Graves hastalığı nedir, neden olur? Belirtileri ve tedavisi

Graves hastalığı, tiroid bezinden aşırı miktarda tiroid hormonu salgılamasına neden olan otoimmün bir hastalıktır. Hipertiroidizme neden olur. Tiroid hormonları vücutta pek çok farklı bölgeyi etkilediğinden, Graves hastalığı belirtileri geniş çapta olabilir ve günlük hayatınızı önemli ölçüde etkiler. Genç yetişkin bayanlarda sık görülür. Çarpıntı, göğüs ağrısı, nefes darlığı, terleme, ishal, konsantrasyon problemleri ve sinirlilik gibi belirtilere sebep olabilir. Tedavi edilmediğinde gelişen bazı hastalıklara bağlı ölüm görülebilmektedir. Tedavinin birincil amacı, tiroid hormonlarının aşırı üretimine engel olmak ve belirtilerin şiddetini azaltmaktır. Anti-tiroid ilaçlarla kontrol altına alınabilir. Ayrıca radyoaktif iyot tedavisi ve cerrahi tedavilerle kalıcı şekilde tedavi edilebilmektedir.

Graves hastalığı nedir?

Tiroid bezi boynun ön-orta tarafında bulunan hormon salgılayan endokrin bezdir. Kelebek şeklini andırır. Vücudumuzda kalp ve beyin gibi birçok önemli organın ve sistemlerin dengeli ve düzenli çalışmasını sağlayan hayati öneme sahip bir organımızdır.

Tiroid bezinin az veya çok çalışması vücutta birçok rahatsızlığa sebep olmaktadır. Tiroid bezinin çok fazla çalışarak fazla hormon üretmesine ‘hipertiroidizm’ denilir.

Graves hastalığı neden olur?

Bağışıklık sistemimiz bizi bakteri ve virüs gibi zarar verebilecek canlılara karşı korur. Genetik olarak yatkınlığı olan kişilerde tam olarak bilinmeyen sebeplerden ötürü bağışıklık hücreleri vücudun bazı organlarına zararlı canlılarmış gibi saldırarak zarar vermektedir.

Hipertiroidi (zehirli guatr) nedir, neden olur? Belirtileri ve tedavisi

Bu şekilde oluşan hastalıklara otoimmün hastalıklar denir. Graves hastalığı da bağışıklık hücrelerinin tiroid bezine saldırması ile oluşan otoimmün bir hastalıktır.

Bu hastalıkta bağışıklık sisteminiz, tiroid uyarıcı immünglobulinler (TSI’ler) adı verilen antikorlar oluşturur. Bu antikorlar tiroid bezinin vücudun ihtiyacından daha fazla tiroid hormonu üretmesine neden olur. Bu da hipertiroidizme yol açar.

Graves hastalığı risk faktörleri

• Genetik: Ailesinde Graves hastalığı olanlarda görülme sıklığı artmaktadır.
• Cinsiyet: Kadınlarda erkeklere göre daha sık görülmektedir.
• Yaş: Genç ve orta yaşlarda sık görülmektedir.
• Başka otoimmün hastalık olması: Tip 1 şeker hastalığı ve romatoid artrit (romatizma) gibi hastalığı olanlarda görülme sıklığı artmaktadır.
• Duygusal ve fiziksel stres: Stresli olaylar ya da hastalıklar, genetik olarak Graves’e yatkın olan kişilerde hastalığı tetikleyebilir.
• Sigara: Sigara içilmesi bağışıklık sistemini etkileyerek riski artırır. Ayrıca sigara içen Graves hastalarında hastalığa bağlı göz tutulumu görülme ihtimali artar.
• İlaçlar: Amiodaron ve alemtuzumab gibi ilaçların kullanımına bağlı oluşabilir.

Guatr nedir? Neden olur? Belirtileri ve tedavi yöntemleri

Graves hastalığı belirtileri

• Oftalmopati (göz tutulumu)
• Göğüs ağrısı, çarpıntı
• Artmış iştaha rağmen kilo kaybı
• Anksiyete, huzursuzluk, irritabilite,
• Uykusuzluk, konsantrasyon problemi
• Sıcağa tahammülsüzlük, aşırı terleme
• Nefes darlığı, zor nefes alma
• İshal
• Adet düzensizliği
• Kas zayıflığı
• Saç dökülmesi
• Ellerde titreme
• Cinsel fonksiyon bozukluğu

Graves hastalığı teşhisi

Tıbbi öykü, fizik muayene, laboratuvar testleri ve görüntüleme yöntemleri ile tanı konulmaktadır.

• Tıbbi öykü: Ailede başka bireyde hastalık olup olmadığı, kişide eşlik eden herhangi bir hastalık olup olmadığı, kullanılan ilaçlar, sigara içme durumu sorgulanır.
• Fizik muayene: Tiroid bezi elle muayene edilerek büyüklüğü, ağrı ve ısı artışı olup olmadığı kontrol edilir. Ayrıca nodül (yumru) varlığına bakılabilir. Kalp ve karın steteskopla dinlenir. Eller titreme açısından muayene edilir. Gözler de ayrıntılı muayene edilir.
• Laboratuvar testleri: Kanda tiroid uyarıcı hormon (TSH), serbest T4 ve T3 denilen tiroid fonksiyon bozukluğunu gösteren hormon seviyelerine bakılır. Ayrıca Graves hastalığında artabilecek tiroid otoantikorları düzeylerine de bakılır.
• Görüntüleme yöntemleri: Tiroid ultrasonu ile nodül başta olmak üzere tiroid bezi yapısı değerlendirilir. Gerekli durumlarda ultrason eşliğinde örnek alınabilir.
• Radyoaktif iyot testi: Besinlerle alınan iyodun radyoaktif şeklidir. Ağızdan sıvı veya kapsül formu ile alınır. Vücutta iyodu tiroid bezi kullandığı için iyot kan yoluyla tiroid bezine gider. İyot içildikten sonra belli zamanlarda özel kameralarla vücut filmi çekilir. Böylece tiroid bezinin ne kadar iyot tuttuğu veya tiroid bezinin dışında iyot birikmesi olup olmadığına bakılır. İşlem yapılmadan önce testi etkileyecek bazı ilaçların kullanımına ara verilir. Deniz ürünleri gibi bazı yiyecekler tüketilmez. Tanı koymak ve tedavi amaçlı kullanılmaktadır.

Tiroid kanseri neden olur? Belirtileri ve tedavi yöntemleri

Graves hastalığı tedavisi

Graves hastalığı uygun yöntemlerle başarılı bir şekilde tedavi edilerek kontrol altına alınabilir. Amaç çok fazla olan tiroid hormonlarının seviyesini azaltmak ve etkilerinden vücudu korumaktır. Tedavi seçenekleri hastanın ek hastalıklarına ve gebelik durumuna göre değişebilmektedir. İlaçla, radyoaktif iyotla ve cerrahi olarak tedavisi yapılabilmektedir.

Graves hastalığı ilaç tedavisi

• Beta blokör ilaçlar: Tiroid hormonunun fazla olmasına bağlı oluşan çarpıntı, tansiyon yüksekliği, el titremesi ve sinirlilik gibi durumların tedavisinde kullanılır. Propranolol ve atenolol kullanılan beta blokör ilaçlardandır. Hastanın hormon düzeyi normal hale gelene kadar şikayetlerde rahatlama sağlarlar.

Dideral (propranolol) nedir? Nasıl ve niçin kullanılır? Yan etkileri

• Antitiroid ilaçlar: Tiroid hormon oluşumunu azaltarak etki ederler. Metimazol ve propiltiourasil bu amaçla kullanılan ilaçlardır. Hastalığı kalıcı tedavi etmezler ve etkileri geçicidir. Daha önce sentezlenen hormonlar olduğu için etkileri geç başlar. Etkisi en çabuk başlayan ve plasentaya en az geçen propiltiourasildir. Gebelikte özellikle ilk 3 ayda metimazol çocuğa zarar verdiği için gebelerde ve emzirenlerde propiltiourasil kullanılır. En sık yan etkileri deri döküntüleri ve kaşıntıdır. Vücudun bağışıklık hücrelerini azaltarak enfeksiyona, pıhtılaşma hücrelerini azaltarak kanamaya sebep olabilirler. Bundan dolayı düzenli aralıklarla kan tahlili yapılmalıdır. Nadiren karaciğer yetmezliğine ve sarılığa sebep olabilirler.

Radyoaktif iyot tedavisi

Oftalmopati tedavisi

İlk aşama Graves hastalığını tedavi etmektir. Bunun dışında kortizon tedavisi başlanabilir. Göz kurumaması için göz damlaları kullanılır ve göz kapatma uygulanabilir. Güneş gözlüğü kullanılarak ışık hassasiyetinden korunmaya çalışılır. Baş yüksekte yatılması hem kuruma hem de şişmenin azalmasına yardımcı olur. Gerekli durumlarda cerrahi tedavi ile müdahale edilebilir.

Göz damlası nasıl kullanılır? Ne işe yarar, yan etkileri nelerdir?

Graves hastalığı ameliyatı

Gebeler, tedavi sonrası erken dönemde gebelik düşünenler, gençler, orta- ağır derecede oftalmopatisi olanlar (özellikle sigara içenler), antitiroid ilaçları tolere edemeyenler cerrahi olarak tedavi edilir. Ayrıca tiroid bezi çok büyüyüp etrafındaki yapılara zarar veriyorsa cerrahi tedavi düşünülür. Ameliyat öncesinde ilaç tedavisi ile tiroid hormon seviyeleri normal düzeye getirilir. Hormon seviyelerine göre ve hastanın şikayetlerine göre tiroid bezinin tamamı veya tamamına yakını alınabilmektedir.

Haşimato hastalığı nedir? Neden olur? Belirtileri ve tedavi yöntemleri

Tedaviden sonra sık aralıklarla hormon seviyelerine bakılır ve eksiklik durumunda dışarıdan tiroid hormonu takviyesi yapılabilir. Ameliyat sonrasında erken dönemde kanama ortaya çıkabilir. En önemli oluşabilecek yan etkisi ses kısıklığıdır.

Graves hastalığı tedavisi ne kadar sürer?

Antitiroid ilaçlarla 6 aydan kısa süreli tedavilerde Graves hastalığı tekrarlama riski fazladır. Bu açıdan ortalama 13 aylık (1-2 yıl) tedaviler yapılmaktadır. İlaç kesildikten 1-2 yıl sonra %40-80 oranında hastalık tekrardan ortaya çıkabilir. Hastayı ameliyata hazırlamak için kullanılıyorsa geçici olarak (4-8 hafta) kullanılır. İlaçlar kesildikten sonra sık aralıklarla tiroid hormon seviyeleri takip edilmelidir.

Radyoaktif iyot tedavisinde hastalarda tiroid hormon düzeyi 2 ay içinde normale döner. Hastaların %50’sinde 6 ay boyunca normal düzeylerde kalır. Diğer hastalarda tiroid bezinin fazla veya az çalışması görülebilir. Her yıl geçtikçe de tiroidin az çalışma riski artmaktadır.

Beta blokör ilaçlar ise hastanın şikayetleri azalıp rahatlayana kadar kullanılır.

Graves hastalığı bitkisel tedavisi

Graves hastalığına iyi gelen şifalı bitkiler

Melisa otu (limon otu), mayasıl otu, aslan kuyruğu bitkisi, kurtayağı bitkisi gibi bazı bitkilerin; yapılan hayvan çalışmalarında tiroid hormon düzeylerini çeşitli mekanizmalarla azaltarak hipertiroidide etkili olduğu gösterilmiştir. Ancak bu bitkilerle yapılmış yeterli insan çalışması dolayısıyla yeterli kanıt yoktur. Ayrıca tiroid hormon düzeyini etkiledikleri için tiroid bezi ile ilgili başka hormon değişikliklerine neden olabilirler. Bu nedenle doktor bilgisi olmadan ve doktor tarafından önerilmeden kullanılmamalıdır.

Melisa (oğul) otunun faydaları nelerdir? Melisa çayı nasıl hazırlanır?

Graves hastalığında beslenme

• D vitamini: Graves hastalığı olan kişiler D vitamini içeren yiyeceklerle beslenmeli, gerekirse takviye olarak almalıdır. Yumurta, mantar, somon balığı gibi yiyecekler Graves hastalığına bağlı gelişebilecek kemik erimesinin önlenmeye yardımcı olabilir.
• Kalsiyum: Kalsiyum desteği açısından süt, peynir, yoğurt gibi ürünlerin tüketimine ağırlık verilmelidir. Bu şekilde kemiklerin güçlenmesine katkı sağlanır.
• Magnezyum: Avokado, bitter çikolata, badem, baklagiller gibi magnezyum içeriği yüksek yiyecekler tüketilerek magnezyumun kalsiyum emilimini arttırmak mümkündür.
• Selenyum: Hafif selenyum eksikliği olan bölgelerde yapılan bir çalışmada, altı ay süreyle günde iki kez verilen 100 mikrogram selenyum tedavisinin göz bulgularında iyileşmeye neden olduğu ve yaşam kalitesini artırdığı saptanmıştır. Bu nedenle özellikle göz tutulumu olan hastalar; deniz ürünleri, yumurta, ekmek, tahıl ve süt ürünleri gibi selenyum açısından zengin yiyecekleri tercih edebilir.

D vitamini neye yarar, hangi besinlerde bulunur? Faydaları ve eksikliği

• Enerji içeriği yüksek besinler: Bu hastalığa bağlı kas güçsüzlüğü ve zayıflama olabileceğinden tavuk, hindi, fasülye, fındık gibi protein ve enerji içeriği yüksek yiyeceklerle beslenilmelidir.
• Kafein azaltılmalı: Kafein içeren kahve, çay, kola, çikolata gibi yiyecek ve içeceklerin tüketimi azaltılmalıdır. Çünkü kafein Graves hastalığına bağlı oluşan anksiyete, sinirlilik, çarpıntı ve kilo kaybı belirtilerinde artışa neden olabilir.
• İyot: İyot tiroid hormonunun sentezi için gereken bir maddedir. Diyetle yeteri kadar iyot alınmalıdır. İyot eksikliği tiroid bezinin büyümesine ve fazlalığı ise hipertiroidizme neden olabilir. Bu nedenle ne kadar iyot tüketilmesi gerektiği doktora danışılmalıdır.

Graves hastalığı ne tür sorun ve hastalıklara neden olur?

Graves hastalığı ve hipertiroidi

İyot nedir, ne işe yarar? İyot eksikliği belirtileri ve tedavisi

Graves oftalmopatisi

Graves hastalığına bağlı göz tutulumu oluşmasıdır. Çoğunlukla sigara içen Graves hastalarında görülür. Graves oftalmopatisi hastalarının mutlaka sigarayı bırakmaları gerekir. Gözlerde yanma, sulanma, batma hissi, ışık hassasiyeti, bulanık görme, göz kapaklarında çekilme, şişme ve kızarma, göz iltihapları, gözlerin ileri fırlaması, uyurken göz kapaklarının tam kapanmaması, baş ağrısı ve çift görme gibi belirtiler olabilir. Göz hareketleri zorlaşır. Görme sinirinin tutulumuna bağlı körlük meydana gelebilir.

Graves dermopatisi (pretibial miksödem)

%5-15 kadar hastada gözlenebilen bir durumdur. İki taraflı, üzerine basıldığında iz bırakmayan şişlikler ve derinin kırmızı turuncu renkte pul pul dökülmesi şeklinde belirti verir. Kaşıntı ve ağrı olabilir. Bazen de hiçbir belirti ve bulgu oluşmaz. Başta kaval kemiği üstünde olmak üzere ayak sırtında, sırtta, boyunda ve bileklerde gelişebilir.

Tiroid fırtınası

Nadir görülen fakat tedavi edilmediğinde hayatı tehdit eden bir durumdur. Graves hastalığında sık gözlenmektedir. Önceden depolanmış tiroid hormonlarının kana geçmesi nedeniyle oluşan acil bir durumdur. Ateş, bulantı, kusma, ishal, çarpıntı, kalp yetmezliği, şuur bulanıklığı şeklinde belirtileri vardır. Şikayetleri azaltmak için beta blokör ilaçlar ve antitiroid ilaçlar kullanılır. Ciddi olgularda kortizon tedavisi gerekebilir.

Kalp hastalıkları

Tedavi edilmeyen Graves hastalığı; kalp ritim bozuklukları, kalp kası işlev ve yapısında bozulma ve kalp yetmezliğine neden olabilir.

Kemik erimesi

Tiroid hormonunun fazlası kalsiyumun kemiklere girişini engelleyerek kemik yapısını bozar. Tedavi edilmeyen Graves hastalığı; kemiklerde kırılganlık ve güçsüzlüğe yol açar.

Graves hastalığı ve hamilelik

Tüm gebeliklerin yaklaşık %1’inden daha azında Graves hastalığı saptanır. Graves hastalığı olan bir kadın hamile kalırsa, hastalık hem hamileliği hem de annenin sağlığını etkileyebilir. Hamilelik, bazı kadınlarda Graves hastalığını da tetikleyebilir. Hamilelik sırasında Graves hastalığına bağlı olarak, annede düşük, erken doğum, gebelik zehirlenmesi, kalp yetmezliği; bebekte ise tiroid hastalığı, düşük bebek ağırlığı riski artar.

Genetik yatkınlığınız varsa ya da Graves hastasıysanız hamilelik planladığınızda doktorunuza danışmalısınız. Hipertirodinin kontrol altında olduğundan emin olmalısınız. Gebelerde uygulanan ilaç tedavisinde antitiroid ilaçlardan metimazol yerine propiltiourasil kullanılmalıdır. Graves hastalığı, genellikle gebeliğin 2 ve 3. trimesterinde kendiliğinden düzelmeye meyleder. Hatta çoğu hastada ilaçlar kesilebilir.

Graves hastaları için öneriler ve uyarılar

• Doktorunuzun tedavi önerilerine düzenli şekilde uyun.
• Tiroid hormon seviyeleriniz çok sık değişebileceği için kontrollerinizi aksatmayın. Kullanılan ilaçların önemli yan etkileri olabileceği için düzenli kan tahlili yaptırın.
• Stres Graves hastalığını tetikleyebileceği için stresle başa çıkma yollarını deneyin. Bu konuda ailenizden ve çevrenizden destek alabilirsiniz.
• Sigara göz bulgularını artırabildiği için sigarayı mutlaka bırakın.
• Hormon seviyeleri çok artıp tiroid fırtınası gelişebilir. Bununla bağlantılı ani bilinç bulanıklığı, ateş, çarpıntı ve nefes darlığı geliştiğinde acil servise başvurun.
• Göz tutulumu oluşursa gözlerinizi güneşe korumak için güneş gözlüğü kullanın.
• Göz kuruluğunu engellemek için suni göz damlaları kullanabilirsiniz.
• Gözlerdeki ödemi azaltmak için başınız yüksekte yatın. Bknz: >>> Graves disease

YORUMUNUZ VAR MI?

Label

İsim*

Email*

Δ

Label

İsim*

Email*

Δ

0 Yorum

Inline Feedbacks

Tüm yorumları gör