Heyecan Yaratan Keşif: Bağırsak Mikrobiyomundaki Bozulmalar Otizmin Şiddetini Etkiliyor

Yazan Tuba Günvar

25 Nisan 2025 | 28 Nisan 2025 | Kategori: Güncel / Literatür Print

Bağırsaklardaki faydalı bakteriler (mikrobiyom) ile beyin sağlığı arasındaki ilginç ilişki son yıllarda bilim dünyasının üzerinde çok sayıda çalışma yaptığı önemli araştırma alanı. Nature dergisinde yeni yayımlanan bir araştırma, otizm spektrum bozukluğu (OSB) olan çocuklarda bağırsak mikrobiyomundaki bozulmaların, beyin aktivitesini ve davranışsal semptomları etkilediğini gösterdi. Çalışma, triptofan adlı amino asidin bağırsaklarda parçalanması sonucu ortaya çıkan metabolitlerin, otizmli çocuklarda farklı seviyelerde bulunduğunu ve otizm şiddetini etkileyebildiğini ortaya koydu.

ABD’deki Güney Kaliforniya Üniversitesi (USC) bünyesindeki Brain and Creativity Institute tarafından yürütülen çalışmada, 8 ila 17 yaşları arasındaki 43 otizmli ve 41 nörotipik çocuktan dışkı örnekleri, davranış değerlendirmeleri ve beyin görüntüleme verileri toplandı. fMRI ile yapılan testlerde, sosyal-duygusal ve duyusal görevler aracılığıyla beyin aktiviteleri karşılaştırıldı.

Kenevirden Elde Edilen Kanabidiol Tedavisi, Otizmli Çocuklarda Faydalı Bulundu!

Triptofan Metabolitleri ve Beyin Aktivitesi

Araştırmacılar, bağırsaklardaki bakterilerin ürettiği bazı maddelerin (örneğin kinürenat, indolelaktat ve triptofan betain) otizmli çocuklarda sağlıklı çocuklara göre daha düşük seviyelerde olduğunu keşfetti. Bu eksikliğin, beynin duygu ve vücut hislerini işleyen bölgeleri olan insula ve singulat bölgelerdeki aktivitelerde değişimlere yol açtığı görüldü. Ayrıca, bu maddelerin eksikliğinin otizm belirtilerinin şiddetiyle, tiksinme gibi hassas tepkilerle ve çevresel uyaranlara aşırı duyarlılıkla bağlantılı olduğu anlaşıldı.

Beyin Davranışları Nasıl Etkiliyor?

Elde ettikleri sonuçlarla ilgili bir değerlendirme yapan çalışmanın başyazarı Prof. Dr. Lisa Aziz-Zadeh, şu bilgileri paylaştı: “Bağırsaktaki metabolitler beyni etkiliyor, beyin de davranışları. Yani beyin, bağırsak sağlığı ile otizm belirtileri arasında bir ara halka gibi işlev görüyor. Bağırsak temelli müdahalelerin beyin aktivitesini ve davranışları etkileyebileceği fikri heyecan verici. Bu keşfle birlikte çocukların en çok rahatsızlık duyduğu sindirim sorunlarını da hafifletebilecek yaklaşımlar geliştirmek mümkün olabilir.”

Araştırmanın Özeti

Beyin Aktivitesi, Triptofanla İlişkili Bağırsak Metabolitleri ve Otizm Belirtileri Arasındaki İlişkiler
Bağırsak mikrobiyal metabolitlerinin bileşimindeki değişikliklerin otizm spektrum bozukluğu (OSB) fizyopatolojisinde nedensel bir rol oynayabileceği öne sürülmüş olsa da, bu metabolitlerin OSB’ye özgü beyin değişiklikleriyle nasıl ilişkilendiği henüz netlik kazanmamıştır. Bu kesitsel, vaka-kontrol gözlemsel çalışmada, 8–17 yaşları arasındaki 43 OSB’li ve 41 nörotipik (NT) çocuktan (i) dışkı metabolomik verileri, (ii) görev temelli fonksiyonel manyetik rezonans görüntüleme (fMRI) verileri ve (iii) davranışsal değerlendirmeler elde edilmiştir. fMRI görevleri, OSB’li katılımcılarda sıklıkla güçlü beyin farklılıkları ortaya koyan sosyal-duygusal ve duyusal paradigmaları içermiştir.

Biyokimyasal Test: Saç Teli Analizi İle Otizmin Erken Teşhisi Mümkün Hale Geliyor!

Sonuçlarımız, kinürenat dahil olmak üzere belirli triptofanla ilişkili dışkı metabolitlerinin seviyelerinin OSB grubunda NT grubuna kıyasla anlamlı şekilde daha düşük olduğunu ve bunun şu durumlarla ilişkili olduğunu göstermektedir: 1) OSB ile daha önce ilişkilendirilmiş olan insula ve singulat korteks aktivitelerinde değişiklikler; 2) OSB şiddeti ve belirtileri (örneğin ADOS puanları, tiksinme eğilimi ve duyusal hassasiyetler).

Ayrıca, orta insula ve orta singulat bölgelerdeki beyin aktivitesinin, mikrobiyal triptofan metabolitleri (indolelaktat ve triptofan betain) ile OSB şiddeti ve tiksinme hassasiyeti arasındaki ilişkiyi anlamlı şekilde aracıladığı bulunmuştur. Bu nedenle, bağırsak mikrobiyal triptofan metabolitleri, OSB semptomları ve insan beynindeki özellikle iç algı işlemeyle ilişkili bölgelerdeki beyin aktivitesi arasında bağlantılar belirledik.