Epidural nedir? Ne işe yarar? Neden ve nasıl yapılır? Riskleri…

Epidural, sırt bölgesine enjeksiyon ile omurgaya anestezi ilacı verilmesidir. Doğum sırasında kullanılan en popüler ağrı kesici yöntemdir. Hastanelerde doğum yapan kadınların %50’den fazlasına epidural anestezi uygulanır. Böylece, ilgili bölgede hisleri tamamen bloke ederek ağrı kontrolü sağlamaktır. İşlem genellikle hasta kambur bir şekilde oturur pozisyonda iken sırta iğne yardımıyla girilerek kateter yerleştirilmesini içerir. Kateter, omuriliği koruyan zarın hemen dışındaki alana yerleştirilir. Daha sonra kateterden gerekli ilaçlar verilerek istenilen alanlarda lokal anesteziyle ağrı hissinin kaybolması sağlanır.

Epidural (anestezi) nedir?

Gerekli dozu azaltmak için bu lokal anestezikler genellikle opioidler veya fentanil gibi narkotiklerle verilir. Ameliyat sırasında ve sonrasında ağrıyı hafifletmek ve kronik ağrıyı yönetmek için epidural enjeksiyonlar kullanılır.

Hamileliğin 3. haftası – Bebeğin gelişimi, belirtiler ve gebelik testleri

Epidural neden yapılır?

Epidural en sık olarak normal doğum ve sezaryende ağrıyı önlemek için kullanılır. Fistül, fıtık gibi çeşitli ameliyatlarda da tercih edilebilir. Ayrıca çeşitli rahatsızlıklarda fizik tedavi, oral ilaçlar ve cerrahi ile birlikte ağrıyı hafifletmek için de kullanılır.

Bazı epidural enjeksiyonlar bel, boyun, kollar veya bacaklardaki ağrı ve iltihabı azaltmak için steroidler de dahil olmak üzere farklı ilaçlarla yapılır. Aşağıdaki durumlardan kaynaklanan ağrının kontrolü için de enjeksiyon yapılabilir:

Anestezi nedir? Nasıl uygulanır? Anestezist ne iş yapar?

• Başka tedavilere cevap vermeyen bel ya da boyun fıtıkları
• Omurgada darlık
• Spinal ameliyat sonrası kronik sırt veya bacak ağrısı
• Sebebi bilinmeyen ağrının kaynağını bulmak için
• Omurilik sinirleri, omurlar ve çevre dokulardaki yaralanmalara bağlı ağrılar

Epidural kimlere hangi hangi durumlarda yapılır?

• Genellikle orta ila şiddetli ağrılarla giden hastalığı olan her yaştaki hastada
• Cerrahi işlemler için genel anestezi yerine
• Ameliyatlardan sonra ağrısı olan hastalarda
• Son dönem kanser hastalarında ağrı kontrolü için kullanılabilir.

Sağlıklı bir hamilelik süreci ve doğum sonrası için faydalı öneriler

Epidural endikasyonları

İlaçlar; analjezi, anestezi sağlamak ve bir dizi başka nedenden dolayı epidural boşluğa uygulanabilir. Bel bölgesine yapılan epidural endikasyonlarından bazıları;

• Sezaryen doğum
• Ağrısız doğum
• Majör kalça ve diz ameliyatları
• Histeroskopi ve jinekolojik uygulamalar
• Pelvik taban ameliyatları
• Kasık fıtığı
• Ayak, diz ve kalça ameliyatları
• Rektum ve makat ameliyatları
• Prostat, böbrek ameliyatları
• Bel ve boyun fıtığı tedavileridir.

Epidural ne işe yarar?

Epidural anestezi, omuriliği ve omurilikten çıkan sinirleri saran ve dura mater adı verilen zarın dışındaki aralığa lokal anestezik ilaçlar verilerek ağrı duyusunun beyne iletilmesini engeller. Bu işleme epidural sinir blokajı denir. Böylece hastanın genel anestezi almadan çeşitli ameliyatları yapılabilir. Kronik ağrılarda hastanın acısını dindirmede faydalıdır. Bel fıtığı gibi omurilik ile ilişkili sorunların tedavisinde de kullanılır.

Epidural ile ağrısız doğum nasıl olur?

Epidural anestezi, normal doğumda genellikle rahim kasılmaları düzenli hale geldikten sonra ya da serviks açıklığı 3-4 santimetre kadar olduğunda yapılır. Çoğul doğumlarda ise 2-3 santimetre dilatasyon yeterlidir. Bu aşamadan sonra aktif doğum eylemi başlamıştır.

Herhangi bir nedenle doğum sırasında sezaryen yapılması gerekirse anne adayı genel anesteziye gerek kalmadan direkt ameliyata alınabilir.

Hamilelikte asla yapmamanız gereken 8 beslenme hatası!

Epidural türleri

Bugün kullanımda olan iki temel epidural türü vardır:

Sürekli epidural infüzyon

Bu yöntem, anestezinin tek başına kullanıldığı normal doğumlarda tercih edilir. Epidural boşluğa yerleştirilen kateter yoluyla bir pompa veya periyodik enjeksiyonlarla narkotik ve anestezik kombinasyonu uygulanır. Bu amaçla lidokain gibi lokal anestezik ilaçlarla fentanil veya morfin gibi bir narkotik ajan kombine edilir.

Böylece daha düşük dozlarda anestezik maddeyle daha yüksek etki sağlanır. Sonuç olarak da lokal anesteziklerin yan etkileri minimum seviyede tutulmaya çalışılır.

Kombine spinal epidural anestezi

Bu yöntem sezaryen yöntemi ile doğum sırasında tercih edilir. Bu yöntemde epidural ve spinal anestezi birlikte kullanılır. Çünkü epidural anestezi ağrı duyusunun engeller; fakat operasyon sırasındaki dokunma ve dokuların çekilmesi gibi duyular hala hissedilir.

Bu da hoş olmayan rahatsız edici bir duyguya neden olabilir. Spinal anesteziyle tam bir hissizlik sağlanarak bu durumun önüne geçmek mümkündür.

Spinal anestezide anestezik ilaçlar doğrudan beyin omurilik sıvısının bulunduğu subaraknoid aralığa verilir. Bu yöntemde iki farklı iğne kullanılır. Epidural anestezi için girilen iğnenin içinden daha ince bir iğne geçirilerek subaraknoid boşluğa ulaşılır. Bu alan narkotik, anestezik veya ikisinin bir kombinasyonu enjekte edilir.

Bu bölgeye kateter yerleştirilmez, sadece spinal anestezi sağlamak için tek sefer enjeksiyon yapılıp ince iğne tamamen çıkarılır. Daha sonra epidural alana kateter yerleştirilip diğer iğne de çıkarılır ve bu kateterden aralıklı olarak ilaçlar verilir.

Gebelik diyabeti (hamilelik şekeri) nedir? Testi ve tedavisi

Epiduralin avantajları

• Doğumun uzaması durumunda annenin dinlenmesini sağlar.
• Doğumdaki rahatsızlığı azaltarak daha olumlu bir doğum deneyimini olanaklı kılar.
• İlaç dozları iyi ayarlandığında anne rahim kasılmalarını sancı çekmeden hissedebilir ve doğuma aktif olarak katılabilir.
• Sezaryen ile doğum yapanlarda uygulandığında annenin doğum sırasında uyanık kalarak bebeğini doğar doğmaz görmesi mümkün hale gelir.
• Sezeryan sonrası ameliyat ağrılarının kontrolünde de faydalıdır.
• Uzamış doğum eyleminde görülen tükenme, sinirlilik ve yorgunluk gibi belirtilerle başa çıkmada faydalı olabilir. Annenin dinlenmesine, rahatlamasına, odaklanmasına ve doğum deneyimine aktif olarak katılmasına yardımcı olur.
• Diğer yöntemlerden daha iyi bir ağrı kesicidir. Özellikle cerrahi sonrası nefes almakla, öksürmekle veya hareketle artan ağrıların kontrolünde oldukça etkilidir.
• Cerrahi sonrası alternatif ağrı kesici kullanım oranı azalır.
• Genel anestezide görülebilen kan pıhtı oluşumu ve kanama gibi riskler daha nadirdir.

Epidural öncesi hazırlıklar

• İşlemden belli bir süre önce kanama riski nedeniyle kan sulandırıcı ve pıhtılaşma önleyici ilaçların doktor kontrolünde kesilmesi önemlidir.
• Hasta işlemden en az 8 saat önce yemek yemeyi bırakmalıdır. Çünkü bazı durumlarda acilen genel anesteziye geçilmesi gerekebilir. Yemek yenilmişse genel anestezi verilmesi durumda yiyeceklerin akciğerlere kaçma riski olacaktır.
• Ameliyat ya da doğum öncesi bağırsaklara lavman yapılarak boşaltılması sağlanır.
• Hastaya steril ameliyat kıyafetleri giydirilerek işleme hazır hale getirilir.

Lavman nedir, nasıl yapılır? Kabızlığa etkisi ve riskleri

Epidural öncesi test gerekir mi?

Bazı hastalarda enfeksiyon veya kanama risklerini ekarte etmek için kan testleri yapılır.

Epidural öncesi yapılması gerekenler

Epidural işlemi nasıl yapılır?

• İşlem öncesinde hastadan sol tarafına uzanırken ya da otururken sırtını eğik pozisyonda tutması ve hareketsiz olarak durması istenir. Bu pozisyon, problemleri önlemek ve epidural etkinliği arttırmak için hayati öneme sahiptir.
• Enfeksiyon olasılığını en aza indirgemek için sırtta omurgaya giriş yapılması planlanan bölge antiseptik bir çözelti ile silinir.
• Daha sonra alan, hastanın işlem sırasında acı hissetmemesi için lokal anestezik ilaçlar enjekte edilerek uyuşturur.
• Uyuşan alana bir iğne yerleştirilir ve iğnenin içinden epidural boşluğa küçük bir tüp veya kateter geçirilir. Epidural boşluk omuriliğin dura mater adı verilen dış zarı ile omurganın iç yüzeyi arasında bulunan mesafedir.
• Daha sonra, periyodik enjeksiyonlar veya sürekli infüzyon yoluyla ilaç sağlamak için kateter yerinde bırakılır. İğne ise dikkatlice çıkarılır. Kateter, kaymasını önlemek için sırta bant yardımıyla sabitlenir.

Epidural ne kadar sürer?

Anestezi için epiduralin yerleştirilmesi yaklaşık 10 dakika ve ilaçların etkisinin başlaması ek 10 ila 15 dakika sürer. Bir pompa yardımıyla ya da manuel olarak kateterden aralıklı bir şekilde ilaç gönderildiği için etki süresi istenilen zaman dilimi kadar devam ettirilebilir.

Epidural etkisi hemen geçer mi?

Epiduralle sağlanan ağrı kontrolü yerleştirilen kateterden ilaç verilerek uzatılabilir.

Epidural işlemi acı verir mi?

Gebelik testi, ne zaman, nasıl yapılır? Hamilelik belirtileri nelerdir?

Epidural riskleri ve komplikasyonları

• Kan basıncının aniden düşmesine neden olabilir. Bu sebeple, bebeğe yeterli kan akışı sağlamak için annenin kan basıncı sürekli takip edilir. Kan basıncında ani bir düşüş gelişirse damardan sıvı, ilaç ve oksijen desteği ile annenin tedavisi gerekebilir.
• Spinal sıvının sızmasından kaynaklanan şiddetli bir baş ağrısı gelişebilir. Fakat sızıntıya bağlı baş ağrısı görülme sıklığı %1’den azdır. Ağrı devam ederse, hastanın vücudundan kan alınıp epidural boşluğa enjekte edilmek suretiyle uygulanan ve “kan yaması” adı verilen tedavi yöntemi uygulanabilir.
• Epidural yerleştirildikten sonra, hastanın yatakta yatarken sürekli pozisyon değişikliği yapması ve fetal kalp atış hızının takibi gerekir. Sürekli aynı pozisyonda yatmak bazen doğum eyleminin yavaşlamasına veya durmasına neden olabilir.
• Epidural, annenin etkin olarak ıkınmasını ve bebeği itmesini zorlaştırabilir. Bu durumda forseps veya sezaryen gibi müdahalelere ihtiyaç duyulabilir.
• Doğumdan birkaç saat sonra vücudun alt yarısında uyuşukluk devam edebilir. Bu da yardımla yürümeyi gerektirir.
• Kateterin yerleştirildiği alanda geçici sinir hasarı gelişebilir.
• Nadir durumlarda sinir hasarı kalıcı olabilir.
• Bazı çalışmalara göre bebekte solunum depresyonu ya da fetal kalp hızında yavaşlama ya da hızlanma olabileceği bildirilmiştir.

Epidural bebeğe zarar verir mi?

Epiduralin yenidoğana etkileri ile ilgili veriler yetersizdir. Verilen ilaçların bebeği ne kadar etkileyebileceğini önceden kestirmek zordur. Her bebeğin özelliklerine göre ve ilacın dozajı, maruz kalma süresi ve kullanılan ajanlara göre etkilenme oranı değişebilir. Kullanılan ilaçlar ve dozları her olguda değişiklik gösterdiği için, araştırmalardan somut bilgiler elde edilmesi henüz pek mümkün olmamıştır.

Epidural hamileler için riskli olabilir mi?

Hamilelerde epidurale bağlı olarak tansiyonda ani düşmeler görülebilir. Titreme, kulak çınlaması, sırt ağrısı, iğnenin yerleştirildiği yerde ağrı, bulantı, kusma, idrar yapmada zorluk gibi yan etkilere neden olabilir. Epidural nadir de olsa kalıcı sinir hasarına ve enfeksiyon gelişimine yol açabilir. Epidural boşluğunda kanama, görülebilen nadir ancak ciddi bir komplikasyondur.

Epidural doğum bel ağrısı yapar mı?

Doğum sonrası, ilacın enjekte edildiği kateter bölgesinde kısa süreli bel ağrısı olabilir. Bu ağrı bazen kronik veya uzun süreli bel ağrısı ile ilişkilendirilir. Ama yakın tarihli bir çalışmaya göre doğum sırasında epidural anestezi kullanımının kronik bel ağrısı ya da bel fıtığı ile ilişkili olmadığı sonucuna varılmıştır. Ancak bu yöntem kadınlarda sırt gerginliğine neden olabilir ve kötü duruş ya da zorlama sonucu daha kolay ağrı gelişebilir.

Bel fıtığı neden olur? Belirtileri, tedavi seçenekleri ve ameliyatı

Epidural hangi durumlarda yapılamaz?

Aşağıdakilerden herhangi birinin varlığında epidural enjeksiyonlar yapılamaz;

• Epidural anestezide kullanılan ilaçlara karşı alerji
• Hastada kanama bozukluğu
• Kan sulandırıcı ilaç kullanımı
• Kan pıhtılaşmasında görevli hücreler olan trombosit sayısında düşüklük
• Hastada kanama ya da şok durumu
• Kontrolsüz diyabet
• Sırt veya bel bölgesinde enfeksiyon
• Hastada sepsis (kan enfeksiyonu) varlığı
• Epidural boşluğun hekim tarafından bulunamaması
• Hızlı gelişen doğum nedeniyle ilacı vermek için yeterli zaman olmaması

 Epidural sonrası şikayetler

• Epiduralin en ciddi yan etkilerinden birisi omurilikten çıkan sinirlerin zarar görmesidir. Bu durumda vücudun belirli bölgelerinde uyuşukluk ve his kaybı gelişebilir. Sinir hasarı, nadir olarak vücudun belirli bölgelerinin hareketlerinde kayba neden olabilir.
• Sinir hasarına bağlı görülebilen diğer bir komplikasyon mesane kontrolünün kaybedilmesidir.
• Bazı durumlarda, epidural tüpün etrafındaki alanda enfeksiyon gelişebilir. Enfeksiyonlar genellikle nadirdir; fakat ciddi sonuçlara neden olabilir. Enfeksiyon gelişirse hastaya antibiyotik tedavisi uygulanır. Antibiyotikler işe yaramazsa cerrahi tedavi ile enfekte materyalin çıkarılması gerekebilir.
• Verilen ilaçların anne ve bebekte neden olduğu nöro-davranışsal anormallikler emzirme olanaklarını etkileyebilir. Bazı durumlarda, bu etkiler nedeniyle annenin bebeği istediği şekilde emziremediği bir tablo gelişebilir. Süt salgılanmasında gecikme olabilir ve bu da emzirmeyi etkileyebilir.

Septik şok veya sepsis (kan zehirlenmesi) nedir, belirtileri nelerdir?

Epidural sonrası nelere dikkat etmeli?

• İşlem sonrası anne birkaç gün dinlenmelidir.
• Yürürken düşme tehlikesine karşı yakınlarından yardım almalıdır.
• Bol bol sıvı tüketmelidir.
• Ağır kaldırma gibi beli zorlayacak hareketlerden kaçınmalıdır.
• Eğer epiduralle sezaryen olmuşsa dikişlerin patlamasını önlemek için birkaç gün öksürürken ya da hapşırırken dikişlere yastıkla tampon yapmalıdır. Bknz:>>>

Epidural ile doğum yapacaklara öneriler

• Süreç hakkında bilgi edinin. Neler yaşayacağınızı bilmek, işlemden daha az korkmanıza yardımcı olur.
• Epidural kateter yerleştirilirken rahatlamaya çalışın. Bunun için derin nefes alıp vermek faydalı olabilir. Gerginseniz veya korkuyorsanız, işlemin kendiniz ve anestezi uzmanı için daha zor bir deneyim haline gelmesine neden olabilirsiniz.
• Epiduralle normal doğum yapmak istiyorsanız, doğum sırasında bebeği nasıl iteceğiniz konusunda bilgi edinin. Rahim ağzındaki açılma %100 olana kadar beklemek ve açılma tamamlanınca bebeği itmek için ıkınmaya başlamak en doğru uygulamadır.

YORUMUNUZ VAR MI?

Label

İsim*

Email*

Δ

Label

İsim*

Email*

Δ

0 Yorum

Inline Feedbacks

Tüm yorumları gör