Türkiye’de kök hücre nakli son 13 yılda 10 kat artarak 3 bine ulaştı
Prof. Dr. Taner Demirer
Türkiye’de 2000 yılında kök hücre nakli sayısı 293 iken, bu rakamın 2013 yılında 10 kat artarak 3 bin sayısını bulduğunu belirten Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Hematoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Taner Demirer, Sağlık Bakanlığı’na kayıtlı kök hücre nakil merkezi sayısının ise 59’a ulaştığını açıkladı. Türkiye’de kök hücre uygulamalarının büyük kısmının, erişkin ve pediatrik kök hücre nakillerinin oluşturduğunu söyleyen Avrupa Bilimler Akademisi ile Türkiye Bilimler Akademisi üyesi de olan Prof. Dr. Demirer, Türkiye’deki kök hücre çalışma ve uygulamalarına ilişkin, AA muhabirine açıklamalarda bulundu.
Türkiye’de 2000 yılında kök hücre nakli sayısı 293 iken, bu rakamın 2013 yılında 10 kat yükselerek 3 bine çıktığına dikkati çeken Prof. Dr. Demirer, artışa rağmen Almanya, Fransa, İngiltere gibi benzer nüfuslu Avrupa ülkeleriyle kıyaslandığında allojeneik (kardeş ya da akrabadan), otolog (kişinin kendinden olan) nakil ortalamalarının ancak yüzde 40’ı kadar gerçekleştiğini kaydetti.
Akraba dışı allojeneik ve haploidentik (yarı uyumlu) gibi akademik kapsamlı nakillerin özel hastanelerde yapılmasının güvenli olmadığını savunan Demirer, bu nakillerde SGK paketi içerisindeki nakil sonrası bakım sürelerinin 100 günden 200 güne çıkarılması gerektiğini vurguladı. Özel hastane ve merkezlerde yapılacak kök hücre nakillerinin kapsam ve endikasyonlarının çok iyi belirlenmesinin önemine işaret eden Prof. Dr. Demirer, buralarda gerçekleştirilecek kök hücre nakil faaliyetlerinin Sağlık Bakanlığı’nca periyodik olarak denetlenmesi gerektiğinin altını çizdi.
Türkiye’de sadece 6 kordon kanı bankası var
Prof. Dr. Taner Demirer, kordon kanı bankalarının yüzde 40’ının Kuzey Amerika’da, yüzde 35’inin Avrupa’da ve yüzde 20’sinin Asya ülkelerinde bulunduğunu ifade etti. Türkiye’de 2’si kamu, 4’ü özel sektör bünyesinde, ruhsatlı 6 kordon kanı bankası olduğunu ve sayının yetersiz kaldığını anlatan Demirer, mevcut bankaların ülkenin allojenik amaçlı saklanan kordon kanı ihtiyaçlarını karşılayamadığı için yurt dışından kordon kanı temin edildiğini söyledi. Türk Pediatri Derneği verilerine göre akraba dışı kordon kanı nakillerinin, çocuklarda yapılan nakillerin yüzde 3’ünü oluşturduğuna değinen Demirer, sorunun giderilmesi amacıyla sadece allojenik amaçlı ulusal kordon kanı bankası kurulması gerektiğini dile getirdi.
Dünya doku bilgi bankası veritabanında 22 milyon 51 bin 386 kayıtlı gönüllü, Dünya kordon kanı bankalarında 597 bin 190 kordon kanı bulunduğunu kaydeden Demirer, Ankara ve İstanbul Tıp Fakültelerinde ise 35 bin civarında gönüllü verici kaydı bulunduğunu bildirdi. Hastalarda kullanım şansının yüzbinde 1 olması nedeniyle Avrupa Birliği Sağlık Bakanları Konseyi’nin, kordon kanının otolog amaçlı saklanmasını tavsiye etmediğini belirten Demirer, otolog kordon kanı saklanan hastanın ileride lösemi olması halinde en uygun yöntemin kardeşinden veya yabancıdan allojeneik kök hücre veya kordon kanı nakli olduğunu dolayısıyla da özendirilmesi gerektiğini savundu.
Hedef: En az 1 milyon gönüllü verici
Türkiye’de gönüllü verici merkezi bulunmadığına dikkati çeken Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Hematoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Taner Demirer, “Kemik iliği nakli bekleyen, ancak verici ve merkez yetersizliği gibi nedenlerle bu imkanı bulamayan hastaların tedavisine çözüm bulmak için Sağlık Bakanlığı’nca oluşturulan TÜRKKÖK Projesi’yle Kızılay ile işbirliği içinde ulusal doku bilgi bankasının oluşturulması amaçlanıyor” diye konuştu.
Doku bilgi bankalarındaki kayıtlı gönüllü vericilerin, Türkiye’nin ihtiyacını karşılayamadığını vurgulayan Demirer, bankaların bu amaç için ayrılan ödenekleri kısıtlı olduğu için bütün başvuruların değerlendirilmediğini ifade etti. Gönüllü vericilerin eğitilmesi amacıyla kanun ve yönetmeliklere uygun olarak gönüllü verici merkezi açılması ve verici olma işlemleri sırasındaki tüm masraflarının karşılanması gerektiğine işaret eden Demirer, TÜRKKÖK Projesi kapsamında verici merkezlerinin hayata geçirilmesiyle gönüllü verici sayısının en az 1 milyona çıkarılmasının hedeflendiğini kaydetti.
Engeller azaltılsın, projeler artsın
Sağlık Bakanlığı Doku ve kök Hücre Bilim Kurulu’nun; GATA’dan 10, Erciyes ve Ankara üniversitelerinden 4’er, Acıbadem Üniversitesi’nden 3, İstanbul Üniversitesi’nden 2, diğer üniversitelerden 16 olmak üzere 36 projeye onay verdiğini hatırlatan Demirer, sayıların beklenenin altında kaldığını, etik kurullardaki bürokratik engellerin azaltılmasıyla proje sayılarının artacağını dile getirdi.
Yıllara Göre Kemik İliği Nakilleri
Yıl Nakil
2012 2592
2011 2000
2010 1467
2009 1203
2008 997
2007 855
2006 801
2005 665
2004 460
2003 498
2002 443
2001 374
2000 293
YAZIYI PAYLAŞ
YORUMUNUZ VAR MI?