Q-Cancer algoritması binlerce hayat kurtarabilir!

Bağırsak ve pankreas kanseri tanısı için yapılacak basit bir test binlerce kişinin hayatını kurtarabilir. Yeni yapılan bir araştırmaya göre, basit bir online hesaplayıcı ile aile hekimleri en ölümcül iki kanser türünü yakalayabiliyor. Nottingham Üniversitesi ve ClinRisk Ltd’den bilim adamları, iki yeni QCancer algoritması geliştirdi. Algoritmada pankreas ve bağırsak kanserine yakalanma olasılığı yüksek olan hastalar kırmızı bayraklı çapraz referans semptomlar ve risk faktörleri ile gösteriliyor. Bu sayede hekimler bu iki hastalığı kısa sürede fark edebilir ve her yıl binlerce kişinin hayatını kurtarabilir.

Çalışmayı yürüten Nottingham Üniversitesi Birinci Basamak Hekimliği Anabilim Dalı öğretim üyesi Prof. Dr. Julia Hippisley-Cox, kanser şüphesi taşıyan hastaların erken tanılanmasında ve dolayısıyla tedavilerinde bu araçların faydalı olacağını dile getirdi. Her yıl İngiltere’de 8000’den fazla kişiyi etkileyen pankreas kanseri, en kötü sağkalım oranına sahip kanser türüdür ve hastaların neredeyse üçte biri tanıdan sonra 1 yıl içerisinde hayatını kaybeder. Bu hastalığı erken evrede yakalamak hastalar için kuşkusuz daha iyi olacaktır. Bunun yanı sıra, kanserin taramasında güvenilir bir testin olmaması ve çok az yerleşik risk faktörlerinin mevcut olması nedeniyle, bu araçlar en çok da hekimlere tanı için ışık tutacaktır.

British Journal of General Practice’in (BJGP) Ocak sayısında yayımlanan çalışmada, yeni algoritma ve test geliştirmek için 564 aile hekiminden alınan hasta verileri kullanıldı ve kilo kaybı, iştah kaybı ve karın ağrısı gibi semptomlar ve yaş, kronik pankreatit, sigara ve diyabet gibi risk faktörleri göz önünde bulunduruldu. Geliştirilen algoritma ile 2 yıl içerisinde pankreas kanseri tanısı konan hastaların %62’si saptandı. Bu hastalar, en yüksek risk taşıdığı tahmin edilen %10’luk hasta dilimi içindeydi.

Kolorektal kanser veya bağırsak kanseri, Avrupa’da en sık görülen ikinci kanser türü olup, kansere bağlı görülen ölüm olaylarının da başlıca ikinci nedenidir. İngiltere’de her yıl 16.500 kişi barsak kanserine bağlı yaşamını yitirmekte ve 36.000 kişiye tanı konmaktadır. Avrupa ülkeleri içerisinde İngiltere en düşük sağkalım oranına sahip ülkelerden biridir. Bunun muhtemel nedeni, klinik tablonun geç başlaması ve tanı ve tedavide gecikmedir. Oysa erken tanı hastalığın gidişatını büyük ölçüde değiştirebilir. Öyle ki, erken tanı konan hastaların 5 yıllık sağkalım oranları, %90’lara ulaşıyor.

Rektal kanama, kilo kaybı, iştah kaybı ve karın ağrısı gibi önemli semptomların birçoğu, aile hekimlerinin tanı koymadaki güçlüğü nedeniyle genellikle daha önemsiz hastalıklar ile ilişkilendiriliyor. Rektal kanama gibi tek bir kırmızı bayraklı semptomu göz önünde bulunduran hekimler mevcut bağırsak kanserlerinin %60’ını gözden kaçırıyor. BJGP’nin aynı baskısında yayımlanan çalışmada, yeni algoritma ve test geliştirmek için 564 aile hekiminden alınan hasta verileri kullanıldı ve yaş, ailede bağırsak kanseri öyküsü, anemi gibi risk faktörleri ve rektal kanama, karın ağrısı, iştah kaybı, kilo kaybı, diyare ve bağırsak alışkanlıklarında değişiklik gibi semptomlar göz önünde bulunduruldu. Araştırmacılar, ayrıca erkek ve kadınları etkileyen farklı riskleri de dikkate aldı.

Çalışmada 2 yıl süreyle bağırsak kanseri gelişme riski taşıyan hastaların belirlenmesinde algoritma çok başarılı bulundu. Takiben tanı konan bağırsak kanseri hastalarının %70’i, en yüksek risk taşıdığı tahmin edilen %10’luk hasta dilimi içindeydi. Yapılan her iki çalışmada da 30-84 yaş arası, son 12 ay içerisinde tanı konmamış veya semptomsuz hasta verileri değerlendirilmişti. Aile hekimlerinin girdiği hasta verileri, Nottingham Üniversitesi ve Aile Hekimliği sistemi EMIS arasında kar gütmeyen bir işbirliği sayesinde, QResearch® veri tabanına kaydedilmişti.

Pankreas ve bağırsak kanserine yönelik yeni algoritmalar, mevcut Aile Hekimliği bilgisayar sistemleri ile entegre edilebilir. Bu sayede, daha çok sayıda hekim, bu hastalık riski altında olan hastaları erkenden belirleyebilir. Çalışma bulguları göz önünde bulundurulduğunda, farkındalık sağlayan ve tanıyı hızlandıran bu basit araçlar, tıp alanına yeni bir gelişme kazandırmasa da, her yıl 5000 kişinin hayatını kurtarabilir. Çalışmada biri pankreas kanseri , diğeri bağırsak kanseri olmak üzere iki hesaplayıcı geliştirildi. Bu araçların basitleştirilmiş versiyonları, halk arasında farkındalığı artırmak ve semptom taşıyan hastaların bir hekime başvurmasını sağlamak amacıyla internete de yüklenebilir.

Daha önce geliştirilen benzer QResearch® araçlarının etkinliği akciğer kanseri, gastroözofageal kanser, kalp hastalığı, tip 2 diyabet, kırık, böbrek hastalığı ve ciddi kan pıhtısı gelişme riski altında olan hastaların belirlenmesinde kanıtlanmıştır. Royal College of General Practitioners Başkanı Dr. Clare Gerada, erken tanı ve tanısal testlerin kanser hastalığının gidişatını büyük ölçüde değiştirdiğini ve en ölümcül iki kanser türünün tanısına yönelik yeni geliştirilen bu araçların da, birçok hayat kurtaracağını belirtti.

KAYNAK: Computer-based tool to improve diagnosis of lung and stomach cancer. The University of Nottingham. Professor Julia Hippisley-Cox and Dr Carol Coupland. A computer-based tool could help GPs to speed up the diagnosis and treatment of patients suffering from two of the most common forms of cancer, suggests a study published in the November issue of the British Journal of General Practice (BJGP). 

YORUMUNUZ VAR MI?

Label

İsim*

Email*

Δ

Label

İsim*

Email*

Δ

0 Yorum

Inline Feedbacks

Tüm yorumları gör