Besinlerle alınan kolesterol kalp ve damar hastalığına neden olur mu?

Besinler ile alınan kolesterolün kalp ve damar hastalığına etkisi ile ilgili merak edilen sorulara yanıt arayan uzmanlardan Ege Üniversitesi, Kardiyoloji Anabilim Dalı Öğreti Üyesi Uzm. Dr. İnan Mutlu, besinlerle alınan kolesterolün vücutta yarattığı etkiler ile ilgili bilgi verdi:

Geçtiğimiz yüzyılda yapılan ve halen devam eden onlarca çalışmada kolesterolün damar sertliğine (ateroskleroz) yol açtığı gösterilmiştir. Ancak besinlerle alınan kolesterolün rolü sorgulandığında çoğu Avrupa ülkesi, Avusturalya, Kanada, Yeni Zelanda, Kore ve Hindistan gibi ülkelerin kolesterol alımı için bir üst limit bildirmediği dikkati çekmektedir. Kimi çalışmalarda ise diyetteki kolesterol yüksekliği ile kötü kolesterol olarak bilinen LDL-kolesterol artışının daha çok diyete duyarlı kişileri kapsadığı iddia edilmiştir. Kaldı ki USDA (U.S. DEPARTMENT OF AGRICULTURE, Amerika Birleşik Devletlerin Ziraat Departmanı)’nın en güncel diyet rehberinde diyetteki kolesterol ile kandaki kolesterol arasında bir ilişkinin olmadığı yer almıştır!

Prof. Dr. Mehdi Zoghi: Kolesterol ile ilgili kafanızda soru işaret(ler)i kalmasın

Bu verileri elbette önemsiyoruz ancak vücudun kolesterol düzeyinin yaklaşık %30’u diyet faktörlerinden etkilenmektedir.Hele şeker hastalığınız varsa ve kolesterolden zengin besleniyorsanız örneğin haftada 3 yumurta yiyorsanız kalp ve damar hastalığı riskiniz 5 kat artmaktadır. Dolayısıyla gerek LDL-kolesterol gerek kan basıncı ve hatta kan şekeri düzeyi bile bireyin kalp ve damar hastalığı için taşıdığı riske göre değişmektedir. Yukarıda sözü edilen USDA’de bile LDL-kolesterol düzeyi için bireyin risk düzeyine göre belirlenmiş kırmızı çizgileri var.

Sizin diyetteki en önemli düşmanınız LDL- kolesterolünüzün artmasına yol açan durumlardır. Zira yüksek LDL-kolesterol kalp ve damar hastalıklarıyla doğrudan bağlantılıdır. LDL-Kolesterolün kalp damar hastalıklarına olan etkisini önlemek için, az yağlı beslenme yerine doymuş yağı azaltılmış ama toplam yağ kısıtlaması yapılmamış bir ‘dengeli yağlı beslenme’ önerilmektedir. Diğer bir deyişle kolesterolden çok, toplam yağ miktarı (doymuş yağ asitleri) ve karbonhidrat oranına dikkat edilmesi gerekmektedir. 

Doymamış yağlar (Zeytinyağı, Mısır özü yağı, Balık yağı gibi) oda sıcaklığında sıvıdır ve bitkisel kaynaklıdır. Hayvansal yağların hepsi doymuş yağdır. Unutmayın doymuş yağların hepsi oda sıcaklığında katıdır. Doymuş yağlar yerine doymamış yağlar tüketildiğinde (özellikle çoklu-doymamış: Balık yağı gibi) toplam kolesterol ve LDL-kolesterolü azalır, bununla ilişkili olarak da kalp-damar hastalıklarına bağlı ölüm oranları da düşer. Günlük doymuş yağ oranı günde <30 gr olmalı ve sanayi trans yağların kullanılmasından kaçınılmalıdır.

Kolesterol ilacı kullananlar, yumurta, tereyağı ve kırmızı et yiyebilir mi?

Beslenmenizde dikkat etmeniz gereken diğer önemli husus ise vücutta LDL’nin oksitlenmesine neden olan aşağıdaki ürün ve gıdaların tüketilmesinden sakınılmasıdır:

• Kızartılmış ticari (fast food) besinler: Kızartılmış tavuk, patates
• Doymuş bitkisel yağların aşırı düzeyde kullanımı
• Sigara ve tütün ürünlerinin kullanımı

Sonuç olarak; doymamış yağ asiti içeriği fazla, doymuş yağ asiti içeriği düşük olan bitkisel yağlar soya, mısır, zeytin, kanola yağları, ayçiçeği yağı,balık yağı tercih edilmelidir. Günümüzde daha çok meyve, sebze, tahıl ve deniz ürünü, fitosterolle zenginleştirilmiş fonksiyonel besinler; daha az et, daha az şekerle tatlandırılmış yiyecek ve içeceklerden yani Akdeniz tipi bir diyet önerilmektedir.

Referanslar:

1. Fernandez ML. Rethinking dietary cholesterol. Curr Opin Clin Nutr 
   Metab Care. 2012;15(2):117-21.

2.  Katan MB, Beynen AC, de Vries JH, Nobels A. Existence of consistent 
   hypo- and hyperresponders to dietary cholesterol in man. 
   Am J Epidemiol. 1986;23(2):221-34.

3. Tagtow A, Rahavi E, Bard S, Stoody EE, Casavale K, Mosher A. Coming 
   Together to Communicate the 2015-2020 Dietary Guidelines for Americans. 
   J Acad Nutr Diet. 2016;116(2):209-12.

4. Dietary Guidelines For Americans 2015-2020, Eighth Edition.
   https://health.gov/dietaryguidelines/2015/guidelines/

5. Houston DK1, Ding J, Lee JS, et al; Health ABC Study. Dietary fat 
   and cholesterol and risk of cardiovascular disease in older adults: 
   the Health ABC Study. Nutr Metab Cardiovasc Dis. 2011;21(6):430-7.

6. Primary prevention of cardiovascular disease with a Mediterranean 
   diet. N Engl J Med. 2013;368(14):1279-90.

7. 2016 European Guidelines on cardiovascular disease prevention in 
   clinical practice: The Sixth Joint Task Force of the European 
   Society of Cardiology and Other Societies on Cardiovascular Disease 
   Prevention in Clinical Practice. Eur Heart J 2016: 37 (29): 2315-81.

YORUMUNUZ VAR MI?

Label

İsim*

Email*

Δ

Label

İsim*

Email*

Δ

0 Yorum

Inline Feedbacks

Tüm yorumları gör