Halluks Valgus nedir? Neden olur? Belirtileri ve tedavisi

Halluks Valgus, ayak başparmağında oldukça sık görülen ve yaygınlığı giderek artan ortopedik bir hastalıktır. Ayak başparmağının iç yanındaki kemik çıkıntısını ifade eder. Kesin nedeni bilinmeyen bu rahatsızlık zamanında tedavi edilmezse sadece başparmağı değil, tüm ayağı ilgilendirebilecek belirtilerle birlikte iş gücü kaybı, yaşam kalitesi bozukluğu ve estetik sorunlara yol açabilir. Özellikle ailesinde Halluks Valgus öyküsü olan biri genetik yatkınlığı nedeniyle erken yaşlarda önlem almalıdır. İlk fiziki belirtisi olan ayak başparmağı kemiğinin dışa doğru fırlaması, hastalığın teşhisini kolaylaştırır. Halluks Valgus oluşumunun derecesine göre koruyucu ya da cerrahi tedaviye karar verilir.

Halluks Valgus nedir?

Bünyonlar genelde sadece ayak başparmağının yanındaki bir şişlik olarak düşünülse de, aslında daha derine inerler ve ayağın anatomisinde deformasyona neden olurlar. Ayrıca ayakta farklı bölgelerde oluşabilir ve oluştuğu yere göre ad alırlar. Örneğin serçe parmağında bünyon oluşumu Bunionette olarak tanımlanır.

Halluks Valgus nedenleri

Halluks Valgus’un kesin nedeni belirsizdir ancak oluşumuna etki eden faktörlerin en önemlileri şunlardır:

• Aile öyküsü, kalıtsallık
• Dar ya da yüksek ökçeli ayakkabılar
• Aşil tendonu kısalığına sahip olmak
• Aşırı hareketliliğe bağlı eklem gevşekliği gelişmesi
• Düztaban ya da taraklı (enli ve yayvan) ayak sahibi olmak
• Zayıf bağ dokularına sahip olmak
• Ayak yaralanmalarına (kırıklar gibi) bağlı olarak gelişen ayak deformasyonları
• Obezite veya aşırı kilolu olmak ve uzun süre ayakta durmak
• Romatoid artrit hastası olmak

Karpal Tünel Sendromu nedir? Nedenleri, belirtileri ve tedavisi

Halluks Valgus belirtileri

• Ayağın görünümünün değişmesi
• Bünyon etrafında ağrı (bazen iltihaplı)
• Bünyon etrafında şişlik ve cilt kızarıklığı
• Bazı durumlarda uyuşukluk, yanma ya da karıncalanma
• Bünyon kötüleşip deformasyon arttıkça (ayak şekli değiştikçe ağırlık dağılımı da değişeceğinden) yürümede zorluk

Halluks Valgus teşhisi

Genelde fiziksel muayenedeki gözlem Halluks Valgus teşhisi için yeterlidir. Ancak bazen bünyonun derecesine göre cerrahi müdahale gerekebilir. Bu dereceyi saptayabilmek için de ayak yere basılı dururken ön-arka ve yan ayak röntgen filmleri çekilir. Halluks Valgus’un bir daha tekrarlamasını önlemek için derecesini doğru değerlendirerek cerrahi müdahalede bulunmak son derece önemlidir.

Röntgen nedir, nasıl çekilir? Radyografik muayene ve zararları

Halluks Valgus dereceleri

Genellikle Halluks Valgus’un deformasyon derecesi ayak başparmağının normal pozisyondan sapma açısıyla belirlenir. Halluks Valgus açıları şunlardır:

• 1. Derece (hafif): 15–20°
• 2. Derece (orta): 21–39°
• 3. Derece (şiddetli): 40°’den fazla

Bir başka Halluks Valgus şiddetini derecelendirme yöntemi intermetatarsal açı (IMA)’dır. Ölçüt birinci ve ikinci metatarsal kemiklerin uzunlamasına eksenleri arasındaki açıdır ve bu normalde 9 dereceden küçüktür. Metatarslar, ayak parmakları ve ayak bileği arasındaki ayak tarak kemikleridir.

Topuk dikeni nedir? Neden olur? Belirtileri ve tedavi yöntemleri

Halluks Valgus tedavisi

Konservatif (koruyucu) tedavi

• Fizyoterapi ve ayak egzersizi
• Ayak başparmağının deformasyonuna uygun, ayağın içinde rahat ettiği ayakkabılar
• Ayakkabıları genişletmek için profesyonel ayakkabı kalıpları
• Ağrıyı yatıştırmak için (bünyon üzerine konan) bünyon petleri
• Gece ateli, özel ayakkabılar gibi ortotik cihazlar
• İhtiyaç duyulduğunda iltihap ve ağrı giderici ilaçlar kullanmak
• İltihaplanma ve ağrıdan kurtulmak için bünyon üzerine buz tedavisi uygulamak
• Ağrıya yol açabileceğinden uzun süreli ayakta iş yapmaktan kaçınmak

Eğer tüm cerrahi olmayan yöntemlere rağmen ağrı şiddeti artar ve günlük hayatı etkileyecek boyutlara ulaşırsa cerrahi tedavi tek seçenektir.

Halluks valgus ameliyatı

Nasıl bir cerrahi yöntem uygulanacağı Halluks Valgus’un derecesine göre belirlenir. Bu nedenle derece saptamak için çekilen ayak röntgen filmlerinin son derece doğru değerlendirilmesi gerekir. Çünkü ameliyatın temel amacı, tekrarlanma olasılığını da ortadan kaldırarak ayak başparmağını doğru anatomik pozisyona döndürmektir.

Ameliyat esnasında kemik, tendon, bağ ve sinirler eski düzenine getirilerek yumru çıkartılır. Cerrahi müdahalelerinin çoğu tarak kemiğinin başparmağa yakın bölgesine uygulanmaktadır. Bünyonun derecesine göre başparmak eklemini dondurma (sabitleme) gibi bazı cerrahi teknikler de kullanılmaktadır.

Ergenlik bünyonu için genellikle cerrahi müdahale önerilmez. Bunun yerine bünyon gelişimini durdurabilecek egzersiz gibi tedaviler tercih edilir.

Halluks Valgus ameliyatı sonrası için öneriler

• İlk 3-4 gün temel ihtiyaçlarınız için topuklarınıza hafifçe basmaya çalışarak ayağa kalkmaya başlayabilirsiniz. Ayağınızın şişmesini engellemek için dinlenirken ayaklarınızı uzatıp kalp seviyesinden yüksek tutunuz.
• Dört gün sonra topuğunuza basarak yavaş yavaş yürümeye başlayabilirsiniz ancak dört hafta boyunca ön ayaklarınıza yük bindirmemelisiniz. Halluks Valgus cerrahi müdahalesi bir kemik operasyonu olduğundan kemiğin kaynamasına süre tanımanız gerekir. Bu dönem ortalama 4-6 hafta sürebilir.
• Estetik kaygılarla yapılan sadece şişliği alma operasyonları Halluks Valgus’un tekrarlanmasını önlemez. Köklü bir çözüme içeren cerrahi yöntemler tercih edilmelidir.
• Cerrahi müdahale sonrası özel ayakkabılar kullanmak gerekebilir. Operasyon sonrası talimatlara uyan hastaların çoğunda tedavi olumlu cevap vermektedir.

Menisküs nedir, neden yırtılır? Belirtileri ve tedavi yöntemleri

Halluks Valgus egzersizleri

• Egzersiz 1: Her iki ayak başparmağınıza lastik bant geçirin. Bu bant sağlam olmalı. Esnek bir saç tokası bile kullanabilirsiniz. Ardından iki ayağınızı da dışarı doğru çevirin ve başparmaklarınızın esnediğini hissedin. O şekilde 1 dakika bekleyin ve 1 dakika dinlenin. Bu egzersizi 5 kez tekrarlayın.
• Egzersiz 2: Büyük parmağınızı sıkıca kavrayın ve önce saat yönünde, ardından saat yönünün tersine 10-15 sn. kadar geniş bir daire çizecek şekilde döndürün. Ancak eğer ağrılı artritiniz varsa, bu egzersizi yapmayın, çünkü ağrınızı arttırabilir.
• Egzersiz 3: Bir havluyu başparmağınızın etrafına sarın ve havluyu kendinize doğru çekin. Aynı zamanda başparmağınızı karşı kuvvet uygulayacak şekilde aşağı doğru 4-5 saniye kadar itin. Bu egzersizi günde 15 kez tekrarlayın.
• Egzersiz 4: Halı kaplı zemine bir havlu yerleştirin ve tüm ayak parmaklarınızı kıvırarak, havluyu kendinize doğru çekmeye çalışın. Bu egzersizin bir benzeri de yere bilye gibi küçük cisimler atarak, bunları ayak parmaklarınızla almaya çalışmaktır. Bu çalışmayı sabah ve akşam birer kez uygulayın.

Halluks Valgus her vakada farklı oluşabildiğinden hastanın kişisel durumu göz önüne alınarak tedaviye karar verilir. En iyi tedavilerden biri de ayak başparmağının her yönden serbest hareketini destekleyen egzersizlerle bünyon oluşumunu önleyip durdurmaktır.

Halluks valgus aparatları

Halluks Valgus ayakkabısı

Genellikle erken evrede (hafif) teşhis edilen Halluks Valgus tedavilerinde önü geniş, rahat ve yumuşak özel ayakkabılar giymek gerekebilir. Bu ayakkabılar düz topukludur. Ön ayakta çok genişleyerek ayak parmaklarının bolca esnek olmasına izin verirler. Bünyon için daha fazla alan sağlayan bu özel ayakkabılar sürtünmeyi en aza indirerek şişlik, iltihap ve ağrı semptomlarını azaltabilir.

Halluks valgus tabanlık

Yine hafif derecedeki bünyonlar için kemeri destekleyip taraklı ayağın öne ilerlemesini engelleyen destekli tabanlıklar kullanılabilir. Tabanlık ayak tarağını destekleyerek ayakkabı içindeki sürtünmeden kaynaklanan bünyon tahrişini en aza indirir ve şişmeleri de azaltabilir. Her kişinin ayağındaki bünyon oluşumuna özel tabanlıklar kullanılır. Özellikle düşük ayak sendromu olan kişilerin ortopedik tabanlık kullanmaları önerilir.

Ayak sağlığını etkileyen 3 önemli problem: Düztabanlık, içe basma ve topuk ağrısı

Halluks Valgus makarası (parmak arası yastık)

Hafif bünyonların başlangıç evrelerinde başparmak dâhil tüm ayak parmakların arasına bu silikon alet yerleştirilir. Gün içersinde evde kullanılabilir. Bu alet ayakkabının cilde ve iltihaplı bölgeye yaptığı baskıyı bir süreliğine önleyerek rahatlayıcı olabilir ancak tedaviye bir katkı sağlamaz, yani deformasyonu önleyemez. Sadece geçici bir çözümdür. Özellikle ayakkabıyla giyilirse ayakkabının içindeki alanı daraltabileceğinden diğer parmakların da ayakkabıdan zarar görmesine ve başka deformitelerin oluşmasına yol açabilir. Bu nedenle doktora danışılmadan kullanılmamalıdır.

Halluks valgus gece ateli (Ortezler)

Halluks Valgus sorunu olanlara öneriler

• Özellikle erken evre Halluks Valgus sorunlarında evde kendi başınıza uygulayabileceğiniz korumaya ve belirtileri azaltmaya, hatta tamamen ortadan kaldırmaya yönelik yöntemler mevcuttur. Doktorunuz sizi bu konuda yönlendirecektir. İlk adım bu talimatları düzenli olarak hiç aksatmadan uygulamaktır.
• Aile öyküsünde Halluks Valgus olan kişiler erkek ya da kadın hiç fark etmeksizin risk grubundadır. Bu nedenle ebeveynler erken tedbir alıp çocuklarının Halluks Valgus ayak egzersizlerini yapmalarını sağlamalıdırlar.
• Ayak başparmağınıza masaj uygulayın. Kemik çıkıntısını başparmağınızla iyice bastırıp ayak başparmağınızı dışa doğru bastırın. Hindistancevizi ya da zeytinyağı gibi bir yağla o bölgeleri masaj öncesi yumuşatmanız daha etkili sonuç almanızı sağlar.
• Ayakkabınıza en uygun tabanlığı seçmek için evde beyaz bir kartonun üzerine yalın ayak (bünyon dahil) ayağınızın tam şeklini çizin ve tabanlık alırken bu çizimi kullanın.
• Eski tedavi yöntemleri de işe yarayabilir. Örneğin madeni bir parayı bünyonun üzerine oturtup parayı kaydırmadan bandajla ayağınızı sıkıca sarıp o şekilde uyuyabilirsiniz. Bir süre uyguladıktan sonra bir etkisi olup olmadığını gözlemleyebilirsiniz.
• Bir başka geleneksel yöntem ise acı pul biberi ile sirkeyi karıştırıp bünyon üzerine sürüp üzerine sıcak bir havlu sararak kompres tedavisi uygulamaktır.

YORUMUNUZ VAR MI?

Label

İsim*

Email*

Δ

Label

İsim*

Email*

Δ

0 Yorum

Inline Feedbacks

Tüm yorumları gör