Deri eklerinin hastalıklarında tanı ve tedavi

Deri ekleri şunlardır; kıllar, yağ bezleri, ter bezleri, tırnaklar.

Kıl hastalıkları

İnsanda üç tip kıl bulunur

Lanugo: intrauterin yaşamın kıl tipidir. Medullasız, ince ve uzun kıllardır. Erişkinde görülmesi paraneoplastiktir.
Vellus: medullasız, renksiz, ince, kısa kıllardır.
Terminal kıl: medullalı, renkli, kalın ve uzun kıllardır.

Kıl mukozalarda bulunmaz. Deride ise avuç içi ve ayak tabanı hariç her yerde bulunur. Kılın anatomik yapısı; alt segment, istmus, infindibulum.

Kılın yapım evreleri

Anagen evre: aktif büyüme dönemidir. >3 yıl, kılların %84ü bu evrededir.
Katagen evre: gerileme sürecidir. 3 hafta, kılların %2si bu evrededir.
Telogen evre: dinlenme ve dökülme süreci. 3 ay, kılların %14ü bu evrededir.

Günlük saç büyüme oranı yaklaşık olarak ortalama 0.4 mm’dir. Yaş artışıyla birlikte kıl folikül sayısında azalma meydana gelir. Günlük 100 tel saç dökülmesi normaldir. Kıl rengi ve kalınlığı genetik kontrol altındadır.

Kıl hastalıklarının sınıflaması

Kıl yapısı bozuklukları, kıl renklenme bozuklukları, alopesiler, hipertrikoz ve hirsutizm.

Kıl yapısı bozuklukları

Trikodistrofi (kükürt içeriğinde azalma vardır), menkes sendromu (bakır emilim ve transport bozukluğu vardır), taranmayan saç sendromu, yün yumağı saçı, moniletriks, trikoreksis nodoza, trikoreksis invajinata, pili anulati, pili torti.

Kıl renklenme bozuklukları

Erken grileşme: <20 yaş. Ailesel veya diğer hastalıklara sekonder gelişebilir.
Pigment yokluğu: albinizm ve vitiligoda görülür. İlaçlara bağlı renk değişiklikleri olabilir. Poliozis: saçın bölgesel renksizliği olabilir.

Alopesiler

Skatrisyel olmayan alopesiler: Alopesi areata, trikotillomani, traksiyonel alopesi, anajen dökülme, telojen dökülme, androjenik alopesi.
Skatrisyel alopesiler: psödopelad De Brocq, foliküler degenerasyon sendromu, folikülitis dekalvans, tafted hair folikülit, favus, liken planus, DLE (SLE), deri CA, zona zoster, skleroderma, tinea capitis profunda, lupoid sikozis.

Alopesi areata

Her iki cins eşit etkilenir, yetişkinlerde sık görülür. Birkaç mm.den tüm vücutta kıl dökülmesine yol açabilir. Alopesik plağın kenarlarında kırık saçlar “ünlem işareti” belirtisini oluşturur. Saçlı derinin tamamı etkilenirse alopesi totalis,saçlı deride genel ve düzensiz dökülmelere alopesi diffuza denir.Tüm vücut etkilenirse alopesi üniversalis adını alır. Subjektif yakınma yoktur. Tablo kroniktir, zaman geçtikçe kalıcı dökülme oluşabilir. Tırnaklarda pitting, lökonişi, trikonişi görülür. Stres, enfeksiyon, atopik dermatit, otoimmun hastalıklar ve endokrin bozukluklar hastalığı agreve ederler. Tedavi; lokal irritanlar, steroidler, topikal minoksidil, PUVA, siklosporin.karakterizedir.
Tafted hair folikülit: folikül epitelinde hasara yol açan bir çok hastalık sonucu oluşabilir. Favus, liken plan, SLE- DLE, deri kanserleri, tinea capitis profunda, lupoid sikozis, skleroderma ,zona sonucu da skatrisyel alopesi oluşabilir.

Hipertrikoz ve hirsutizm

1- Androjenlere bağlı olmayan hipertrikozlar: hipertrikozis lanuginoza, ilaçlara bağlı (steroid, minoksidil), metabolik hastalıklara bağlı (porfiria), genetik hastalıklar (becker nevus).
2- Androjene bağlı hirsutizmlar: ovarian hastalıklar (PKOS, over neoplazileri), adrenal neoplaziler ve disfonksiyonlar, androjenik ilaçların kullanımına bağlı olanlar.
3- İdyopatik.
4- Ailesel.

Tırnak hastalıkları

Tırnaklar matriksten parmak ucuna kadar 6-8 ayda uzarlar. El tırnakları ayak tırnaklarından daha hızlı büyür. İyi gelişmiş damar, sinir ve lenf sistemine sahiptirler.

Tırnaktaki patolojik oluşumlar

Matriks tutulumu: pitting, lökonişi, linearite artışı, yüzeyel pürüzlenme, yüzeyel yarılma.
Tırnak yatağı tutulumu: subungal hiperkeratoz, yağ lekesi, onikoliz, splinter hemoraji, renk değişikliği.

Tırnak hastalıkları çok çeşitli ve karmaşıktır:

Çomak parmak, kaşık tırnak, onikogrifoz, onikoreksis, beau çizgileri, tırnak batması, onikotillomani, şeytan tırnağı, sarı tırnak sendromu, tırnakta renk değişiklikleri, tırnağı tutan dermatozlar, perioniksis (paronchia).
Tırnağı tutan dermatozlar: psoriazis, ekzamalar, liken planus, darier hastalığı, alopesi areata, onikomikoz.
Çomak parmak: şu hastalıklarla; hepatik, solunum sistemi hastalıkları, KVS, hipertrofik osteoartropati ve pakidermoperiostozis birliktedir.
Kaşık tırnak: idyopatik, konjenital ve akkiz olabilir. Akkiz sebepleri; demir eksikliği, polistemia vera, akromegali, hipotroidizm, koroner bozukluklar, Plummer-Vinson sendromu.
Onikogrifoz: tırnak hipertrofisidir. Kronik travma veya dolaşım bozukluğu sonucudur.
Onikolizis: idyopatik, travmatik, ilaçlarla ilişkili ve bazı hastalıklara (psoriazis, onikomikoz, pemfigus) eşlik eden tipleri vardır.
Onikoreksis: tırnakların kırılgan olmasıdır; aşırı hijyen, hipotroidi, vit-A eksikliği sonucu oluşabilir.
Beau çizgileri: matriksten başlayan ve tırnak uzadıkça distale doğru ilerleyen transver çöküntüdür. Travma, ateşli hastalıklar ve ilaçlar yol açabilir.
Tırnak batması: lateral tırnak büyümesinin doku içine doğru olması durumunda oluşur ve beraberinde granülasyon dokusu, enfeksiyon gelişir.
Şeytan tırnağı: minör travmaya bağlı lateral tırnak kıvrımından korneal epitel parçasının kalkmasıdır.
Onikotillomani: tırnak yemedir. Matriks hasar görürse kalıcı deformiteler oluşur.
Sarı tırnak sendromu: sarı veya yeşilimsi tırnak, tırnak büyümesinde duraklama var. Kronik bronşit/bronşektazi/plevral efüzyon da vardır. İlaçlara ve sifilize bağlı oluşur.
Tırnakta renk değişiklikleri: en sık lökonişi ve melanonişi görülür. Ekzojen nedenlere bağlıda olabilir.
Tırnağı tutan dermatozlar: psoriazis (pitting, onikoliz, subungal keratoz, splinter hemoraji), egzemalar, liken planus (longitidunal çizgilenme ve piterjiyum), darier hastalığı, alopesi areata.
Perioniksis-paronişi: Halk arasında dolama olarak bilinen tırnak yatağı enfeksiyonudur. Kandidal, bakteriyel (staflar, streptokoklar ve psödomonaslar) veya herpetik olabilir. Kronik ve akut tip olmak üzere iki gruba ayrılır.

Ter bezi hastalıkları

İki tür ter bezi bulunur.
Ekrin ter bezleri: Vücudun her yerinde bulunur. Mukoza ve dış kulak yolunda bulunmaz. En sık palmoplanter bölgede bulunur (600-700/cm2).
Apokrin ter bezleri: Aksiller ve pubik bölgede yerleşir. Ekrin ter bezleri sempatik sinir sistemine bağlı çalışırlar. Apokrin ter bezleri androjenlere bağımlı çalışırlar. Isı regülasyonu etkileri vardır.

Ter bezi hastalıkları

Ekrin ter bezi hastalıkları: hiperhidroz, anhidroz, miliarya (sudamina, isilik), ekrin bromidroz, ekrin kromidroz.
Apokrin ter bezi hastalıkları: apokrin bromidroz, apokrin kromidroz, Fox-Fordyce hastalığı, hidrozadenit.

Hiperhidroz: yaygın veya lokalize olabilir. Emosyonel durum önemlidir. Sistemik hastalıklarla birlikte olabilir; diyabet, kalp yetmezliği, feokromasitoma, karsinoid sendrom, hipertiroidi.
Anhidroz: yeterli bir uyarana karşı terin yapılamaması. Problem deride, ter bezinde veya periferik sinir sisteminde olabilir.
Fox-Fordyce hastalığı: apokrin ter bezlerinin tıkanması ve bez kanalının intraepidermal yırtılmasıyla sonuçlanan kronik bir hastalıktır. Kaşıntıyı takiben kubbe şekilli papüller gelişir.
Hidrozadenit: hidradenitis süpürativa, köpek memesi. Apokrin ter bezlerinin bakteriyel enfeksiyonudur.
Miliyarya: sudamina, isilik de denir. Ter bezi kanallarının tıkanması sonucu görülür. Aşırı sıcak ve ateşli bir hastalığı takip eder.

Ekrin/apokrin bromidroz: Kokulu ter. Ekrin/apokrin kromidroz: terin renklenmesi.

YORUMUNUZ VAR MI?

Label

İsim*

Email*

Δ

Label

İsim*

Email*

Δ

0 Yorum

Inline Feedbacks

Tüm yorumları gör