Engelli mi? Engellenmişlik mi?

Yazan Uzman Gülten Sanioğlu
2 Ocak 2022   |    8 Ocak 2022    |   Kategori: Arşiv Print

Bir bireye engelli demek o bireyi etiketlemek midir? Peki bir birey basket oynayamıyorsa buna engelli mi diyeceğiz? Bunun gibi bir birey 3 metreden değil de 1 metreden görüyorsa buna engelli mi diyeceğiz? Kelimenin anlamıyla evet engelli diyeceğiz. Peki engelli mi olur? Yoksa engellenmiş mi? Bir kimse 1 metrede görüyorsa, ona ”görme mesafesi bir metredendir” diyebiliriz. Bir kimse iki ayağını kullanmadan gideceği yere tekerlekli sandalye ile gidebiliyorsa buna ”engelli diyebilir miyiz?”

Bir kimse hiç görmüyorsa ama kitabı dinleyerek okuyorsa bu kişiye kitap okuma eylemini yapabildiği halde ”görme engelli mi?” diyeceğiz. Tabii ki hayır.

İnsanların hiçbiri tamamen sınırsız güce sahip değildir.İnsanlar farklıdır. Ancak, toplumda fiziksel ve sosyal işlevler sadece belli standartlara göre ayarlandığı için bu standartların dışına çıkanlara bu imkanlardan faydalanma hakkı verilmediğinde bu bireyler, eğitim, çalışma ve aile hayatlarında aynı fırsatlara sahip olamamaktadır. Dolayısıyla engellenmiş olmaktadırlar.Yani engelli tanımı, bireyden değil toplumdan kaynaklanmaktadır.

Toplumda bu standartlar eşit hale geldiğinde her bireyin ihtiyaçlarını karşılayabilecek özende olduğunda her birey, eşit faydalanacağından engelli olmayacak ve engelli tanımına gerek kalmayacaktır. Eksiklik veya bir işlevi az veya çok yapabilmek de bir üstünlük değildir. Az görmek veya hiç görmemek, ayaklarını kullanamamak ve tekerlekli sandalye ile yürümek, işaret diliyle konuşmak ve duyuları farklı kullanmak bizi zenginleştiren bir durumdur.

Engelli tanımının kullanılmasını bu anlamda red ediyorum. Bunun yerine kullanılacak bir sözcüğe gerek olduğunu da düşünmüyorum.Neymiş otoparklar da engelliler için özel bölüm ayrılıyormuş. İnsanlar, tekerlekli sandalyeli bir bireye özel bir alanı kendileri zaten ayırmaları gerektiğinin farkında olsalar buna gerek kalmaz.

Eşitlenmek önemlidir. Fırsatlar eşit olduğunda aynı şartlara sahip olunacağından mesela daha yavaş okuyan bir bireye yarım saat fazla süre verilmesi gibi. Bu fırsat eşitliğidir. Engelli birey yoktur. Engellenmiş birey vardır.Bu anlamda herhangi bir birey kendi olağan fiziksel durumuna uygun olmayan bir ortamda veya toplumda engelli olur.İnsani değerler üst düzeyde ise engelli tanımına gerek yoktur. Farklılıklar güzeldir. Bizi zenginleştirir.

YAZIYI PAYLAŞ

YORUMUNUZ VAR MI?

guest

0 Yorum
Inline Feedbacks
Tüm yorumları gör
Araç çubuğuna atla