Demir eksikliği kansızlığı nedenleri, belirtileri ve tedavi yöntemleri

Demir eksikliği nedir? Vücudun demir mineraline olan ihtiyacının artması veya gıdalardan alınan demir miktarının azalması yada vücut tarafında yeterince işlenememesi gibi nedenlerden dolayı ortaya çıkan demir eksikliği anemisinin (kırmızı kan hücresi sayısının normalin altında olması durumu) en önemli nedenleri arasındadır. Ülkemizde yaygın görülen demir eksikliği anemisi önemli bir halk sağlığı sorunudur ve pek çok sağlık sorunun gelişmesine neden olabilmektedir. Özellikle çocukların ve hamile kadınların demir eksikliği ve buna bağlı gelişen kansızlığa karşı takip edilmesi önerilmektedir. Demir eksikliğinde vakaların çoğunda bir belirti göstermez ve kan tahlilleri ile teşhis konabilir. Eğer hastalık ilerlemiş ve şiddetli ise halsizlik, solukluk, yorgunluk, iştahsızlık, kabızlık gibi durumlar oluşur. Fiziksel bir aktivite sırasında çarpıntı, nefes almada güçlük, çabuk yorulma hastalığın şiddetine göre ortaya çıkar. Hastalar pika toprak ya da kil, buz gibi yiyecek olmayan maddeleri yemek isteyebilir.

Demir vücudumuzda ne işe yarar?

Demir vücudumuzda bir çok önemli fonksiyonda görev alan önemli bir mineraldir. Hücresel faaliyetlerde görevli olan bir çok enzimin yapısında bulunur.

Demir emilimine etki eden faktörler nelerdir?

Besinlerle birlikte aldığımız demir minerali emilerek vücudumuzda işleyişi için depolanır. Bu emilimi arttıran ve azaltan sebepler vardır. Emilimi arttıran sebepler normal aralıktaysa bizim için iyi, emilimi azaltan sebepler fazla ise demir eksikliği oluşumuna neden olacağı için kötü bir durumdur. Demir emilimini azaltan nedenler; mide rahatsızlığı nedeniyle asid düzeyini azaltan ilaçların kullanımı, çay ve kahvenin çok tüketilmesi, tahıl ve baklagillerin sık tüketilmesi sayılabilir. Demir emilimini artıran faktörler arısında C vitaminini içeren meyveler, kırmızı et ve yeşil sebzelerin tüketilmesi bulunur.

Çocuklarda kansızlık, demir eksikliği nedenleri ve tedavisi

Demir eksikliği nedenleri nelerdir?

Demir eksikliğinin oluşumu 4 sebepten dolayı görülür. Bunlar; biz besinlerle demiri az alıyor olabiliriz, demire olan ihtiyacımız artmış bu yüzden aldığımız demir bize yetersiz geliyordur, demir alıyoruz ancak emilim yeterli olmadığı için demir vücuttan atılıyor böylece etki etmiyordur ya da kan kaybımız vardır bu sebeple eksiklik yaşıyoruzdur.

1. Diyete bağlı faktörler: Bu faktörler bizim demiri az aldığımız durumlardır. Yani burada yer alanlar demiri az alma sebeplerimizdir. Bunlar; katı gıdalara erken geçilmesi, kırmızı etin az tüketilmesi, inek sütünün erken alımı, fazla çay ve kahve içilmesi, C vitamininin yetersiz alınması, anne sütünün 6 aydan sonra tek başına kullanılmasıdır.
2. Artmış demir ihtiyacı: Bu bölüm ise normal insanlardan daha fazla demir alması gereken kişileri kapsamaktadır. Düşük kilolu doğan bebekler, büyümesi normalden hızlı olan bebekler, erken doğan bebekler, kızlarda 10-12 ve erkeklerde 11-14 yaş aralığı, gebeliği bulunan kişilerin normal insanlara göre daha fazla demir alması gerekir. Eğer normale göre daha fazla demir alınmazsa bu kişilerde demir eksikliğine bağlı kansızlık görülür.
3. Azalmış emilim: Bu grupta ise demiri yeterli düzeyde alan ancak bağırsaklarında emilim yeterli olmadığı için demir eksikliği görülen kişiler yer alır. Bu sebepler ise; mide rahatsızlığı nedeniyle asid düzeyini azaltan ilaçların kullanımı, çay ve kahvenin çok tüketilmesi, tahıl ve baklagillerin sık tüketilmesi ve hücresel yapıların bozulması olarak sıralanabilir.
4. Kan kaybı: Herhangi bir sebeple vücudumuzun herhangi bir yerinde kan kaybı olması kansızlık yönünde eksikliğe yol açar.

Demir eksikliği anemisi tanı ve tedavisi

Demir eksikliği kansızlığı: Hastalıkta görülen özellikler

Burada sayacağımız özellikler bizim için son derece önemlidir. Çünkü bu özellikler demir eksikliğine bağlı kansızlığı bulunan kişilerde görülen özelliklerdir. Dolayısıyla bu sayacağımız özelliklerin bir arada görüldüğü kişiler kendilerinde kansızlık olacağını düşünerek doktoruna başvurmalıdır. Bunları teker teker saymaya başlayalım; iştahsızlık, halsizlik, ellerde ve ayaklarda sık üşüme, baş dönmesi, sürekli uykulu olma hâli, toprak yeme isteği, dilin yüzeysel yapısının bozulması, yutma güçlüğü, kolay ve çabuk öfkelenme, dikkat azalması, kalp hızında artmış olması sebebiyle çarpıntı hissedilmesi, fiziksel performansta azalma, çabuk yorulma, ellerde ve ayaklarda sık üşüme, sık enfeksiyon geçirme.

Hamilelikte demir eksikliği belirtileri, nedenleri ve tedavisi

Bu sebepler demir eksikliği olduğunda bizlerde görülür. Bunlar arasında; iştahsızlık, halsizlik, çabuk yorulma, toprak yeme isteği, baş dönmesi, göğüste çarpıntı, dikkat azalması, sık hastalanma bizlerin kolaylıkla farkında olacağı durumlardır. Bu durumları sürekli yaşayan kişiler demir eksikliğinin olup olmadığının anlaşılması bakımından doktoruna başvurmalıdır.

Demir eksikliği kansızlığı: Hastalığın Tanınması

Hastalık yapılacak bir kan tahliliyle kolaylıkla belirlenebilir. Bu bakımdan önemli olan ”Hastalıkta Görülen Özellikler” bölümünde anlattığımız özellikleri bulunan hastaların doktoruna başvurması ve bunları doktoruna eksiksiz bir şekilde anlatmasıdır. Bu hastalıkta kandaki hemoglobin ve demir düşmüştür.

Demir eksikliği kansızlığının tedavisi

Öncelikli olarak eksikliğe neden olan sebep bulunmalı ve bu sebep düzeltilmelidir. Alınacak demir ilaçları ile de tedaviye başlanmalıdır. Burada unutulmaması gereken ise bunun uzun süreçli bir tedavi olmasıdır. Yaklaşık ilk bir ay içerisinde kandaki hemoglobin düzelir ancak tam bir tedavinin olması ve vücuttaki demir depolarının dolması adına tedaviye 3 ay devam edilmelidir. Burada bir hususu daha aile bilmelidir.

Demir ilaçları dişlerde ve büyük abdestte geçici siyahlık yapar. Bu durum geçici olup tedaviye başlandığı sırada görülürse ilaçlar kesilmemeli ancak aşırı şikayetçi olunacak bir duruma dönüşürse doktora danışılmalı. Ayrıca demir tedavisi bulantı, kusma, hazımsızlık, kabızlık gibi durumlara sebep olabilir. Demir ilacı kullanan hastalarımız bunları da bilmelidir.

Demir eksikliği çocuklarda zeka gelişimini ciddi oranda olumsuz etkiliyor

Hangi Şikâyetler Olursa Doktora Başvurulmalı

İştahsızlık, hâlsizlik, çabuk yorulma, toprak yeme isteği, göğüste çarpıntı, baş dönmesi, dikkat azalması, sık hastalanma demir eksikliği bulunan kişilerde görülen önemli özelliklerdir. Bu durumları sürekli yaşayan kişiler demir eksikliğinin olup olmadığının anlaşılması bakımından en yakın zamanda doktoruna başvurmalıdır.

Demir eksikliği kansızlığı: Neler Yenilmemeli – Kullanılmamalı

Çay ve kahve çok tüketilmemeli, tahıl ve baklagiller sık tüketilmemeli, mide ilaçları ancak gerekli olduğu durumlarda kullanılmalı. Mide ilacı kullanan bir kişi mide ilacıyla demir ilacını aynı almamalı, ikisini en az 1.5-2 saat arayla kullanmalı.

Neler Yenilmeli: C vitaminini içeren meyveler, kırmızı et, yeşil sebzeler, pekmez, kabak ve ay çekirdeği, yumurta, balık ve maydanoz tüketilmeli. Bu besinler demir içermesi bakımından önemlidir.

Demir eksikliği kansızlığı: Bebeğimiz için neler yapabilirsiniz

İlk 6 ay sadece anne sütü vermeli, 3 aydan sonra doktorumuza danışarak ek demir ilacı vermeli, 6 aydan sonra ek gıdalara geçmeli, inek sütünü 1 yaşından sonra ve az miktarda vermeli (günde en fazla 2 su bardağı), meyve ve meyve suyu verilmeli. Bunları yaparak bebeğimizde demir eksikliğinin oluşmasına engel olabiliriz.

Demir eksikliği anemisi nedir? Nedenleri, belirtileri ve tedavisi

Son Söz
Demir eksikliği tedavisi mümkün olan bir hastalık ancak beslenme bu tedavinin olumlu olmasında son derece önemli. Bu sebeple alınan besinlere dikkat edilmeli ve ”Hastalıkta Görülen Özellikler”i yaşadığımızı fark ettiğimizde doktorumuza başvurmalıyız. Hepinize sağlıklı bir hayat diliyorum.

Dr Enes BAŞAK
www.enesbasak.com.tr
www.facebook.com/enesbasak42
E-mail: enesbasak42@hotmail.com

YORUMUNUZ VAR MI?

Label

İsim*

Email*

Δ

Label

İsim*

Email*

Δ

0 Yorum

Inline Feedbacks

Tüm yorumları gör