Kolera nedir? Nasıl bulaşır? Nedenleri, belirtileri ve tedavisi
Kolera, yoksulluk içinde yaşayan kalabalık gruplarda, doğal afetlerden etkilenen topluluklarda ve savaş ortamlarında kolayca yayılıp ölümlere yol açan bulaşıcı bir enfeksiyondur. Hastalığın bulaşma yollarının başında içme suyu ve kirli sularla yıkanmış besinler gelir. Hastalık, ince bağırsaklara tutunarak ishal, karın ağrısı, şişlik ve kusma belirtilerine neden olur. Yayılan bakteriler vücuda girdikten 6-48 saat sonra hastalık başlar. Kolera, börek ve dolaşım yetmezliğine neden olabilir. Aşırı su ve tuz kaybı meydana getirir, nedenle saatler içinde ölüme neden olabilir. Kolera tedavisi kaybedilen sıvı ve tuzların yerine konması ve antibiyotik kullanımı ile yapılmaktadır. Ağır hastaların tedavisinin hastane ortamında olması gerekir.
İçindekiler
Kolera nedir?
Kolera, bağırsağın Vibrio cholerae bakterisi ile enfekte olmasından kaynaklanan akut ishal ile seyreden tehlikeli bir hastalıktır. Dünyada her yıl 3-5 milyon kolera vakası görülmekte ve yaklaşık 100 bin kişi ölmektedir. Kolera enfeksiyonu genellikle hafif veya semptom göstermez, ancak bazen şiddetli olabilir. Enfekte kişilerin yaklaşık 10’unda ciddi su ishali, kusma ve bacak krampları ile karakterize ciddi hastalık belirtileri görülmektedir. Bu insanlarda, vücut sıvılarının hızlı bir şekilde kaybedilmesi dehidrasyon ve şoka neden olur. Tedavi edilmediğinde saatler içinde ölüm meydana gelebilir.
Hastalık özellikle doğal felaketlerden sonraki kötü hijyen koşullarında salgınlara dönüşebilir. Dünya Sağlık Örgütü’ne göre, kolera halen dünyanın gelişmekte olan ülkelerinde çok önemli bir halk sağlığı sorunu olmaya devam etmektedir. Göçler ve mülteciler kolera hastalığına yakalanma riskini arttırmaktadır. Hastalık, ince bağırsaklara tutunarak ishal, karın ağrısı, şişlik ve kusma gibi sorunlara neden olmaktadır.
Kolera belirtileri
- Koleranın en önemli belirtisi şiddetli ishal ve kusmadır
- Hastada morarma, karnın içe dönük hali, gözlerin içe çökmesi,
- Karın ağrısı ve şişlik
- Ağızda kuruluk ve ses kısıklığı
- Nabzın çok hızlı atması
- Solunum yetersizliği
- Bitkinlik ve inleme
- Tansiyon düşüklüğü
Kolera tanısı için doktor özellikle ishale kusma eşlik edip etmediğine bakar. Eğer bu bulgu var ise ayrıca laboratuvarda yapılan dışkı testleri ile kesin tanı konur.
İshal nedir? İshale ne iyi gelir? Nedenleri, belirtileri ve tedavisi
Kolera teşhisi
Hastanın laboratuvar tanısı konması için dışkının mikroskobik incelenmesi ve kültürü yapılıyor. Özel ortamlarda bakteri üretiliyor ve böylece teşhis ediliyor.
Kolera nasıl bulaşır?
Koleranın bulaşma yollarının başında içme suyu ve kirli sularla yıkanmış besinler geliyor. Taşıyıcı ya da hasta kişilerin dışkılarıyla da başkalarına bulaşan bakteri, vücuda girdikten 6-48 saat sonra hastalık ortaya çıkar. Kimi olgularda hastalık aniden kusma ve ishalle başlar; günde 30-40 defaya kadar pirinç suyu görünümünde dışkılama oluşur.
Savaş ve afet alanlarında kolera salgınları olabilir
Hastalar susuzluk nedeniyle hızlı bir şekilde organ yetmezliği aşamasına gelebilir. Bazen 2-3 gün süren hastalık ishal şeklinde görülüp kendiliğinden iyileşebilir, ancak bir süre sonra yine aynı şikayetler ortaya çıkabilir. Bu tip hastalar kolerayı yayan kişiler kategorisinde olduğu için tanılarının konup kısa süre içinde tedavi edilmeleri çok önemlidir.
Kolera tedavisi
Hastalığın tedavisinde öncelikle kaybedilen sıvı ve tuzların yerine konması gerekir, ayrıca hastalara antibiyotik verilir. Ağır hastaların mutlaka hastanede yatırılarak, damardan sıvılar ve ilaçlar verilerek tedavi edilmesi gerekir. Oral rehidrasyon çözeltisi, paketlenmiş şeker+tuz, su ile karıştırılarak hastaya büyük miktarlarda içirilir. Bu çözüm diyare tedavisinde de kullanılmaktadır. Koleraya neden olan ve ince bağırsakta yerleşen parazitleri, zamanında ve doğru müdahale edilerek vücuttan atılır.
Damardan uygulanan sıvı tedavisi ile hastalarının %99’den fazlası kurtarılır. Antibiyotik uygulaması tedavi başarısını arttırır ve süreyi azaltır. Ancak rehidrasyon kadar önemli değildir. Koleralı hastada ishal ve kusma var ise derhal tıbbi yardım verilmelidir.
Kolera’dan korunmak için ne yapmalı?
Kolera aşısı bulunan bir hastalıktır. Kolera aşısı olunabilir ancak bu aşının koruyuculuğu %50 civarındadır ve etki süresi de 3-5 aydır. Ama salgın dönemlerinde aşılama çok önemlidir. Kolera, taşıyıcı kişilerden bulaştığı için öncelikle taşıyıcıların saptanması ve tedavi edilmeleri gerekir.
Bu durumda çevre temizliği ve hijyen çok önemli bir faktör olarak ortaya çıkıyor. Tuvalet ve kanalizasyonların dezenfekte edilmesi, ellerin sürekli yıkanması, açık su içilmemesi, sadece şişelenmiş ve dezenfekte edilmiş suların içilmesi gerekiyor. Yemek yerken şunlara dikkat edilmesi gerekir. Çiğ sebzeler haşlanmalı, meyveler kendimiz tarafından soyularak yenilmesi gerekiyor. Çiğ gıda ve kabuklu deniz ürünleri yenmemelidir. Kolera mikrobu ısıya dayanıksız olduğu için süt ve sütlü gıdalar kaynatılmadan içilmemeli ve yenmemelidir.
Kolera olan hastalar normale döndükten sonra bile 7 gün daha bakteriyi dışkıyla atmaya devam ediyorlar. Bu nedenle bakterinin vücuttan tamamen atıldığını anlamanın yolu, 24 saat ara ile yapılan 2 dışkı kültürünün negatif olması ile ortaya çıkıyor.
Kolera için aşı var mı? Kimler aşı olabilir?
Günümüzde koleradan korunmak için bir kaç aşı bulunmaktadır. FDA, yakın zaman önce, aktif kolera bölgelerine yolculuk eden 18-64 yaşları arasındaki yetişkinler için Vaxchora (liyofilize CVD 103-HgR) adlı tek doz canlı oral kolera aşısını onayladı. Çoğu insan aktif kolera bulaşma alanlarını ziyaret etmediğinden, aşı, yoksul ülkelerde yaşayanlara özellikle öneriliyor. Dukoral ve ShanChol, gibi aşılar sadece Dünya Sağlık Örgütü, tarafından uygulanıyor. Kolera aşısı hiçbir şekilde korelasyona uğramamaktadır; standart önleme ve kontrol önlemlerinin yerine geçer.
Kaynaklar ve Referanslar 1- All about Cholera 2- Cholera 3- What is Cholera
YAZIYI PAYLAŞ
Kolera tanı ve tedavisi
AYM’nin aşı kararı doğru mu? Aşı ile otizm arasında bilimsel bir ilişki var mı?
Kadınlarda ve erkeklerde en sık görülen kanser türleri ve tedavileri
Çocuklarda ishal ve evde tedavisi! Uyarılar ve öneriler
İshal nedir? İshale ne iyi gelir? Nedenleri, belirtileri ve tedavisi
YORUMUNUZ VAR MI?