Boyun fıtığı neden olur? Belirtileri, tedavisi ve egzersizleri

Boyun fıtığı, boynun her yöne hareketini sağlayan disk yapısında ki hasar sonucu gelişen önemli bir sorundur. Boyundan parmak uçlarına kadar ağrı, uyuşma ve kuvvet kaybına neden olabilir. Ana nedeni hareketsiz yaşam tarzıdır. Kişinin ani hareketleri ile akut olarak, yaş ilerledikçe ise yıpranmaya bağlı kronik olarak gelişebilir. Zamanında doğru şekilde tedavi edilmediğinde felçlere neden olabilir. Boyun fıtığı, günümüzde en sık görülen hastalıklardan birisidir ve hayat kalitesini ciddi şekilde bozabilir. Duruş bozukluklarına da neden olabilen boyun fıtığının, cerrahi, tıbbi, fiziksel ve alternatif tedavi yöntemleri bulunmaktadır.

Boyun fıtığı nedir?

Fizik tedavi ve rehabilitasyon nedir? Fizyoterapist ne iş yapar?

Diskler, sert bir dış tabakaya sahipken, merkez yapı jel yapıya sahiptir. Yaşlanma ile beraber, disk içindeki jel yapı su içeriğini kaybederek bozulur. Bu bozulma sert dış yapıda zedelenme ve hasar meydana getirir; merkezdeki yapı, dış tabakadaki yırtıktan, sinirler ve omuriliğe doğru taşar. Bu duruma boyun fıtığı denir.

İnsanların % 96’sı hayatlarında en az bir kez bel yada boyun kökenli bir ağrı hissederken, bu ağrıların sadece % 6’sı boyun fıtığı nedeniyle yaşanmaktadır. Kişinin hareketsiz bir yaşam sürmesi, kaslarını eriterek kemik yapısının bozulmasına ve her yaşta başta boyun fıtığı olmak üzere benzeri bir çok hastalık görülmesine neden olabilmektedir.

Boyun fıtığı, genetik bir hastalık olmamakla beraber, aile içi bazı öğrenilmiş davranışlar, örneğin, oturuş şekli, duruş pozisyonu, yatış şekli, beslenme alışkanlıkları gibi davranış kalıpları aile üyelerine bu hastalığı miras bırakabilmektedir.

Boyun fıtığı ciddi ağrılara neden olabilir

Boyun fıtığı nasıl olur?

• Yanlış uyuma, yürüme, duruş ve oturuş pozisyonları
• Uzun süre ayakta kalma
• Uygunsuz çalışma ortamları
• Yoğun strese maruz kalma
• Ağır kaldırma ve taşıma işleri yapma
• Uzun süre aynı pozisyonda masa başında çalışma
• Fazla ve aniden kilo alma
• Fiziksel olarak yanlış ve ters hareket etme
• Hareketsiz bir yaşam sürme
• Yanlış beslenme alışkanlıkları bu hastalık riskini arttırmaktadır.

Boyun fıtığı belirtileri

• Ense, kol, omuz ve sırt bölgesinde şiddetli ağrı.
• Kafayı, kolları sağa sola çevirmekte zorlanma
• Koldan parmak uçlarına kadar uyuşukluk ve karıncalanma,
• Ellerde uyuşma ve kuvvet kaybı
• Ellerde ve kollarda elektriklenme veya kas spazmı
• Kaşa ve göze kadar inen baş ağrısı ağrı,
• Boyunda düzleşme veya eğrilik,
• Bulantı, kulak çınlaması, baş dönmesi, konsantrasyon bozukluğu,
• Kollarda ciddi kuvvet kaybı,
• Öksürme ve ıkınma ile ağrı şiddetinde artış,

Kramp (kas spazmı) nedir? Neden olur? Belirtileri ve tedavisi

Boyun fıtığı tanı ve tetkikleri

• Anamnez: hasta; psikolojik, nörolojik, sosyal ve ailevi olarak ayrıntılı bir şekilde değerlendirilerek, yaşam şekline bağlı, hastalık oluşum nedenleri belirlenmektedir.
• Fiziki muayene: Boyun fıtığı teşhisinde, ağrının nasıl ve ne şekilde geldiği belirleyici olan en önemli detaydır. Boyun fıtığı ağrısı sadece boyunda görülmez aynı zamanda kol, sırt, bel ve hatta bacağa kadar inen şiddetli ağrılar görülebilir. Boyun ve kol bölgesinde ağrı eş zamanlı olarak görülürken, bir yandan da kol ve parmak uçları çizgisinde uyuşmalara his kayıplarına yol açar. O nedenle fizik muayenede, ağrının başlangıç seviyesi, karakteri, yayılma yeri ve yayılma şekli önemli olacaktır. Kollarda kas kuvveti kaybı, duyu ve refleks değişiklikleri fiziki muayene ile değerlendirilir.
• Görüntüleme Teknikleri: Direkt röntgen grafileri, Bilgisayarlı Tomografi (BT), Manyetik Rezonans Görüntüleme (MR), Elektro Myografi (EMG) ile teşhis konulur.
• Laboratuvar Tetkiki: Hastanın durumuna bağlı olarak ek tetkikler yanında, hemogram ve rutin biyokimya tahlilleri istenmektedir.

Tomografi nedir, nasıl çekilir? BT ne işe yarar, zararları nelerdir?

Ayrıca sadece boyun ağrısı; boyun düzleşmesi, boyun tutulması, beyin bölgesi tümörleri, sırt fıtığı, sırtta dar kanal ve sırt bölgesi tümörü gibi sıkıntıların da habercisi olabilir. Bu nedenle doğru teşhis önemlidir.

Boyun fıtığı tedavisi

Koruyucu tedavi

Boyun fıtığı için koruyucu tedavi çok önemlidir. Hastalar postür bozukluklarını düzeltmeli, doğru yatak ve yastıkla, doğru pozisyonda yatmalıdırlar. Yatarken boynu desteklemek için rulo yapılmış bir havlu ya da boyunluklu yastık kullanılabilir. Masa başında çalışanlar boyunlarını uzun süre aynı pozisyonda tutmamalı ve kollarını destekleyerek oturmalıdırlar. Sıcak uygulama veya sıcak duş ağrıyı azaltmada yardımcı olabilir. Beraberinde kas spazmı varsa masaj uygulanabilir.

Boyun fıtığında ilaç tedavisi

• Nonsteroid antiinflamatuar ilaçlar (NSAİİ’ler): Aspirin, naproksen (Alleve, Naprosyn), ibuprofen (Motrin, Nuprin, Advil) ve selekoksib (Celebrex) gibi NSAİİ ilaçlar inflamasyon ve ağrının azaltılmasında yardımcı olabilir.
• Analjezikler: Asetaminofen (Tylenol) gibi analjezikler ağrıyı hafifletebilir ancak iltihabı önlemez. Ayrıca uzun süreli kullanımda mide ülserlerinin yanı sıra böbrek ve karaciğer problemlerine de neden olabilir.
• Kas gevşeticiler: Kas spazmlarını kontrol etmek için metoksibamol (Robaxin), karizoprodol (Soma) ve siklobenzaprin (Flexeril) gibi kas gevşeticiler kullanılabilir.
• Steroidler: Sinirlerdeki ödem ve iltihaplanmayı azaltmak için steroidler kullanılabilir. Çok kısa sürede ağrıyı kesme gibi bir avantajı vardır.

Bel fıtığı neden olur? Belirtileri, tedavi seçenekleri ve ameliyatı

Steroid enjeksiyonları

Daha kalıcı etki elde etmek için tekrar enjeksiyon gerekebilir. Tedavi sonrası rahatlama haftalarca veya yıllarca sürebilir. Steroid enjeksiyonları fizik tedavi ve / veya ev egzersiz programı ile birlikte uygulanır.

Boyun fıtığı fizik tedavi

Boyun fıtığında fizik tedavi programı önemlidir. Programda, uygun postür, uyku pozisyonu, yürüme, oturuş ve duruş pozisyonları hastaya gösterilmektedir. Ağrı ve kas spazmını çözmeye yönelik olarak doktorunuz ve fizyoterapistinizin önerdiği şekilde, traksiyon, elektirik stimülasyonu, sıcak sargı, soğuk sargı, ultrason, ve manuel terapi (ağırlığa karşı uzun yada kısa kaldıraç yöntemleri ile sınırlara kadar zorlama prensibine dayanır) şeklinde olmaktadır.

Boyun fıtığı egzersizleri

Egzersizler sertleşen, kasılan kasları esneterek, kişileri rahatlatmaktadır. Boyun fıtığında özellikle boyun ve kürek kemiklerine vuran ağrılar için yüzme en iyi egzersizdir. Suya tam gömülü halde yüzmede kolları kullanmak, boyun ve omuz ağrılarına, bacakları kullanmak bel ve bacak ağrılarına iyi gelmektedir.

Boyun fıtıklarında, ağrının başlamasından sonra kısa bir süre (1-2 gün ile 1-2 hafta arasında) fiziksel aktiviteyi azaltmak faydalı olabilir. Bu dönemde hastayı çok yormayan egzersizler önerilebilir. Bu kısa dinlenmenin ardından eklemlerin hareketsizleşmesi, kasların güçsüzleşmesini önlemek açısından hareket etmeye başlanmalıdır. Özellikle boyun güçlendirici egzersizler fizyoterapist gözetiminde yapılabilir.

Boyun fıtığı ameliyatı

Anterior servikal diskektomi ve füzyon

Boyun fıtığı ameliyatında en yaygın tercih edilen yaklaşımdır. Cerrah boynunuzun önüne küçük bir kesi yapar. Boyun kasları, damarlar ve sinirler, kemikli omurları ve diski ortaya çıkarmak için kenara çekilir. Fıtıklı diskin sinir üzerinde baskı yapan kısmı alınır.

Sarkopeni nedir? Kas erimesi neden olur? Belirtileri ve tedavisi

Disk çıkartıldıktan sonra üst ve alt omuru birbirine yapıştırmak ve sabitlemek için bir kemik grefti veya plak kullanılabilir. Füzyon, iki veya daha fazla kemiğin birleşme işlemidir. Zamanla greft tek bir kemik parçası oluşturacak şekilde altındaki vertebrayla bütünleşir. Bazı durumlarda işlemin daha sağlıklı olabilmesi için metal plakalar ve vidalar kullanılabilir.

Yapay disk değişimi

Anterior diskektomi sırasında, diskin doğal hareketini taklit eden hareketli bir cihaz hasarlı eklem boşluğuna yerleştirilir. Yapay disk değişiminin avantajı, füzyonun aksine hareket kabiliyetinin korunmasıdır. Yapay disk, metal ve plastikten yapılmıştır, kalça ve diz eklem implantlarına benzer.

Minimal invaziv mikroendoskopik diskektomi

Cerrah boynun arkasında küçük bir kesi yapar. Dilatör olarak adlandırılan ve çapı artabilen küçük tüpler, omurgaya doğru olan tüneli büyütmek için kullanılır. Sinir kökünü ve diski açığa çıkarmak için kemiğin bir kısmı çıkarılır. Cerrah, fıtıklaşmış diski çıkarmak için bir endoskop veya mikroskop kullanır. Bu teknik, geleneksel diskektomiden daha az kas yaralanmasına neden olur.

Boyun fıtığı ameliyatı sonrası

• Ameliyat sonrası ağrınız için almanız gereken narkotik ilaçlar bağımlılık yaptıklarından, 2-4 hafta gibi sınırlı bir süre için kullanılırlar. Düzenli kullanımları kabızlığa neden olabilir. Bol su içerek ve yüksek lifli yiyeceklerle bu yan etkiyi önleyebilirsiniz. Ayrıca reçetesiz satın alabileceğiniz laksatifler de mevcuttur. Daha sonra ki ağrılarınız, asetaminofen (Tylenol) ile yönetilir.
• Ses kısıklığı, boğaz ağrısı veya yutma güçlüğü yaşarsanız endişelenmeyin. Bu semptomlar genellikle 1-4 hafta içerisinde düzelir.
• Eğer bir füzyon yöntemi uygulandıysa, ameliyattan 6 ay sonra aspirin ibuprofen, Advil, Motrin, Nuprin gibi NSAİİ’ler kullanmayın. Bu ilaçlar kanamaya neden olabilir ve kemik iyileşmesini geciktirebilir.
• Sigara içmeyin. Sigara, enfeksiyon gibi komplikasyon risklerini artırarak iyileşmeyi ve kemiklerin kaynamasını geciktirir.
• Ameliyattan sonra, doktorunuz ile görüşünceye kadar 2-4 hafta araba kullanmayın.
• Uzun süre oturmayın.
• Başınızı öne veya arkaya doğru bükmekten kaçının.
• 5 kilodan daha ağır bir şey taşımayın.
• İlk doktor kontrolüne kadar ev ve bahçe işi yapmayın. Örneğin; Çim biçme, ütü yapma, bulaşık, çamaşır veya kurutucu makinelerini yükleme / boşaltma gibi.

Ofis ergonomisi: Ofis ortamında sırt ve boyun rahatsızlıklarını azaltıcı öneriler

• Cerrahınız aksini belirtmedikçe, ilk kontrolünüze kadar cinsel aktivitede bulunayın.
• İlk günler giyinme, banyo yapma gibi günlük aktivitelerde yardıma ihtiyaç duyabilirsiniz. Ancak çoğu hasta hemen kendilerine bakabilecek duruma gelirler.
• Ayrıca ameliyat sonrası bir fizik tedavi programına ihtiyacınız olacaktır.
• Mümkünse, hastaneden ayrılmadan önce boyunluk takmayı öğrenin. Yürürken veya araba kullanırken takmayı ihmal etmeyin.
• Ameliyattan 1 ila 4 gün sonra duş alabilirsiniz. Ancak enfeksiyon kapmamak için tamammen iyileşene kadar küvet banyoları, spa veya havuzlardan uzak durun.
• Eğer 38 °C’nin üzerinde ateşiniz olursa, ameliyat bölgesinde kızarma, şişlik, ağrı veya akıntı gibi enfeksiyon belirtileri görürseniz, eğer yutkunma sıkıntınız nefes almanıza ya da su içmenize engel teşkil ediyorsa mutlaka doktorunuzu arayın.
• Eğer kalçanızdan alınan bir kemik grefti varsa, ameliyat yerinde ağrı ve sertlik oluşabilir. Sık sık (20 dakikada bir) kalkın, hareket edin ya da yürüyün. Uzun süre oturmayın veya uzanmayın.

Boyun fıtığı ameliyatı riskli mi?

Kanama, enfeksiyon, sinir yada omurilik hasarı, ses kısıklığı, yutma güçlüğü gibi komplikasyonlar gelişebilir. Ağrının ameliyattan sonra geçmemesi, belirtilerin tekrarı % 3-5 arasında vakada görülebilmektedir. Boyun fıtıklarında çoğunlukla cerrahi tedaviye gerek kalmadan, mevcut ağrıyı azaltmak için cerrahi dışı seçenekler uygulanabilir. Cerrahi dışı tedavide amaç, boyun fıtığının yarattığı irritasyonu azaltmak, ağrıyı hafifletmek ve hastalığın fiziksel sonuçlarını iyileştirmektir.

Sırt ağrısı neden olur, nasıl geçer? Pratik öneriler ve egzersizler

Diğer alternatif tedavi yöntemleri

• Akupunktur yöntemi: Cerrahiden kaçınan ve koruyucu tedavileri tercih eden hastalara akupunktur bir seçenek olarak sunulabilir.
• Boyun fıtığı pilatesi,
• Termal tedavi (Kaplıcalar),
• Yüzme

Boyun fıtığından korunma yöntemleri

• Masa başı iş yapıyorsanız, doğru pozisyonunda oturun ve her 30 dakikada bir ayağa kalkarak hareket edin.
• Boyun ve baş bölgesini zorlayıcı egzersizlerden kaçının.
• Yüzme ve yürüyüş gibi boyun ve kas bölgesini güçlendirecek egzersizleri tercih edin.
• Yürürken dik durun.
• Ağır yük taşımayın.
• Kolunuzun uzanamadığı yüksekliğe uzanmaya çalışmayın.
• Hızlı kilo almayın.
• Ortopedik yatak ve yastık kullanın. Yan yatarak uyuyun.
• Uzun süre ayakta kalmayın.
• Soğuk havalarda boynunuzu soğuktan koruyun.

YORUMUNUZ VAR MI?

Label

İsim*

Email*

Δ

Label

İsim*

Email*

Δ

0 Yorum

Inline Feedbacks

Tüm yorumları gör