Aşırı adet kanaması neden olur ve tedavisi nasıl yapılır?

Aşırı adet kanaması tıp dilinde menoraji olarak bilinir. Ardışık birçok adet döneminde aşırı kanama olması menoraji olarak tanımlanır. Bir adet döneminde kaybedilen kanın miktarı her kadın için farklı olabildiği için aşırı adet kanamasını kesin bir biçimde tanımlamak zordur. Araştırmalarda aşırı adet kanaması bir adet döneminde 60-80 ml veya daha fazla kanama olması olarak kabul edilir (kaybedilen kan miktarı ortalama 30-40 ml’dir ve kadınların %90’ı 80 ml’den az kan kaybederler). Aşırı adet gören kadınların %40-60’ında altta yatan bir neden yoktur. Aşırı adet görmenin nedenleri arasında: rahim ağzı veya rahim içi polipleri, endometriozis, myomlar, spiral, kronik pelvik enflamatuar hastalık, pıhtılaşma bozuklukları olmakla birlikte bazı tedavilerde aşırı adet görmeye neden olabilir. Bunlar; tüpleri bağlatma, kemoterapi ve antikoagülan ilaçlardır.

Aşırı adet kanaması tedavisinde öncelikle altta yatan ciddi bir nedeni düşündüren belirti veya bulgu yoksa veya ileri testlerin sonuçları bekleniyorsa ilaç tedavisi başlanır.

Aşırı adet görmede ameliyatla tedavi, progesteron iğneleri, progesteron hapları, doğum kontrol hapları, steroid olmayan antienflamatuar ilaçlar, traneksamik asit, hormonlu spiraller diğer tedavi seçenekleridir.

Aşırı Adet Görme (Menoraji) Nedir?

Aşırı adet görme tıp dilinde menoraji olarak bilinir. Bir adet döneminde kadınların kaybettiği kanın miktarı kişiden kişiye değişir. Aşırı adet görme tek başına olabileceği gibi adet ağrısı gibi başka bir belirti ile birlikte de görülebilir.

Anormal adet kanaması nedir, nedenleri ve tedavisi

Ardışık birçok adet döneminde aşırı kanama olması menoraji olarak tanımlanır. Aşırı adet görme mutlaka ciddi bir problemin olduğu anlamını taşımaz ancak kadını bedensel, duygusal ve sosyal olarak etkileyebilir, hatta günlük yaşamını alt üst bile edebilir.

Normal Adet Kanaması Nasıl Olmalı?

Rahimden vajina yoluyla dışarıya kanama olmasına adet kanaması denir. Adet kanamaları yaklaşık 28 günde bir gerçekleşir ancak 24 ile 35 gün arasında olabilir. Adet kanaması bir kadının adet döngüsünün bir parçasıdır. Adetler 8 ile 16 yaş arasında başlayabilir fakat genellikle 12 yaş civarında başlarlar. Adet kanaması genellikle 45-55 yaş arasında oluşan menopoza kadar her ay gelmeye devam eder.

Aşırı Adet Kanaması

Bir adet döneminde kaybedilen kanın miktarı her kadın için farklı olabildiği için aşırı adet kanamasını kesin bir biçimde tanımlamak zordur. Araştırmalarda aşırı adet kanaması bir adet döneminde 60-80 ml veya daha fazla kanama olması olarak kabul edilir (kaybedilen kan miktarı ortalama 30-40 ml’dir ve kadınların %90’ı 80 ml’den az kan kaybederler).

Bununla birlikte gerçekte aşırı adetin miktarını tam olarak ölçmek zordur ve çoğu kadının normal bir adetin kendileri için ne demek olduğu konusunda bir fikirleri vardır ve bu miktar azalır veya artarsa bunu söyleyebilirler.

Adet nedir? Regl sancısı ve kanaması nasıl azaltılır?

Adetleriniz günlük yaşımınızı etkiliyorsa veya miktarı her zamankinden daha fazla ise doktorunuza başvurmalısınız. Olağandan daha fazla sayıda ped kullandığınızı düşünüyorsanız, çamaşırlarınıza veya yatağa kan bulaşıyorsa, pedle birlikte havlu kullanmanız da gerekiyorsa adet kanamanızın aşırı olduğunun iyi bir göstergesidir.

Aşırı Adet Kanaması Nedenleri

Aşırı adet gören kadınların %40-60’ında altta yatan bir neden yoktur. Bu vakalarda, kadınların disfonksiyonel uterin (rahim) kanamaları olduğu söylenir. Aşırı adet görmenin bunun dışında ne kadar sık görüldüklerine göre sınıflandırılabilen olası birçok sebebi vardır.

Aşırı adet görme nedenleri:

• rahim ağzı veya rahim içi polipleri – rahim ağzından veya rahim içi döşemesinden köken alan iyi huylu büyümeler,
• endometriozis – rahim içi döşemesinin pelvise, karına veya vücudun diğer kısımlarına yayılması,
• myomlar – adet ağrısı da yapabilen, rahimdeki kanser olmayan büyümeler,
• spiral – spiral yerleştirilmesininden sonra kan kaybı %40-50 artabilir,
• kronik pelvik enflamatuar hastalık (PID) – kasık ağrısı, ateş, cinsel ilişki sonrası veya adet aralarında kanamaya da neden olabilen, pelvisteki devam eden enfeksiyon,
• polikistik over sendromu (PCOS) – yumurtalıklarda çok sayıda kist olması,
• pıhtılaşma bozuklukları – von Willebrand hastalığı gibi kandaki pıhtılaşma bozukluları,
• hipotiroidi – yorgunluk, kabızlık, soğuğa dayanamama ve saç-cilt değişikliklerine neden olabilen, tiroid bezinin az çalışması.
• karaciğer veya böbrek hastalığı, ve
• rahim kanseri (bu çok nadir görülen bir durumdur).

Karın ağrısı ve adet düzensizliğinin nedeni çikolata kisti olabilir

Aşırı adet kanamasına neden olan tedaviler

Bazı tedaviler aşırı adet görmeye neden olurlar. Bunlar:

• antikoagülan ilaçlar – bazen kanın pıhtılaşmasını azaltmak için kullanılır,
• kemoterapi – güçlü ilaçlarla yapılan kanser tedavisi, ve
• tüpleri bağlatma – başka çocuk olmaması için yapılan bir operasyon. Tüpleri bağlatmanın aşırı adet görme nedeni olduğunu göstermeyen çalışmalar da vardır.

Aşırı Adet Görme Tanısı Nasıl Konulur?

Adet kanamalarınızın olağan dışı fazla olduğunu düşünüyorsanız problemi araştırabilecek ve tedavi edebilecek bir doktora gitmelisiniz. Doktorunuz ancak adetleriniz ve tıbbi geçmişiniz hakkında ayrıntılı bilgiler aldıktan sonra menoraji tanısı koyacaktır.

Tıbbi geçmişiniz

Aşırı adetlerinizin nedenini saptamak için doktorunuz tıbbi geçmişiniz, kanamanızın doğası ve beraberindeki diğer şikayetler hakkında sorular sorar. Doktorunuz adet döngünüz hakkında sorular sorar – genelde kaç gün sürdüğünü, kanamanızın miktarını, ne sıklıkla ped değiştirmeniz gerektiğini ve kanamanın pedin dışına çıkıp çıkmadığını. Aşırı adet kanamalarınızın günlük yaşamınızı ne kadar etkilediğini de soracaktır.

Spiral nedir? Ne işe yarar? Hamilelik önlemede avantajları ve zararları

Doktorunuz adetlerinizin arasında veya ilişki sonrasında herhangi bir kanamanızın olup olmadığını veya hiç kasık ağrınızın olup olmadığını sorar. Aşırı kanamanızın nedenini bulmak için muayene edilebilirsiniz (özellikle kasık ağrısı, ara kanamalarınız veya ilişki sonrası kanamanız varsa). Şu anda kullanmakta olduğunuz doğum kontrol yöntemi, bu yöntemi değiştirmeyi düşünüp düşünmediğiniz ve ileride bir bebek sahibi olma planınız olup olmadığı sorulabilir. Aşırı kanamanızın sorumlusu olarak kalıtsal bir pıhtılaşma bozukluğu (örneğin von Willebrand hastalığı) olasılığını saptamak amacıyla doktorunuz akrabalarınızda bir hastalık olup olmadığını sorabilir.

İleri testler

Tıbbi özgeçmişiniz ve muayenenizin sonuçlarına bağlı olarak aşırı kanamanızın nedeninin daha ileri araştırılması gerekebilir. Örneğin adet aralarında veya ilişki sonrası kanamanız veya kasık ağrınız varsa altta yatan kanser (çok nadir görülür) gibi ciddi bir hastalığınızın olmadığından emin olmak için daha ileri testler yapılır.

Pelvik muayene şunları içerebilir:

• vulva muayenesi – kanamanın dışarıdaki belirtilerini ve vajinal akıntı gibi enfeksiyon bulgularını görmek için vulva (dış cinsel organlar) muayene edilir,
• vajina ve rahim ağzının spekülumla muayenesi – spekülum vajina ve rahim ağzının muayenesi için kullanılan tıbbi bir alettir,
• iki elle palpasyon – parmaklar kullanılarak rahminiz veya yumurtalıklarınızda bir büyüme veya hassasiyet olup olmadığını saptamak için vajinanın içten muayenesidir.

Bazı aşırı adet görme vakalarında nedeni bulmak için biyopsi yapılması gerekebilir. Bunun için rahminizin içinden mikroskopla incelenmesi için küçük bir doku parçası alınır.

Kan testleri

Aşırı adet gören tüm kadınlara genellikle bir tam kan sayımı yapılır. Genellikle uzun süreli aşırı adet görme sonrasında demir kaybı nedeniyle oluşan kansızlık bir kan testiyle saptanabilir. Kansızlık varsa genellikle bir ilaç tedavisi başlanır. Doktorunuz size en uygun ilacı ne süreyle kullanacağınızı söyleyecektir.

Ultrason

Aşırı adet görüyor ve testlerden sonra neden hala bilinmiyorsa myom veya polip gibi anormallikleri görmek için rahminize ultrason yapılabilir. Ultrason bazı kanser türlerini saptama için de kullanılabilir. Rahminizi daha yakından ve daha net görmek için sıklıkla vajinal ultrason yapılır.

Aşırı adet kanaması nasıl durdurulur – tedavisi

Bir kadının adet döneminde kaybettiği kan miktarı kişiden kişiye çok fazla değiştiği için her zaman aşırı adet görme (menoraji) tanısı konmaz. Böyle bir durumda tedavi gerekmez. Ancak aşırı adet görme (menoraji) tanısı konursa doktorunuz sizinle tedavi seçeneklerinizi konuşacaktır. Doktorunuz şu konularda sizi bigilendirecektir:

• tedavilerin etkinlikleri,
• tedavilerden sonra oluşabilecek yan etkiler,
• korunmanın gerekli olup olmayacağı, ve
• tedavinin doğurganlığınız üzerindeki etkileri.

Aşırı adet görme tedavisinin amaçları:

• aşırı adet kanamasını azaltmak veya durdurmak,
• aşırı kanamaya bağlı gelişen demir eksikliği anemisini düzeltmek veya önlemek,
• yararlı olabilecek hastalarda cerrahi tedavilerin kullanılması, ve
• aşırı adet kanaması olan kadınların yaşam kalitelerini iyileştirmek.

Aşırı adet kanamasının ilaç ile tedavisi

İlaç tedavisi şu durumlarda ilk tedavi olarak önerilir:

• altta yatan ciddi bir nedeni düşündüren belirti veya bulgu yoksa, veya
• ileri testlerin sonuçlarını beklerken.

Belirli bir ilaç sizin için uygun değilse veya bir ilaç denenmiş fakat işe yaramamışsa doktorunuz başka bir ilaç önerebilir. Bazı ilaçlar kanamanızın miktarını azaltır, bazıları kanamayı tamamen keser ve bazıları aynı zamanda gebeliğe karşı da koruyucudur. Doktorunuz her bir ilacın nasıl çalıştığını, muhtemel yan etkilerini size açıklayarak hangi ilacın sizin için en uygun olduğuna karar vermenize yardımcı olur.

Aşırı adet görmenin tedavisinde kullanılan ilaçlar aşağıda özetlendiği sıra ile denenirler (sizin için uygunsa).

Aşırı adet kanamasında Hormonlu spiral tedavisi

Hormonlu spiral rahminize yerleştirilen ve yavaşça progesteron hormonu salgılayan plastik bir araçtır. Rahim içi döşemesinin büyümesini yavaşlatır ve aynı zamanda bir korunma yöntemidir. Hormonlu spiral çıkarıldıktan sonra hamile kalma şansınız eskisiyle aynıdır. Hormonlu spiralin muhtemel yan etkileri şunlardır:

• düzensiz kanama, altı aydan daha fazla sürebilir,
• meme hassasiyeti,
• akne – sivilcelenme,
• başağrıları – genelde hafif şiddette ve kısa sürelidirler, ve
• adet görmeme.

Hormonlu spiralin kan kaybını %71-90 oranında azalttığı gösterilmiştir ve rahim içi araçla uzun dönem korunma kabul edilebilir olduğu müddetçe aşırı adet görmenin tedavisindeki tercih edilen ilk seçenektir (genellikle en az 12 ay kullanılır).

Aşırı adet kanamasında Traneksamik asit tedavisi

Eğer hormonlu spiral uygun değilse (örneğin korunma istenmiyorsa) traneksamik asit tabletleri düşünülebilir.

Traneksamik asit kan kaybını %29-58 oranında azaltır ve rahminizdeki kanın pıhtılaşmasına yardımcı olarak kanamayı azaltırlar. Aşırı kanama başlar başlamaz tabletler başlanır ve en fazla 3-4 gün sürdürülür. Şikayetleriniz 3 ay içinde düzelmezse tedaviye son verilmelidir.

Traneksamik asit tabletleri bir korunma yöntemi olmadığı için hamile kalma şansınızı etkilemezler. Eğer gerekirse traneksamik asit, steroid olmayan antienflamatuar ilaçlarla birlikte kullanılabilirler.

Traneksamik asitin muhtemel yan etkileri

• hazımsızlık,
• ishal, ve
• başağrısıdır, ancak bunlar çok sık görülmez.

Aşırı adet kanamasında Steroid olmayan antienflamatuar ilaçlar ile tedavi

Steroid olmayan antienflamatuar ilaçlar da aşırı adet görmenin tedavisinde hormonlu spiralin uygun olmadığı durumlarda ikinci seçenek olarak kullanılırlar. Steroid olmayan antienflamatuar ilaçların kan kaybını %20-49 azalttıkları gösterilmiştir ve adetinizin başlangıcından (veya hemen öncesinden) itibaren adet bitene kadar ağızdan tablet olarak alınırlar. Traneksamik asitte olduğu gibi, fazla adet görme üç ay içinde düzelmezse bu ilaçlarla tedavi kesilmelidir.

Fazla adet görme tedavisi için önerilen steroid olmayan ilaçlar mefenamik asit, naproksen ve ibuprofendir. Steroid olmayan antienflamatuar ilaçlar prostaglandin denilen ve fazla adet görmeye neden olan hormon benzeri maddenin üretimini azaltırlar. Steroid olmayan antienflamatuar ilaçlar aynı zamanda ağrı kesicidirler fakat doğum kontrol yöntemi değildirler. Ancak gerekli olurlarsa doğum kontrol haplarıyla birlikte kullanılabilirler.

İbuprofen nedir? Nasıl ve ne için kullanılır? Yan etkileri nelerdir?

Steroid olmayan antienflamatuar ilaçların sık görülen yan etkileri hazımsızlık ve ishaldir. Steroid olmayan antienflamatuar ilaçlar aşırı adet görme belirtilerini düzelttiği ve ciddi yan etkilere yol açmadığı müddetçe sınırsız bir süre ile kullanılabilirler. Ancak aşırı adet görme tedavisinde etkili olmazlarsa üç ay sonra kesilmelidirler.

Aşırı adet kanamasında Doğum kontrol hapları ile tedavi

Doğum kontrol hapları aşırı adet görme tedavisi için kullanılabilirler. Öströjen ve progesteron hormonlarını içerirler. Yirmibir gün boyunca günde bir kez hap alınır ve sonra yedi gün ara verilir. Bu döngü sonra tekrarlanır.

Aşırı adet görme tedavisi için doğum kontrol hapı kullanmanın avantajı hormonlu spirale göre daha kolay geri dönüşümlü bir yöntem olmasıdır. Ayrıca adetleri düzenleme ve adet ağrısını azaltma gibi yararları da vardır.

Doğum kontrol hapları adından anlaşılacağı gibi bir doğum kontrol yöntemidir ve adetlerinizi düzenleyerek adet miktarını azaltırlar. Ancak bıraktıktan sonra hamile kalmanızı engellemezler. Sık görülen yan etkileri:

• ruhdurum değişiklikleri,
• başağrıları,
• bulantı,
• sıvı tutulumu, ve
• meme hassasiyeti.

Aşırı adet kanamasında Progesteron hapları ile tedavi

Progesteron hapları aşırı adet görme tedavisinde kullanılan ilaçlardandır. Adetinizin 5 ile 26’ncı günleri arasında (adetin başladığı gün birinci gün olarak kabul edilir) tablet olarak kullanılır.

Progesteron hapları rahminizin iç döşemesinin aşırı büyümesini önlerler. Etkili bir doğum kontrol yöntemi değildirler. Progesteron haplarının hoş olmayan yan etkileri olabilir:

• kilo alma,
• şişkinlik,
• meme hassasiyeti,
• başağrıları, ve
• sivilcelenme (genellikle çok uzun sürmez).

Yüksek doz progesteron hapları çok aşırı adet kanamasını durdurmak için özellikle yararlıdırlar ve kan kaybını %83’e kadar azalttıkları gösterilmiştir.

Aşırı adet kanamasının Progesteron iğneleri ile tedavi

Aşırı adet görme tedavisi için bazen progesteron iğneleri (depo medroksiprogesteron asetat) kullanılır. Rahim içi döşemesinin aşırı büyümesini önleyerek kanamayı azaltır ve bir tür doğum kontrol yöntemidir. Bununla birlikte bıraktıktan sonra hamile kalmanızı engellemezler ancak bir süre hamile kalmanızı geciktirebilirler.

Progesteron iğnesinin sık görülen yan etkileri:

• kilo alma,
• düzensiz kanama,
• adet görmeme,
• iğneyi bıraktıktan sonra hamile kalabilmenin 6 ayla 1 yıl arasında gecikmesi, ve
• şişkinlik, sıvı tutulumu ve meme hassasiyeti gibi adet öncesi belirtiler.

Aşırı adet kanamsının ameliyatla tedavisi

Yukarıdaki ilaçlar işe yaramazsa doktorunuz ameliyat olmanızı önerebilir.

Uzun dönemde çok etkili olmasına rağmen ameliyat hemen daima son çaredir çünkü geri dönüşü yoktur.

Aşırı adet görme tedavisi için yapılabilecek birçok farklı ameliyat vardır. Her ameliyatın kendisine özgü yarar ve riskleri vardır.

Aşırı adet görme tedavisi için sık kullanılan ameliyatlar:

• endometrial ablasyon– rahim içi döşemesinin tahrip edilmesi,
• myomektomi – myomların (rahimdeki kanser olmayan urlar) alınması, ve
• histerektomi – rahmin alınması (bazen beraberinde rahim ağzı ve yumurtalıklar da alınır). Aşırı adet görme tedavisi için rahmin alınması sadece ameliyatın fayda ve dezavajlarını doktorunuzla derinlemesine konuştuktan sonra yapılır.

Demir eksikliği anemisi nedir? Nedenleri, belirtileri ve tedavisi

Aşırı adet kanamasının neden olduğu sorunlar

Aşırı adet görmenin sıkça neden olduğu sorunlar aşağıda özetlenmiştir.

• Yaşam kaliteniz üzerindeki olumsuz etki – aşırı adet görme normal etkinliklerinizi, sosyal yaşam ve işinizi sınırlandırabilir. Çalışmalar ruhdurum değişiklikleri ve bilinçaltı duyguların aşırı adet görme bulunan kadınlardaki sık görülen endişeler olduğunu göstermiştir.
• Demir eksikliği anemisi (kansızlık) – aşırı adet gören kadınların yaklaşık üçte ikisinde görülür. Sizde demir eksikliği anemisi varsa doktorunuz sizin için uygun olan ilacı yazacaktır.