Guatr nedir? Neden olur? Belirtileri ve tedavi yöntemleri

Guatr, tiroid bezinin normalin üstünde şişmesi sonucunda boynun ön kısmında bir yumru oluşması durumudur. Hasta yutkunduğu zaman bu yumru, aşağı ve yukarı doğru hareket eder ve rahatsızlık yaratır. Guatr, genellikle ağrısız ve çok belirti göstermeyen bir hastalıktır. Fakat zaman zaman öksürük, nefes alırken zorlanma ve boğazda yumru hissi gibi rahatsız edici belirtileri olabilir. Guatr hastalığının, tiroid bezi genişlemesi dışında da sebepleri olabilir. Özellikle iyot eksikliği, hastalık riskini arttırır. Guatr tedavi edilebilen bir hastalıktır. Tedavi seçenekleri arasında ilaçla tedavi, ameliyatla tiroid bezinin alınması, radyoaktif iyot uygulaması gibi yöntemler bulunur. İyot alımının arttırılması, selenyum açısından zengin besin tüketimi, alkol ve kafeinli içecek tüketilmemesi guatr tedavisini kolaylaştırır.

Guatr nedir?

Tiroid belirtileri nelerdir? Tiroit hastası olduğunuzu nasıl anlarsınız?

Guatr herhangi bir insanda gelişebilir, ancak kadınlarda daha yaygın olduğu gözlemlenmiştir. Guatr, tedaviye ihtiyaç duymadan kendiliğinden iyileşebilir ya da tıbbi müdahale gerektiren bir başka, olası ciddi bir tiroid rahatsızlığının bir semptomu olabilir. Bu rahatsızlık bazen, tiroid bezinin fonksiyonlarını etkiler ve hastanın hayatını zorlaştırabilir. Guatr genellikle ağrısız bir hastalık olmasına rağmen, bazen öksürüğe, yutma güçlüğüne ve nefes alma sıkıntısına sebep olabilir.

Guatr belirtileri nelerdir?

• Boynun ön tarafındaki şişlik
• Nefes alırken ya da yutkunurken zorluk çekme
• Ses kısıklığı ve boğukluğu
• Öksürük
• Kolu, baş üstüne kaldırdığında başın dönmesi
• Boğazda yumru hissi

İyot nedir, ne işe yarar? İyot eksikliği belirtileri ve tedavisi

Guatr nedenleri

İyot eksikliği

Guatr hastalığının en temel sebebi; vücuttaki iyot eksikliğidir. Tiroid bezinin tiroid hormonu üretebilmesi adına vücudun yeterli iyot alabilmesi gereklidir. İyot eksikliği durumunda ise tiroid; ekstra çalışır ve bu durumda tiroid bezi olması gerekenden daha fazla büyür.

Graves hastalığı nedir, neden olur? Belirtileri ve tedavisi

Hashimoto hastalığı

Tiroid bezinin iltihaplanması sebebiyle yeterince tiroid hormonu üretememesi sonucunda oluşan hashimoto hastalığı; guatrın bir diğer önemli nedenidir. Bu durumda az miktardaki tiroid hormonu; hipofiz bezini uyarır ve hipofiz bezi, bol miktarda THS (tiroid uyarıcı hormonu) üretmeye başlar. Sonuç olarak da tiroid şişer.

Tiroid nodülleri

Katı ya da sıvı formdaki kistler (nodüller), tiroid bezinin şişmesine neden olabilirler. Bu nodüllerin genellikle kanserle bir bağlantısı yoktur ve sağlık açısından da zararsızdırlar. Ama yine de tespit edildiklerinde iyice araştırılmalıdırlar.

Tiroid kanseri

Tiroid kanseri, tiroid hormonunu etkileyerek tiroid bezinin şişmesini tetikleyebilir. Ancak tiroid kanseri yaygın görülen bir neden değildir. Tiroid kanserinin teşhisinde tiroid nodülü biyopsisinden yararlanılır.

Hamilelik

Gebe kalmak da tiroid bezinin şişmesini beraberinde getirebilir.

İnflamasyon

Yangı ve iltihaplanma (inflamasyon) durumunda tiroitte ağrı ve şişme görülür. Bu durumda hormon az ya da gereğinden fazla salgılanabilir.

Hipotiroidi nedir, neden olur? Belirtileri ve tedavi yöntemleri

Guatr risk faktörleri

• İyot eksikliği 
• Cinsiyet: Kadınlarda daha sık görülür
• Yaş: Guatr çocuklarda da görülebilse de 40 yaş üstünde daha sıktır.
• Kullanılan bazı ilaçlar: Özellikle kalp ve psikiyatrik ilaçlar guatra neden olabilir
• Hastanın tıbbi geçmişi: Ailesel yatkınlık da guatra yakalanma olasılığını arttırır
• Menopoz ve hamilelik: Menopoz, hamilelik ve guatr arasında ilişki vardır.

Guatr Çeşitleri

Kolloid guatr (Endemik)

İyot eksikliğinin neden olduğu bu guatr çeşidi, tiroid hormonu üretimi için vücudun yeterli iyot alamaması sonucu ortaya çıkar.

Nontoksik guatr (Sporadik)

Türkçe karşılığı ‘zehirli olmayan guatr’ olan bu guatr çeşidi, genellikle lityum içerikli ilaçlardan kaynaklanır. Bu hastalıkta tiroid hormon üretiminde herhangi bir sorun yoktur. Bipolar bozukluk vb. psikolojik rahatsızlıkların tedavisinde kullanılan lityum içerikli ilaçlar, nontoksik guatra neden olabilir.

Tiroid belirtileri nelerdir? Tiroit hastası olduğunuzu nasıl anlarsınız?

Toksik ve ya multinodüler guatr

Bu guatr nodülünde bir ve ya birden çok tiroid nodülü oluşabilir. Bu durumda tiroid nodülleri yani tiroid bezi içinde bulunan yumrular ve kitleler aşırı tiroid hormonu üreterek hipertiroidi gelişimini destekleyebilir.

İç, Dış ve Zehirli Guatr

Boyun bölgesinde gözle görülür derecede fark edilen nodüller (kitleler), dış guatr olarak tanımlanırken, kitlelerin göğüs boşluğunun içine doğru büyümesine ise iç guatr ismi verilir. Aynı zamanda guatr hastalığının ileri derece olduğu durumu, yani tiroid bezinin normalden fazla hormon ürettiğini ifade etmek için doktorlar; ‘zehirli guatr’ terimini kullanabilir.

Guatr teşhisi

Ardından sizi aşağıdaki testlere tabi tutabilir:

• Kan testi: Kan testi ile hormon düzeyindeki ve antikor üretimindeki artışların nedenleri tespit edilmeye çalışır.
• Tiroid taraması: Guatrın durumu ve boyutu tespitinde doktorunuz sizi tiroid taramasına tabi tutabilir.
• Ultrason: Ultrasonografi yardımıyla guatrın boyutu, nodül olup olmadığı kontrol edilir.
• Biyopsi: Biyopsi ile tiroid dokunuzdan küçük örnekler alınır ve bu numuneler; muayene amacıyla laboratuvara gönderilir.

Guatr Tedavisi

Gözlem

Eğer guatrınız küçükse ve sorun yaratmıyorsa ve tiroid beziniz normal çalışıyorsa, doktorunuz bekle ve gör yaklaşımını önerebilir.

Tiroid bozukluğunun en önemli 13 belirtisi: Hipotiroidizm ve Hipertiroidizm

İlaçla guatr tedavisi

Özellikle hastada hipertiroidizm olduğu durumlarda guatrı küçültmek için ilaçlar reçete edilir. Daha çok levotiroksin içerikli (Levoxyl, Tironsint, Synthroid) ilaçlardan yararlanılır. Tiroidde iltihaplanma söz konusu ise hasta bu durumda iltihapları yok eden aspirin, kortikosteroid vb. ilaçlar kullanabilir.

Guatrın ameliyatla tedavisi

Nefes alma veya yutma güçlüğü çekmenize sebep olan büyük bir guatrınız varsa veya hipertiroidizme neden olan nodüler guatrınız varsa tiroit bezinin tamamını veya bir kısmını ameliyatla almak (total veya parsiyel tiroidektomi) olumlu sonuç verebilir.Cerrahi ayrıca tiroid kanseri için de tedavidir. Cerrahi sonrası tiroid miktarına bağlı olarak levotiroksin kullanmanız gerekebilir.

Radyoaktif İyot (RAI) ile tedavi

Toksik multinodülerli hastalarda radyoaktif iyot gerekli olabilir. Bu durumda hastaya RAI verilir. Oral yolla alınan bu ilaç, kan yoluyla tiroide gider ve tahrip olan tiroid dokusu tedavi edilir. Sonuç olarak da guatrın boyutu küçülmüş olur.

Guatrojenik gıdalar

Guatrojen besinler vücutta iyot emilimini azaltan ve bunun sonucunda tiroid bezinin genişlemesine yol açabilecek gıdalardır. Brüksel lahanası, lahana, soya ürünleri, brokoli,  karnabahar, turp, şalgam, ıspanak, hardal, şeftali, çilek ve armut guatrojenik gıdalardır. Eğer guatr hastalığınız varsa bu besinleri hem sınırlı olarak tüketin hem de guatr ilacı kullandığınız saatlerde tüketmemeye özen gösterin.

Hipotiroidi nedir, neden olur? Belirtileri ve tedavi yöntemleri

Guatr bitkisel tedavi

Su Teresi

Turpgiller familyasının bir üyesi olan su teresi, guatr tedavisinde tercih edilebilir. İyot açısından da mükemmel bir kaynak olan su teresini macun kıvamına gelene kadar ezin. Ardından hazır hale gelen macunu, boynunuzun altında şişlik olan yere doğru bastırın. 20 dakika boyunca bekleyin. 10 gün boyunca boynunuza su teresi uygulayarak su teresinin bu mucizevi etkisinden yararlanabilirsiniz. Dilerseniz 2 yemek kaşığı su teresi ile yarım bardak suyu karıştırabilir, 6 aylık bir uygulama sonrasında guatrınızda ciddi seviyede iyileşmeye tanık olabilirsiniz.

Sarımsak

Guatr tedavisi esnasında kullanabileceğiniz sarımsak, boyundaki şişmeyi azaltır ve tiroid hormonlarının daha sağlıklı bir seviyede salgılanmasına yardımcı olur. Sarımsaktan en verimli şekilde yararlanmak için günde 3-4 diş sarımsak çiğneyin. Yemeklerinize sarımsak katarak da guatrı iyileştirici gücünden yararlanabilirsiniz.

Sarımsak neye iyi gelir, nasıl tüketilmeli? Faydaları ve zararları

Karahindiba

Yaprakları salata olarak da tüketilebilen, bir çeşit otsu bitki olan Karahindiba; guatr rahatsızlığını giderme konusunda oldukça etkilidir. Öncelikle 2/3 karahindiba yaprağını alın ve bir tarafına da terayağı bulayın. Ardından karahindiba-tereyağı karışımını ısıtın. Hazırladığınız bu karışımı bir bant ya da sargı bezi kullanarak boynunuza sabitleyin. 1 saat boyunca bu şekilde bekleyin. Yaklaşık 2 hafta boyunca günde 1/ 2 kez olacak şekilde bu uygulamayı sürdürün.

Yeşil Çay

Gün içerisinde 2-3 bardak yeşil çay içmeniz guatr tedavinize olumlu yönde katkıda bulunabilir. Mükemmel bir antioksidan kaynağı olan yeşil çay, tiroidin daha sağlıklı çalışmasını sağlayan doğal florür içerir. Yeşil çayı hazırlarken; 1 çay kaşığı yeşil çay yaprağını bir fincan kaynar suyun içine koyun. Yeşil çayı demlenmeye bırakın. 5/10 dakika bekledikten sonra çayınızı içebilirsiniz.

Karahindiba çayı neye iyi gelir? Karahindibanın faydaları ve zararları

Limon Balsamı

Hipertiroidi ve guatr tedavisinde başarılı olan bir diğer bitki limon balsamı, tiroid uyarıcı hormon seviyelerini düşürerek, guatrı tedavi eder. Aynı zamanda selenyum açısından da zengin olan limon balsamı tiroid işlevini düzenler.

Kuzukulağı yaprağı

İyot vb. mineraller açısından şahane bir kaynak olan kuzukulak yapraklarından da guatr tedavisinde yararlanılabilir. Bir avuç kuzu kulak yaprağını ezerek, macun kıvamına getirin. Ardından macunu 2 çorba kaşığı zeytinyağı ile iyice karıştırın.

Son olarak, hazırladığınız hamuru boynunuzdaki şişliğin üzerine yapıştırın. 30 dakika bekledikten sonra boynunuzu ılık su ile durulayın. Boynunuzdaki şişkinlik geçene dek bu tedaviyi günde 1 kez olacak şekilde uygulayın.

Çilek neye iyi gelir? Suyu nasıl yapılır? Faydaları ve zararları

Guatr hastalarına öneriler

• İyot eksikliği guatrın en önemli nedenleri arasında bulunduğu için bol miktarda iyot içeren bir beslenme programını tercih edin. İyot eksikliğinizi gidermek adına bol miktarda iyotlu tuz, yumurta, karides, inek sütü, lahana, deniz mahsülleri, morina balığı, doğal yoğurt tüketebilirsiniz. Genellikle okyanus kıyılarında yetişen bir yosun türü olan ‘kelp’ tüketerek de vücudunuzun iyot eksikliğini giderebilirsiniz. Potasyum, magnezyum, demir ve kalsiyum açısından da zengin olan ‘kelp’, tiroidin fazla çalışmasının önüne geçebilir.

• Tiroid rahatsızlığınızın daha da kötüleşmesinin arkasında selenyum eksikliği yatıyor olabilir. Bu yüzden kabuklu deniz hayvanları, soğan, orkinos, yulaf, et, kümes hayvanları, ayçiçeği tohumu, arpa, kahverengi pirinç vb. selenyum açısından zengin besinler tüketerek guatr rahatsızlığınızın iyileşmesine katkıda bulunabilirsiniz.
• Ispanak, çilek, brokoli, tatlı patates, soya fasulyesi, karnabahar, şalgam, lahana vb. guatrojenik gıda tüketimini mümkün olduğunca sınırlandırın
• İşlenmiş besin, alkol, soya ürünleri, kahve, soda tüketiminden kaçının
• Düzenli egzersiz yapın
• Doktorunuzun gözetiminde B vitamin kompleksleri kullanın
• Yemeklerinizde hindistan cevizi yağı kullanın.

Hindistan cevizi yağı neye iyi gelir? Faydaları nelerdir, nasıl kullanılır?

• Günde 1 kez, bir bardak arpa suyu için.
• Refleksoloji ve akupunktur gibi masaj terapisi yöntemlerinden yararlanın.
• Ağır yemeklerden uzak durun. Mümkün olduğunca hafif gıdalar ile beslenin.
• Musluk suyu yerine filtrelenmiş su tüketin. Ayrıca Bakınız:>>>  Goiter

YORUMUNUZ VAR MI?

Label

İsim*

Email*

Δ

Label

İsim*

Email*

Δ

0 Yorum

Inline Feedbacks

Tüm yorumları gör