında kendinize iyi bakın; stresten kaçının, yeterince uyuyun, yürüyüş ya da egzersiz yapın, müzik dinlemek veya kitap okumak için zaman ayırın.
• İyileşmenin izlenmesi ve kanser nüksünün kontrol edilmesi için tedaviden sonraki ilk iki yıl boyunca tüm takip randevularına mutlaka gidin.

Referanslar: 1- What is throat cancer?, 2- Throat Cancer, 3- Laryngeal (larynx) cancer

YORUMUNUZ VAR MI?

Label

İsim*

Email*

Δ

Label

İsim*

Email*

Δ

0 Yorum

Inline Feedbacks

Tüm yorumları gör