Rinosinüzitlerin tanı ve tedavisi

Paranazal sinüs fizyolojisi:Silialı silendirik epitel, goblet hücreleri, seromüsinöz glandlar içerir. Bifazik müküs örtüsü: Üst kat; kalın ve visköz, Alt kat; silialar ile temasta. Sağlıklı sinüs; steril (<1000 bakteri/gram). Mukus; muramidaz, IgA, IgG, IgM içerir. Mukus örtü sinüs ostiumuna doğru hareket eder. Sinüs içinde her 10 dakikada tam temizlik görülür. Sinüs ostium boyutları değişkendir. Ostium boyutunun etkileri; sinüs içi pO2, mukosilier temizlik, infeksiyona eğilim. Maksiller, frontal ve ön etmoid sinüsler orta mea’ya, sfenoid ve arka etmoid sinüsler üst mea’ya drene olur. Tanımlama; rinosinüzit burun ve sinüs mukozasının enflamasyonudur.

Rinosinüzitte sınıflandırma:

Allerjik:mevsimsel, perineal.
Enfeksiyöz: viral, bakteriyel, fungal, akut, kronik.
Non-enfeksiyöz ve non-allerjik:mesleki, hormonal, ilaçlar, emosyonel, irritanlar, gıda, idyopatik.

Enfeksiyöz rinosinüzitte sınıflandırma

Akut rinosinüzit; < 12 hafta. Kronik rinosinüzit; > 12 hafta. Kronik rinosinüzitte akut ataklar görülebiilir. Reküran akut rinosinüzit; > 4 atak ve ataklar arasında tam iyileşme.

Akut enfeksiyöz rinosinüzit patofizyolojisi

Başlangıç evresi, ostial obstrüksiyon evresi, bakteriyel evre, irreversibl (kronik) evre şeklinde 4 evreden oluşur. Reversibl mukozal değişiklikler; transüda oluşumu, seröz sekresyon artışı, mukozal hiperemi ve ödem. Kötü drenaj ve sekresyon retansiyonu, kötü aerasyon ve oksijen absorbsiyonu, karbon dioksit birikimi görülür, aşırı bakteri artışı, granülosit immigrasyonu artışı görülür. Oksijen azalması; granülosit (bakterisidal etkide azalma), anaerobların sekonder artışı. Mukozada fibrozis, silier hasar, kalıcı ostial obstrüksiyon görülür. Lokal immun mekanizmanın kaybı; proteaz inhibitörleri, immunglobulin yapımı.

Etyolojik faktörler

Enfeksiyöz:bakteryel, viral, fungal.
Lokal faktörler:Kranyofasiyal anomaliler; koanal atrezi, yarık damak, velofarengeal yetmezlik. Nazal obstruksiyon; allerji ve non-allerjik rinit, polip, yabancı cisim – nazogastrik sonda, adenoid hiperplazisi ve enfeksiyonu, tümör, rinnitis medicamentoza. Anatomik varyasyonlar, larengofarengeal reflü (LFR), travma (barotravma) sebebiyle de görülebilir.
Sistemik faktörler:astım, immün yetmezlik, immotil silia syndrom, kistik fibrozis, allerjik fungal sinüzit.
İmmun yetmezlikler:Konjenital; Ig A, Ig G subgrupları.
Edinsel:HIV – AIDS, organ transplantasyonu, kemoterapi.Çevresel faktörler:sigara, hava kirliliği, kuru ve soğuk hava.

Akut/rekürren akutenfeksiyöz rinosinüzit

Burun tıkanıklığı, anterior ve/veya posterior pürülan nazal akıntı, ağrı, baş ağrısı, yüz ağrısı/basınç hissi, ateş, koku alma bozukluğu, ağız kokusu, öksürük.

Akutenfeksiyöz rinosinüzitte ağrı

Etmoid sinüs:Ağrı; iç kantus üzeri. Hassas nokta; orbita medial tarafı, lakrimal fossa üzeri. Baş ağrısı; periorbital veya temporal.
Maksiller sinüs: Ağrı; yanak üstünde, periorbital veya diş ağrısı gibi. Hassas nokta; maksiller sinüs üzeri, canine fossa. Baş ağrısı; temporal.
Frontal sinüs:Ağrı; alın ve göz üzeri. Hassas nokta; orbita superomedial tarafı, frontal sinüs üzeri. Baş ağrısı; frontal yerleşimli ve şiddetli.
Sfenoid sinüs:Baş ağrısı; çok odaklı veya occipital (+) frontal/temporal/retro-orbital/vertex.

Kronikenfeksiyöz rinosinüzit

Postnazal akıntı, künt ağrılar, burun tıkanıklığı, tuba östaki obstrüksiyonu, dakriyosistit görülür. Semptomlar daha hafif ve daha az lokalizedir.

Kronik enfeksiyöz rinosinüzit tanısı

Hikaye, palpasyon, anterior rinoskopi, nazal endoskopi, kültür, radyolojik tetkikler (standart grafiler/CT/MRI).
Majör faktörler: fasial ağrı ve basınç hissi, fasial konjesyon veya dolgunluk hissi, nazal obstruksiyon, pürülan akıntı, hiposmi veya anosmi, ateş (akut).
Minör faktörler: baş ağrısı, halitozis, dental ağrı, öksürük, halsizlik, kulak ağrısı ve basınç hissi.
Anterior rinoskopi: burun boşluğundaki sekresyonların rengi ve kıvamı, krutlanma görülebilir. Burun mukozası, konkalar, burun septumu değerlendirilir.
BT tetkiki: yoğun bir tedaviye cevap alınamadığı taktirde KBB uzmanı tarafından yönlendirilir. Komplikasyon riski taşıyan olgularda ve pre-operatif değerlendirmede kullanılabilir.
Kültür:S. Pneumoniae %35-42, H. influenzae %21-28, M. catarrhalis %21-28, S. pyogenes %3-7, anaeroplar 3-7.

Akut enfeksiyöz rinosinüzit komplikasyonları

Osteomiyelit:frontal (potts puffy tumor), maksiller, etmoid.
İntrakranial:epidural abse, subdural abse, kavernöz sinüs trombozu, menenjit, beyin absesi.
Orbital: inflammatuar ödem (periorbital sellülit), subperiostal abse, orbital sellülit, orbital abse, optik nöritis (kavernöz sinüs tromboflebiti).

Rinosinüzitlerin tedavisi

Prensipler; enfeksiyonun kontrolü, doku ödeminin azaltılması, drenajın kolaylaştırılması, ostium açıklığının sağlanması. Antibiyotikler, destek tedavi, dekonjestanlar, antihistaminikler, mukolitikler, non-steroid antienflamatuarlar, lokal kortikosteroidler verilebilir.
Öneriler:6-10 bardak su, buhar tatbiki, lokal sıcak tatbiki, tuzlu su kullanımı, non-steroid antienflamatuar, dekonjestan, istirahat, sigara – soğuk ve kuru havadan korunma.
Antibiyotikler:amoksisilin, azitromisin, amoksisilin klavunat, sulbaktam ampisilin, sefaklor, sefuroksim aksetil, sefprozil, lorakarbef, sefiksim, klaritromisin, trimetoprim sulfametoksazol, siprofloksasin, levofloksasin.
Antibiyotik kullanım kuralları:geniş spektrum, minimal yan etki, hasta uyumu, sinüs mukozasına iyi penetrasyon, fiyat, tad, direnç sorunları.
Akut enfeksiyöz rekürran rinosinüzitte tedavi:uygun antibiyotik (en az 15-21 gün), etyolojik faktörler araştırılır, endoskopik nazal muayene yapılır, radyolojik tetkikler yapılır, kültür alınır, gerekirse cerrahi tedavi yapılır.
Kronik enfeksiyöz rinosinüzitte tedavi:maksimal medikal tedavi verilir, etyolojik faktörler düzeltilir, fonksiyonel endoskopik sinus cerrahisi (FESS) yapılabilir.

YORUMUNUZ VAR MI?

Label

İsim*

Email*

Δ

Label

İsim*

Email*

Δ

0 Yorum

Inline Feedbacks

Tüm yorumları gör