Sintigrafi nedir, ne işe yarar? Nasıl çekilir, zararları nelerdir?

Sintigrafi, nükleer tıpta uygulanan tanısal bir görüntüleme yöntemidir. Sintigrafide vücuda düşük düzeyde radyoaktif madde ve bunlara bağlanan kimyasal ilaçlar (radyofarmasötikler) verilerek organ ve dokuların görüntülenmesi sağlanır. Hemen her organ sistemiyle ilgili fonksiyon görüntülemesi sağlayan sintigrafik taramalar, genel olarak ağrısız, invaziv olmayan, yan etki ve alerji riski düşük, güvenilir tetkiklerdir. Hastalıkların erken tanısında ve tedaviye verdikleri yanıtın değerlendirilmesinde kullanılır. Hem görüntüleme için kullanılan yöntem hem de elde edilen görüntü bakımından sintigrafik ve radyolojik tetkikler birbirinden farklıdır.

Sintigrafi nedir?

Kalp sintigrafisi nedir? Neden ve nasıl çekilir? Faydaları ve zararları

Bilgisayarda işlenen bu görüntüler sayesinde organların kanlanması, işlevleri ve yapısı görsel ve rakamsal olarak değerlendirilir. Sintigrafi görüntüler 2 veya 3 boyutlu olabilir.

Sintigrafi ne işe yarar?

Sintigrafi neden çekilir?

Sintigrafi, çoğu zaman diğer görüntüleme teknikleriyle elde edilemeyen, vücut yapılarının işlevi ve anatomisi hakkında detaylı bilgi almak için kullanılır. Nükleer görüntüleme, çeşitli kanser türlerinde, nörolojik bozukluklarda ve kardiyovasküler, gastrointestinal ve endokrinal hastalıkların teşhisinde fayda sağlar. Hodgkin olmayan lenfoma ve tiroid kanseri gibi bazı kanserleri radyoimmünoterapi ile tedavi etmek için de kullanılabilir.

Tiroid kanseri neden olur? Belirtileri ve tedavi yöntemleri

Sintigrafi hangi alanlarda ve hangi hastalıkların teşhisinde kullanılır?

• Endokrinolojide:

• Enfeksiyonlarda:

Vücuttaki gizli enfeksiyon odaklarının tespitinde yardımcıdır.

• Gastrointestinal sistemde:

Karaciğer – dalak sintigrafisi ile abdominal ağrı, fonksiyon bozuklukları; iltihabi durumlar, ameliyat sonrası komplikasyonlar, mevcut lezyonlar incelenir. (2)

• Genitoürüner sistemde:

Böbrek sintigrafileri ile böbreklerin kanlanması ve süzme fonksiyonları değerlendirilir. İdrar yollarında tıkanıklıklar, böbreklere idrar kaçışı olup olmadığı, böbrek enfeksiyonlarının araştırılması gibi böbrek fonksiyon bozuklukları kontrol edilebilir. Her bir böbreğin işlevini yerine getirme yüzdesi hesaplanabilir. İdrar yolu enfeksiyonlarında enfeksiyonun böbrekte olup olmadığı hakkında önemli bilgiler verir. Böbrek nakillerinde hasta takibi için kullanılır. (3)

Böbrek ağrısı neden olur? Ne iyi gelir? Belirtileri ve tedavisi

• Kardiyovasküler sistemde:

• Kas – iskelet sisteminde:

Kemik sintigrafileri ile primer veya metastazdaki kanserin kemiklere yayılım derecesi saptanabilir, ağrı nedenleri araştırılabilir. Spor yaralanmalarının ayırıcı tanısına, kemikteki gizli enfeksiyon ve kırıkların tespitine yardım eder.

• Pulmoner sistemde:

Akciğer sintigrafisi kan akışındaki ve havayolundaki tıkanıklığı tespit etmede, akciğer embolisi teşhisi olasılık tayininde ve akciğer kanseri operasyonu öncesinde akciğer fonksiyonlarının değerlendirilmesinde kullanılır. (5)

Akciğer (pulmoner) embolisi nedir, neden olur? Belirtileri ve tedavisi

• Santral sinir sisteminde:

Beyin perfüzyon sintigrafisi ile epilepsi, tümörler, kan dolaşım yetmezliği ve bunama tespit edilebilir. Alzheimer riski olan vakalarda klinik bulguların gelişmesinden de önce teşhise imkan veren hassas bir tetkiktir.

• Onkolojide:

Onkoloji nedir? Onkolog ne iş yapar? En önemli onkolojik hastalıklar

Sintigrafi nasıl çekilir?

• Sintigrafi çekimini nükleer tıp teknoloji uzmanı gerçekleştirir.
• Çekim için bir önlük giymeniz, mücevher ve diğer metalik aksesuarlarınızı çıkarmanız gerekir.
• Çoğu zaman bir tetkik masasına uzanılır.
• Bir hemşire veya teknisyen radyofarmasötikleri damar, ağız veya nefes yoluyla verir.
• Test kimyasallarının incelenecek bölgeye yayılması beklenir.
• Radyoaktiviteyi algılayan gama kameralarla çekim işlemi tamamlanır.
• Çekim sırasında pozisyon değiştirmeniz veya hareketsiz kalmanız istenebilir.
• Sintigrafik inceleme tamamlandığında, görüntüler kontrol edilir, belirli alan veya yapıları netleştirmek için daha fazla görüntü alınabilir.
• Çekim bittiğinde teknisyen kateteri çıkarır.
• Çekim sonrasında uzman, hemşire veya doktor size gerekli talimatları verecektir. Doktor tarafından aksi söylenmedikçe tetkik sonrası normal faaliyetlerinize devam edebilirsiniz.

Sintigrafi çekilmeden önce yapılması gerekenler

• Çoğu sintigrafik tarama özel bir hazırlık gerektirmez.
• Vitaminler ve bitkisel takviyeler dahil olmak üzere kullandığınız herhangi bir ilaç, varsa alerji veya herhangi bir tıbbi durumu doktorunuza ve teknisyene bildirin.
• Tiroid sintigrafileri için taramadan dört ile altı hafta öncesinden tiroid ilacınızı kesmeniz gerekebilir. Bazı kalp ilaçlarının ve iyot içeren ilaçların kullanımında değişiklik yapılabilir. Kabuklu deniz ürünleri, suşi, deniz yosunu, iyotlu tuz, iyotlu tuz içeren baharatlar gibi bazı gıdaları tüketmemeniz istenebilir. Tiroid taramasından önceki altı hafta boyunca radyoaktif iyot kullanılan başka bir görüntüleme testi yaptırmamış olmanız gerekir. Testten önceki birkaç saat boyunca bir şey yememeniz istenebilir.
• Hamileyseniz veya hamilelik ihtimalinizi varsa ya da emziriyorsanız doktorunuzu veya teknisyeni mutlaka bilgilendirin. Radyoaktif maddeler vücudunuzdan çıkıncaya kadar bebeğinizi mamayla beslemeniz gerekecektir. Bu süre içinde sütünüzün de vücuttan atılması gerekir.
• Miyokard perfüzyon sintigrafisinden en az 4 saat önce bir şey yiyip içmemeniz istenebilir.
• Farmakolojik stres testine girecekseniz bir iki gün öncesinden çay, çikolata, kahve gibi gıdalar almayı bırakın.
• Radyoaktif maddeler enjekte edildikten sonra sıvı almanız isteneceğinden test öncesi sıvı alımınızı sınırlandırın.
• Uzun sürecek çekimlerde rahatlamanıza yardım edecek hafif bir sakinleştirici alabilirsiniz.

İyot nedir, ne işe yarar? İyot eksikliği belirtileri ve tedavisi

Kemik sintigrafi nasıl çekilir?

• Damarınıza intravenöz (IV) kateter yerleştirilir ve damar içine radyofarmasötikler enjekte edilir.
• Radyoaktif maddelerin vücutta dolaşması ve kemiklere bağlanması genellikle iki ile dört saat sürer. Bu süre içinde, kemiklere gitmeyen radyoaktif maddelerin çıkarılması için dört ile altı bardak su içmeniz ve tarama başlamadan önce pelvik kemiklerinin görüntüsünü engellememesi için mesanenizi boşaltılmanız gerekir.
• Kamera etrafınızda dönerek veya belli bir konumda durarak çekim yapabilir. İyi görüntü kalitesi için bazen kamera vücudunuza çok yakın hareket edebilir. Klostrofobikseniz çekimden önce teknisyeni bilgilendirmelisiniz.
• Yapılan çalışma türüne göre enjeksiyon yeri ve tarama sayısını değişebilir. Bazı kemik taramalarında, sırasıyla radyoaktif enjeksiyon sırasında, enjeksiyonun hemen ardından ve enjeksiyondan üç ile beş saat sonra çekim yapılır. Bu tip tetkikler üç fazlı kemik taraması olarak bilinir.
• Radyoaktif maddenin yerleşmiş olduğu hasarlı alanlar, görüntüde koyu lekeler olarak görünür.
• İşlem yaklaşık 1 saat sürer. (7)

Tiroid sintigrafi nasıl çekilir?

Tiroid taramaları genellikle bir hastanenin nükleer tıp bölümünde ayaktan tedavi uygulaması olarak yapılır. Bir nükleer tıp uzmanı tarafından yönetilir.

RAIU (Radyoaktif İyot Alım Testi) prosedürü

• Herhangi bir tiroid taramasından önce, hap, sıvı veya enjeksiyon şeklindeki radyonüklid (radyoaktif element) alınır.
• Tiroid ve çoğu tiroid kanseri türü doğal olarak iyodu emer. RAIU, radyoaktif iyotun emilmesi için gereken süre sonunda (6 ile 24 saat kadar sonra) gerçekleştirilir.
• Çekiminiz başınızı arkaya doğru atarak sırtüstü pozisyonda veya sırt üstü yatamazsanız sandalyede dik oturarak yapılır.
• Bir gama kamerası veya tarayıcı, yayılan radyoaktiviteyi algılayarak bir dizi görüntü oluşturur.
• Çekim birkaç dakika sürer.
• İlk testten 24 saat sonra tekrar nükleer tıp bölümüne gelerek yeni değerlerin ölçümü için çekime girersiniz. Böylece, iki test arasında üretilen tiroid hormonu miktarı belirlenir.

Hipertiroidi (zehirli guatr) nedir, neden olur? Belirtileri ve tedavisi

Metastatik araştırma prosedürü

• Metastatik bir araştırma için ilaç şeklinde radyoiyot alınır.
• İyotun tüm vücudunuzu dolaşması için iki ile yedi gün kadar beklemek gerekir.
• Tetkik gününde, bir muayene masasına uzanırsınız.
• Siz hareketsiz bir şekilde uzanırken önden ve arkadan vücudunuzun taraması tamamlanır.

Sintigrafi türleri

Kalp sintigrafisi

Kalp sintigrafisi nedir? Neden ve nasıl çekilir? Faydaları ve zararları

Tiroid sintigrafisi

Fiziksel muayenede veya laboratuvar testinde saptanan anormalliklerin değerlendirilmesi için tiroid sintigrafisi kullanılabilir. Tiroid sintigrafisi radyoaktif iyot kullanarak tiroidin çalışma biçimini araştırır.

Kemik sintigrafisi

Kemik sintigrafisi kemiklerdeki anormal metabolik aktiviteyi görüntüler ve belgeler. Farklı bir kanserin kemiklere yayılıp yayılmadığını belirlemek için de kemik sintigrafisinden yararlanılır. (7)

Böbrek (Renal) Sintigrafisi

Akciğer sintigrafisi

Çoğunlukla pulmoner embolinin teşhisinde kolay uygulanabilir bir yöntemdir. Akciğerlerin havalanması ve kanlanmasını görmek için iki ayrı çekim uygulanır. Yaklaşık 30 dakika sürer. (5)

Sintigrafi sonuçları ne zaman çıkar?

Nükleer tıp alanında özel olarak eğitilmiş bir radyolog veya doktor, görüntüleri yorumlar ve sevk eden doktora yazılı bir rapor gönderir. Sonuçlar genellikle işlemden birkaç saat sonra ya da aynı gün içinde hastaya bildirilir.

Radyoloji nedir? Radyolog kimdir, hangi hastalıklara bakar?

Sintigrafi sonuçları ne anlama gelir?

Sintigrafinin yan etkileri

• Nükleer tıp prosedürlerinin bilinen uzun vadeli komplikasyonları yoktur.
• Sintigrafik taramalar, radyasyon bakımından röntgen çekiminden daha yüksek bir risk taşımazlar. Kullanılan radyoaktif maddelerin düşük radyasyon seviyesi nedeniyle hücrelerin veya dokuların radyasyona maruz kalma riski düşüktür.
• Vücuttaki radyoaktif bileşik dışkıda elimine edilir ve radyoaktivite saatler içinde hızla bozulur. Neredeyse tamamı iki veya üç gün içinde vücuttan atılır.
• Radyoaktif maddelere gösterilen alerjik reaksiyonlar oldukça nadir ve genellikle hafiftir.
• Radyofarmasötiklerin damar içine enjeksiyonu hafif ağrı, kızarıklık, kanama ve şişme yapabilir.
• Tarayıcı masasında uzun süre hareketsiz durmak rahatsızlık veya ağrı yaratabilir. Masadan kalkınca başınız dönebilir. Baş dönmesi bir dakikadan daha uzun sürerse doktorunuza hemen bilgi verin.
• Egzersiz stres testi ile veya kalp hızı artırıcı ilaç verilerek tarama yapıldıysa kap hastalığı derecesine ve genel sağlık durumuna bağlı olarak çarpıntı ve nefes darlığı görülebilir. Bu şikayetler genellikle dinlenmekle geçer. İncelemede damar genişletici ilaç kullanıldıysa, bazı hastalarda baş ağrısı, mide bulantısı, baş dönmesi gibi yan etkiler oluşabilir. Genellikle ilaç verilmesini gerektirmeyecek kadar hafif etkilerdir ve birkaç dakika içinde geçer.
• Sintigrafik taramalar fetusu radyasyona maruz bırakabilir ve radyoaktif madde anne sütü yoluyla bebeğe bulaşabilir. Metastatik bir tarama yapıldıysa altı ay boyunca hamile kalmaktan kaçınmanız önerilebilir.

YORUMUNUZ VAR MI?

Label

İsim*

Email*

Δ

Label

İsim*

Email*

Δ

0 Yorum

Inline Feedbacks

Tüm yorumları gör