Gebelikte (hamilelikte) ve emziren kadınlarda aşı

Bağışıklama, bağışıklık sistemini yapay yollarla uyararak enfeksiyon hastalıklarına karşı korunmasını sağlama işlemidir. Bağışıklama aşılar ile aktif, immünglobulin ile pasif şekilde sağlanır. Boğmaca, Difteri, Tetanoz, Kızamık, Kızamıkçık, Kabakulak, Tüberküloz, Poliomyelit, Hepatit B, Hemafilus influenza tip b’ye bağlı hastalıklar ile Streptokokus pnömonia’ya bağlı invaziv pnömokokal hastalıkların sakatlık ve ölüm riskini azaltarak, bu hastalıkları kontrol altına almak ve hatta tamamen ortadan kaldırmak amacı ile uygulanan aşılama gebelikte ve emzirme döneminde yapılmalı mıdır, gebelikte kaçıncı hafta aşı olunması gerekir, gebelikte aşı zamanları, gebelikte aşı takvimi, gebelikte ilk aşı, gebelikte aşı ne zaman yapılır, gebelikte tetanoz aşı takvimi, sağlık bakanlığı gebelikte aşı takvimi, gebelikte aşı hangi haftada yapılır gibi soruların yanıtını bu yazımızda bulabilirsiniz.

Gebelikte aşılama

Teorik olarak hamilelik sırasında annenin aşılanması gelişmekte olan fetus için risktir. Gebe kadınların aşılanmasının faydaları, genellikle enfeksiyona maruziyet durumunda anne veya fetusa bir risk oluşturmasından daha ağır basmaktadır. Genellikle canlı virüs aşıları gebe kadınlar için teorik olarak fetusa aşı virüsünün geçmesi (bulaşması) riskinden ötürü kontrendikedir, ancak risk-yarar durumu (kuduz aşısı gibi) göz önüne alınarak duruma göre karar verilmelidir. Eğer bir canlı virüs aşısı yanlışlıkla gebe bir kadına ya da aşıdan sonraki 4 hafta içinde gebe kalan bir kadına yapılırsa kadın fetus üzerindeki potansiyel etkiler hakkında bilgilendirilmelidir. Ama aşı normalde gebelik sonlandırmak için bir endikasyon değildir.

Suçiçeği aşısı nedir? Ne zaman yapılmalı? Yan etkileri nelerdir?

Gebelikte aşı takvimi

Hamilelikte uygulanabilen rutin aşılar

• Tetanoz ve Difteri
• Tetanoz-Difteri-Boğmaca (DaBT)*
• Hepatit B
• İnfluenza (inaktif)
• Pnömokok
• Meningokok (MCV4)
• Human Papilloma Virüs (HPV)
• Hepatit A -Çocukfelci (IPV)
• Kızamık-Kabakulak-Kızamıkçık (KKK- MMR)*
• Su çiçeği aşısı

Gebelikte Tetanos ve Difteri (Td) aşısı

Daha önce aşılanma durumu bilinmeyen tüm yetişkinlerin 3 dozTd aşısı ile aşılanarak primer immünizasyonlarının tamamlanması gerekmektedir (birinci doz ile ikinci doz arasında 1 ay, ikinci doz ile üçüncü doz arasında 6 ay). 1980’den sonra doğanların aşı kayıtlarının bulunması durumunda, uygun aralıklarla yapılmış 3 doz Tetanoz içeren aşı almış olanlar 2 doz Tetanoz aşısı almış kabul edilerek aşılanmalarına kaldığı dozdan devam edilir. Önceki aşılanma durumu bilinmeyen gebelerin de ilk karşılaşmada; 1 ay ara ile en az iki doz Td aşısı almaları sağlanmalı, 3. doz Td aşısı primer seriyi tamamlamak üzere 2. dozdan 6 ay sonra yapılmalıdır. Primer serisi tamamlanmış tüm yetişkinlere 10 yılda bir Td aşısı yapılmalıdır.

Tetanoz aşısı nedir? Ne zaman yapılmalı? Yan etkileri nelerdir?

Primer serisi tamamlandığı aşı kayıtlarından anlaşılan bir kadına gebe kaldığında; Maternal ve Neonatal Tetanoz Eliminasyon Programına uygun olarak 1 doz Td, sonraki gebeliğinde de 1 doz Td yapılarak 5 doz Td şeması tamamlanır (Yüksek riskli bölgeler dışındaki bölgelerde). Doğurganlık çağında (15-49 yaş) 5 doz Td almış olan kadınların da 10 yıl aralıklarla Td aşılamasına devam edilir.

Hiç aşılanmamış gebelerin en az iki doz Td aşısı almaları sağlanmalıdır, ikinci doz doğumdan en az iki hafta önce tamamlanmalıdır. Yeterli süre sağlanamadıysa tek doz Td almış gebenin ve bebeğinin tetanoz hastalığı açısından risk altında olduğu dikkate alınmalıdır. Temiz doğum şartlarının sağlanması ve bebeğin göbek bakımının doğru yapılması daha da önem kazanmaktadır.

Kayıtlı Tetanoz Toksoid Dozu Olanlar

GBP kapsamında 1980 yılı ve sonrasında doğan kişilerin büyük bölümüne erken çocukluk döneminde veya okul çağında tetanoz aşısı uygulaması yapılmış ve bu çocukların bir kısmı doğurganlık çağına ulaşmıştır. 1980’den sonra doğan kadınların aşı kayıtlarının bulunması durumunda, uygun aralıklarla yapılmış en az 3 doz DBT/Td/TT, doğurganlık çağında yapılmış 2 doz TT/Td dozu yerine sayılır ve aşı takvimine kalındığı yerden devam edilir.

• Form 005 (Gebe- Lohusa İzleme Fişi): Gebelere yapılan ve Form 012B’ye kaydedilen Td aşıları, tarihi gün-ay-yıl olarak belirtilecek şekilde Form 005’e de kaydedilmelidir.
• 15-49 Yaş Kadın İzlem Fişi: 15-49 yaş kadınlara ve gebelere yapılan ve Form 012B’ye kaydedilen Td aşıları, tarihi gün-ay-yıl olarak belirtilecek şekilde bu forma da kaydedilmelidir.

• Erişkin Difteri Tetanoz Aşı Kartı: Tespit edilen her gebe ve yüksek riskli bölgelerdeki doğurganlık çağındaki kadın için Form 012B’ye kayıt sırasında aşı kartı düzenlenir, uygunsa aşısı yapılır, değilse aşı kartına ilk aşı randevu tarihi kurşun kalemle kaydedilerek verilir. Aşılama tarihi gün-ay-yıl olarak doldurulmalıdır.

Gebelikte Difteri-Boğmaca-Tetanoz- (DaBT)* aşısı

Gebelik DaBT kullanımı için bir kontrendikasyon değildir. Gebelik esnasında DaBT uygulandığında, transplasental maternal antikorlar hayatın erken dönemlerinde bebeği boğmacaya karşı koruyabilir. AÇIP gebelik esnasında tetanoz ve difteri korunmasına ihtiyaç duyulduğunda Td önerir. Boğmaca riskinin arttığı durumlarda sağlık kuruluşları boğmacaya karşı ek bir koruma sağlamak için Td’nin yerine DaBT uygulamayı seçebilirler. Boğmaca riskinin arttığı durumlar: Adolesanlar arasında boğmaca insidansı yüksek olduğu için gebe adolesanlara,12 aydan daha küçük bebeklere, gebe sağlık personeline ve artmış boğmaca etkinliği olan bir toplumda yaşayan gebelere boğmacaya karşı koruma sağlamak için rutin veya “catch-up” aşı olarak Td yerine DaBT_uygulaması tercih edilebilir.

Gebelikte tetanoz aşı takvimi

Gebelikte Hepatit B aşısı

Gebelik aşı için bir kontrendikasyon değildir. Gebe kadınlarda Hepatit B aşısı uygulamasının gelişmekte olan fetusa olumsuz etkiler açısından belirgin bir risk olduğuna dair veriler sınırlıdır. Mevcut aşılar noninfeksiyöz HBsAg içermektedir ve fetus için hiçbir risk nedeni olmamaktadır.

HBV enfeksiyonu için riskli olarak tanımlanan gebe kadınlar, gebelik sırasında veya önceki 6 ay içinde birden fazla cinsel partneri olanlar, Cinsel Yolla Bulaşan Enfeksiyonu olan veya tedavi edilmiş olanlar, yakın zamanda uyuşturucu kullanan veya HBsAg pozitif bir cinsel partnere sahip olanlar aşılanmalıdır.

Gebelikte İnfluenza (inaktif) aşısı

İnfluenzanın ciddi komplikasyonları için artan risk altındaki inaktif influenza aşısı ile aşılama tavsiye edilmektedir.

Gebelikte Pandemik A(H1N1) aşısı

Pandemik A(H1N1) enfeksiyonu gelişmesi anne ve bebek için yüksek risk oluşturduğundan birinci öncelik bu enfeksiyonun önlenmesidir. Ülkemizde 2009- 2010 yılında pandemik grip nedeniyle hayatını kaybedenlerin %7’sini gebeler ve lohusalar oluşturmaktadır. Pandemik grip enfeksiyonundan korunmanın en etkili ve kolay yolu aşılanmadır. Türkiye Pandemi Bilim Kurulu, Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) aşı konusundaki Uzmanlar Komitesi (SAGE), Avrupa Hastalık Korunma ve Kontrol Merkezi (ECDC), ABD Hastalık Korunma ve Kontrol Merkezi (CDC), Türkiye Anne Ölümleri Merkez ve Ön inceleme Komisyonu tarafından gebelerin pandemik gribe karşı öncelikle aşılanmaları önerilmektedir.

Aşının gebeliğe zararlı bir etkisi yoktur. Ölü virüs aşısıdır. Yan etkileri mevsimsel grip aşısından farklı değildir ve nadirdir. Aşı yerinde yangı, kızarıklık, baş ağrısı, ateş, kusma, yorgunluk, kas ağrısı görülebilir. Bu yan etkiler geçici olup aşı günü ve sonrasındaki ilk günlerde görülür. Hayatı tehdit eden alerjik reaksiyonlar oldukça nadirdir.

2009 HİNİ aşısı gebeliğin başlangıcından itibaren herhangi bir döneminde tek doz olarak uygulanabilir, immun suprese gebelere iki doz uygulanması gerekmektedir, iki doz arasındaki süre en az 3 hafta olmalıdır.. Gebeye 2009 HİNİ aşısıyla birlikte aynı zamanda mevsimsel grip aşısı da yapılabilir.

DSÖ ve CDC gebelere adjuvanlı veya adjuvansız aşı yapılabileceğini önermektedir.

Pandemi izleme Bilim Kurulu tarafından da, dünyadaki mevcut bilimsel kanıtlar doğrultusunda; gebeler aşı için öncelikli risk grupları arasında değerlendirilerek gebelerin ve doğum veya düşük yapmış ilk 15 gündeki kadınların pandemik grip aşısı olmaları önerilmiştir. Gebelerde yapılan aşı sadece anneyi değil, doğumdan sonraki altı aylık dönemde bebeği de yüksek oranda korumaktadır.

Gebelikte Pnömokok (PPV23) aşısı

Anneleri gebelik sırasında yanlışlıkla aşılanan yeni doğanlarda olumsuz sonuçlar bildirilmemesine rağmen polisakkarit pnömokok aşısının güvenilirliği değerlendirilmemiştir.

Gebelikte Human Papllloma Virüs (HPV) aşısı

HPV aşısının gebelerde kullanılması tavsiye edilmez. Ancak, aşı öncesi hamilelik testi gerekli değildir. Hepatit A

Hamilelik sırasında hepatit A aşısının güvenli olduğu tespit edilmemiştir, (belirlenmemiştir) ancak Hepatit A aşısı inaktive edilmiş Hepatit A virüsünden üretildiğinden, teorik olarak gelişmekte olan fetus için düşük bir risk olması beklenmektedir

Gebelikte Polio (IPV) aşısı

IPV’nin gebe kadınlar veya onların fetusları için olumsuz etkileri olmadığı belgelenmiş olmasına rağmen teorik zeminde gebe kadınların aşılanmasından kaçınılmalıdır. Ancak, eğer hamile bir kadın için artmış risk varsa ve polio’ya karşı acilen korunması gerekiyorsa, IPV yetişkinler için önerilen programlar ile uygulanabilir.

Gebelikte Kızamık-Kabakulak-Kızamıkçık (KKK- MMR) aşıları

MMR-KKK aşısı ve bileşenleri olan aşılar gebe olduğu bilinen kadınlara uygulanmamalıdır. Çünkü bu canlı virüs aşılarının uygulanmasıyla fetuste oluşacak bir risk, teorik nedenlerle göz ardı edilemez, kadınların KKK- MMR veya diğer kızamıkçık içeren aşılarla aşılandıktan sonra 28 gün gebe kalmaktan sakınmaları konusunda danışmanlık almış olmaları gerekir.

Hamilelikte Su çiçeği aşısı

Fetus üzerinde su çiçeği virüsü aşısının etkileri bilinmemektedir. Bu nedenle gebe kadınlar aşı olmamalıdır. Gebe olmayan aşılanan kadın enjeksiyondan sonraki 1 ay boyunca gebe kalmaktan kaçınmalıdır. Eğer gebe olduğu bilinmeden bir bir aşılama olursa veya suçiçeği aşısından sonraki 4 hafta İçinde gebe kalırsa fetus için endişenin teorik olarak esasları hakkında kadın bilgilendirilmelidir. Ancak gebelik sırasında suçiçeği aşısı gebelik sonlandırmak için bir neden olarak kabul edilmemelidir. Duyarlı insanlar için ev halkında gebe birisinin olması aşılama için bir kontrendikasyon değildir.

Gebelikte Seyahat & diğer aşılar

• Meningokok (MPSV4)
• Kuduz
• Sarı Humma*
• BCG*
• Tifo ( Parenteral & Oral)*
• Şarbon
• Japon Ensefaliti
• Zoster*

Hamilelikte Meningokok (MPSV4) aşısı

ACW135Y (Mencevax)
Gebe kadınlarda MPSV4 ile aşılamanın güvenilirliği üzerinde yeterli veri yoktur.

Gebelikte Kuduz aşısı

Maruz kalınan durumun yetersiz tedavisinin potansiyel sonuçlarından ötürü ve kuduz aşısı ile ilişkili hiçbir fetal anormallik göstergesi olmadığı için gebelik maruziyet sonrasında profilaksi için bir kontrendikasyon olarak kabul edilmez. Eğer kuduza maruz kalma riski varsa gebelik esnasında maruziyet öncesi profilaksi de yapılabilir.

Gebelikte Sarı Humma aşısı

Sarı Humma aşısının gebelik esnasında güvenilirliği üzerinde yeterli veri yoktur ve aşı sadece endemik bir bölgeye seyahat etmesi zorunlu olanlar için ve artmış bir maruz kalma riski varsa uygulanmalıdır.

Gebelikte BCG aşısı

BCG aşısı ile İlişkili fetus üzerinde zararlı etkileri olmadığı halde gebelik süresince kullanılması önerilmez.

Gebelikte Tifo aşısı

Gebe kadınlarda her üç tifold aşının kullanımına ait hiçbir veri bildirilmemiştir.

Hamilelikte Şarbon aşısı

Gebe kadınlarda şarbon aşısı ile aşılamanın güvenilirliği üzerinde yeterli veri yoktur. Gebe kadınlar yalnızca aşılamanın potansiyel yararları fetus için potansiyel risklerden daha ağır bastığı zaman şarbona karşı aşılanmalıdır.

Gebelikte Japon Ensefaliti (JE) aşısı

Gebelikte JE aşısının güvenirliliğinin uygun olduğuna dair spesifik bilgi yoktur. Aşı dozları bilinmemektedi. Fakat teorik olarak gelişmekte olan fetus için risktir ve gebelik esnasında aşı rutin olarak uygulanmamalıdır. JE riski yüksek olan bir bölgeye seyahat etmek zorunda olan gebe kadınlar enfeksiyonun anneye ve fetus gelişimine riski bağışıklama risklerinden teorik olarak daha ağır bastığı zaman aşılanmalıdır.

Gebelikte Zoster aşısı

AÇIP Önerileri (Mayıs 2008) ve üretici gebelik sırasında aşı uygulanmamasını önermektedir. Ayrıca, aşılamadan sonra 3 ay gebelikten kaçınılmalıdır.

Aşı İle Önlenebilir Hastalıklar İçin Prenatal Tarama

ACIP şu anda Kızamıkçık ve Hepatit B İçin prenatal tarama önermektedir.

Gebelikte Kızamıkçık taraması: Doğum öncesi serolojik tarama kızamıkçık immünitesinden yoksun olduğuna dair kabul edilebilir bir kanıt olan bütün gebe kadınlarda endikedir.

Gebelikte Hepatit B taraması: Gebe kadınlar daha önceden aşılanmış veya test yapılmış olsa bile her gebeliğinde, ilk trimester erken prenatal muayenesinde HBsAg için test yapılmalıdır. HBsAg pozitif olan kadınlar bebeklerinin maruziyet sonrası ve daha sonraki profilaksiyi zamanında aldıklarından emin olmak için vaka yönetimi programına uygun bir şekilde sevk edilmelidir.

Emziren Kadınlarda Aşı

Emzirme bağışıklamayı olumsuz etkilemez ve herhangi bir aşı için kontrendikasyon değildir.

KAYNAKLAR

1. Genişletilmiş Bağışıklama Programı (GBP), Sağlık Bakanlığı, 2009.
2. Guidelines for Vaccinating Pregnant Women, Centers for Disease Control and Prevention (CDC), updated May 2007.
3. New ACIP Guidelines ACIP: Guidance for Vaccine Recommendations in Pregnant and Breastfeeding Women, May 5, 2008.
4. EKMUD Erişkin Bağışıklama Rehberi, 2009.
5. Aşılama ve Profilaksi El Kitabı, 2005.

YORUMUNUZ VAR MI?

Label

İsim*

Email*

Δ

Label

İsim*

Email*

Δ

0 Yorum

Inline Feedbacks

Tüm yorumları gör