Prof. Dr. Filiz Canpolat: Türkiye’de HIV Vaka sayısı 51 Bini Aştı: Gençlerde AIDS Artışı Dikkat Çekici

Yazan Hatice Pala Kaya

1 Aralık 2025 | Kategori: Güncel / Literatür, Sağlık Gündemi Print

Türkiye’de doğrulama testi pozitif bulunan 51.469 HIV pozitif kişi ile 2.577 AIDS vakasının bildirildiğini kaydeden Prof. Dr. Filiz Canpolat, veriler ışığında HIV ve AIDS toplam vakaların %82’sinin erkek, %18’inin kadın, %15,6’sının ise yabancı uyruklu bireyler olduğunu açıkladı. Vakaların en fazla 25-29 ve 30-34 yaş gruplarında görüldüğüne dikkat çeken Prof. Dr. Canpolat, yaş dağılımının hastalığın özellikle genç erişkinlerde yaygın olduğuna işaret ettiğini bildirdi.

Türk Dermatoloji Derneği Venereoloji Çalışma Grubu Başkanı Prof. Dr. Filiz Canpolat, 1 Aralık Dünya AIDS Günü kapsamında yaptığı değerlendirmede, HIV – AIDS konusunda farkındalığı artırmanın önemine dikkat çekerek şu değerlendirmeyi yaptı: “1 Aralık, HIV/AIDS ile mücadelede farkındalığı artırmak ve toplumu bilgilendirmek için tüm dünyada anılan önemli bir gün. HIV pozitif bireylerin erken tanı, düzenli takip ve doğru tedaviyle sağlıklı bir yaşam sürmeleri mümkün. Bugün hâlâ en büyük sorun, yanlış bilgiler ve ön yargılardır.”

HİÇ Zor Değil: HIV ve AIDS ile mücadelede düzenli test ve erken tanı hayati öneme sahip

Bulaşma En Çok Cinsel Yolla Gerçekleşiyor

Türkiye’de ilk HIV vakasının görüldüğü 1985 yılından bu yana bulaşmanın en çok cinsel temas (%94,4) yoluyla gerçekleştiğinin altını çizen Prof. Dr. Canpolat, damar içi madde kullanımı (%1,2) ve anneden bebeğe geçişin (%1,1) ise oldukça düşük oranlarda görüldüğünü belirtti. AIDS’in ortaya çıkışı ve hastalığın seyrine ilişkin de önemli bilgiler paylaşan Canpolat, hastalığın HIV isimli virüsün bulaşması sonucu geliştiğini ve bu virüsün vücudun savunma sisteminde zayıflamaya yol açtığını ifade etti.

Hastalığın İlk Evresi Belirtisiz Seyrediyor

Prof. Dr. Canpolat, HIV’in vücuda girmesinin ardından özgün olmayan belirtilerin ortaya çıkabileceğine işaret ederek, şunları söyledi: “Bu virüs, vücudumuzun savunma sisteminde yetmezliğe neden olur. Hastalığın ilk evresi, HIV virüsü ile temastan 2-4 hafta sonra ilk olarak kırmızı cilt döküntüsü ile birlikte şiddetli olmayan ateş, halsizlik, yorgunluk, iştahsızlık gibi hafif belirtilere yol açar. Bu dönemde şüphelenilip tanı konmazsa, ortalama 6-8 yıl süren sessiz bir döneme geçer. Bu yüzden ilk bulgular görüldüğünde şüpheli teması olan kişiler mutlaka test yaptırmalıdır. Bu dönemde tanı konmazsa virüs yükü artıp, vücut direnci düşmeye başladığında ise sık sık enfeksiyonlara yakalanma, dirençli ve şiddetli deri enfeksiyonlarında artışla bulgu verir.”

Bulaşmada En Büyük Risk: Korunmasız ve Çok Eşli Cinsel İlişki

AIDS’in en sık korunmasız ve riskli cinsel temas yoluyla bulaştığını belirten Prof. Dr. Canpolat, çok eşliliğin en önemli risk faktörlerinden biri olduğunu vurguladı. Kondom kullanımının korunmada temel yöntem olduğunu hatırlatan Canpolat, diğer bulaşma yollarının ise virüs bulaşmış enjektörlerin kullanımı, kan nakli ve anneden bebeğe doğum sırasında geçiş olduğunu aktardı.

Uzm. Dr. Tutku Taşkınoğlu: Gençlerde HIV enfeksiyonu hızla artıyor!

Fiziksel Temas ve Ortak Alanlardan AIDS Bulaşmıyor

Toplumda yaygın olarak bilinen yanlış kanılara dikkat çeken Prof. Dr. Filiz Canpolat, AIDS’in dokunmak, sarılmak, tokalaşmak gibi fiziksel temaslarla bulaşmadığını kaydetti. Canpolat, “Ayrıca HIV virüsü gözyaşı, ter, tükürük vb. sekresyonlardan ve herkese açık kullanımı olan havuz, banyo ve tuvalet gibi alanlardan da bulaşmamaktadır. Cinsel yolla bulaşan diğer hastalıklara (genital siğil, genital uçuk, frengi, bel soğukluğu, klamidya vb.) sahip olan ve çok eşli cinsel yaşam süren hastalarda HIV/AIDS hastalığı bulaşma riski çok yüksektir” bilgisini verdi.

Dünyada AIDS Artış Hızı Yavaşlıyor

DSÖ ve UNAIDS verilerine göre 2022 yılı sonu itibarıyla dünyada toplam 39 milyon kişinin HIV virüsü ile yaşadığını ve AIDS artış hızının dünya genelinde yavaşladığı ve yeni tedavi yöntemleri sayesinde yaşam sürelerinin uzadığını vurgulayan Prof. Dr. Canpolat, şu bilgileri paylaştı: “Türkiye, son yıllarda görülen ani düşüş nedeni ile halen risk altında olmasa da ve dünyada hastalığın az sıklıkta görüldüğü ülkelerden olmasına karşın halkımızın bilgi düzeyi yeterli değil. Türk Dermatoloji Derneği Venereoloji Çalışma Grubu olarak, 1 Aralık Dünya AIDS farkındalık gününde tüm yurttaşlarımıza hatırlatmak isteriz ki, aktif cinsel yaşamı olan kişilerde iyileşmeyen yaralar, deri hastalıklarının belirtilerinin şiddetli olduğu durumlarda vakit kaybetmeden dermatoloğa başvurmalarını, çok eşli kişilerin yılda bir kez HIV testi yaptırmalarını ve eğer şüpheli bir öykü varsa hemen Dermatolojiye başvurmaları önerilir.”

AIDS / HIV nedir, nasıl bulaşır? Belirtileri, ELISA testi ve tedavisi

Tedaviye Erişim Artıyor, Bulaş Riski Azalıyor

HIV ve AIDS konusunda toplumsal bilinçlenmenin altını çizen Prof. Dr. Filiz Canpolat, tedaviye erişimin artmasının HIV’in bulaş riskini azalttığını ve virüsle yaşayan bireylerin toplumun üretken ve sağlıklı üyeleri olmaya devam ettiğini kaydetti. Korunma yöntemleri hakkında bilgi sahibi olmanın, düzenli test yaptırmanın ve damgalamadan uzak durmanın herkesin sorumluluğu olduğunu vurgulayan Canpolat, “Unutmayın, bilgi bulaşmaz, cehalet bulaştırır!” ifadelerini kullanarak halkı uyardı.