Brusella nedir? Nasıl bulaşır? Belirtileri, tedavisi ve aşısı

22 Nisan 2015   |    5 Ocak 2020    |   Kategori: Enfeksiyonlar, Sağlık Sözlüğü Print

Brusella, bakterilerin neden olduğu ve hayvanlardan insanlara bulaşan (zoonoz) bir hastalıktır. İnsandan insana nadiren bulaşan brusella belirtilerinin belirgin özellikleri yoktur ve hafiften ağır klinik tablolara kadar değişebilir. Akut veya kronik seyredebilen brusella, bir çok hastalığı taklit edebilen sistemik bir enfeksiyon hastalığıdır. Gelişmekte olan ülkelerde yaygın görülen hastalık ciddi sağlık ve gıda güvenliği sorunlarına neden olabilen önemli bir halk sağlığı problemidir. Brusella, Akdeniz ateşi veya Malta ateşi gibi isimlerle de anılmaktadır. İnsanlara genellikle çiğ et ve pastörize edilmemiş süt gibi hayvansal ürünlerden bulaşır. Brusella bakteriler tıpkı şarbon hastalığında olduğu gibi havayla ya da açık bir yara ile temas yoluyla yayılabilir. Brusellanın önlenmesinde hayvanlar için etkili aşılar ardır, ancak insanlar halen bir aşı mevcut değildir.

Brusella (Bruselloz) nedir?

Bruselloz, hayvanlardan insanlara çoğu kez pastörize edilmemiş süt, peynir ve diğer süt ürünleri ile yayılan bakteriyel bir enfeksiyondur. Daha nadir olarak hastalık hava yoluyla ya da enfekte hayvanlarla doğrudan temas yoluyla bulaşabilir. Belirtileri ve bulguları birçok hastalığı taklit ettiğinden tanısı zordur. Akdeniz havzası, Arap yarımadası, Hindistan, Orta Asya, Afrika, Orta ve Güney Amerika’da yaygın bir hayvan hastalığıdır. Hastalık daha çok koyun, domuz, sığır ve köpeklerde görülür. Genellikle antibiyotiklerle tedavi edilebilir.

Brusella

Brusella bakterisinin mikroskop görüntüsü

Bruselloz nasıl bulaşır?

Bruselloz birçok yabani ve evcil hayvanda görülebilir. Hayvancılıkla uğraşan insanlara bulaşma riski çok daha yüksektir. Sığır, keçi, koyun, domuz, köpek, deve, yaban domuzu ve ren geyiği hastalığa özellikle yatkındır. Bakteriler hayvanlardan insanlara üç ana şekilde yayılabilir:

  • Çiğ süt ürünleri: Enfekte hayvanların sütünün içindeki Brucella bakterileri, bu sütlerle üretilen ve pastörize edilmemiş süt, dondurma, tereyağı ve peynir tüketen insanlara bulaşabilir. Bakteri, enfekte hayvanların çiğ veya az pişmiş etlerinden de bulaşabilir.
  • Hava yolu: Brucella bakterileri havada kolaylıkla yayılır. Çiftçiler, laboratuvar teknisyenleri ve mezbaha çalışanları, bakterileri soluma yoluyla kapabilir.
  • Direkt temas: Enfekte bir hayvanın kanında, sperminde veya plasentasında bulunan bakteri kan dolaşımınıza bir kesik veya yaradan girebilir. Normalde hayvanlarla sıradan temas enfeksiyona neden olmaz. Bruselloz evcil hayvanlardan çok nadiren bulaşır. Ancak bağışıklık sistemi zayıf kişiler risk altındadır ve evcil hayvanlarını brusellaya karşı aşılatmaları koruyucu olabilir.

Bruselloz normal olarak insandan insana yayılmaz, ancak birkaç vakada, kadınların doğum sırasında veya anne sütü ile bebeklerine hastalık bulaştırdıkları tespit edilmiştir. Bruselloz nadiren, cinsel aktivite veya kontamine kan veya kemik iliği nakliyle yayılabilir.

Şarbon nedir? Nasıl bulaşır? Belirtileri ve tedavisi

Bruselloz belirtileri

  • Ateş,
  • Titreme
  • İştah kaybı
  • Terleme, Halsizlik
  • Eklem, kas ve sırt ağrısı
  • Baş ağrısı

Bruselloz belirtileri gripile benzerlik gösterir ve enfekte olduktan sonraki birkaç gün ila birkaç ay içinde herhangi bir zamanda ortaya çıkabilir. Bruselloz semptomları iyileştikten sonra uzun süre görülmeyip bazen geri dönebilir. Bazı kişilerde bruselloz, tedaviden sonra bile yıllarca devam eden semptomlarla kronik hale gelir. Uzun süreli semptomlar arasında omurga ve omurgaya komşu eklemleri etkileyen enflamatuar artrit sonucu oluşan yorgunluk, tekrarlayan ateş, artrit, kalbin şişmesi (endokardit) ve spondilit sayılabilir.

Bruselloz tanısı

Bruselloz tanısı, hastalığa neden olan bakteriye nasıl ve ne zaman maruz kaldığınızı anlamaya bağlıdır. Doğru tanı için doktor öncelikle kan testi ve kemik iliği kültürü isteyecektir. Bu testlerle kanınızda brucella bakterisi ya da bu bakteriye karşı antikor olup olmadığı anlaşılır. Daha sonrasında şu ek tanı yöntemleri de gerekebilir:

Brusella testi

Brusella tanısında kan testi de kullanılmaktadır

  • X-ışınları: Kemiklerinizdeki ve eklemlerdeki değişiklikleri ortaya çıkarabilir.
  • Bilgisayarlı tomografi (BT) veya manyetik rezonans görüntüleme (MRI). Bu görüntüleme testleri, beyin veya diğer dokulardaki inflamasyonu veya apseyi tanımlamaya yardımcı olur.
  • Beyin omurilik sıvısı kültürü: Bu testte alınan az miktarda sıvı örneğinde beyin ve omuriliğinizde menenjit ve ensefalit gibi enfeksiyon olup olmadığına bakılır.
  • Ekokardiyografi: Ses dalgalarıyla kalbinizin görüntüsü alınır ve kalbinizde enfeksiyon belirtilerine ya da bir hasar olup olmadığına bakılır.

Tomografi nedir, nasıl çekilir? BT ne işe yarar, zararları nelerdir?

Brusella tedavisi

Brusella tedavisinde antibiyotikler kullanılır ve belirtileri hafifletmeyi, hastalığın tekrarlamasını ve komplikasyonları önlemeyi amaçlar. En az altı hafta boyunca antibiyotik kullanmak gerekir. Brusella tedavisinde doktorunuz hem rifampin hem de doksisiklin reçete edebilir. Belirtileriniz birkaç ay boyunca tamamen yok olmayabilir. Hastalığın tekrarlama ve kronikleşme riski vardır. Bu nedenle tedavi sonrasında mutlaka kontrole tekrar gitmek çok önemlidir.

Brusella komplikasyonları

Antibiyotiklerle tedavi başarılı olmazsa, bruselloz ciddi komplikasyonlara neden olabilir. Bruselloz, üreme sisteminiz, karaciğeriniz, kalbiniz ve merkezi sinir sisteminiz dâhil olmak üzere vücudunuzun hemen hemen tüm bölümlerini etkileyebilir. Kronik bruselloz sadece bir organda veya vücudunuzda komplikasyonlara neden olabilir. Bruselloz sebebiyle ölüm nadirdir. Olası komplikasyonlar şunlardır;

  • Endokardit (Kalbin iç tabakasının enfeksiyonu): Brusellozun en ciddi komplikasyonlarından biridir. Tedavi edilmeyen endokardit kalp kapakçıklarına zarar verebilir veya yok edebilir ve brusellozla ilişkili ölümlerin önde gelen nedenidir.
  • Artrit: Eklem iltihabı eklemlerinizde özellikle dizlerde, kalçalarda, ayak ve el bileklerinde, omurgada ağrı, sertlik ve şişlik ile kendini gösterir.
  • Spondilit: Omurganızın kemikleri (omurganız ya da omurga ve pelvisiniz arasındaki eklemlerin iltihaplanması) tedavi edilmesi güç olabilir ve kalıcı hasara neden olabilir.
  • İltihap ve testislerin enfeksiyonu (epididimo-orşit): Bruselloza neden olan bakteriler sperm kanalı ve testisleri birbirine bağlayan sarmal tüpü enfekte edebilir. Oradan iltihap testisin kendisine yayılabilir ve şişlik ve şiddetli ağrıya neden olabilir.
  • Dalak ve karaciğerin iltihabı ve enfeksiyonu: Dalağı ve karaciğeri etkileyerek normal boyutlarının ötesinde genişlemesine neden olur.
  • Merkezi sinir sistemi enfeksiyonları: Bunlar arasında, menenjit gibi potansiyel olarak yaşamı tehdit eden hastalıklar, beyin ve omuriliği çevreleyen zarların iltihaplanması ve ensefalit bulunmaktadır.

Kuduz nedir? Nasıl bulaşır? Belirtileri, tedavisi ve aşısı

Bruselladan korunma yolları

Hayvanlar için bruselloz aşısı vardır. Evcil hayvanlarla çalışıyorsanız, hayvanlarınızı bruselloz için aşılamanız gerekir. Ne yazık ki, insanlar için bruselloz için bir aşı yoktur. Bu yüzden kendinizi bakterilerden korumak için başka adımlar atmanız önemlidir.

  • Pastörize edilmemiş süt, peynir ve dondurma tüketmekten kaçının. Özellikle başka ülkelere seyahat ediyorsanız bu konuda daha dikkatli olmanız gerekebilir.
  • Tüm etleri 145 ila 165 F (63 ila 74 C) arası bir iç sıcaklığa ulaşıncaya kadar pişirin. Dışarıda yemek yiyorsanız eti iyi pişmiş sipariş edin. Kaynağı belirsiz et satın almayın
  • Eğer bir veteriner, çiftçi, avcı veya mezbaha işçisiyseniz, hasta veya ölü hayvanlarla ya da hayvan dokularıyla çalışırken ya da doğum yapan bir hayvana yardım ederken lastik eldiven ve koruyucu gözlük kullanın. Hayvan kanıyla temas etmemesi için cildinizdeki açık yaraları örtün.
  • Yüksek riskli işyerlerinde güvenlik önlemleri alın. Laboratuvar çalışanıysanız, tüm örnekleri uygun biyogüvenlik koşulları altında inceleyin. Bakteriye maruz kalınması durumunda derhal tedaviye başlanmalıdır.
  • Kesimhanelerde, hayvanların öldürüldüğü alan ile diğer işlem alanlarının birbirinden ayrılması ve koruyucu giysiler kullanılması gibi önlemler alınmalıdır.

Brusella aşısı

Aşılama, birçok ülkede brusellanın kontrolünde büyük rol oynamıştır. Şu anda sadece hayvanlar için geliştirilen aşılar kullanılmaktadır. Bruselloz aşısı canlı bir aşı olduğu için insanları hasta etme riski vardır. İnsanları korumaya yönelik bir aşı henüz bulunmamıştır. O yüzden eğer evcil hayvanınız varsa ve bağışıklık sisteminiz zayıfsa hayvanınızı aşılatmanız gerekebilir.

Brusella tedavisinde şifalı bitkiler var mıdır?

  • Kolloidal gümüş suyu: Bruselloz için en çok kullanılan ve en çok tavsiye edilen doğal tedavi yöntemlerinden biridir. Anti-bakteriyel özelliği ile Malta ateşi için mükemmel bir doğal ilaçtır. Tüm sağlık malzemeleri satan mağazalarda kolayca bulunabilir. Eğer bulmakta zorlanırsanız güvenilir olduğunu düşündüğünüz internet mağazalarından da satın alabilirisiniz.
  • Sarımsak: Sarımsak birçok hastalık türü için en çok kullanılan doğal tedavi yöntemlerinden biridir. Doğal tıpta onlarca yıldır kullanılan en iyi anti-bakteriyel ilaçlardandır. Brusellozun doğal tedavisinde de kullanılması önerilmektedir: 1,5 bardak su içine 1 diş sarımsak atın ve kaynatın. Buna sarımsak çayı diyebilirsiniz. Bu çayı iyileşene ve belirtileriniz kaybolana kadar günde birkaç kez içmelisiniz. Bu kürü uyguladıktan sonra, tedavinize sarımsak çorbası ile devam etmelisiniz. Eğer bir mide probleminiz yoksa günde 3 kez 1’er diş çiğ sarımsağı da tedavinize ekleyebilirsiniz.

Kaynaklar ve Referanslar:
1- What is Brucellosis
2- Brucellosis treatment
3- All about Brucellosis

YAZIYI PAYLAŞ

YORUMUNUZ VAR MI?

guest

0 Yorum
Inline Feedbacks
Tüm yorumları gör
Araç çubuğuna atla