Ajite ve saldırgan hasta yönetimi

9 Ağustos 2015 | 21 Aralık 2022 | Kategori: Sağlık Gündemi, Üye Yazıları Print

6 Paylaşım

Acilcinet’te yayımlanan Dr. Yasin Yıldız‘ın yazısı:Son zamanlarda, her nöbetimde bir öncekine göre daha çok ajite/ saldırgan hasta ve yakınının acil servise başvurduğunu fark ettim. Bu hastaların yönetimi konusunda daha çok geleneksel ve “gördüğünü uygulama” şeklinde bir yaklaşımımız olduğu yadsınamaz bir gerçek. Bu konuyu araştırmak ve öne çıkan noktaları derlemek istedim.

Bu tip hasta profilinin acil servislerdeki sıklığı nedir?

2014 yılında yayımlanan ülkemiz kaynaklı bir çalışmada acil servisten istenen psikiyatri konsültasyonları incelenmiş ve ajitasyon %14,3 sıklıkla 3.en sık neden olarak tespit edilmiş.

ajitasyon-hasta-bagli

Bağlama, sabitleme… Müdahalenin tam olarak karşılığı nedir?

Ajite/saldırgan hastaya müdahale “kısıtlama (restraint)” olarak tanımlanmakta ve fiziksel/kimyasal olarak iki çeşidi bulunmaktadır. Bir acil tıp hekimi olarak, nal sesleri duyduğumda öncelikle aklıma zebralar gelir. O nedenle yazının girişinde şu parantezi açmakta fayda var: Kısıtlama prosedürü işletilirken bir yandan da davranışsal probleme neden olabilecek medikal durumlar gözden geçirilmelidir. Örneğin önceden stabil yaşlı bir hastada gelişen davranış değişikliğinde, gerçek neden altta yatan bir sepsis, inme, travma veya ilaç etkileşimi olabilir.

FİZİKSEL KISITLAMA
Fiziksel kısıtlama daha çok 4-noktadan sabitleme metodu olarak uygulanmaktadır. Yüzüstü (prone) pozisyonundan, boğulmaya sebebiyet verebileceği için, uzak durulması önerilmiş ve uygun pozisyonun baş 30° eleve olacak şekilde sırtüstü (supin) yatış olduğu belirtilmiştir.

hasta-nasil-baglanir

Hastayı bağladık, bilgi vermesek de olur, mu?

Kısıtlamanın önemi ve amacı hasta yakınlarına anlatılmalı ve asla bir cezalandırma yöntemi olmadığı vurgulanmalıdır.

Bağladık evet, sabaha karşı bakarız bir ara (!)

Tespit bağı ile hastanın cildi arasında 1-2 parmak boşluk kalmasına dikkat edilmeli ve kısıtlama uygulanan bölgenin cilt bütünlüğü ve dolaşım durumu 60 dakikada bir kontrol edilmelidir.

Artık hastaya bir zarar gelmez (?)

Fiziksel kısıtlamada en sık görülen komplikasyonlar abrazyon ve ekimozlardır.
Diğer mekanik komplikasyonlar; dislokasyonlar, kontüzyon, uyuşma, karıncalanma, fraktürler ve kas incinmeleridir. Bunun yanında immobiliteye bağlı boğulma, aspirasyon, künt göğüs travması (commotio cordis), tromboz (DVT, PE) ve rabdomiyoliz gibi bazı komplikasyonlar da görülebilmektedir.

Mobbing nedir, nasıl ispatlanır, mobbinge karşı neler yapılmalı?

Dört Noktadan Kısıtlama Tekniği, Nasıl? Ne Kadar?

İdeal olarak 5 kişilik bir ekip gereklidir: Bir lider ve her ekstremite için bir kişi.
Mümkünse hekim olaya katılmamalı ve ekip tehdit edici davranmamalıdır. Ekip lideri yatağın başında durmalı, ekstremiteler ana eklemlerinden (el bileği ve dizler) kontrol edilmelidir. Ekstremiteler yatağın kenarlıklarına değil, tabanına sabitlenmelidir. Isırma girişiminde bulunan hastalarda Philedelphia tipi yumuşak bir boyunluk kullanılabilir.

Yurtdışı kaynaklarda bu durum “Gri Kod” olarak adlandırılmış ve bu iş için eğitim almış ekiplerce bu çağrıya yanıt verilmektedir. Ancak ne yazık ki ülkemiz şartlarında bu vakalarda hekim-personel-güvenlik üçlemesi bu işi yapmak durumunda kalıyor.

İşlemin başında kimyasal kısıtlama seçeneği hazır tutulmalıdır, hatta çoğu kez fiziksel ve kimyasal kısıtlama teknikleri kombine olarak kullanılır. 2012 yılında yayımlanmış bir çalışmada bir çocuk hastanesindeki vakalar incelendiğinde vakaların %28,5’inde sözel uyarı yeterli olurken, yarısından fazlasında birden fazla kısıtlama yöntemi gerekli olmuş.