İçindekiler
Karpal tünel sendromu, elin içinden geçen medyan sinirin sıkışmasıdır. Medyan sinir, karpal tünel olarak da adlandırılan, elinizin avuç kısmında bulunur. Medyan sinir, başparmağa, işaret parmağa, orta parmağa ve yüzük parmağına his vermenin yanı sıra başparmak çevresindeki kasları da kontrol eder. Bileğinizin içinde oluşan şişlik, karpal tünel bölgesinde sıkışmaya neden olur. Baş parmağınızın yan tarafında uyuşukluk, halsizlik ve karıncalanmaya neden olabilir. Karpal tünel sendromu her iki elinizde oluşabilir.
Tanısında daha çok EMG, MR gibi testlerden yararlanılır. Kesin bir tedavisi olmamakla birlikte doktorlar daha çok birtakım ağrı kesici ve inflamasyon giderici ilaçlar reçete ederler. Fizik tedavi ile de hastalık tedavi edilebilir. Ancak, ilaç ve fizik tedaviden istenilen sonuç alınamadığında hasta ameliyat olmak zorunda kalabilir.
Karpal tüneldeki ağrı, el bileğindeki ve medyan sinirindeki aşırı basınçtan kaynaklanır. İltihaplanma şişmeye neden olabilir. Bu durumun en yaygın nedeni, el bileğinde şişmeye neden olan ve bazen de kan akışını engelleyen altta yatan bir tıbbi durumdur. Karpal tünel sendromu ile bağlantılı en sık görülen durumlardan bazıları şunlardır:
Ayrıca bileğinizin tekrarlanan hareketi, median sinirlerin şişmesine ve sıkışmasına katkıda bulunur. Aşağıdaki durumlar buna sebep olabilir:
Ağrı kesici ilaçlar nasıl kullanılmalıdır? Türleri ve yan etkileri
Sigara kullanımı, aşırı tuz tüketimi, hareketsiz bir yaşam sürme, obezite hastalık riskini yükseltir. Bu yüzden sendroma yakalanma riski yüksek bir mesleğiniz ya da hastalığınız mevcutsa bu alışkanlıklarınızı bırakmalısınız.
Yukarıdaki belirtiler özellikle gün içerisinde kitap okurken, telefonla konuşurken ya da araba kullanırken ortaya çıkarlar. Çünkü bu aktiviteler esnasında bileklerinizi öne ve arkaya doğru bükülmüş şekilde uzun bir süre boyunca kullanırsınız.
El kaslarınızdaki zayıflık, uyuşma ve şok benzeri duyumlar, elbiselerinizin düğmelerini iliklerken bile zorlanmanıza yol açabilir. Elinize aldığınız bardak vb. eşyaları düşürmeye başlayabilirsiniz. Günlük aktivitelerinizi engelleyecek yoğunlukta, geceleri sizi uykunuzdan uyandıracak kadar güçlü semptomlarla karşılaştığınızda zaman kaybetmeksizin bir doktora görünmeniz gerekir.
Tanı için doktorunuz, sorunun geçmişi ile ilgili birtakım sorular sorabilir. Sizi fiziksel muayeneden geçirebileceği gibi sinir iletim testlerine de tabi tutabilir. Fiziksel muayene ile doktorunuz; el, bilek, omuz ve boynunuzu ayrıntılı bir şekilde kontrol eder. Bileklerinizde şişme, hassasiyet, deformasyon olup olmadığına ve kas gücünüze bakar. Sinir iletim testleri ile sinir dürtülerinizin iletim hızları ölçülür. Sinir dürtülerinin iletim hızının yavaş olması, çoğu zaman karpal tünel sendromuna işaret eder.
Belirtilerle karşılaşmanız durumunda tedavi için bir Ortopedi ve Travmatoloji Bölümü Uzmanına görünebilirsiniz. Ya da profesyonel bir Fizik tedavi uzmanına görünerek, birtakım egzersizlerle hastalık belirtilerinin giderilmesini sağlayabilirsiniz.
Tedavi; ağrı, karıncalanma gibi belirtilerin şiddetine ve bileklerdeki kas zayıflığına bağlı olarak değişiklik gösterir. Erken teşhis edildiğinde tedavisi daha kolaydır ve hastalığın ilerlemesini durdurmak mümkündür. Tedavide daha çok ağrı kesici ve iltihap giderici ilaçlar reçete edilir. Bazen de altta yatan romatid artrit gibi bir hastalık varsa öncelikle bu hastalığın tedavi edilmesine öncelik verilir. İlaçla tedavi yetersiz kalırsa tek çare, cerrahi müdahaledir.
Özellikle gece kullanılan ve gece bileğin bükülü kalmasını önleyen istirahat bileklikleri tedaviden istenilen sonucun alınmasına oldukça yardımcıdır. Bunun dışında masa işi başında çalışırken takabileceğiniz bileklikler ile bileğinizin bükülmesini engelleyebilirsiniz.
Doktorunuz, ibuprofren ve naproksen etkin maddeleri içeren ağrı kesici ve iltihap kesici ilaçlar reçete edebilir.
İlaçlara ek olarak doktorunuz, karpal tünelin iç kısmına steroid enjekte ederek, semptomları hafifletebilir. Bunun dışında kortizon ya da kortikosteorid anti-enflamatuar ilaçlar da karpal tünele enjekte edilebilir.
Apranax (naproksen) nedir? Ne için kullanılır? Yan etkileri nelerdir?
Fizik tedavi uzmanının önerdiği el ve bilek hareketleri ile semptomların şiddetini azaltabilirsiniz.
İlaçla ve egzersiz tedavileri başarılı olmaz ise doktorunuz ameliyat olmanıza karar verebilir. Karpal tünel salınımı isimli bu cerrahi işlem iki farklı teknikle gerçekleştirilebilir. Tekniklerin ortak hedefi, median sinir üzerinde baskıyı önlemektir. İşlem ile tünelin çatısını oluşturan ligament kesilir. Ligament iyileştiğinde median sinire ve diğer dokuz tendona daha fazla yer kalır.
Ameliyat bazen siz ayaktayken de yapılabilir. Genel ya da lokal anesteziden yararlanılabilir. Kolunuzdaki bir damara verilen intravenöz ile kolunuz yatıştırılabilir. Karpal tünel salınımı esnasında doktorunuz, avuç içinizden kesi yaparak, tünelin çatısını bölebilir. Bu sayede tünelin büyüklüğü artırılmış olur. Buna açık cerrahi ismi verilir.
Endoskopik karpal tünel salınımında elinize iki minik kesik yapılır ve bu kesiklerin içine minik kameralar yerleştirilir. Çatıyı bölme işleminde özel bir bıçak kullanılır. Açık ya da endeoskopik salınımların hedefleri ve sonuçları birbirine yakındır. Her iki işlem de birtakım riskleri vardır. Ameliyatlar ile sorundan tamamen kurtulmak mümkündür. 10 günlük bir el istirahatından sonra hasta normal yaşantısına döner. Kanama, enfeksiyon, sinir yaralanması ameliyatın neden olabileceği olası komplikasyonlardır.
Fizik tedavi uzmanları, genellikle hastalara el bilek ateli kullanmasını önerir. Ayrıca el ve bileklerini iş hayatında nasıl kullanması gerektiğini uygulamalı olarak gösterebilirler. Tüm bunların yetersizliği durumunda fizik tedaviye başlanır. Tendon ve sinir kaydırma egzersizleri, el bileği mobilazasyonları, ön kol germe hareketleri, hastaya öğretilir. Ayrıca ultrason, lazer tedavisi, TENS gibi elektro terapi yöntemleri kullanılabilir.
Sinir germe, sinir kaydırma ve tendon kaydırma egzersizleri, tedavide en çok başvurulan egzersizlerdir. Bu egzersizleri düzenli olarak yaptığınız takdirde hastalığa yakalanmaktan korunabilir, hastalığın ilerlemesini de durdurabilirsiniz.
Öncelikle parmaklarınızı ve el bileğinizi düz bir şekilde tutun. Parmaklarınızın orta ekleminden parmaklarınızı bükün. Bu pozisyondayken el parmaklarınızla elinizi birleştiren eklemi öne doğru bükün. Sonraki aşamada parmaklarınızı orta eklemden başlayarak düzleştirin. Ardından parmaklarınızı orta eklemden itibaren bükün. Bu egzersizi günde 3-5 sefer olacak şekilde tekrar edin.
İlk olarak elinizi yumruk yapın. Parmaklarınız birbirine bitişik olacak şekilde parmaklarınızı ve bileğinizi düz şekilde açın. Parmaklarınız düz iken bileğinizi geriye doğru bükün (Başparmağınızı bükmeyin). Başparmağınızı bileğiniz ve parmaklarınızla hizaya gelene dek bükün. Avuç içi yüze bakacak şekilde önkolunuzu döndürün. Bu işlemi günde 3-5 sefer tekrarlayın.
Sendromun zamanında teşhis ve tedavi edilmemesi, kişideki kas güçsüzlüğünün ve kas zayıflığının ilerlemesine yol açar. Sinir sıkışması, önce kas atrofisine yani kas erimesine neden olur. Bu durumda hasta, eşyaları elleriyle taşıyamaz hale gelir. Yani hastanın eli tutmamaya başlar. Hasta, araba kullanırken hatta yemek yerken bile zorlanabilir.
Kas erimesinin ilerlemesi, kısmi felci beraberinde getirebilir. El ve koldaki kasların erimesi ve fonksiyonlarının azalması ile felç kaçınılmaz bir hal alır. Hastalığın ilerlemesi durumunda tek çare, ameliyattır. Bazen ameliyat bile çözüm olmayabilir.
Fizik tedavi ve el bilek atelinin kullanımı, sendrom belirtilerinin giderilmesine iyi gelir. Doktorun önerdiği egzersizleri düzenli olarak yaparsanız belirtilerin ilerlemesini önleyebilirsiniz. Ancak, bazen hastalık, diyabet, yüksek tansiyon ve artrit gibi diğer hastalıklarla da ilişkili olabilir, diğer hastalıklarınızın tedavisini de ihmal etmemek gerekir.
Kaynaklar 1- Carpal tunnel syndrome 2- What is carpal tunnel syndrome? 3- Carpal Tunnel Syndrome
YAZIYI PAYLAŞ
YORUMUNUZ VAR MI?