Sağlığa Evet Derneği, düz paket uygulamasına uyumu ve paket tasarımının etkisini analiz etti

Yazan Hatice Pala Kaya
28 Aralık 2020  |   Kategori: Sağlık Gündemi Print

Sağlığa Evet Derneği, düz paket uygulamasının tüketici tarafındaki algısı, perakende noktalarda sigaraların raflarda bulunma şekilleri ve sigara şirketlerinin tasarım kısıtlarına uyumunu incelediği çalışmanın sonuçlarını açıkladı. İncelemelerde her üç alanda da uyum konusunda eksikliklerin bulunduğu belirtildi. Sağlığa Evet Derneği Başkanı Prof. Dr. Elif Dağlı, 5 Aralık 2019’da düz paket uygulamasının yürürlüğe girdiğini hatırlatarak, üç alanda yapılan incelemelerin sonuçlandığını belirtti. Prof. Dr. Dağlı, perakende satış noktalarında mevzuata uyuma yönelik incelemenin sonuçlarını açıkladı.

Buna göre, Sağlığa Evet Derneği tarafından İstanbul’da ticaretin yoğun olduğu 6 ilçenin 177 satış noktasında incelemelerde bulunuldu. Bunun sonucunda işletmelerin tamamında tütün ürünlerinin çocukların göz hizasında olduğu tespit edildi. Satış noktalarının yüzde 2,3’ünde hala eski tip paketlerin satışta olduğu gözlendi. Ayrıca, yüzde 84,7 oranında dolapların diziliminin yanlış olduğu, yüzde 79,7’sinde paket üzerindeki bandrollerin görseli kapatacak şekilde dizildiği, yüzde 52’sinde paketlerin resimli uyarılarının görünür şekilde dik sergilenmediği belirlendi. İncelemede ayrıca satış noktalarının yüzde 4,5’inde grupman (10’lu veya 20’li karton ambalaj içinde) sergilendiği saptandı.

Paketlerin sergilenmesinin rastgele olmadığı yönünde de bulgulara ulaşıldı. Buna göre, işletmelerin yüzde 93,2’sinde paketlerin aynı düzene uyum sağlayarak yerleştirildiği; farklı ilçelerin satış noktalarında aynı paketlerin aynı düzende sergilendiği belirlendi.

Düz paket düzenlemesine uyumda eksiklikler var

Sağlığa Evet Derneği’nin düz paket düzenlemesine uyum için yaptığı çalışma Dernek Yönetim Kurulu Üyesi Tanzer Gezer tarafından sunuldu. Gezer, “Tütün firmalarının düz paket mevzuatına uyumunun yüksek olmadığı, mevzuatta bazı hususların daha ayrıntılı belirtilmesi gerektiği anlaşılmıştır” değerlendirmesinde bulundu. Dernek tarafından yapılan bu çalışmada firmaların düz paket düzenlemelerine uyumu konusunda satışta olan 22 markanın 105 alt markalı paketinin, 126 kritere uyup uymadığı incelendi.

Sonuçlara göre, gıda, kozmetik, tekstil veya aksesuar ürününde de kullanılan markaların paketler üzerinde yazılmış olduğu belirlendi. Paket düzenlemelerine yönelik olarak ise dernek çalışmasında “Paketler üzerinde tüketici ve potansiyel tüketiciler ile iletişim sağlayan kodlar olduğu, renklerin tatlandırıcı, katkı maddeleri ve aromaları tanımlıyor olma olasılığının bulunduğu kanaatine varılmıştır. Boy ve genişlik bildiren ibarelerin markada kullanılmasının reklam ögeleri içerdiği düşünülmüştür” denildi.

Sağlık uyarı fotoğraflarının farklı markalarda farklı ton ve renklerde basıldığı gözlenirken, fotoğrafın görüntünün odak noktasına çok yakın ya da çok uzak olmayacak şekilde uygulanması kriterine uymayan 4 paket bulunduğu, tek bir tütün firmasının 12 paketinde genel uyarı ve bilgi mesajının yazı tipi boyutunun metin için ayrılan alanda mümkün olan en büyük bölümü kaplamadığı belirlendi.

Paketlere yönelik algı değerlendirmesi

Sağlığa Evet Derneği Üyesi Prof. Dr. Pınar Ay da düz paket uygulamasının nasıl algılandığına yönelik yapılan incelemenin sonuçlarını açıkladı. Prof. Dr. Ay, Dünyadaki düz paket uygulamalarının tek tip ve tek tasarım olduğunu, Türkiye’de ise çeşitli ambalaj tasarımlarının söz konusu olabildiğini belirterek, “Tek tip standart paket uygulaması olmadan düz paketin kullanmayı caydırıcı olmadığı kanaatine varılmıştır” diye konuştu.

Prof. Dr. Pınar Ay, tüketicilerin algısını belirlemek üzere bir nitelik analizi yaptıklarını kaydederek, “Katılımcılara aynı resimli sağlık uyarısına sahip, farklı tasarımlı ürünleri içeren set gösterilip, her ambalajı değerlendirmeleri istenmiştir. Katılımcılar ağırlıklı olarak standart paketleri, eski ve içimi sert olan sigaraları akla getirdiği için kaba ve itici bulduklarını, genellikle ince kutulu tasarımları tercih ettiklerini belirtmişlerdir. Kadın katılımcıların tamamı, tasarımda “şıklık”, “kibarlık” ve “şirinlik” aradıklarını ve bu nedenle daha ince ve dar kutulu tasarımları beğendiklerini aktarmışlardır. Tek tip standart paket uygulaması olmadan düz paketin kullanmayı caydırıcı olmadığı kanaatine varılmıştır” dedi.

YAZIYI PAYLAŞ

YORUMUNUZ VAR MI?

guest

0 Yorum
Inline Feedbacks
Tüm yorumları gör
Araç çubuğuna atla