Kök hücre tedavisi kıkırdak ve menisküs yaralanmalarına çözüm oluyor

Yazan Hatice Pala Kaya
23 Mayıs 2022   |    24 Temmuz 2022    |   Kategori: Güncel / Literatür, Sağlık Gündemi Print

Son yıllarda yağ dokusundan ya da kemik iliğinden de alınabilen kök hücrelerin, bir başka kişiye nakli sayesinde pek çok farklı hastalık türünün tedavi edilebildiğini belirten Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Op. Dr. Özgür Bülbül, kök hücre tedavisinin eklemlerin ve yumuşak dokuların olduğu birçok yerde, ortopedik hastalıklarda kullanıldığını kaydetti. Kişilerin dizle ilgili rahatsızlıklarında da kök hücre yönteminin uygulanabildiğini ve çok iyi sonuçlar elde edildiğini vurgulayan Op. Dr. Bülbül, bu yöntem sayesinde özellikle dizdeki kıkırdak, menisküs yaralanmaları, spor sebebiyle oluşan yıpranmalara karşı ciddi anlamda tedavi olanağı sağlandığını dile getirdi.

Medikal Akademi Ankara Temsilcisi Hatice Pala Kaya’nın sorularını yanıtlayan Op. Dr. Özgür Bülbül, ortopedik hastalıklarda kök hücre tedavisi hakkında açıklamalarda bulundu.

Kök hücre tedavisi, son yıllarda çok gündemde olan bir uygulama. Öncelikle kök hücre nedir, açıklar mısınız?

Op. Dr. Özgür Bülbül: Kök hücreler, vücutta tüm doku ve organların yapısını oluşturan hücrelerdir. Organizma içinde yer alan tüm hücrelere dönüşebilen ve ana hücre olarak tanımlanan kök hücreler, vücutta ihtiyaç duyulan her bölgede yer alır. Böylece hastalanan veya hasarlanan tüm doku ve organların yenilenmesinde rol oynar. İhtiyaç duyulan hücre tipine dönüşerek; hastalık, yaralanma ve diğer sebepler nedeniyle oluşan organ ve doku hasarı ya da kaybını onarır. Bölünebilen yapıları sayesinde, aynı türden kök hücrelerin oluşumunda da rol oynarken aynı zamanda kas ya da kan hücrelerine dönüşebilirler.

Menisküs nedir, neden yırtılır? Belirtileri ve tedavi yöntemleri

Pek çok farklı türü bulunan kök hücreler, kişi henüz anne karnında iken gelişimin ilk basamaklarında önemli rol oynayarak, organ ve dokuların oluşumunu sağlar. Embriyonik kök hücre olarak tanımlanan bu hücrelerden farklı olarak insan vücudunda somatik kök hücreler yer alır. Dokuya özel ya da erişkin kök hücre olarak bilinen somatik kök hücrelerin yanı sıra iPS hücreleri olarak tanımlanan uyarılmış pluripotent kök hücreler de bulunur.

Teknolojinin ve tıp biliminin gelişimi ile son zamanlarda yağ dokusundan ya da kemik iliğinden de alınabilen kök hücrelerin, bir başka kişiye nakli sayesinde pek çok farklı hastalık türü tedavi edilebilir. Hasta kişiye doğrudan damar yoluyla verilebileceği gibi hasarlı organa direkt olarak da nakledilebilen kök hücre, hasta vücuda girdiğinde çoğalarak organizmanın ihtiyaç duyduğu hücrelere dönüşerek, hastalıklı dokuyu ya da organı onarabilir.

Kök hücre elde etme yöntemleri hakkında bilgi verir misiniz?

Op. Dr. Özgür Bülbül: Kök hücre; yağ dokusu, kan dokusu ve kemik iliğinden elde edilir. Bu yöntemler; Stromal Vasküler Fraksiyon (SVF) ve BMAC- Bonemarrow-Kemik İliği olarak ikiye ayrılır.

1- SVF-Stromal Vasküler Fraksiyon:

Yağ dokusundan kök hücre elde edilebileceği anlaşıldığında öncelikle yağın içerisindeki hücrelere ulaşmak için çeşitli enzimatik ve mekanik işlemlerle yağ hücreleri ayrıştırılarak geriye kalan ve pek çok farklı hücreyi bir arada barındıran kompleks kök hücre süspansiyona SVF adı verilir. İçeriğinde yetişkinde bulunan pek çok hücre türü barındırır. Bunlar farklı hücrelere dönüşme yeteneği olan mezenkimal, kan hücrelerini oluşturan hemotopoitik, damarları tedavi eden endotelyal, bağ dokularını oluşturan fibroblast gibi 80-100 farklı tedavi edici özelliği olan kök hücre grubunu içerisinde barındırır.

Pek çok hücreyi barındırması sebebiyle intravenöz (damar yolu) ile hastaya verildiğinde içerdiği hücreler ilgili bölgeler tarafından tedavi edici hücre olarak kullanılır. İstenirse SVF’in içerisinden hücreler özel olarak ayrıştırılarak ayrı ayrı çoğaltılabilir ve farklı tedavilerde kullanılabilir. Aynı şekilde birden fazla hücrenin bir arada tedavi etmesi gereken yanık, otoimmun gibi hastalıklarda hücreler ayrıştırılmadan toplu olarak kullanılır.

2- BMAC-Bonemarrow-Kemik İliği

BMAC-Kemik iliği genel anestezi ya da lokal anestezi ile ilium kemiğinin kristasından bir iğne yardımıyla örnek alınır. Bir bacak kemiğinde ortalama 440 milyar hücre vardır. Bir kişiden hematopoetik kök hücreler alıp, bunları başka birisine (Allojenik) veya ileride aynı kişiye (Otolog) aktarmak mümkündür. Eğer verici ve alıcı uyumlu iseler aktarılan hücreler iliğe göç edip, kan hücreleri üretmeye başlarlar. Kök hücreler genelde ya ilium tepesinden genel anestezi ile alınır (bu işlem pek çok iğne batırması gerektirir) veya kök hücrelerin kemikten kan dolaşımına salınmalarını sağlayan bazı ilaçlar kullanılır, ardından bu hücreler kandan izole edilerek donörden alınan kan tekrar kendisine verilir.

Kök hücre nedir? Kök hücre tedavisi ne işe yarar? Nakli nasıl yapılır?

Femur ya da leğen kemiğinden biyopsi ile alınması ve kök hücrelerin saflaştırılmaları ile elde edilirler. Ayrıca vericilerden önce ilaç verilerek kök hücrelerin kan içine çıkması sağlanıp sonrasında aferez yöntemi ile kandan kök hücrelerin toplanması ile elde edilirler. Kemik İliği Transplantasyon merkezlerinde kullanılan yöntemlerdir ve etkisi ispatlanmıştır.

Ortopedik hastalıklarda kök hücre tedavisini açıklar mısınız? Tedavideki amaç nedir?

Op. Dr. Özgür Bülbül: Kök hücre tedavisi, insan vücudundaki yıpranan eklemlerin, yumuşak dokuların tamir edilmesi için insan vücudundaki kendi özellikli hücrelerini alarak, o yıpranan bölgeye enjeksiyon yaparak yapılan bir tedavidir. Ortopedik eklem sağlığında kök hücre tedavisinin amacı; rejeneratif tedavi sağlayıp, eklemde ya da dokuda oluşan hasarı onarmak ve hastanın yaşam kalitesini artırmaktır.

Hangi ortopedik hastalıklarda kök hücre tedavisi uygulanabilir?

Op. Dr. Özgür Bülbül: Kök hücre tedavisi, eklemlerin olduğu ve yumuşak dokuların olduğu birçok yerde, ortopedide kullanılmaktadır. Küçük veya büyük eklemlerin hepsinde kullanılır, yumuşak dokudaki bozukluklarda da tamiri sağlamak için kullanılabilir. Ortopedi ve travmatoloji alanında kök hücre tedavisi; diz, kalça, omuz, el ve ayak bileği eklem kireçlenmelerinde uygulanabilir. Ayrıca kalça, omuz, diz, bilekteki vasküler nekrozlarda, menisküs yırtıklarında, kaynamayan kırıklarda, kas ve tendon yırtıklarında uygulanabilir.

Diz eklemine kök hücre tedavisi nasıl etki gösterir?

Op. Dr. Özgür Bülbül: Kişilerin dizle ilgili birçok rahatsızlığında bu yöntemi kullanıyoruz ve çok iyi sonuçlar elde edebiliyoruz. Özellikle dizdeki kıkırdak, menisküs yaralanmaları, spor sebebiyle oluşan yıpranmalara karşı ciddi anlamda tedavi olanağı sağlıyor. Ayrıca çok ileri olmayan kireçlenmelerde de ciddi fayda sağlamaktayız. Diz rahatsızlıkları yaşayan vatandaşlar için ameliyat öncesinde birçok tedavi seçeneği mevcut. Bu tedavilerden fayda göremediğimiz yerde en güzel şekilde ameliyatını da gerçekleştiriyoruz ama öncelikle kök hücre tedavilerini denemekte fayda var.

Kemik kırığı nasıl hızlı iyileşir? Kırık tedavisinde yeni yöntemler

Hangi faktörler kök hücre tedavisinin başarısını etkiliyor? Doğru hasta seçiminin önemi nedir?

Op. Dr. Özgür Bülbül: Eklem dejenerasyonu evrelere göre belirlenir. Evre 1-2-3-4 olarak belirlenen protokollerdir. Evde 4 haricindeki evrelerde yapılması tedavide başarı oranını artırmaktadır. Doğru hasta seçimi hastanın röntgen, MR ve fiziksel muayenesine göre belirlenir.

Uygulanan tedavi sonrası hasta ne kadar sürede günlük yaşantısına dönebilir? Nelere dikkat etmesi gerekir?

Op. Dr. Özgür Bülbül: Kök Hücre tedavisi sonrası hasta aynı gün taburcu edilir ve günün sonunda sosyal aktivitelerini yapabilir.

Kök hücre tedavisi sonrası takip süreci nasıldır?

Op. Dr. Özgür Bülbül: Kök hücre tedavisi sonrasındaki takip sürecinde 6 ay kadar hastayı gözlemliyoruz. Öncelikle ilk üç hafta liposuction yapılan yerin kontrolünü yapıyor, 6 aya kadar eklem sağlığını kontrol ediyoruz, 6. ayın sonunda da MR kontrolü ile eklemdeki düzelmeyi dokümante ediyoruz.

Kök hücre tedavisi güvenli bir yöntem midir? Riskleri var mıdır?

Op. Dr. Özgür Bülbül: Kök Hücre tedavisi minimal invaziv ortamda yapıldığı için oldukça güvenlidir. Hastanın ve uygulayan hekimlerin güvenli alanda kalması için hazırlanmış hastaya özel kitlerle yapılmaktadır. Komplikasyon riski minimum, sterilizasyon güvenliği maksimum düzeyde yapılmaktadır. Kök hücre tedavisi insanın kendi hücrelerinden oluştuğu için insan vücudunda herhangi bir zarara neden olmaz.

PRP ve kök hücre tedavileri arasındaki fark nedir?

Op. Dr. Özgür Bülbül: Kök hücre tedavisi, PRP tedavisinden farklı olarak, birçok seans uygulanması gerekmeyen bir tedavidir. Kök hücre tedavisinde bir seans uygulandıktan sonra 6 ay veya bir yıla kadar etkinliği devam etmektedir ve bu etkinliği devam ettiği süreden sonra da o tamiri sağladığı için şikayetlere yönelik ağrıları ortadan kaldıran bir tedavidir. PRP ise, tromobistten zengin kan hücreleridir ve hasarlı bölgeyi ortalama 6-8 ay korumaktadır ve düzenli olarak tekrarlanması gerekir. Kök hücre rejenerasyon amaçlı yapılan bir tedavidir. Yapılan klinik çalışmalarda diz osteoartriti olan hastalara yapılan kök hücre tedavisinde 12. ayın sonunda kıkırdak üretimi tamamladığında dair son dönemde uluslararası yayınlar çıkmaya başlamıştır.

YAZIYI PAYLAŞ

YORUMUNUZ VAR MI?

guest

0 Yorum
Inline Feedbacks
Tüm yorumları gör
Araç çubuğuna atla