Bağırsaklarda Keşfedilen RORγt+ Bağışıklık Hücreleri Gıda Alerjilerini Önleyebiliyor

Yazan Tuba Günvar

10 Nisan 2025 | 19 Nisan 2025 | Kategori: Güncel / Literatür Print

Gıda alerjileri, bağışıklık sisteminin zararsız besin proteinlerini tehlikeli olarak algılayıp, aşırı reaksiyon göstermesiyle oluşur ve halen etkili bir tedavisi yoktur. Cell dergisinde yayımlanan çalışmaya göre, bağırsaklardaki bir bağışıklık hücre türü gıda alerjilerini engellemede kritik bir rol oynuyor. Araştırmacılar, bağırsaklarda RORγt+ dendritik hücrelerin yokluğunun bağışıklık sistemi aşırı reaksiyona ve alerjik reaksiyonlara yol açtığını saptadılar. Bu keşif, başta gıda alerjisi olmak üzere, çölyak ve inflamatuvar bağırsak hastalığının tedavisi için çok önemli gelişmelere neden olabilir.

Washington Üniversitesi’nden immünoloji uzmanı Prof. Dr. Marco Colonna, çalışmayla ilgili şu bilgileri paylaştı: “Gıda alerjilerinin dünya genelinde hızla artmaya devam eden bir sorun. Bu hücrelerin tolerans mekanizmasında ne kadar önemli olduğunu öğrendikten sonra, onları hedef alacak yeni tedavi stratejileri geliştirmek mümkün olabilir.”

Çocuklarda gıda alerjisi ve aşırı duyarlılık: Belirtileri ve tedavisi

Hedefte RORγt+ Dendritik Hücreler Var

Bağışıklık sisteminin, zararsız gıdalara karşı tolerans geliştirmesinde çeşitli hücreler görev alır. Bu hücreler, yiyecek parçacıklarını tanıtarak bağışıklık sistemine “buna karşı savaşma” sinyali vermez. Son zamanlarda keşfedilen RORγt+ dendritik hücrelerin bu süreçte rolü olduğu düşünülüyordu. Ancak bu hücrelerin gıda alerjilerini önlemedeki işlevi şimdiye dek test edilmemişti.

Araştırmada, farelere ağız ve burun yoluyla yumurta akında bulunan yüksek alerjenik bir protein olan ovalbumin verildi. Bağırsaklarında RORγt+ dendritik hücreleri olmayan farelerde, gıdaya bağlı bağışıklık tepkisi ve akciğerlerde alerjik iltihaplanma gözlendi. Buna karşın bu hücrelere sahip farelerde bu tür bir tepki gelişmedi.

T Hücre Dengesi Bozuluyor

Yapılan incelemeler, bu hücrelerden yoksun farelerde bağışıklık sistemini baskılayan “regülatör T hücreleri”nin (Treg) sayısının azaldığını, alerjiyle ilişkili “Th2” hücrelerinin ise arttığını gösterdi. Bu dengesizlik, bağışıklık sisteminin zararsız besinlere karşı tolerans geliştirememesine neden oluyor. Araştırmanın yazarlarından Dr. Patrick Rodrigues, “Farelerin bağırsağından bu hücreleri çıkardığımızda, gıdaya karşı bağışıklık toleransını bozmuş olduk,” diyerek bu hücrelerin hayati önemine dikkat çekti.

Alerji nedir, kimlerde görülür? Belirtileri, testi ve tedavisi

İnsanlarda da Mevcut

RORγt+ dendritik hücreleri, sadece farelerde değil, insanlarda da bulunuyor. Bu da bu hücreleri hedef alan tedavi yaklaşımlarının, çölyak hastalığı ya da inflamatuvar bağırsak hastalıkları gibi diğer bağışıklık sistemi bozukluklarında da etkili olabileceğini gösteriyor. Bu hücrelerin aktivitesini destekleyen yeni bir terapi, bağışıklık sisteminin alerjik tepkisini daha başlamadan önleyebilir. Bu da gıda alerjilerine karşı kalıcı bir tolerans oluşmasını sağlayabilir.

Araştırmanın Özeti

Ağız yoluyla alınan antijenlere yanıt olarak periferik düzenleyici T hücrelerinin oluşumu için RORγt-pozitif dendritik hücreler gereklidir
Bağırsak bağışıklık sistemi, zararsız gıda proteinleri ve bağırsak mikrobiyotası karşısında toleransı, periferik kökenli RORγt+ düzenleyici T hücreleri (pTreg’ler) aracılığıyla sürdürür. Bu hücreler, gıda intoleransı ve inflamatuvar bağırsak hastalıklarını önler. Son dönem çalışmalar, nadir görülen dendritik hücre alt grupları ve tip 3 doğuştan lenfoid hücreleri (ILC3’ler) gibi RORγt+ antijen sunan hücrelerin (APC’ler), pTreg oluşumunda kilit rol oynadığını öne sürmektedir. Bu çalışmada, RORγt proteinini kodlayan Rorc geninin belirli bir cis-düzenleyici öğesi silinerek RORγt+ APC sayısı azaltılmış fareler geliştirildi.

Alerji aşısı nedir? Kimlere yapılabilir? Faydaları ve yan etkileri

Tek hücreli RNA dizilemesi ve akış sitometrisi analizleri, RORγt+ dendritik hücre alt grubunun ve ILC3’lerin azaldığını doğruladı. Bu farelerde, pTreg seviyelerinde ikincil bir azalma, oral antijenlere karşı toleransta bozulma ve yardımcı T hücre (Th2) sayısında artış gözlendi. Buna karşılık, yalnızca ILC3 eksikliği olan farelerde pTreg veya Th2 hücrelerinde anormallik görülmedi. Hücre soyunun izlenmesi, RORγt+ dendritik hücrelerin ILC3’lerle lenfoid kökeni paylaştığını ve benzer fenotipik özelliklere sahip olduklarını ortaya koydu. Bu bulgular, lenfoid kökenli RORγt+ dendritik hücrelerin bağırsak bağışıklık dengesinin korunmasında ve gıda alerjileri gibi durumların önlenmesinde kritik rol oynadığını göstermektedir.