Mamografi nedir? Ne için, nasıl çekilir? Sonucu nasıl değerlendirilir?

Mamografi kadınlarda meme kanserinin teşhisinde kullanılan önemli bir görüntüleme yöntemidir. Mamogram olarak da adlandırılan mamografi görüntüleri hem tanı hem de tarama aracı olarak kullanılır. Düzenli klinik muayeneler ve aylık kendi kendine muayenelerle birlikte, meme kanserinin erken teşhisinde hayati öneme sahiptir. Mamogramlar memede gelişen diğer hastalıklar ve sorunları da gösterebilir. Uzmanlar, 40 yaş ve üstü kadınların, her iki yılda bir düzenli olarak mamografi taraması yaptırmasını önermektedir. Ailesinde meme kanseri öyküsü olan kadınların 30 yaşından itibaren mutlaka mamografi çektirmesi önerilmektedir.

Mamografi nedir?

Mamografi, özellikle meme dokusunun görüntülenmesi için düşük enerjili X ışını kullanan bir görüntüleme yöntemidir. Meme kanserinin erken teşhisinde çok önemli rol oynar. Kanser şüphesi ya da belirtisi olmadığında, sadece kontrol amaçlı uygulanan mamografi, tarama mamogramı olarak bilinir. Teşhis mamogramı, tarama mamogramından daha kapsamlıdır. Genellikle memenin birden fazla pozisyondan görüntülerini almak için daha fazla X ışını kullanılır.(1,2)

Meme kanseri neden olur? Belirtileri, tedavisi ve elle muayenesi

Dijital mamografi nedir?

Dijital mamografi, klasik mamogramlarla aynı x-ışını teknolojisini kullanır, ancak memeden geçen x-ışınını kaydetmek için film yerine, katı hal detektörleri kullanılır. Bu dedektörler, içlerinden geçen x ışınlarını bilgisayara gönderilen elektronik sinyallere dönüştürür. Bilgisayar, bu elektronik sinyalleri bir monitörde görüntülenebilecek ve kullanılmak üzere saklanabilecek görüntülere dönüştürür.(3)

Dijital mamografinin film mamografisine göre avantajıları

• Görüntünün daha net olmasını sağlar,
• Anormallik tespitinde bilgisayar desteğinden yararlanılır,
• Dijital dosyalar, ikinci bir görüş için diğer uzmanlara kolaylıkla iletilebilir,
• Yanlış pozlama teknikleri veya film geliştirme sırasındaki sorunlar nedeniyle çekimin yenilenmesi ihtimalini ortadan kaldırır.

Mamografi neden çekilir?

Mamografi türleri ve kullanım alanı: (4)

• Tarama mamografisi: Semptomu bulunmayan kadınlarda meme kanseri olup olmadığını tespit için yılda bir çekilir.
• Teşhis mamografisi: Tarama mamogramı şüpheli bir alan gösteriyorsa, memede bir yumru ya da ağrı hissediliyorsa, cilt kalınlaşması veya memede akıntı gibi başka olağandışı semptomlar varsa kullanılır. Tarama mamografisi yapılmasının zor olduğu meme implantlarının varlığı gibi özel durumlarda meme dokusunu görüntülemek üzere kullanılabilir. Teşhis mamografisi tarama mamografisinden daha uzun sürer ve toplam radyasyon dozu daha yüksektir. Çünkü memenin daha fazla röntgen görüntüsü çekilir.
• İğne lokalizasyonu ve tümör işaretlemesi: Tarama veya tanısal mamografide şüpheli görünen meme kitlelerinde doku örnekleri elde etmek ve cerrahide tümör işaretlemesi yapmak için çekilir.

Emar (MR) nedir, nasıl çekilir? Manyetik rezonans ne işe yarar?

Mamografi ne zaman çekilmeli?

Uzmanlar ve sağlık kuruluşları, kadınların düzenli mamografi çekimine ne zaman başlaması veya testlerin ne sıklıkla yapılması gerektiği konusunda farklı görüşlere sahiptir. Fakat genel görüş, 40 yaş ve üstü kadınların, her yıl ya da iki yılda bir, 50 yaşından itibaren ise yılda bir mamografi çektirmesi yönündedir.

Doktorunuzla risk faktörleriniz, tercihleriniz ve taramanın yararları ve riskleri hakkında konuşarak birlikte, hangi tarama planının sizin için en iyisi olduğuna karar verebilirsiniz. (2)

Mamografi öncesi nelere dikkat edilmeli?

• Mamogramın çekildiği gün deodorant, pudra, parfüm veya losyon kullanmayın, ayrıca, göğüs veya koltuk altlarına merhem, krem sürmeyin. Bu maddeler, görüntülerin doğruluğunu etkileyebilir, taşlaşma veya kalsiyum birikintileri gibi görünebilir.
• Meme semptomları veya problemleri, hormon kullanımı, ailede veya kişisel meme kanseri öyküsü veya hamile kalma ihtimaliniz varsa doktorunuzu bilgilendirin.

• Hamileyseniz veya emziriyorsanız, taramadan önce mutlaka radyoloji uzmanına ve doktora bilgi verin. Doktor ultrason gibi başka tarama yöntemlerini tercih edebilir.
• Adet döneminde göğüsler daha hassas ve şiş olacağı için mamografiyi adet dönemi öncesinde değil, adeti izleyen hafta çektirmeyi tercih edin. Göğüsteki hassasiyeti azaltmak için testten bir hafta önce kafein tüketmeyin.
• Mamografi çekimi sırasında bele kadar soyunmanız gerekebilir, bu nedenle çekim günü iki parçadan oluşan bir kıyafet tercih edin. Tkı takmayın, bol giysiler giyin.
• Eğer varsa, önceki mamogramların kopyalarını çekim günü yanınızda getirin.

Ultrason nedir, ne işe yarar? Ayrıntılı ve renkli ultrasonografi neden çeklilir?

Mamografi nasıl çekilir?

Mamografi çekiminde özel bir röntgen makinesinin önünde durulur. Meme ameliyatı geçmişi varsa, teknoloji uzmanı yara izinin bulunduğu bölgeye küçük işaretler koyabilir. Bu, radyoloğa en yüksek nüks riskinin olduğu yerleri gösterecektir. Radyolog, göğsü şeffaf plastik bir plakaya yerleştirir. Plakayı hastanın boyuna uyacak şekilde ayarlar, göğsün rahat görüntülenmesini sağlayacak baş, kol ve gövde konumlandırılmasına yardımcı olur.

Başka bir plaka göğse yukarıdan sıkıca bastırarak meme dokusunu yaymak için birkaç saniye boyunca basınç uygular. Plakalar memeyi düzleştirir ve röntgen çekilirken sabit tutar. Bu rahatsız edici olabilir, ancak net bir resim elde etmeye yardımcıdır. Bulanık görüntü olasılığını azaltmak için röntgen çekilirken birkaç saniye nefes alınmaması istenebilir. Radyolog röntgen cihazını kullanmak için bir duvarın arkasına veya yan odaya girer. Röntgen, göğüslerin bilgisayarda görüntülenen siyah beyaz görüntülerini yakalar.

Memenin yandan görüntüsü için adımlar tekrarlanır. Her iki memenin de aynı şekilde röntgeni çekilir. Standart bir mamografide, her memenin hem üstten hem de yandan görüntüleri alınır. Doktor şüphelendiği bir alandan daha fazla çekim isteyebilir. (2)

Radyoloji nedir? Radyolog kimdir, hangi hastalıklara bakar?

Mamografi sonucu

Mamografi sonucu ne anlama gelir?

• Kanallarda ve diğer dokularda kalsiyum birikimi (kalsifikasyon)
• Kitleler veya yumrular
• Mamogramda asimetrik alanlar
• Sadece bir memede veya spesifik bir alanda görülen yoğunluklar
• Son mamogramdan beri ortaya çıkmış yeni yoğun alan

Kalsifikasyonlar, hücre salgıları, hücre döküntüleri, iltihaplanma ve travma sonucu olabilir. Mikrokalsifikasyon denilen küçük, düzensiz birikintiler kanserle ilişkili olabilir. Daha büyük ve kalın kalsifikasyon bölgelerine, yaşlanma veya iyi huylu meme tümörleri (fibroadenom) neden olabilir. Çoğu meme kalsifikasyonu iyi huyludur ancak kalsifikasyonlar düzensiz ve çoğalmış görünüyorlarsa, radyolog ek tanısal görüntüler isteyebilir.

Hasta, göğüs uzmanına veya cerraha yönlendirilebilir. Bu doktorlar meme problemlerini teşhis etmede uzmandır. Meme kanserini teşhis etmek veya kanser olmadığından emin olmak için takip testlerini yaparlar.

Biyopsi nedir, nasıl yapılır? Biyopsinin riski var mıdır?

Kanserli memenin görüntüsü nasıl olur?

Röntgende kemikler beyaz, yumuşak doku gri tonlarda ve hava siyah görünür. Mamogram filminde, yağ gibi düşük yoğunluklu dokular yarı saydam görünür (yani siyah arka plana, daha koyu gri tonlara yaklaşır), oysa bağ ve salgı dokusu veya tümörler gibi yoğun doku alanları daha beyaz görünür.

Mamografi ve meme kanseri taraması

Mamografi günümüzde meme kanseri için en iyi tarama yöntemi olsa da tüm meme kanserlerini her durumda tespit edemeyebilir. Fizik muayene ile saptanan bazı kanserler mamogramda görülmeyebilir. Kanser çok küçük olabilir veya koltuk altı gibi mamografi ile görülmesi zor olan bir bölgede bulunabilir. Mamogramlar, 5 kanserden 1’ini kaçırabilir. Bazı zor vakada muayenenin hassasiyetini artırmak için ultrason veya manyetik rezonans (MR) gibi ek tetkikler yapmak gerekebilir.

Bazı faktörler sağlıklı sonuç almayı engelleyebilir. Örneğin:

• Meme yoğunluğunun yüksek olması: Yağ dokusu mamografi üzerinde koyu, fibroglandüler doku ise beyaz olarak görünür. Fibroglandüler doku ve tümörler benzer yoğunlukta olduğu için meme yoğunluğu yüksek kadınlarda tümörün tespiti zorlaşabilir.
• Meme ameliyatı geçirmiş olmak, daha önce meme biyopsisi yaptırmış olmak,
• Ailede meme kanseri öyküsü
• Östrojen almak (menopoz hormonu tedavisi)
• Meme implantları: Mamografi öncesi meme implantlarının bilinmesi önemlidir. Deneyimli bir teknisyen veya radyolog, meme implantı olan kadınlarda özel bir teknik (implant yer değiştirme görünümü adı verilen) uygulayarak mamografi çekebilir.

Menopoz nedir? Ne zaman başlar? Belirtileri ve tedavisi

Mamografinin zararları

• Düşük doz radyasyon: Mamografi, memenin görüntülerini üretmek için X ışınları kullandığı için çekim sırasında az miktarda iyonize edici radyasyona maruz bırakır. Kullanılan radyasyon dozu düşüktür ve düzenli mamografi çektirmenin yararları radyasyonun neden olacağı risklerden daha ağır basar.
• Yanlış teşhis: Öncesinde bahsettiğimiz bazı faktörler teşhisin doğruluğunu sarsabilir. Bu durumun da hasta üzerinde farklı olumsuz etkileri olacaktır:

• • Yanlış-pozitif mamogram (yanlış kanser teşhisi): Bu durum kişide endişe ve diğer psikolojik sıkıntılara yol açabilir. Kanser olmadığını kesinleştirecek ek testler maliyetli, zaman alıcı olabilir ve fiziksel rahatsızlığa neden olabilir.
  • Yanlış-negatif mamogram (kanserin belirlenememesi): Bu durum tedavide gecikmelere yol açabilir.

Mamografi fiyatı 2022

Mamografi taraması özel klinik ve hastanelerde ortalama olarak 250 -500 TL’ye mal olmaktadır. Ancak kadın ve aile sağlığı merkezlerinde, devlet ve üniversite hastanelerinde, eğitim ve araştırma hastanelerinde SGK kapsamında ücretsiz olarak tarama yaptırılabilir.

YORUMUNUZ VAR MI?

Label

İsim*

Email*

Δ

Label

İsim*

Email*

Δ

0 Yorum

Inline Feedbacks

Tüm yorumları gör