Çocuklarda tekrarlayan karın ağrısının nedenleri ve tedavisi

Tekrarlayan karın ağrısı (YKA), çocukluk çağında sık karşılaşılan bir sorundur, ilk olarak YKA; En az üç ay süreyle, günlük aktiviteyi etkileyen üç ya da daha fazla karın ağrısı atağı” olarak tanımlanır. YKA’nın % 10’undan daha az bir bölümü organik nedenlerden kaynaklanır. Son yıllarda tanısal tekniklerin gelişmesi ve YKA olan çocukların ayrıntılı incelenmesi ile Helicobacter pylori (H. pylori) ve enflamatuvar bağırsak hastalığı (EBH) gibi ender olduğu düşünülen birçok hastalığın YKA’ya neden olabileceği gösterilmiştir.

Fonksiyonel gastrointestinal hastalıkların ortak özellikleri vardır. Belirtiler belli bir paternde olup, tanısal testler ve fizik inceleme normal bulunur. Tanı tipik belirtilerle konur. Karın ağrısına, belirtilerin organik nedenini araştırmak biçiminde klasik biyomedikal model ile yaklaşım bu grup hastalık için yetersiz kalır. Organik neden dışında psikolojik ve sosyal durumları da göz önüne alarak (biyopsikososyal model), belirtilerin değerlendirilmesi daha yararlıdır. Fonksiyonel karın ağrısının patogenezi kesin bilinmese de, santral ve enterik sinir sistemini bağlayan, beyin-gastrointestinal sistem aksında oluşan değişiklikler ve enterik sinir sisteminin ağrı reseptörlerindeki duyarlılık suçlanmaktadır.

Yineleyen karın ağrısının organik nedenlerinin üçte biri gastrointestinal ve genitoüriner sistemlerden kaynaklanır. Bu nedenle YKA ile başvuran hastada birinci basmak incelemeler olarak kabul edilen; tam kan sayımı, idrar incelemesi/kültür, sedimentasyon hızı, C-reaktif protein, fibrinojen düzeyi, karaciğer ve böbrek fonksiyon testleri, dışkıda gizli kan/kültür/parazit aranması ve direkt karın grafisi ilk olarak yapılması gereken incelemelerdir. Hastanın klinik bulguları düşündürüyorsa Çöliyak hastalığı açısından serum Ig A düzeyi ile birlikte gliadin ve endomisyum antikorlarının değerlendirilmesi de ilk aşamada önerilmektedir.

Birinci basamak incelemelerle; sık karşılaşılan ve YKA neden olabilen üriner sistem enfeksiyonları, parazitozlar ya da direk karın grafisinde üriner sistem taşları, kabızlığa bağlı dışkı gölgeleri saptanarak tanı konup tedavi başlanabilir. Yineleyen karın ağrısının organik nedenleri oldukça geniş bir hastalık grubunu içerir.

Dizanteri nedir? Amipli ve Basilli dizanterinin belirtileri ve tedavisi

Öykü, fizik inceleme ve birinci basamak laboratuvar incelemeleriyle saptanan anlamlı bulgular doğrultusunda hastanın değerlendirilmesi uygun bir sağlık merkezinde ikinci basamak incelemeler kullanılarak yapılabilir. ikinci basmak incelemeleri; karın ultrasonografisi, baryumlu grafiler (üst gastrointestinal ya da kolon), uzun süreli özofagus pH izlemi, sintigrafik yöntemler, endoskopi ve kolonoskopi oluşturur. Ayrıca H. pylori enfeksiyonu için serolojik (IgG), üre nefes testi, fekal antijen aranması gibi testler de gerektiğinde kullanılır. Adölesan genç kızlarda eğer kuşkulanılıyorsa gebelik testi de unutulmamalıdır.

Çocuklarda tekrarlayan karın ağrısının nedenleri

1. Kronik kabızlık (KK): Kabızlık, dışkı sıklığında azalma (haftada üçten az), dışkı sıklığında değişiklik olmaksızın ağrılı dışkılama ya da haftada en az iki kez enkoprezis görülmesi olarak tanımlanır. Çocukluk çağında KK’nin %95’inde neden bulunamazken (fonksiyonel kabızlık), ender de olsa aganglionozis (Hirschsprung hastalığı), hipotiroidi ve nöromüsküler hastalıklar gibi organik nedenler akılda tutulmalıdır.

Fonksiyonel kabızlık çocukluk çağında kabızlığın en önemli nedenidir. Yapısal, endokrin ve metabolik hastalık bulgusu yoktur. ilk bir yaşta diyetin değişmesi ya da akut gelişen sert dışkılama, anal fissür ve ağrılı dışkılamaya neden olur ve ağrı nedeniyle çocuk dışkıyı tutmayı yeğler. Ağrı sonucu dışkıyı tutma, dışkılama sıklığını azaltıp, dışkının büyüklük ve sertliğini artırarak durumu daha da zorlaştırır.

Ağır bir tuvalet eğitimi ya da daha büyük çocuklarda okula başlama kabızlığa yol açabilir. Çocuk yalnızca kabızlık yakınması ile değil, ağrılı dışkılama, iştahsızlık, karın ağrısı, idrar yolu enfeksiyonu gibi yakınmalarla da başvurabilir. Karın incelemesinde sert dışkı palpe edilmesi ve rektal tuşede sert dışkı saptanması tanı için önemlidir. Ayrıca rektal inceleme, anal fissürlerin saptanmasına ve anal sfinkter tonusunun kontrolüne yardımcı olur. Düz karın grafileri kabızlığın değerlendirilmesinde yararlıdır.

2. Helikobacter pilori enfeksiyonu: H. pylori gram negatif, üreaz salgılayan, spiral bir organizmadır. Çocuklarda çoğunlukla antral mukozada lenfosit ve plazma hücreleri ile az sayıda nötrofil içeren enflamasyona neden olur. Genellikle çocukluk döneminde vücuda yerleşir. Enfeksiyon; kronik gastrit, peptik ülsere yol açar ve gastrik adenokarsinom için bir risk etmenidir. H. pilori enfeksiyonu ülsere yol açmamışsa, çoğunlukla asemptomatik seyreder. Yanma ve epigastrik ağrı hastalarda en sık görülen yakınmadır. Erken doyma ve bulantı eşlik edebilir. Özellikle yemekle artan ve gece uyandıran ağrı durumunda araştırılmalıdır. Ailede peptik ülser hastalığının bulunması da önemlidir.

3. Parazitik enfestasyonlar:
Giardiazis: Giardianın trofozoit formu duodenum ve proksimal jejunumda yerleşerek belirtilere yol açar. Enfestasyon çoğunlukla asemptomatiktir ancak akut ya da kronik ishal ile de seyredebilir. Sık, sulu, açık renkli, yağlı, kötü kokulu dışkılamaya neden olur. Halsizlik, karın ağrısı, gaz, karın şişliği ve bulantı ile ateş eşlik edebilir. Karın ağrısı %44-81 hastada bulunur. Kronik form malabsorbsiyon tablosu ve büyüme geriliği ile sonuçlanabilir.

Amibiyazis: Oral yoldan alınan Entemoeba histolitika (EH) kistleri ince bağırsakta açılıp, trofozoitler çekum, çıkan kolon ve daha az oranda rektosigmoid bölgeye yerleşirler. intestinal amibiyazis asemptomatik ya da bulantı, kusma, geğirme, epigastrik dolgunluk, karın ağrısı, ishal gibi belirtilerle seyreder. invaziv intestinal hastalıkta ise akut rektokolit (amebik dizanteri) ve toksik megakolon gibi daha ciddi tablolar görülür. Enflamatuvar bağırsak hastalığı ile birlikteliği de önemlidir.

4. Enflamatuvar bağırsak hastalığı (EBH): Crohn hastalığı (CH) ve ülseratif kolit (ÜK) bu grubun en önemli hastalıklarıdır. Karın ağrısı tipik olarak karnın alt kadranlarında ve kramp tarzındadır. Yemek ya da aktivite ile artma eğilimindedir. ishal, kanlı dışkı ve iştahsızlık karın ağrısına eşlik eder. Ülseratif kolitte, çoğunlukla kanlı ishal yakınması ile başvuran hastalarda karın ağrısı %91 oranında görülüp, kilo kaybı, artrit ve büyüme geriliği diğer bulgulardır.

Crohn hastalığında klinik bulgular daha sinsi gelişir ve çocukların büyük kısmında uzun süren karın ağrısı yakınması (%86) vardır. Ateş, ishal, büyüme geriliği, anorektal hastalık, artrit ve ciltte döküntü diğer bulgulardır. Enflamasyon transmural olup, tüm GİS’i segmental olarak tutabilir, oral ve perianal tutulum da sıktır. Episklerit, üveit, parmaklarda çomaklaşma, alopesi, ankilozan spondilit, eritema nodozum CH’ye ilişkin bağırsak dışı bulgulardır. Sağ alt kadranda lokalize ağrı ve kitle ele gelmesi CH lehine olabilir.

YORUMUNUZ VAR MI?

Label

İsim*

Email*

Δ

Label

İsim*

Email*

Δ

0 Yorum

Inline Feedbacks

Tüm yorumları gör