COVID-19 tedavisinde yeni ilaçlar: Antidepresan fluvoksamin ve analjezik tramadol

COVID-19’dan korunmak için (SARS-COV-2 enfeksiyonu) maske, mesafe, hijyen kurallarına uyulması ve aşı olunması en önemli yöntemlerdir. Bunun yanı sıra, dünya ilaç sektörü ve akademi, COVID-19 için tedavi edici ilaçlar geliştirmek amacıyla hızla çalışmalar yürütmektedirler. Halen tedavide kullanılan ilaçlar arasında, atazanavir, lopinavir ve litonavir, remdesivir, favipiravir, nitazoksanid, ribavirin ve tosilizumab bulunmaktadır.

• proteaz inhibitörlerinden lopinavir ve ritonavir;
• Japonyada onay almış serin proteaz inhibitörlerinden nafamostat, camostat,
• H2 reseptör antagonisti olan famotidin,
• influenza tedavisinde kullanılan umifenovir,
• parazitik, bakteriyel ve viral enfeksiyonlarda kullanılan nitozoksanid,
• antiparazitik ilaç ivermektin;
• sitokin fırtınasını baskılamada etkili kortikosteroidler,
• monoklonal antibodylerden tacilizumab, sarilumab, bevacizumab
  sayılabilir.

Covıd-19 Pandemisinde İlaç Geliştirme Çalışmaları

Yakın zamanda yapılan klinik araştırmalarda COVID-19’da, bir selektif serotonin gerialım inhibitörü olan fluvoksaminin etkileri de ön plana çıkmaktadır. Antidepresanlar ile ilgili kısaca bilgi vermek gerekirse, antidepresanlar; etki mekanizmaları, farmakolojik etki profilleri ve kimyasal yapıları bakımından gruplara ayrılırlar. Trisiklik antidepresanlar, selektif serotonin geri alım inhibitörleri, monoaminoksidaz inhibitörleri, lityum ve diğer duygudurum dengeleyici ilaçlar bunlar arasında sayılabilir.

Antidepresan ilaçlardan, monoaminoksidaz inhibitörleri, ilk geliştirilen antidepresandır. Sadece MAO-A’yı veya sadece MAO-B’yi inhibe eden selektif bir MAO inhibitörü antidepresan alanlarda yan etki olarak görülen peynir reaksiyonu diye adlandırılan bir reaksiyon olasılığı ve şiddeti önemli ölçüde azalmaktadır. Ülkemizde selektif MAO-A inhibitörü olan moklobemid bulunmaktadır.

Fluvoksamin, selektif serotonin geri alım inhibitörü ve σ-1 reseptör agonisti özelliği bulunan bir antidepresandır. Diğer SSRI ilaçlar gibi sedatif etkisi, antimuskarinik etkileri ve kardiyotoksisitesi zayıf olan bir antidepresandır. Son zamanlarda, aşağıda sunulan araştırmalarda, antidepresanlardan özellikle fluvoksaminin COVID-19’da olumlu etkileri gözlemlenmiştir. SigmaDrugs Research limitedin sorumluluğunda devam eden, 100 katılımcı ile gerçekleşen, randomize, çift kör, plasebo kontrollü çalışmada günlük 200 mg. fluvoksaminin güvenliliği ve etkililiği orta dereceli tutulumu olan COVID-19 hastalarında değerlendirilmektedir.

Pfizer, geliştirdiği yeni Covid-19 hapının hastaneye yatma ve ölüm riskini %89 azalttığını açıkladı

Yong Pil Chong, MD, Asan Medical Center gerçekleştirdiği hafif-orta COVID-19’lu semptomatik 400 katılımcı ile tek kör, randomize, plasebo kontrollü, fluvoksamin çalışması devam etmektedir (ClinicalTrials.gov). Minnesota üniversitesinin gerçekleştirdiği, 1160 katılımcı ile, fluvoksamin, metformin ve ivermektin gruplarını içeren erken COVID-19 poliklinik hastalarında yapılan randomize klinik çalışma devam etmektedir.

Washington Üniversitesi Tıp Fakültesinde Eric Lenze tarafından yürütülen COVID-19’un erken tedavisinde 1100 katılımcı ile fluvoksamin faz 3, çift kör, randomize plasebo kontrollü çalışma devam etmektedir (ClinicalTrials.gov verileri, 2021). ClinicalTrials.gov’a göre tamamlanan diğer bir çalışma, aynı grup tarafından (Washington Üniversitesi Tıp Fakültesinde, Eric Lenze) yürütülen çift kör, plasebo kontrollü fluvoksamin çalışmasıdır.

Çalışma, COVID-19 enfeksiyonlu semptomatik bireylerde kısıtlı sayıda hastada (152 hastada) yapılmış, fluvoksamin 100 mg /kg 15 gün boyunca hastalara verilmiştir. Bu randomize klinik çalışmanın sonuçlarına göre, fluvoksaminin akut koronavirüste klinik bozulmayı düzeltebileceği bildirilmiştir (Lenze Eric J, JAMA,2020). Bilindiği üzere, COVID esnasında, hastalarda aşırı bir immun cevap oluşabilmekte, muhtemelen fluvoksaminin σ-1 reseptör agonisti özelliği ile COVID’e bağlı oluşan immun sistem reaksiyonu olan sitokin üretimini düzenlediği düşünülmektedir.

Bir diğer araştırma, Fluvoksamin’in COVID-19’da potansiyel tedavi edici rolünün bulunduğunu bildirmektedir. Semptomatik Brezilya kökenli erişkinlerde, plasebo kontrollü, randomize bu çalışmada, COVID-19 açısından yüksek riskli, 9803 potansiyel katılımcıda tarama yapılmıştır. Çalışmada, erken teşhis edilen yüksek riskli COVID-19 vakalarında, fluvoksamin (10 gün, 100 mg, günde 2 defa) kullanan hastalarda COVID-19 nedeniyle hastaneye yatışın azaldığı belirlenmiştir (Reis G ve ark., Lancet, 2021).

COVID-19 Pandemisi ve Tıp & Sağlık Bilimlerinde Eğitim: Olanaklar ve riskler

3645 katılımcı ile gerçekleşen randomize paralel bir başka çalışmada, fluvoksamin ile farklı alanlarda etkinlikleri olan ivermektin, doksazosin, peginterferon lambda ve peginterferon beta etkinlik açısından karşılaştırılmaktadır. 1800 katılımcının olduğu randomize paralel, çokkollu, prospektif bir diğer çalışmada da, fluvoksamin ile farklı alanlarda etkinlikleri olan bromhexine, siproheptadin ve niklozamid etkinlikleri açısından karşılaştırılmaktadırlar.

Diğer bir gözlemsel çalışmanın sonuçlarına göre ise, antidepresan kullanımının hastaneye yatırılan COVID-19 hastalarında entübasyon riskini ve ölümü azaltabildiği bildirilmiştir (Hoertel N, Molecular Psychiatry, 2021). Fluvoksamin, melatonin ve COVID-19 ile ilgili bir araştırmada, fluvoksamin ve melatoninin bir arada uygulanmasının COVID tedavisinde olumlu etkileri olabileceği gözlemlenmiş, ancak daha ileri çalışmalara ihtiyaç olduğu vurgulanmıştır (George M. Anderson, Psychopharmacology (Berl). 2021).

Fluvoksamin, kafein ve teofilini yıkan CYP1A2 enziminin en güçlü inhibitörüdür; birlikte alındığında kafeinin eliminasyon yarılanma ömrünü 6 kat artırır. CYP3A4 enzimini inhibe ettiğinden, görece toksik ilaçlarla birlikte kullanılmamalıdır. Bu nedenlerle COVID-19 tedavisinde kullanılan antiviral ilaçlar ile ilaç etkileşimi ayrıca değerlendirilmelidir.

Bununla beraber, yeni çalışmalarda karşımıza çıkan diğer bir önemsenmesi gereken durum ise, psikiyatride kullanılan ilaçlar ile COVID-19 ilaçlarının etkileşimleri olasılığıdır. COVID-19 infeksiyonunda antidepresan ilaçlar veya diğer ilaçların kullanımı ilaç-ilaç etkileşimlerine yol açarak tedavi açısından beklenmedik sonuçlara yol açabilir. İlaçların yüksek veya düşük plazma konsantrasyonlarına bağlı olarak, toksisite riski veya etkilikte bir azalma meydana gelebilir. Yinede, hastaların dikkatlice monitorize edilmesi ile COVID-19 tedavisinde psikiyatrik ilaçlar güvenli kullanılabilmektedir (Mohebbi N ve ark. 2020).

Fitoterapinin önemi ve bu alandaki bilimsel gelişmeler

Yeni araştırmaları gözden geçirdiğimizde, COVID-19 tedavisinde, bir analjezik olan tramadol ile yapılan çalışmada tramadolün SARS-CoV-2 enfeksiyonuna karşı umut verici bir terapötik seçenek olduğunu görmekteyiz. COVID-19 klinik çalışmalarında tramadolün adjuvan tedavi olarak değerlendirilmesi önerilmektedir (Nahla E El-Ashmawy ve ark. 2020).

Sonuç olarak COVID-19 tedavisinde, immun sistem aktivasyonuna bağlı olarak oluşan klinik tablonun gerilemesinde olumlu olabilecek antidepresan ilaçlarla ileri araştırmalara ihtiyaç vardır. Antidepresanların COVID-19 tedavisindeki yeri ve farmakolojik mekanizmaların aydınlatılması tedaviye katkı sağlayacaktır.

YORUMUNUZ VAR MI?

Label

İsim*

Email*

Δ

Label

İsim*

Email*

Δ

0 Yorum

Inline Feedbacks

Tüm yorumları gör