Karpal Tünel Sendromu nedir? Nedenleri, belirtileri ve tedavisi
Karpal Tünel Sendromu, el ve kolda ağrıya, uyuşukluğa yol açan yaygın bir sinir sıkışması sorunudur. Bir elin ya da her iki elin ilk üç parmağını tutabilir. Zamanında tedavi edilmediği takdirde daha da kötüleşebilir ve kişide kısmi felç görülebilir. Daha çok 30 ile 60 yaş aralığındaki kişilerde görülür. Kadınların hastalığa yakalanma riski erkeklere göre 3 kat daha fazladır. Belirtileri boyun fıtığı belirtilerine benzer, bu yüzden boyun fıtığı ile karıştırılabilir; el ve koldan omuza kadar uzanabilen karıncalanma, ağrı, güçsüzlük ve elektrik çarpmasına benzer his oluşabilir. Bazı meslek gruplarında ve özellikle yoğun bilgisayar, mouse kullanan kişilerde daha sık görülür. Tedavide daha çok ağrı kesici ve inflamasyon giderici ilaçlar reçete edilir ve fizik tedavi önerilir. Ancak, ilaç ve fizik tedaviden istenilen sonuç alınamazsa ameliyat gerekebilir.
İçindekiler
Karpal tünel sendromu nedir?
Karpal tünel sendromu, elin içinden geçen medyan sinirin sıkışmasıdır. Medyan sinir, karpal tünel olarak da adlandırılan, elinizin avuç kısmında bulunur. Medyan sinir, başparmağa, işaret parmağa, orta parmağa ve yüzük parmağına his vermenin yanı sıra başparmak çevresindeki kasları da kontrol eder. Bileğinizin içinde oluşan şişlik, karpal tünel bölgesinde sıkışmaya neden olur. Baş parmağınızın yan tarafında uyuşukluk, halsizlik ve karıncalanmaya neden olabilir. Karpal tünel sendromu her iki elinizde oluşabilir.
Karpal tünel sendromu neden olur?
Karpal tüneldeki ağrı, el bileğindeki ve medyan sinirindeki aşırı basınçtan kaynaklanır. İltihaplanma şişmeye neden olabilir. Bu durumun en yaygın nedeni, el bileğinde şişmeye neden olan ve bazen de kan akışını engelleyen altta yatan bir tıbbi durumdur. Karpal tünel sendromu ile bağlantılı en sık görülen durumlardan bazıları şunlardır:
- Diyabet
- Tiroid disfonksiyonu
- Hamilelik veya menopoz sebebiyle oluşan sıvı tutulumu
- Yüksek tansiyon
- Romatoid artrit gibi otoimmün bozukluklar
- Bilek kırıkları veya travması
Ayrıca bileğinizin tekrarlanan hareketi, median sinirlerin şişmesine ve sıkışmasına katkıda bulunur. Aşağıdaki durumlar buna sebep olabilir:
- Klavye veya mouse kullanırken bileğinizin yanlış konumlandırılması
- Elektrikli el aletlerini kullanırken uzun süre titreşime maruz kalma
- Piyano çalmak ya da yazmak gibi bileğinizi aşırı uzatan ve tekrarlanan hareket
Ağrı kesici ilaçlar nasıl kullanılmalıdır? Türleri ve yan etkileri
Sigara kullanımı, aşırı tuz tüketimi, hareketsiz bir yaşam sürme, obezite hastalık riskini yükseltir.
Karpal tünel sendromu belirtileri
- Elin ilk üç parmağında karıncalanma ve ağrı
- Başparmakta uyuşukluk hissi
- Kol hareket ettirildiğinde artan ağrı ve yanma
- Uykudan uyandıracak kadar şiddetli olabilen bilek ağrıları
- El kaslarında zayıflık
- Başparmaktan orta parmağa ve yüzük parmağına yayılan şok benzeri duyumlar
- Koldan omuza kadar uzanabilen ağrı ve karıncalanma
- Parmaklarda elektrik çarpması hissi
Yukarıdaki belirtiler özellikle gün içerisinde kitap okurken, telefonla konuşurken ya da araba kullanırken ortaya çıkarlar. Çünkü bu aktiviteler esnasında bileklerinizi öne ve arkaya doğru bükülmüş şekilde uzun bir süre boyunca kullanırsınız.
Karpal tünel sendromu el bileklerinde ağrıya neden olur
El kaslarınızdaki zayıflık, uyuşma ve şok benzeri duyumlar, elbiselerinizin düğmelerini iliklerken bile zorlanmanıza yol açabilir. Elinize aldığınız bardak vb. eşyaları düşürmeye başlayabilirsiniz. Günlük aktivitelerinizi engelleyecek yoğunlukta, geceleri sizi uykunuzdan uyandıracak kadar güçlü semptomlarla karşılaştığınızda zaman kaybetmeksizin bir doktora görünmeniz gerekir.
Karpal tünel sendromu tanısı
Tanı için doktorunuz, sorunun geçmişi ile ilgili birtakım sorular sorabilir. Sizi fiziksel muayeneden geçirebileceği gibi sinir iletim testlerine de tabi tutabilir. Fiziksel muayene ile doktorunuz; el, bilek, omuz ve boynunuzu ayrıntılı bir şekilde kontrol eder. Bileklerinizde şişme, hassasiyet, deformasyon olup olmadığına ve kas gücünüze bakar. EMG (sinir iletim testi), MR gibi testlerle sinir dürtülerinizin iletim hızları ölçülür. Sinir dürtülerinin iletim hızının yavaş olması, çoğu zaman karpal tünel sendromuna işaret eder.
Karpal tünel sendromu testleri
- EMG: EMG ile kaslardaki elektriksel aktivite ölçülür. EMG sonuçları ile hastada herhangi bir sinir ya da kas hasarı bulunup bulunmadığı tespit edilir.
- Ultrason: Yüksek frekanslı ses dalgaları kullanılarak, kemik ve doku resimleriniz çıkarılır. Bilek ultrasonu ile median sinirin kemik ve doku durumu değerlendirilir.
- MRI: Median siniri baskılayabilecek anormal dokular MRI ile aranır. Sinirle ilgili herhangi bir probleminizin olup olmadığı belirlenir.
- X Işınları: Artrit, bilek kırıklıkları vb. diğer nedenler; kemik yapılarının görüntülenmesi ile devre dışı bırakılır.
- Elektro fizyolojik testler: Median sinirin nasıl çalıştığı, sinir üzerinde baskı olup olmadığı belirlenir.
Karpal tünel sendromu için hangi doktora gitmek gerekir?
Belirtilerle karşılaşmanız durumunda tedavi için bir Ortopedi ve Travmatoloji Bölümü Uzmanına görünebilirsiniz. Ya da profesyonel bir Fizik tedavi uzmanına görünerek, birtakım egzersizlerle hastalık belirtilerinin giderilmesini sağlayabilirsiniz.
Karpal tünel sendromu tedavisi
Tedavi; ağrı, karıncalanma gibi belirtilerin şiddetine ve bileklerdeki kas zayıflığına bağlı olarak değişiklik gösterir. Erken teşhis edildiğinde tedavisi daha kolaydır ve hastalığın ilerlemesini durdurmak mümkündür. Tedavide daha çok ağrı kesici ve iltihap giderici ilaçlar reçete edilir. Bazen de altta yatan romatid artrit gibi bir hastalık varsa öncelikle bu hastalığın tedavi edilmesine öncelik verilir. İlaçla tedavi yetersiz kalırsa tek çare, cerrahi müdahaledir.
Cerrahi olmayan tedavi
- Karpal tünel sendromu bilekliği: Özellikle gece veya tekrarlanan aktiviteler sırasında kullanılırlar.
- NSAİ İlaçlar: Ağrı kesici ve iltihap giderici ilaçlardır (ibuprofen, naproksen vb.)
- Steroid enjeksiyonu: İltihap ve ağrıyı hafifletmek için bilek bölgesine, karpal tünel yakınına uygulanır.
- El ve bilek egzersizleri: Fizik tedavi uzmanının önerdiği el ve bilek hareketleri semptomların şiddetini azaltabilir.
Karpal tünel sendromu ameliyatı
İlaç ve fizik tedavinin başarılı olmadığı durumlarda ameliyat gerekebilir. Karpal tünel sendromu ameliyatı genellikle lokal anestezi ile, hasta uyutulmadan yapılır. Açık cerrahi ve endoskopik cerrahi olarak iki temel teknik uygulanır.
Açık cerrahide, cerrah bilekte küçük bir kesiyle karpal tünelin çatısını oluşturan bağı keser. Bu da tüneldeki boşluk miktarını artırır ve median sinir üzerindeki baskıyı azaltır. Daha sonra kesi dikişlerle kapatılır ve bileğe bandaj uygulanır.
Endoskopik cerrahi, küçük bir kamera (endoskop) ve özel cerrahi aletlerle yapılan minimal invaziv bir tekniktir. Cerrah bilekte bir veya iki küçük kesi yapar ve endoskop yardımıyla hem karpal tüneli izler hem de bağı keser. Bu teknik, açık cerrahiden daha az yara izine neden olur ve hasta daha hızlı iyileşir.
Cerrahi tedavi ile tam iyileşme mümkün
Her iki yöntem de karpal tünel sendromu tedavisinde yüksek başarı oranlarına sahiptir. Ameliyattan sonra birkaç hafta bilekte bir miktar ağrı, şişlik ve sertlik olabilir. Ameliyat sonrası yapılan el ve bilek egzersizleriyle güç ve esneklik geri kazanılır. Çoğu hasta ameliyattan birkaç hafta sonra normal aktivitelerine dönebilir.
Karpal tünel sendromu fizik tedavi
Fizik tedavi uzmanları, genellikle hastalara el bilek ateli kullanmasını önerir. Ayrıca el ve bileklerini iş hayatında nasıl kullanması gerektiğini uygulamalı olarak gösterebilirler. Tüm bunların yetersizliği durumunda fizik tedaviye başlanır. Tendon ve sinir kaydırma egzersizleri, el bileği mobilazasyonları, ön kol germe hareketleri, hastaya öğretilir. Ayrıca ultrason, lazer tedavisi, TENS gibi elektro terapi yöntemleri kullanılabilir.
Karpal tünel sendromu egzersizleri
Sinir germe, sinir kaydırma ve tendon kaydırma egzersizleri, tedavide en çok başvurulan egzersizlerdir. Bu egzersizleri düzenli olarak yaptığınız takdirde hastalığa yakalanmaktan korunabilir, hastalığın ilerlemesini de durdurabilirsiniz.
Tendon kaydırma egzersizi
Öncelikle parmaklarınızı ve el bileğinizi düz bir şekilde tutun. Parmaklarınızın orta ekleminden parmaklarınızı bükün. Bu pozisyondayken el parmaklarınızla elinizi birleştiren eklemi öne doğru bükün. Sonraki aşamada parmaklarınızı orta eklemden başlayarak düzleştirin. Ardından parmaklarınızı orta eklemden itibaren bükün. Bu egzersizi günde 3-5 sefer olacak şekilde tekrar edin.
Sinir kaydırma egzersizi
İlk olarak elinizi yumruk yapın. Parmaklarınız birbirine bitişik olacak şekilde parmaklarınızı ve bileğinizi düz şekilde açın. Parmaklarınız düz iken bileğinizi geriye doğru bükün (Başparmağınızı bükmeyin). Başparmağınızı bileğiniz ve parmaklarınızla hizaya gelene dek bükün. Avuç içi yüze bakacak şekilde önkolunuzu döndürün. Bu işlemi günde 3-5 sefer tekrarlayın.
Karpal tünel sendromu tedavi edilmezse ne olur?
Sendromun zamanında teşhis ve tedavi edilmemesi, kişideki kas güçsüzlüğünün ve kas zayıflığının ilerlemesine yol açar. Sinir sıkışması, önce kas atrofisine yani kas erimesine neden olur. Bu durumda hasta eşyaları taşıyamaz, araba kullanırken hatta yemek yerken bile zorlanabilir.
El ve koldaki kasların erimesi ve fonksiyonlarının azalması kısmi felci beraberinde getirebilir. Hastalığın ilerlemesi durumunda tek çare, ameliyattır. Bazen ameliyat bile çözüm olmayabilir.
Karpal tünel sendromuna ne iyi gelir?
Fizik tedavi ve el bilek atelinin kullanımı, sendrom belirtilerinin giderilmesine iyi gelir. Doktorun önerdiği egzersizleri düzenli olarak yaparsanız belirtilerin ilerlemesini önleyebilirsiniz. Ancak, bazen hastalık diyabet, yüksek tansiyon ve artrit gibi diğer hastalıklarla da ilişkili olabilir, diğer hastalıklarınızın tedavisini de ihmal etmemek gerekir.
Karpal tünel sendromu hastalara öneriler
- Uzun süre klavye kullanmanız gerekiyorsa tuşlara hafif bir şekilde dokunun.
- Bilgisayar başında çalışıyorken, sık sık ara verin. Bu aralıklarda el ve bileklerinizi nazikçe gerin ve bükün.
- Klavyenizi dirsek yüksekliğinde ya da biraz daha aşağıda tutun. Bileğinizi aşağı ya da yukarı bükmekten kaçının.
- Bilgisayar farenizin rahat olduğundan ve bileğinizi zorlamadığından emin olun.
- Ellerinizi ve bileklerinizi sıcak tutmaya çalışın. Bu amaçla parmaksız eldivenler giyebilirsiniz.
- Bilgisayar karşısında otururken, yanlış duruş pozisyonunuzu değiştirin. Omuzlarınızı öne doğru eğmekten kaçının. Aksi halde boynunuzdaki sinirlerin sıkışması parmaklarınızı ve bileklerinizi de etkileyebilir.
- Belinizi tam anlamıyla saran, ergonomik bir çalışma koltuğunda çalışın. Gerekirse bel desteği sunan bel yastıklarından kullanın.
- Doktorunuzun reçete ettiği ilaçları ve ağrı kesicileri düzenli bir şekilde kullanın.
- Fazla kiloluysanız kilo verin. Obezitenin karpal tünel sendromu riskini tetikleyen bir unsur olduğunu unutmayın.
- Sağlıklı bir diyet programı uygulayın.
- Gün içerisinde bol bol su için.
- Sigara semptomları şiddetlendirdiği için sigara kullanmayı bırakın.
Kaynaklar ve Referanslar:
1- Carpal Tunnel Syndrome - NIH2- Carpal Tunnel Syndrome (Median nerve entrapment) - Medline Plus3- Carpal tunnel syndrome - Health Direct4- Carpal tunnel syndrome - NHSYAZIYI PAYLAŞ
El ağrınızın nedeni karpal tünel sendromu olabilir
Karpal tünel sendromu mouse tutan elleri seviyor
Karpal Tünel Sendromundan korunmak için 6 pratik öneri
Karpal Tünel Sendromu’nun belirtileri nelerdir, tanısı nasıl konur?
Piriformis sendromu nedir? Neden olur? Belirtileri ve tedavisi
YORUMUNUZ VAR MI?