Asbest nedir? Ne kadar tehlikelidir? Korunmak için ne yapmalı?

Asbest, doğalda bulunan bir mineraldir; ısı direnci, yalıtım özelliği ve esnekliği nedeniyle inşaat, gemi yapımı ve çimento üretimine kadar pek çok alanda yaygın olarak kullanılmıştır. Ancak çok zehirli olması ve karsinojenik özelliği nedeniyle 50’den fazla ülkede kullanımı yasaklanmıştır. Asbestin başta kanser olmak üzere pek çok ölümcül akciğer hastalığına neden olduğu kanıtlanmıştır. Asbest maruziyeti akciğer zarı kanseri (mezotelyoma), akciğer kanseri, akciğer yapısını tutan asbestozis başta olmak üzere pek çok hastalığa neden olabilir. En önemli maruziyetler mesleki ve çevresel yolla olmaktadır. Solunum havasında asbest tozu bulunması hiçbir şekilde güvenli değildir. Asbest kullanımı Türkiye’de de 2010 yılından beri yasaklanmıştır.

Asbest nedir?

Asbest nerelerde bulunur?

Asbest, çok yalıtkan, esnek ve dayanıklı özelliklere sahip olduğu için eskiden pek çok alanda yaygın olarak kullanılmaktaydı. Başta gemi, otomobil, inşaat sanayiinde yalıtım ve sızdırmazlık amaçlı kullanılmıştır. Sağlığa zararları kanıtlandıktan sonra pek çok ülkede yasaklanmıştır. Ancak daha önce kullanıldığı malzeme ve mekanlar tehlike yaratmaya devam etmektedir. Özellikle eski binalarda çimento ve izolasyon alanlarında kullanıldığı için tamir ve bina yıkım işlemlerinde çok dikkatli olunması gerekir.

Asbestin neden olduğu hastalıklar ve korunma yöntemleri

Asbest nasıl anlaşılır?

Asbest tozları çok küçük zerreler halinde olduğu için gözle saptamak mümkün değildir. Ayrıca kendine has bir kokusu bulunmadığı için kokusundan da anlaşılamaz. Asbesti tespit etmenin tek yolu alınan numunelerin laboratuvarlarda test edilmesidir. Bu neden eski bina, çatı, gemi sökümü ve tamiri gibi işlemler yapılmadan önce numune alınarak test edilmesi gerekir. Asbest riski varsa bu tür işlemler yapılmadan önce mutlaka koruyucu önlemler alınması gerekir. Çevrede yaşayanların bölgeden ayrılması önerilmektedir.

 Asbestin zararları nelerdir?

Asbest kanserojen bir maddedir. Birçok ciddi hastalığın oluşmasına zemin hazırlar. Yapısında asbest bulunan binalarda tadilat esnasında veya yıkım esnasında asbest lifleri ortaya çıkmakta ve uzun süre havada asılı kalabilirler. Bunların solunması kanser ve akciğer hastalıklarının ortaya çıkmasına neden olabilir.

• Asbest cilde temas ettiğinde dahi cilt yaralarına neden olabilir
• Asbest tozunun olduğu ortamda nefes almak akciğere zarar verir
• Asbest lifleri akciğer zarlarında yaraların oluşmasına ve iltihaba neden olur; bu hastalığa Asbestoz denir.
• Asbestin neden olduğu bir diğer hastalık ise akciğer zarı ve karın zarı kanseri olan Mezotelyoma hastalığıdır. Mezotelyomada kendisini nefes darlığı ile gösterir. Kesin tanı için akciger röntgeni ve tomografi gerekir. Ayrıca kesin tanı için ise ultrason incelemesi ve beraberinde biyopsi yapılması gerekebilir. Erken dönemde cerrahi müdahale uygulandığı takdirde olumlu sonuç almak mümkündür fakat gerekli müdahaleye geç kalınmışsa hastalığın boyutu ölüme götürebilmektedir.
• Asbest kaynaklı hastalıklarda maruziyet süresi ve ortamda bulunan asbest miktarı da ciddi önem taşımaktadır. Asbeste maruz kalındığı süreçten itibaren 10-15 yıl sonra bile pek çok hastalık ortaya çıkabilir.
• Asbeste uzun süre maruz kalanlar içinde özellikle sigara içenler için risk daha fazladır.
• Asbest akciğer zarları arasında su toplanması, akciğer zarında kalınlaşmanın meydana gelmesi ve akciğer yapısında doku tahribatına neden olur.
• Asbest ayrıca akciğer kanseri, gırtlak kanseri ve sindirim sisteminde kanser oluşumuna neden olur.
• Asbest eklemlerde kireçlenmelere yol açmaktadır.

Akciğer kanseri belirtileri nelerdir? Nedenleri, tanısı ve evreleri

Asbestten korunmak için ne yapmak gerekir?

• Asbestin kullanıldığı alanlarda çalışan kişilerin özel eğitim almış olması ve gerekli koruyucu ekipmana sahip olması gerekir
• İşçilerin bu alanlarda çalışmadan önce her türlü güvenlik önlemini alması gerekir
• Mesleki açıdan asbeste maruz kalan kişilerin bu maddenin neden olabileceği hastalıklar hakkında da yeterince bilgi sahibi olması gerekir
• Asbestin bulunduğu ortamda olmak bile hastalık için yeterlidir
• Asbestin yoğun olarak bulunduğu alanlarda yerleşim yasaklanmalı, kişilerin bu alanlarda olası zorunlu ise süre kısa tutulmalı ve solunum maskeleri takılmalıdır
• Başta maske ve koruyucu kıyafetler olmak üzere asbest yoğunluğuna uygun kıyafetler ve ekipmanlar kullanılmalıdır.

Türkiye’de de asbest kullanımı

Türkiye’de de asbest kullanımı yasaklanmıştır. Buna rağmen özellikle son yıllarda, asbest kullanılan inşaatların yıkımı, asbestli malzemelerin sökümü, tamiratı, geri dönüşüm gibi işlemler devam ettiği için bu alanlarda çalışanlar için risk çok fazladır.

Zararlı düzeydeki maruziyetler  daha çok  mesleki ortamlarda meydana gelmektedir. İnşaat işleri ve kentsel dönüşüm amaçlı bina yıkımları özellikle çok tehlikelidir, çünkü yaygın olarak kullanılan pek çok inşaat malzemesi asbest içermektedir. Bu anlamda çalışanların asbest maruziyetini önlemek ve ortaya çıkacak sağlık risklerini engellemek amacıyla tedbir alınması ve koruyucu ekipman kullanması büyük önem taşımaktadır.

Ülkemizde de bu amaçla 2013 yılında çıkarılmış ‘Asbestle Çalışmalarda Sağlık Ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik’ uyarınca gerekli tedbirlerin alınması hem çalışanın hem de çevrenin korunması için büyük önem arz etmektedir. Bu yönetmeliğe göre, asbest bulunan alanlarda çalışacak kişilerin bu alanda özel eğitim görmüş ve kurs bitirme belgesi almış asbest söküm çalışanı / uzmanı olması gerekmektedir.

YORUMUNUZ VAR MI?

Label

İsim*

Email*

Δ

Label

İsim*

Email*

Δ

0 Yorum

Inline Feedbacks

Tüm yorumları gör