İbuprofen nedir? Nasıl ve ne için kullanılır? Yan etkileri nelerdir?

İbuprofen, steroid olmayan ağrı kesiciler grubunda yer alır, romatoid artrit, osteoartrit gibi hastalıkların tedavisinde ve grip semptomlarının hafifletilmesi için kullanılır. 1950’li yıllarda keşfedilen ibuprofen, ağrı kesici özelliğinin yanı sıra ateş düşürücü ve yüksek dozlarda yangı giderici (anti-enflamatuar) özelliklere sahiptir. Vücudumuzda hasar ve yaralanma gibi durumlarında salgılanan moleküller olan prostaglandinler ağrı, ödem, ateş ve yangıya neden olurlar. İbuprofen prostaglandinlerin üretimini engelleyerek vücutta ağrı, yangı ve ateşin oluşmasını engeller.

İbuprofen nedir?

İbuprofen içeriği ve formları

Dünya Sağlık Örgütü’nün temel ilaç listesinde olan ibuprofen, steroid yapıda olmayan ağrı bir kesicidir. Etken maddenin ilaç formuna ulaşması için çeşitli yardımcı maddeler de kullanılmaktadır. Bazı ilaçlarda tek başına bazı ilaçlarda da farklı etken maddelerle kombine halde kullanılmaktadır. Kapsül, tablet, jel, şurup gibi farklı formlarda pek çok ürün mevcuttur. Hastanın durumu ve hastalığın yerine göre doktor önerisi ile kullanılır.

İbuprofen çeşitleri ve ibuprofen içeren ilaçlar

Ülkemizde ibuprofeni tek başına ya da başka ilaçlarla kombine halde içeren 185 farklı ürün bulunmaktadır.

İbuprofen ne işe yarar?

İbuprofenin ağrı kesici, ateş düşürücü ve iltihap önleyici özelliği, pek çok rahatsızlığın tedavisinde kullanılmasını sağlar. Başlıca kullanım alanları;

• Ankilozan spondilit
• Kistik fibrozis
• Adet sancıları
• Ateş ve ağrı
• Gut artriti ve Osteoartrit
• Baş ağrısı ve  Migren
• Romatoid artrit
• Hafif-orta-ciddi düzeyli ağrılar

İbuprofen nasıl kullanılmalı?

İbuprofen içeren ilaçların formlarına göre kullanım şekli farklı olabilir. Tedavinizden en iyi cevabı almak için ilacınızı hekiminizin yazdığı ve eczacınızın tarif ettiği şekilde kullanmaya özen gösterin. İlacınızı kullanırken:

• Mide şikayetlerini önlemek için bir miktar gıda ve içecek ile birlikte alınız
• Tablet formunda ilaç kullanıyorsanız ezmeyiniz, çiğnemeyiniz. İlaç etken maddesi boğazınızı tahriş edebilir.
• Uzun dönem kullanımda kalp sorunları ihtimali yaşayabileceğinizi unutmayınız

Parasetamol (calpol) nedir? Ne için kullanılır? Yan etkileri nelerdir?

İbuprofenin doğru kullanımı

• Oral tabletler: Bir bardak su ile alınır. Genellikle hastalığın şiddetine göre 3 veya 4 defa kullanılır. İlacınızı ezmeyiniz, çiğnemeyiniz. Aksi takdirde boğazınızı rahatsız edebilir. İbuprofen, mide hassasiyetine neden olabileceği için tok karna alınması tavsiye edilir. Mutlaka ilacın içinden çıkan kullanma talimatını okuyunuz. Hekiminizin reçete ettiği ve eczacınızın tarif ettiği şekilde ilacınızı kullanınız.

• Şuruplar: Her kullanımdan önce mutlaka iyice çalkalanmalıdır. İlacın içerisinden çıkan ölçeğe göre kullanılmalıdır. Beraberinde su içmek ilacın etkisini azaltmaz. Bu nedenle çocuğunuza ilacını verdikten sonra su içirmenizde bir mahsur yoktur.
• Jel/kremler: Bölgesel ağrıların dindirilmesi için kullanılan jel/krem formülasyonları çok yaygın reçete edilmektedir. Kullanmadan önce ağrılı bölgenin temiz olduğundan, açık yara bulunmadığından emin olun, iİlacı uyguladıktan sonra ovarak cilde yediriniz.

• Enjeksiyonluk formlar: Mutlaka bir sağlık kuruluşunda sağlık profesyoneli tarafından uygulanmalıdır. Herhangi bir alerji gelişme ihtimaline karşılık acil müdahale yapılabilecek bir sağlık kuruluşunda uygulanması hayati önem arz etmektedir.

İbuprofen dozları

İbuprofen farklı hastalarda farklı dozlarda kullanılmaktadır. İlacınızı kullanırken mutlaka doktorunuzun ve eczacınızın tarif ettiği şekilde kullanınız. Aşağıda yer alan bilgiler sadece ortalama doz bilgilerini vermektedir. Kullandığınız doz farklı ise hekiminiz tedavinizi değiştirmediği sürece tedaviniz değiştirmeyiniz.

Oral doz (tablet ve şurup)

Adet sancılarında: İhtiyaç halinde 4 saatte bir 400 mg kullanılır.

Hafif ve orta şiddetli ağrılar:

• Yetişkinler ve gençler: İhtiyaç halinde 4-6 saatte bir 400 mg kullanılır
• 6 aylıktan büyük çocuklar: Doz vücut ağırlığına göre doktorunuz tarafından belirlenir. Genellikle 6-8 saatte bir kg başına 10 mg olacak şekilde kullanılır.
• 6 aydan daha küçük bebekler: Kullanımına doktorunuz karar verecektir.

Osteoartrit ve romatoid artrit:

• Yetişkinler ve gençler: Günde 3 veya 4 dozda toplam 1200 mg
• Çocuklar: Doz vücut ağırlığına göre doktorunuz tarafından belirlenir. Genellikle 6-8 saatte bir kg başına 30-40 mg olacak şekilde kullanılır.
• 6 aydan daha küçük bebekler: Kullanımına doktorunuz karar verecektir.

İbuprofen ne kadar süre ile kullanılmalı?

Kısa süreli ağrıların tedavisinde kullanıldığında 1-2 gün süreyle kullanmak yeterli olacaktır. Ancak romatoid artrit gibi kronik ağrıların tedavisinde uzun süre kullanımı gerekmektedir. 6 aydan daha uzun süre tedavi olmanız gerekirse yan etkilerden kurtulmak için hekiminiz başka bir ağrı kesici tercih edebilir.

Aspirin nedir? Nasıl ve ne için kullanılır? Faydaları ve zararları

İbuprofen alerjisi

Aspirin alerjisi olan bireylerde ibuprofene alerji gelişebilir. Belirtiler şunlardır:

• Ürtiker
• Yüz şişmesi
• Astım, Şok
• Ciltte kızarıklık, Kaşıntı
• Ciltte su dolu kabarcıklar

Diş operasyonu dahi olsa da herhangi bir operasyona girecekseniz mutlaka ibuprofen içeren bir ilaç kullandığınız konusunda doktorunuza bilgi veriniz.

İbuprofen mideye dokunur mu?

Pek çok ağrı kesicide olduğu gibi ibuprofen için de mide kanaması riski söz konusudur. Özellikle;

• 60 yaş ve üstündeyseniz,
• Daha önce mide kanaması ya da ülser şikayetiniz varsa,
• Kan sulandırıcı (antikoagülan) veya steroid bir ilaç kullanıyorsanız,
• Farklı bir ağrı kesici kullanıyorsanız [aspirin, ibuprofen, naproksen ve diğerleri],
• 3 veya daha fazla sayıda alkollü içki tüketiyorsanız,
• İlacı önerilenden daha uzun süre kullanıyorsanız, mide kanaması riski olabilir.

İbuprofen hangi durumlarda kullanılmamalı?

Eğer;

• Herhangi bir ağrı kesici-ateş düşürücüye karşı alerji öykünüz varsa,
• Kalp ameliyatından önce veya sonra ilacı kullanmayınız

Bununla birlikte

• Ağrı kesici ve ateş düşürücü kullanımında ciddi yan etki gördüyseniz,
• Devam eden veya geçmiş mide problemleriniz (ülser, mide yanması, ağrısı vb.) varsa,
• Kanama problemleriniz varsa,
• Yüksek tansiyon hastasıysanız,
• Kalp ve böbrek hastalığınız varsa,
• İdrar sökücü (diüretik) ilaç kullanıyorsanız,
• 60 yaş ve üstü iseniz, mutlaka hekiminizi bilgilendiriniz

Kimler ibuprofen kullanmamalı?

İbuprofen hangi hastalar için sakıncalıdır?

• Karaciğer hastaları: İbuprofen kullanan bazı bireylerde karaciğer enzimlerinde değişiklik bildirildiğinden karaciğer hastaları bu etken maddeyi içeren ilaçları hekim gözetiminde kullanmalıdır.
• Böbrek hastaları: Benzer bir durum böbrek hastaları için de geçerlidir. Böbrek hastaları ibuprofen içeren ilaçları hekime danışmadan kesinlikle kullanmamalıdırlar. Aksi takdirde böbrek fonksiyonları daha da kötüleşebilir. Böbrek hastalığının durumuna göre doktor doz ayarlaması veya alternatif bir ağrı kesici reçete edecektir.

Augmentin nedir, ne için kullanılır? Yan etkileri nelerdir?

• Yaşlı bireyler: 60 yaş üstü bireylerde ibuprofen kullanımıyla mide kanaması riskinde artış ihtimali vardır, bu kişiler ibuprofen kullanırken hekim gözetiminde olmalıdır.
• Kalp hastaları: İbuprofen içeren ağrı kesiciler şiddetli kalp yetmezliği olan hastalarda kullanılmamalıdır. Koroner arter bypass operasyonu geçirecek veya geçirmiş bireylerde ağrı tedavisinde kullanımı kontrendikedir.

İbuprofen ilaç etkileşimleri

• Aminoglikozit grubu antibiyotikler
• Anjiyotensin Dönüştürücü Enzim İnhibitörü olan tansiyon ilaçları
• Aspirin ve diğer ağrı kesiciler
• Ginkgo biloba içeren bitkisel ilaçlar
• İdrar sökücü ilaçlar
• Kan sulandırıcı ilaçlar (varfarin)
• Kinolon grubu antibiyotikler
• Lityum, Metotreksat
• Serotonin geri alımını inhibe eden antidepresan ilaçlar

Hamilelikte ibuprofen

Hamilelikte ibuprofen bir hekim tarafından reçete edilmediği müddetçe kesinlikle kullanılmamalıdır. İbuprofenin gebelik kategorisi ilk iki üç aylık dönem için fayda-zarar oranına göre hekiminiz tarafından tercih edilme olasılığı olmakla birlikte son üç aylık dönemde kesinlikle kullanılmamalıdır. İbuprofen yerine parasetamol içeren ağrı kesiciler gebelik döneminde daha güvenle kullanılabilecek ağrı kesicilerdir.

İbuprofen faydaları nelerdir?

İbuprofen ve ağrı tedavisi

İbuprofenin en yaygın kullanıldığı alan ağrı tedavisidir. İbuprofen vücuttaki prostaglandin sentezini engelleyerek etki gösterir.

İbuprofen ve grip tedavisi

İbuprofen etken maddesi pek çok grip ilacının bileşimine girmektedir. Ağrı kesici özelliği sayesinde grip ve nezlede kişinin kendini daha iyi hissetmesini sağlar. Ateş düşürücü etkisiyle de ateşin yükselmesini önler. Ancak gribin kendisini doğrudan tedavi edici etkisi yoktur, hastalık semptomlarının giderilmesini sağlar.

Yüksek ateş tedavisinde ibuprofen

İbuprofen özellikle çocuklarda ateşin düşürülmesinde yaygın şekilde kullanılmaktadır. Ateş vücut için bir çeşit savunma mekanizmasıdır. Bu nedenle ateş tehlikeli sınırlara gelmeden ibuprofen kullanılmamalıdır.

İbuprofen ve artrit

İbuprofen yangı giderici özelliği sayesinde artrit tedavisinde yüksek dozlarda kullanılmaktadır. Artrit hastalığında vücutta prostaglandinler adı verilen kimyasallar yüksek düzeyde salgılanır. İbuprofen de bu maddelerin salgılanmasını sağlayan enzimleri bloke ederek etkisini gösterir. Romatoid artrit, osteoartrit, juvenil artrit, psoriyatik artrit, akut gut artriti gibi farklı artrit türlerinde tedavi amaçlı kullanılmaktadır.

Penisilin (Ampisilin) nedir? Ne için kullanılır? Yan etkileri ve alerjisi

İbuprofen yan etkileri

Her ilaçın olduğu gibi ibuprofenin de yan etkileri mevcuttur. Bu yan etkilerin bazıları ciddi olabilir. Aşağıdaki yan etkileri gözlemlerseniz, ibuprofen içeren ilacınızı kullanmayı bırakıp, doktorunuzla iletişime geçmeden tekrar kullanmaya başlamayınız. İbuprofen’in sık görülen yan etkileri şunlardır:

• Karın ağrısı, Mide ekşimesi
• Baş dönmesi
• Kurdeşen, Uyuşukluk
• Mide bulantısı ve kusma
• Kabızlık, Kulak çınlaması

İbuprofen’in ciddi yan etkiler:

• Karaciğer yetmezliği veya karaciğer iltihabı
• Trombosit düşüklüğü
• İdrarda kan, idrar yolu enfeksiyonu
• Agranülositoz (Kemik iliğinin yeterince akyuvar üretememesi durumu)
• Anemi (kansızlık)
• Stevens-Johnson Sendromu veya toksik epidermal nekroliz (TEN) gibi ciddi ve potansiyel olarak hayatı tehdit eden cilt reaksiyonları
• İnme, kalp krizi
• Yüksek tansiyon (normalde uzun süreli kullanımda ve diğer bazı ilaçları kullanırken)
• Böbrek hasarı

---

Kaynaklar ve Referanslar: 1- Types of ibuprofen, 2- Ibuprofen, 3- Ibuprofen Drug Facts