Kolonoskopi nedir? Nasıl yapılır? Kolonoskopinin riskleri nelerdir?
Kolonoskopi, kalın bağırsağın kolonoskop isimli tüple görüntülenmesidir. Bu sayede kalın bağırsaktaki polipler, kanserli hücreler ve anormal yapılar teşhis edilebilir. Amaç, kişide kolon kanseri, ülseratif kolit vb. herhangi bir kalın bağırsak hastalığının olup olmadığının tespit edilmesidir. İşlem, genellikle 30 dakika sürer ve hastada herhangi şiddetli bir ağrı ya da krampa yol açmaz. Ertesi gün hasta, normal yaşantısına devam edebilir. 50 yaş üstündeki herkes, kolonoskopi yaptırarak kolon kanseri ile karşılaşma riskini en az %30 oranında düşürebilir. 10 yılda bir kolonoskopinin tekrarlanması ise erken teşhis oranını %80’e kadar arttırmaktadır.
İçindekiler
Kolonoskopi nedir?
Kolonoskopi, kalın bağırsak ve rektumdaki hastalıkların tespit edilmesinde kullanılan bir tanı yöntemidir. İşlem esnasında rektuma kolonoskop isimli, bir parmak kalınlığında uzun ve esnek bir tüp yerleştirilir. Bu aletin uç kısmında ışık kaynağı ve bir kamera bulunur. Tüpteki kamera sayesinde kalın bağırsak ve rektumdan elde edilen görüntüler, bir TV ekranına yansıtılır. Böylece tahriş olmuş doku ve polipler, kanserli hücreler, ayrıntılı şekilde görüntülenebilir.
Kolon kanseri neden olur? Belirtileri, tedavi yöntemleri ve ameliyatı
Kolonoskopi sırasında ilk olarak kolonoskopun uç kısmı anüse sokulur. Ardından bu tüp, yavaş bir şekilde görsel kontrol eşliğinde rektuma sokulur. Kolon boyunca ilerletilen tüp, en son aşamada kolonun ilk kısmı olan çekuma yerleştirilir. Kolonoskopi ile kalın bağırsakta görüntülenen anormal dokular çıkarılabilir ve doku örnekleri alınabilir.
İşlem ile kalın bağırsağın başlangıç kısmı olan çekum % 80-90 olguda tam anlamıyla incelenir. Hatta ince bağırsak ile kalın bağırsağın birleşim noktası bile görüntülenebilir. Ancak, obezite, kalın bağırsağın aşırı kıvrımlı yapısı kalın bağırsağın tamamının görüntülenmesine engel olabilir.
Kolonoskopi neden yapılır?
Doktorunuzun sizden kolonoskopi talep etmesinin birden fazla nedeni olabilir. En yaygın kolonoskopi istenme sebepleri şunlardır:
Bağırsak bulgularını ve semptomlarını araştırma
Karın ağrısı, rektal kanama, kronik kabızlık ve ishal şikayetleriyle doktora gittiğinizde; bu semptomların asıl nedenini tespit etmek amacıyla kolonoskopi yaptırmanıza karar verebilir. Ülseratif kolit ya da Crohn hastalığının teşhisi ve tedavisinde kolonoskopi önemlidir. Bu hastalıklar, bağırsakta kanama, delinme, apse oluşumuna zemin hazırlar.
Bu yüzden düzenli olarak yapılan kolonoskopi ile hastalık seyri doktor tarafından takip edilmelidir. Alt sindirim sistemi kanamalarının durdurulmasında kolonoskopi yapılabilir. Kanamalar, kolonoskopiyle iğne, ilaç verilmesi, elektrik akımı verilmesi ya da lazerle yakma vb. müdahaleler ile durdurulabilir.
Kolon kanserini teşhis etme
Kolon kanserinin teşhisinde doktorunuz, kolonoskopiden yararlanabilir. Özellikle 50 yaş üzerindeyseniz, her 10 yılda bir olacak şekilde kolonoskopi yaptırmanız, erken teşhis aşamasında son derece önemlidir.
Kolonoskopi işlemi uzmanlar tarafından uygun ortamda yapılır
Kalın bağırsaktaki polipleri görüntüleme
Daha önce kalın bağırsağında polip tespit edilen hastalarda yeni polip oluşumunu görüntülemek amacıyla kolonoskopiye başvurulabilir. Poliplerin tespiti durumunda hasta, kolon kanserine yakalanmadan bu polipler uygun bir tedavi ile yok edilebilir.
Ailenizin kolon kanseri geçmişi bulunuyorsa, ülseratif kolit ya da Crohn hastalığınız mevcutsa, son zamanlarda fazla kilo aldıysanız, sigara kullanıyorsanız, sizde kanser riskini arttıran genetik bir durum söz konusuysa kolon kanserine yakalanma riskinizin oldukça yüksek olduğunu unutmayın ve kontrollerinizi mutlaka düzenli olarak yaptırın.
Karın ağrısı, kronik ishal ve kabızlık, rektal kanama vb. kolon kanseri belirtilerinden biri sizde varsa ya da 50 yaşın üzerindeyseniz doktorunuza kolonoskopi yaptırmak istediğinizi dile getirebilir; erken müdahale sayesinde ölümcül sonuçlardan kurtulabilirsiniz!
Kabızlık neden olur, ne iyi gelir? Kabızlığın ilaç ve fitille tedavisi
Kolonoskopi hangi hastalıkların teşhisinde kullanılır?
- Kolon kanseri
- Bağırsak polipleri
- Rektum kanseri
- FAB (çoklu bağırsak polibi)
- İltihabi bağırsak hastalıkları (ülseratif kolit, Crohn hastalığı vb.)
- Nedeni bilinmeyen kansızlığa yol açan hastalıklar,
Kolonoskopi işleminin genellikle yarattığı önemli bir risk yoktur
Bunların dışında bağırsak düğümlenmesinin tedavisinde, nedeni bilinmeyen karın ağrısı, ishal ve kabızlığın sebeplerinin teşhisinde, bağırsak darlığının balon ile genişletilmesinde, BT, MRG gibi görüntülemelerde bağırsaklarda bir sorun belirlendiğinde, bağırsaktaki yabancı cisimleri almak amacıyla da kolonoskopi kullanılabilir.
Kolonoskopiden önce yapılması gerekenler
İşlemin başarıyla tamamlanabilmesi için hasta, kolonoskopiye hazırlanmalıdır. Hazırlık sürecinde yapılması gerekenleri ise aşağıdaki şekilde sıralayabiliriz:
Kolonun boşaltılması ve temizlenmesi
Kolonda bulunan bazı kalıntılar, kolon ve rektumun görüntülenmesine engel teşkil edebilir. Bu yüzden de kolonunuzu işlem öncesinde boşaltmanız gerekir. Bu amaçla işlemden bir gün öncesinde özel bir diyet uygulayarak, kolonunuzu temizleyebilirsiniz.
- Katı yiyecek tüketiminden kaçınarak, bol bol su içerek, kolonunuzun daha temiz olmasını sağlayabilirsiniz.
- İşlemden en az 2-3 gün önce kırmızı ya da mor renkli içecekler ve jelatin tüketimini bırakmalısınız.
- 2-3 gün öncesinden yağsız bulyon ya da et suyu, sade kahve ve çay, elma suyu gibi bağırsakları temizleyen yiyecek ve içecekler tüketmeye başlamalısınız.
- Aynı zamanda işlemden en az 6 saat öncesinde katı ve sıvı yiyecek ve içecek tüketimini bırakmalısınız!
İlaç kullanımının kesilmesi ya da dozun azaltılması
Özellikle diyabet, yüksek tansiyon ya da kalp hastalığınız varsa veya demir içeren ilaçlar kullanıyorsanız, kullandığınız ilaçlardan doktorunuza bahsetmelisiniz.
Ecoprin, Heparin, Aspirin gibi kan inceltici ilaçların, romatizma ve ağrı kesici ilaçların işlemden 7 gün önce kesilmesi gerekebilir. Doktorunuz, İbuprofen vb. içerikli NSAİ ilaç kullanımını da bırakmanızı önerebilir. İşlemden en az bir hafta öncesinde kullandığınız tüm reçeteli ya da reçetesiz ilaçlarla ilgili olarak doktorunuza bilgi vermelisiniz.
Müshil ya da lavman kullanımı
Kalın bağırsağın temizlenmesi adına doktorunuz, birtakım müshil ilaçların dışında lavman kullanmanızı da önerebilir.
Kolonoskopi ne kadar sürer?
Kolonoskopi süresi 15 ile 60 dakika arasında değişiklik gösterebilir. İşlem sonrasında hasta, 30-60 dakika dinlenmelidir. Hastanın kalın bağırsağının kıvrımlı olması durumunda işlemin tekrarlanması gerekebilir.
Kolonoskopi nereden yapılır?
Kolonoskopi, makattan yapılır. Kolonoskop isimli tüp, anüsten içeri salınır.
Kolonoskopi nerede yapılır?
Hastanelerde, kliniklerde, doktor ofisinde kolonoskopi yapılabilir. Genel cerrah uzmanı ya da gastroenteroloji uzmanı tarafından yapılabilir.
Hangi durumlarda kolonoskopi yapılamaz?
- Hastanın rızası olmadığında
- Bağırsak hazırlığının yetersiz olması durumunda
- Bağırsakta delinme şüphesi olduğunda
- Hasta yakın bir zaman öncesinde kalp krizi geçirmişse
- Karın zarı iltihabının varlığında
- Şiddetli bağırsak iltihaplarının varlığında (fulminan kolit vb.)
- Hastada uyum güçlüğü varsa
- Bağırsak apsesi ve bağırsak divertükülü varlığında
- Gebelikte kolonoskopi yapılamaz. Bu yüzden kolonoskopi öncesinde mevcut ya da geçmişteki hastalıklarınızla ilgili olarak doktorunuzu mutlaka bilgilendirmelisiniz.
Kolonoskopi zararları ve sakıncaları
Kanama ve kolonun tahriş olması, işlemin en ciddi zararlarıdır. Özellikle işlem esnasında kalın bağırsaktaki poliplerin çıkarılması, kanamaya yol açabilir. Kullanılan sedasyon ilaçlarına karşı alerji gelişimi de kanamaya neden olabilir. Ancak doktorunuz, kanamaya anında müdahale ederek, kanamayı durdurabilir.
İşlem, kalın bağırsakta geçici de olsa bakteri artışını tetikleyebilir. Komplikasyonlar daha çok bağırsak poliplerinin alınmasına bağlı olarak gelişir. İşlem sonrası 7-10 gün içerisinde makatta kanama görülebilir. İşlem sonrası 2 hafta boyunca siz fark etmeseniz de kanamanız olabilir. Bu durumda tekrarlayan kolonoskopi ile kanama tedavi edilebilir.
Kolonoskopi sonrası şikayetler
- İşlem sonrasında sizi evinize götürecek birine ihtiyacınız olabilir. Çünkü kendinizi yorgun ve halsiz hissedebilirsiniz.
- İşlem esnasında size verilen uyuşturucu ilaçların etkisi birkaç gün devam edebilir. Bu yüzden en azından ertesi güne kadar hiçbir şekilde araç kullanmamalısınız. Ertesi gün normal yaşantınıza geri dönebilirsiniz.
- Kolonoskopide poliplerin çıkarılması durumunda doktorunuz size özel bir diyet önerebilir. Bu diyete uymanız gerekir.
- İşlem sonrası ilk bağırsak hareketinizde az bir miktar kan ile karşılaşabilirsiniz. Ancak bu normal bir durumdur.
Kolonoskopi sonrasında karnınızda şiddetli ağrı, yüksek ateş, kanlı bağırsak hareketleri, baş dönmesi ve anüs kanamasının durmaması gibi komplikasyonlar ile karşılaşmanız durumunda acilen bir hastaneye gitmelisiniz!
Kolonoskopi yaptırmak tehlikeli mi?
Kolonoskopi, sık yapılan ve alanında uzman bir doktor tarafından yapıldığında tehlike oranı oldukça düşük bir işlemdir. Ancak nadir de olsa kanama, kolonun delinmesi, karında şiddetli ağrı, solunum ve kalp problemleri gibi bazı komplikasyonlar gelişebilir. Özellikle kullandığınız ilaçlarla ilgili olarak işlem öncesi doktorunuzu doğru bilgilendirmeniz, işlemin daha güvenli gerçekleşmesini sağlayacaktır.
Kolonoskopi ağrılı bir işlem mi?
İşlem, hastaya sedasyon (sakinleştirici birtakım ilaçlar) verilmesi ya da anestezi ile başlar. Sedasyon ilaçları ya da genel anestezi, hastanın işlem esnasında ağrı ve acı hissetmesini engeller. Ancak bu hastanın hafif baskı ve kramp hissetmesine yol açabilir.
Kolonoskopi ölüm riski
Kolonoskopi ile ilişkili ölüm riski çok düşüktür. 2010 yılında yapılan bir çalışmada, kolonoskopi geçiren 371 bin’den fazla insan arasından herhangi bir nedenden ötürü 128 ölüm gerçekleştiği bulunmuştur. Kolonoskopilerin çoğunlukla yaşlı kişilerde ve diğer tıbbi rahatsızlıkları olan kişilerde yapıldığı düşünüldüğünde, bu sayı çok düşüktür.
Kolonoskopi ve sanal kolonoskopi
Sanal kolonoskopi, bilgisayarlı tomografi ya da manyetik rezonans, görüntüleme cihazlarıyla kalın bağırsağın üç boyutlu olarak görüntülenmesidir. Ancak bu işlem, kolonoskopi ile aynı sonuçları vermez. Sanal kolonoskopi ile bağırsakta polip tespit edilse de polipler çıkarılamaz. Poliplerin çıkarılması için ekstra kolonoskopi yapılması gerekir. Aynı zamanda 2-10 mm çap aralığındaki polipler sanal kolonoskopide gözden kaçırılabilir.
Kolonoskopi ile kalın bağırsak röntgeni arasındaki fark
Kalın bağırsak hastalıklarının tanısında kullanılan kalın bağırsak röntgeni, makat yoluyla kalın bağırsağın içinin bir ilaçla doldurulmasıdır. Çekilen filmler ile bağırsak hastalıkları araştırılır. Lakin röntgen ilacının basınçlı verilmesi bağırsak delinmesine neden olabilir. İşlem esnasında hastaya X ışını verilir. Röntgen, hastalarda kalp ritim bozukluğu gelişmesine yol açabilir. Bağırsakta polip ya da kanser teşhisi durumunda tekrar kolonoskopiye ihtiyaç duyulur. Bknz:>>> Colonoscopy
YAZIYI PAYLAŞ
Benzer Yazılar
Kolon kanseri neden olur? Belirtileri, tedavi yöntemleri ve ameliyatı
Cerrahi, kolon kanseri tedavisinde üstünlüğünü koruyor!
Kadınlarda ve erkeklerde en sık görülen kanser türleri ve tedavileri
Kolon ve rektum kanserleri önlenebilir mi? Erken tanısı ve belirtileri
Endoskopi nedir? Neden ve nasıl yapılır? Riskleri nelerdir?
YORUMUNUZ VAR MI?