Medikal Akademi

Temel ilk yardım bilgileri ve acil durumlardaki hayati önemi

Yazan Öğr.Gör.Ramazan Dağ

Kategori: Sağlık Gündemi, Üye Yazıları Print

Paylaş

Tweetle

Paylaş

52 Paylaşım

Yaşam sürecinde insan, yaralanma ve hastalık gibi ilkyardımı gerektiren durumlarla her zaman karşılaşabilir. Ülkemizde ev, iş ya da trafik kazaları ve doğal afetler nedeni ile çok sayıda vatandaşımız yaşamını kaybetmekte ya da sakat kalmaktadır. İlk yardım denilince çoğu insanın aklına ambulans ve sağlık görevlileri gelir. Aslında ilk yardım, sağlık görevlileri gelinceye kadar olay çevresindeki ilk yardım eğitimi almış kişilerin elde bulunan malzemelerle yapabildiği ilaçsız girişimlerdir.

Zamanında yapılacak basit ve etkili bir ilk yardımla hasta veya yaralının hayatı kurtarılabilir. Bu gibi durumlarda müdahalede bulunan kişilerin ilkyardım eğitimi almış olmaları, yaşamın sürdürülmesinde, sakatlanmaların önlenmesinde ve iyileşme sürecinin kısaltılmasında belirleyici rol oynayacaktır. Ancak İlk yardım eğitimi almamış kişilerin bilinçsizce ilk yardım uygulamaları yapmaları sonucu birçok insanımız zarar görmekte iyileşme süreleri uzamakta veya sakat kalmaktadır.

Temel ilkyardımda temel yaşam desteği! Acil yardım yöntemleri

Bilinçsiz kişilerin olaylara müdahale etmeleri sırasında yaşanan facialar zaman zaman medya aracılığı ile kamuoyuna yansıtılmaktadır. Medyaya yansıyan faciaların minimuma indirmek için Temel ilk yardım eğitimlerin yaygınlaştırılmalı ve tüm vatandaşlarımıza Temel ilk yardım eğitimi verilmelidir. Bu nedenle ilkyardım uygulayacak olan kişilerin mutlaka ilkyardım eğitimi almış olmaları, öncelikli amaçlarının kişilere zarar vermemek olduğunu bilmeleri ve hayati tehlike oluşturabilecek müdahalelerde bulunmamaları son derece önemlidir.

Kaza, beklenmedik bir zamanda ve beklenmedik şekilde, yaralanmalara, can ve mal kayıplarına neden olan olaylara denir. Doğal afetler de yine kazalar gibi beklenmedik zamanlarda meydana gelen, önüne geçilemeyen ve insan gücünü aşan olaylardır. Kaza denilince akla en fazla trafik ve iş kazaları gelmektedir. Gerek kazalarda gerekse doğal afetlerde, ilk yardım konusunda eğitim almış kişilerin yaralılara müdahale etmeleri ve kazaya uğrayan kişilerin en az zararla kurtulmalarını sağlamaktadır.

Bu nedenle bilinçli ilk yardımcı;hangi uygulamasının yaralının durumun daha kötüye gitmesini önleyeceğini ve rahatlatacağını, hangi yaklaşımın ona zarar verebileceğini temel ilkyardım bilgileri ışığında bilir. Bu bilgiler ise;

İlkyardım nedir?

Herhangi bir kaza veya yaşamı tehlikeye düşüren bir durumda, sağlık görevlilerinin yardımı sağlanıncaya kadar, hayatın kurtarılması ya da durumun kötüye gitmesini önleyebilmek amacı ile olay yerinde, tıbbi araç gereç aranmaksızın, mevcut araç ve gereçlerle yapılan ilaçsız uygulamalardır.

Acil tedavi nedir?

Acil tedavi ünitelerinde, hasta/yaralılara doktor ve sağlık personeli tarafından yapılan tıbbi müdahalelerdir.

İlkyardımcı kimdir?

İlkyardım tanımında belirtilen amaç doğrultusunda hasta veya yaralıya tıbbi araç gereç aranmaksızın mevcut araç gereçlerle, ilaçsız uygulamaları yapan eğitim almış kişi ya da kişilerdir.

İlkyardım ve Acil tedavi arasındaki fark nedir?

Acil tedavi bu konuda ehliyetli kişilerce gerekli donanımla yapılan müdahale olmasına karşın, ilkyardım bu konuda eğitim almış herkesin olayın olduğu yerde bulabildiği malzemeleri kullanarak yaptığı hayat kurtarıcı müdahaledir.

Acil durumlarda mutlaka bilmeniz gereken en önemli 10 ilk yardım kuralı

İlkyardımın öncelikli amaçları nelerdir?

Hayati tehlikeyi ortadan kaldırmak,
Yaşamsal fonksiyonların sürdürülmesini sağlamak,
Hasta/yaralının durumunun kötüleşmesini önlemek,
İyileşmeyi kolaylaştırmak.

İlkyardımın temel uygulamaları nelerdir?

İlkyardım temel uygulamaları Koruma, Bildirme, Kurtarma (KBK) olarak ifade edilir.

Koruma: Kaza sonuçlarının ağırlaşmasını önlemek için olay yerinin değerlendirilmesini kapsar. En önemli işlem olay yerinde oluşabilecek tehlikeleri belirleyerek güvenli bir çevre oluşturmaktır.

Bildirme: Olay / kaza mümkün olduğu kadar hızlı bir şekilde telefon veya diğer kişiler aracılığı ile gerekli yardım kuruluşlarına bildirilmelidir. Türkiye’de ilkyardım gerektiren her durumda telefon iletişimleri, 112 acil telefon numarası üzerinden gerçekleştirilir.

Kurtarma (Müdahale): Olay yerinde hasta / yaralılara müdahale hızlı ancak sakin bir şekilde yapılmalıdır.

112’nin aranması sırasında nelere dikkat edilmelidir?

Sakin olunmalı ya da sakin olan bir kişinin araması sağlanmalıdır.
112 merkezi tarafından sorulan sorulara net bir şekilde cevap verilmelidir;
Kesin yer ve adres bilgileri verilirken, olayın olduğu yere yakın bir caddenin ya da çok bilinen bir yerin adı verilmelidir,
Kimin, hangi numaradan aradığı bildirilmelidir,
Hasta/yaralının adı ve olayın tanımı yapılmalıdır,
Hasta/yaralı sayısı ve durumu bildirilmelidir,
Eğer herhangi bir ilkyardım uygulaması yapıldıysa nasıl bir yardım verildiği belirtilmelidir,
112 hattında bilgi alan kişi, gerekli olan tüm bilgileri aldığını söyleyinceye kadar telefon kapatılmalıdır.

İlkyardımcının müdahale ile ilgili yapması gerekenler nelerdir?

Hasta / yaralıların durumunu değerlendirmek (ABC) ve öncelikli müdahale edilecekleri belirlemek
Hasta/yaralının korku ve endişelerini gidermek
Hasta/yaralıya müdahalede yardımcı olacak kişileri organize etmek
Hasta/yaralının durumunun ağırlaşmasını önlemek için kendi kişisel olanakları ile gerekli müdahalelerde bulunmak
Kırıklara yerinde müdahale etmek
Hasta/yaralıyı sıcak tutmak
Hasta/yaralının yarasını görmesine izin vermemek
Hasta/yaralıyı hareket ettirmeden müdahale yapmak
Hasta/yaralının en uygun yöntemlerle en yakın sağlık kuruluşuna sevkini sağlamak (112) (Ancak, ağır hasta/yaralı bir kişi hayati tehlikede olmadığı sürece asla yerinden kıpırdatılmamalıdır.)

İlk yardım eğitimleri yaygınlaştırılmalıdır

İlkyardımcının özellikleri nasıl olmalıdır?

Olay yeri genellikle insanların telaşlı ve heyecanlı oldukları ortamlardır. Bu durumda ilkyardımcı sakin ve kararlı bir şekilde olayın sorumluluğunu alarak gerekli müdahaleleri doğru olarak yapmalıdır. Bunun için bir ilkyardımcıda aşağıdaki özelliklerin olması gerekmektedir:

İnsan vücudu ile ilgili temel bilgilere sahip olmak,
Önce kendi can güvenliğini korumak,
Sakin, kendine güvenli ve pratik olmak,
Eldeki olanakları değerlendirebilmek,
Olayı anında ve doğru olarak haber vermek (112’yi aramak),
Çevredeki kişileri organize edebilmek ve onlardan yararlanabilmek,
İyi bir iletişim becerisine sahip olmak.

Hayat kurtarma zinciri nedir?

Hayat kurtarma zinciri 4 halkadan oluşur. Son iki halka ileri yaşam desteğine aittir ve ilkyardımcının görevi değildir.

Halka – Sağlık kuruluşuna haber verme
Halka – Olay yerinde yapılan Temel Yaşam Desteği
Halka – Ambulans ekiplerince yapılan müdahaleler
Halka – Hastane acil servisleridir

İlkyardımın ABC’si nedir?

Bilinç kontrol edilmeli, bilinç kapalı ise aşağıdakiler hızla değerlendirilmelidir:

Hava yolu açıklığının değerlendirilmesi
Solunumun değerlendirilmesi (Bak-Dinle-Hisset)
Dolaşımın sağlanması (Kalp masajının yapılması)

Temel İlk Yardımın Önemi ve Bilgileri meslektaşlarıma ve öğrencilerime faydalı olması dileğiyle…

‘’ Tıp ilmi ki beyte sığdırılmıştır. Ve söylemenin güzeli de kısa söylenmesindedir. Az ye! Yedikten sonra haz oluncaya kadar başka bir şey alma! Zira şifa yemeğin haz olunmasındadır. İnsanın sağlığını bozan yemek üzerine yemek yemektir. O yüzden tıpta, hastalık ve sağlığın sebeplerini bilmemiz gerekir../ İbn-i Sina’’

Ataşehir Adıgüzel Meslek Yüksekokulu
Öğr. Gör. Ramazan DAĞ