Misofonya nedir, neden olur? Belirtileri ve tedavi yöntemleri

5 Şubat 2019 | 28 Şubat 2023 | Kategori: Ruhsal Sağlık, Sağlık Sözlüğü Print

88 Paylaşım

Misofonya, ses duyarlılığı bozukluğu olarak da bilinen kolay anlaşılmayan ve nadir görülen nöropsikiyatrik bir hastalıktır. Kişi dışarıdan gelen her türlü sese (çekirdek çitleme, yutkunma, öksürük, ağız şapırdaması, müzik, kahkaha vb) aşırı duyarlılık gösterir. Bu hastalık kaygı-davranış bozukluğu, endişe-stres yoğunluğu yüksek olan kişilerde daha sık görülmektedir. Misofonya her 10 kişiden 2’sinde rastlanılabilen bir sorundur. Genellikle 9 ila 12 yaş arasında ergenlik çağındaki çocuklarda görülür ve kadınlarda daha yaygındır. Hastalığın tam tanımlanmış bir tedavisi yoktur; en iyi çözüm psikiyatri uzmanları tarafından bulunabilir. Misofonyanın psikolojik bir rahatsızlık olduğu düşünülürse, doğru yaklaşım ve anlayış kişinin sağlığı açısından büyük önem taşıyacaktır.

İçindekiler

Misofonya nedir?

Misofonya, her yaştan insanı etkileyebilir, ancak daha çok çocuklarda görülen bir hastalıktır. Seslere aşırı hassasiyet hastalığı olan Misofonya, seçici ses duyarlılığı sendromu olarak da bilinmektedir. Bu ciddi sıkıntılara sebep olan ve kişinin yaşamını olumsuz etkileyen bir durumdur. Kişi dışarıdan gelen (sakız çiğneme, nefes alma, yutkunma, vb) seslere aşırı duyarlılık gösterir. Sese odaklanarak, sesin neden olduğu belli durumlar, insanlar ve yiyeceklerden kaçar. Bu kaçışlar bir süre sonra kişiyi asosyalleştirip, durumun daha da içinden çıkılmaz bir hal almasına neden olabilir.

Hastalığın belirtileri ve şiddeti kişiden kişiye farklılık gösterebilir. Bazı insanlar sesleri rahatsız edici ya da acı verici bulurken, bazıları da bu seslerden korkarak tepki verir. Bazı hastalar ise bu durumdan çok da rahatsız olmayabilirler. Hastalık, anksiyete ve davranış bozukluğu olan bireylerde tetiklenebilir.

Kulak çınlaması (tinnitus) nedir? Nedenleri, belirtileri ve tedavisi

Misofonya neden olur?

Hastalığın neden kaynaklandığı tam tespit edilememekle birlikte, beynin hem fiziksel hem de psikolojik olarak anormal semptomlar geliştirmesi sonucu ortaya çıkabileceği yaygın düşünceler arasındadır. Ek olarak;

Obsesif-kompulsif bozukluk (OKB): Obsesyonlar endişeye neden olan kaygı verici düşüncelerdir. Kirlenme korkusu, düzen ve simetri kaygısı, insanlar tarafından yanlış anlaşılma korkusu, değerli ya da değeri olmayan nesneleri biriktirme gibi belirtilerle ortaya çıkabilir.
Anksiyete bozuklukları: Anksiyete bozukluğu olan insanlar, olaylar ve durumlar hakkında kontrolsüz bir şekilde endişelenirler. Konsantrasyon zorluğu, asabiyet, yorgunluk, kas gerginliği, avuç terlemesi, ishal, vücutta uyuşukluk-karıncalanma ve uyku problemleri başlıca belirtilerdir.
Tourette sendromu: Tourette sendromu nörolojik bir hastalıktır. Tekrarlanan, istemsiz fiziksel hareketlere neden olur. Göz kırpması, koklama isteği, kendi kendine konuşma, devamlı boğaz temizleme, omuz ve kafa tikleri belirtiler arasındadır.

Ek olarak; mide, bağırsak ya da yemek borusu daralması, idrar problemi ve cinsel sorunları olan bireylerin de bu hastalığa yakalanma riski yüksektir.

Misofonyanın diğer nedenleri:

Kulak çınlaması (tinnitus),
İşitme kaybı,
Herhangi bir sebeple kulağın zarar görmesi,
Kulak ameliyatı,
Uzun süre yüksek sese maruz kalma,
Migren,
Vertigo,
Beyin travması,
Depresyon ya da travma sonrası stres bozukluğu,
Böbrek hastalığı,
Yüz felci

Vertigo nedir? Neden olur? Vertigonun belirtileri ve tedavisi

Misofonya belirtileri

Yutkunma, öksürük, sakız çiğneme, çekirdek çitleme, kağıt yırtılması, gülme, saat alarmı, vb. seslere karşı aşırı hassasiyet göstermek,
Birinin ayaklarını sallaması, saç taraması gibi görsel durumlardan rahatsızlık duymak,
Kulaklarını kapatmak veya gürültüden uzak durmaya çalışmak,
Sinirli, gergin, sıkıntılı veya endişeli hissetmek,
Ses duyduğunda göğüs kafesinde sıkışma ve buna bağlı stres,
Acı çekmek (bazı insanlar için çok acı verici olabilir).

Bu hastalar duydukları rahatsızlıktan kaynaklı yaşam alanlarına adapte olmakta güçlük çekebilirler. Ayrıca misofonya aniden başlayabileceği gibi, zaman içinde kademeli olarak da gelişebilir.

Misofonya teşhisi ve tedavisi

Misofonya, endişe, stres ya da zorlayıcı davranış düzeyi daha yüksek olan kişilerde daha sık görülür. Misofoninin asıl nedeni henüz bilinmediği için, bu alanda geliştirilen tedavi yöntemleri yetersiz kalabilmektedir. Özellikle psikolojiyi yakından ilgilendiren bir durum olduğu için araştırmacıların tedavi üzerine çalışmaları ve sonuca ulaşmaları zaman alabilir. Şimdiye kadar kabul edilen en etkili yöntem terapidir.

Depresyon nedir? Neden olur? Belirtileri, türleri ve tedavisi

Misofonya terapisi

Terapi uzman bir psikiyatr ve odyolog (işitme uzmanı) eşliğinde, her hastanın özel durumuna göre uyarlanmış yönlendirme ve ses terapisinden oluşur.

Bilişsel davranışçı terapi (CBT): Bu terapi, sıkıntıyı azaltmayı, sesler hakkında sağlıklı düşünme şeklini keşfetmeyi ve değiştirmeyi amaçlar.
Danışmanlık ve eğitim: Hastanın desteklenmesini ve rahatsızlığı hakkında daha fazla bilgi edinmesini sağlar.
Ses terapisi (duyarsızlaştırma): Bir odaya veya kulaklara yerleştirilen özel ses jeneratörlerini kullanarak (işitme cihazlarına benzer şekilde) birkaç ay boyunca işitmede oluşan aşırı hassasiyeti ortadan kaldırmaya yardımcı olur.
Yaşam tarzı değişiklikleri: Hastanın rahatlama tekniklerini öğrenmesi, sakinleştirici müzik veya sesleri dinleyerek kendini daha iyi hissetmesi sağlanır. Ayrıca gürültülü durumlardan kaçmak zorunda kalmaması için yaşam tarzında yapılacak birtakım değişiklikler önerilir.
Yeniden eğitme terapisi: Kişiyi, kendisini rahatsız eden seslere karşı duyarsızlaştırmak ve sesleri daha hoş duymalarını sağlamak için geliştirilmiş bir tekniktir. Bu terapi, beynin işitsel işleme merkezinin onarılmasını amaçlar. Tedavi hastanın durumuna göre 6 ila 18 ay devam edebilir. Kişi bir kulak tıkacı kullanıyorsa, tedavi ilerledikçe bu tıkacın çıkarılması istenecektir. Uzun vadede bu aparat kişi açısından olumlu sonuçlar doğurmayabilir.

Son araştırmalar, danışmanlık ve eğitimin en etkili tedavi yöntemleri olduğunu göstermektedir. Öte yandan ses terapisinin de faydalı olabileceği düşünülmesine rağmen buna dair net bir bilgi henüz elde edilebilmiş değil.

Misofonya için ilaç tedavisi

Misofonya hastaları için özel olarak kullanılan bir ilaç bulunmamaktadır. Ancak depresyon ve anksiyeteye bağlı hastalık gelişimi halinde, birtakım antidepresan ilaçlarının hastalık üzerinde ciddi olumlu etkisinin olduğu gözlemlenmiştir. Bu ilaçlar var olan semptomların azalmasına ve hassasiyetin kontrol altına alınmasına katkı sağlayabilir. Ayrıca rahatsızlığın yaratacağı uyku problemlerine dair de önerilebilecek ilaçlar mevcuttur.

Misofonya için ne zaman hangi doktora gitmeli?

Misofoni sahibi insanlar, çoğunlukla boğaz temizleme, tırnaklarını kesip çıkarma, dişlerini fırçalama, kırılmış buzları çiğneme, yemek yeme, içme, nefes alma, koklama, konuşma, hapşırma, esneme, yürüme, sakız çiğneme, gülme, horlama, öksürme, uğultu, ıslık çalma, şarkı söyleme, belirli ünsüzlerin söylenmesi veya tekrarlayan sesler gibi belirli durumlarda rahatsızlık duyarlar. Bu durumlarla karşılaşıldığında mutlaka bir psikoloğa başvurulması gerekmektedir. Hastalığın geç teşhis edilmesi kişinin psikolojisi üzerinde geri dönüşü zor ya da imkansız hasarlar yaratabilir.

Anksiyete nedir? Kaygı neden olur? Belirtileri ve tedavi yöntemleri

Misofonyanın çözümü var mı?

Misofonyanın kesin bir çözüm ya da tedavisi henüz tam olarak bilinmemekle birlikte, hastalığa dair geliştirilen birkaç yöntem bulunmaktadır. Bu yöntemler özellikle terapi programlarını içermektedir. Ayrıca hastalığı tetikleyen psikolojik semptomlara bağlı tedavilerde mevcuttur. Bunların detaylarına dair bir danışmana ya da doktora başvurularak bilgi alınmasında fayda vardır.

Misofonya hastaları nasıl hisseder?

Misofonya hastalığı olan bir insanın herhangi bir tetikleyiciyi duyması durumunda nasıl hissettiğini açıklamanın en iyi yolu çoğu insan için bir kara tahta üzerinde çivi sesinin nasıl rahatsız edici olduğunu düşünmektir. Beden karıncalanır, sinirler gerilir ve bu sesin hemen kesilmesi istenir. Misofonya olan insanlar, bu hissi günlük olarak başkalarının fark etmediği sesler nedeniyle devamlı hissetmektedir.

Ayrıca bu rahatsız sesleri işittiklerinde göğüste baskı oluşuyormuş hissini de yaşayabilirler. Bu durum kişide hem fiziksel hem de psikolojik anlamda sıkışmışlık hissi yaratarak, gündelik yaşamını olumsuz etkileyebilir. Anlaşılmadıklarını, yalnız olduklarını hissedebilirler. Yoğun bir kaygı problemi yaşarlar. Bazı durumlarda bu hastalık, kişiyi anormal derecede sabırsız, stresli, sinirli ve alıngan yapabilir.

Hastalar çoğu zaman karşısındaki insanların kasıtlı olarak bu rahatsız edici sesleri çıkardığını düşünürler ve insanlar tarafından görmezden gelindiklerini hissederek yoğun bir stres yaşarlar. Nadiren sesi çıkaran kişiye şiddet eğiliminde bulunma isteği, hatta buna teşebbüs görülebilir. Bu noktada yakın çevrenin anlayışı büyük önem taşımaktadır.

Misofonya bitkisel tedavi

Hastaların, seslere dair rahatsızlığını en şiddetli hissettiği zamanlar sabah uykusundan uyandığı vakit ve gece yarısı olabilmektedir. Anksiyete, depresyon rahatsızlığı uykusuzluğu tetikleyeceğinden bu hastalarda uyku problemi de görülebilmektedir. Yatmadan önce içilen bazı bitki çayları bu duruma yardımcı olabilir.

Papatya çayı: Küçük bir demliğe bir miktar kurutulmuş papatya koyup üzerine su ilave edin. Ve demlenmesini bekleyin. Bu çayı yatmadan önce tüketirseniz; sinirlerinizi yatıştıracak ve güzel bir uykuya geçişinizi kolaylaştıracaktır. Ayrıca anksiyete tedavisi için de yararlı olduğu bilinmektedir.

Papatya çayının faydaları nelerdir? Papatyanın iyi geldiği hastalıklar

Çarkıfelek çayı: Sakinleştirici etkisi sayesinde uykusuzluk problemine iyi gelebilir. İçeriğindeki bulunan harmin maddesi mutluluk sağlayarak uykuya dalma zorluğunu engeller. Bu çayın anksiyeteye iyi geldiği düşünülmektedir. Alkollü içeceklerle depresyon ve uyku ilaçlarıyla birlikte alınması önerilmez.

Sakinleştirici ilaçlarda olduğu gibi, uyumaya ve sakinleşmeye yardımcı olan bitkilerde de bağımlılığa yol açma riski vardır. Bu bitkileri önerilen ölçülerde ve kararında tüketmek ve belli aralıklarla tüketime ara vermek gerekebilir. Bitki çayları despresyon, tansiyon, şeker ilaçları ve kan sulandırıcı ilaçlarla beraber kullanıldığında olumsuz sonuçlar doğurabilir. Bu yüzden bir uzmana ya da doktora danışmadan bu bitkileri kullanmayın.

Misofonya hastalarına öneriler

Tedaviniz sonuçlanana ve kendinizi daha iyi hissedene kadar bulunduğunuz ortamlar konusunda seçici davranmaya çalışın. Kendinizi rahat hissettiğiniz ortamlarda, size saygı duyan ve anlayış gösteren insanlarla birlikte zaman geçirin.
Eğer yoğun bir hayatınız varsa ya da sakin bir ortam bulamıyorsanız, etrafınızdaki sesleri sakin bir müzikle dengelemeye çalışın.
Kendinizi çok bunalmış hissettiğinizde açık hava ve doğal alanlarda biraz olsun nefes almaya çalışın.
Tamamen eve kapanmayın, sizi zaman zaman zorlasa da sosyalleşmeye çalışın.

Referanslar: 1- Misophonia and Mechanisms, 2- Misophonia: current perspectives, 3- What is misophonia?

YAZIYI PAYLAŞ

Paylaş

Tweetle