Vertigo nedir? Neden olur? Vertigonun belirtileri ve tedavisi

Vertigo, kişinin etrafındaki nesnelerin döndüğü yanılsaması hissi yaşaması durumudur. Dönme hissine genellikle mide bulantısı ve denge kaybı eşlik eder. Tipik belirtisi baş dönmesi olmakla birlikte her baş dönmesi vertigo değildir. Vertigosu olan kişi, kendini sallanıyor, boşlukta dönüyor ya da düşüyor gibi hisseder. Bulantı, kusma, baş ağrısı; diğer yaygın belirtileridir. Vertigo iki gruba ayrılır ve hastalığın tedavisi de her grupta farklıdır. Hastalığın teşhisi çoğu zaman kolaydır, bazen türünü teşhis etmek için testler kullanılır. Tedavisinde, hastalığın nedenine göre ilaçlar seçilir, bunlar hastalığı iyileştirmez ama belirtileri baskılar. Bazen tedavi, fiziksel egzersizleri kapsar, kimi hastalar için ise ameliyat gerekebilir.

Vertigo nedir?

Vertigo hangi organdan kaynaklanır?

Denge organı, (vestibüler labirent) iç kulağın içinde yer alır. Baş hareketini algılayan kıl benzeri sensörlerden ve sıvılı ilmek şeklinde yapılardan oluşur. Kanallar, iç kulak boşluğuna bağlıdır. Yer çekimi, ileri-geri hareketlerin tespiti kıl benzeri alıcılar tarafından gerçekleştirilir. Vertigo iç kulakta kaynaklanan sorunlar nedeniyle ortaya çıkar.

Vertigo; iç kulak kaynaklı bir sağlık sorunudur

Vertigo türleri

• Periferik vertigo: İç kulak ve vestübiler sinirdeki problemlerden kaynaklanır.
• Merkezi vertigo: Beyincikle ilgilidir. Hareketleri kontrol eden beyincik, beynin hemen arkasında bulunur. Beyincikteki sorun, vertigoya neden olur.

Vertigo ve denge

Dengede kalabilme yeteneğimiz, birkaç farklı sistem tarafından sağlanır. Bu sistemler;

• vestibüler sistem,
• sensorimotor kontrol sistemi
• propriosepsiyon sistemdir.

Vestibüler sistem, dengede kalmamıza yardımcı olur. İç kulak, vestibüler sistemin bir parçasıdır. İç kulaktaki alıcılar (sensörler), kişinin pozisyonuyla ilgili bilgileri doğru bir şekilde beyne gönderemezse vertigo gelişir.

Vertigo ve baş dönmesi

Baş dönmesi; sersemlik, baygınlık, denge kaybı, güçsüz hissetme gibi birtakım hisleri tanımlamak için kullanılan genel bir terimdir. İç kulak rahatsızlığı, bazı ilaçların düzenli kullanımının yan etkileri, hareket hastalığı gibi farklı nedenleri olabilir.

Kulak çınlaması (tinnitus) nedir? Nedenleri, belirtileri ve tedavisi

Pek çok kişi, baş dönmesi şikayetiyle doktora görünebilir. Tedavisinde genellikle baş dönmesinin asıl nedeni belirleyici olur. Baş dönmesinin iç kulak rahatsızlığından kaynaklanması ise vertigo olarak ifade edilir. Yani, Vertigo baş dönmesinin bir türüdür. Baş dönmesinin diğer çeşitleri ise sersemlik, presenkop ve dengesizliktir.

Vertigo belirtileri

• Baş dönmesi
• Mide bulantısı ve kusma,
• Halsizlik
• Yürürken tökezleme
• Baş ağrısı
• Konuşma güçlüğü
• Bilinç kaybı
• Çift görme, anormal göz hareketleri
• Kol ve bacaklarda kontrolsüzlük
• Vücutta uyuşma ve karıncalanma
• Görme kaybı ve işitme kaybı

Vertigo nasıl anlaşılır?

Kendinizde vertigo olup olmadığını basit bir test yaparak anlayabilirsiniz. Ayakta kendi etrafınızda 2-3 dakika dönün ya da öne doğru eğilerek kafanızla yuvarlak çizin. Kısa bir süre sonra etrafınızdaki her şey dönmeye başlıyorsa, kendinizi berbat hissediyorsanız, sizde vertigo var demektir.

Mide bulantısı neden olur? Bulantı ve kusmaya ne iyi gelir?

Vertigo teşhisi

Doktorunuz; vertigonun türünü belirlemek için size birtakım sorular sorar. Örneğin ‘Dünya mı yoksa yalnızca başın mı dönüyor? Bu soruya dünya dönüyor, diye cevap vermeniz vertigonuz olduğu anlamına gelir. Ayrıca bazı göz ve kafa hareket testleri ile göz hareketlerinizde anormallik olup olmadığını tespit eder. Fiziksel muayene dışında baş bölgesinin bilgisayarlı tomografisi ve MR ile vertigonun sebebini teşhis edebilir.

Dünya dönüyor, gibi hissediyor iseniz vertigonuz olabilir

Eğer kulak enfeksiyonundan şüpheleniliyorsa kulağınızdan sıvı ya da irin numunesi alınabilir. Beyne kan akışı yetersizliği şüphesinde, Doppler ultrason yöntemi, BT anjiyografi, kateter anjiyografi gibi testlerden yararlanabilir.

Doppler nedir? Nasıl ve ne zaman çekilir? Türleri ve zararları

Vertigo nedenleri

Vertigonun türü, nedenleri üzerinde belirleyicidir. Türlerine göre nedenleri aşağıdaki şekilde sıralayabiliriz:

Periferik vertigo nedenleri

• • Labirintis: Soğuk algınlığı, grip ve solunum yolları ya da sinirdeki harabiyet kaynaklı bir iç kulak enfeksiyon çeşididir.
  • Vestibüler nöronit: Vestibüler sinirdeki iltihaptan kaynaklanır.
  • Meneire hastalığı: Kulak çınlaması ve işitme kaybı ile kendini gösteren, ender görülen bir iç kulak rahatsızlığıdır. Nedeninin iç kulakta sıvı kaybı olduğu düşünülür. Vertigo ataklarına neden olur.
  • Bening paroksismal pozisyonel vertigo (BPPV): Kulağın yarım daire şeklindeki kanallarında kalsiyum kristallerinin yüzmesinden kaynaklanır. Semptomlar genelde 30-60 saniye içerisinde geçer. Genelde yaşlı insanlarda görülür. Şiddetli baş dönmesiyle karakterizedir. Başınızı aniden yukarı aşağı hareket ettirdiğinizde ya da yatakta döndüğünüzde BPPV semptomları başlar.
  • Perilanfatik fistül: Orta kulak ile iç kulak arasındaki iletişimin normal olmaması, orta kulakta anormal kemik büyümesi ya da iç kulakta kist kaynaklı erozyon oluşması durumudur.

Misofonya nedir, neden olur? Belirtileri ve tedavi yöntemleri

• Merkezi vertigo nedenleri

  • Beyincikte tümör oluşumu
  • İnme
  • Migren
  • Multipl skleroz (MS)
  • Bazı ilaçların yan etkisi (antidepresan, tansiyon ve uyku ilaçları vb.)

Vertigonun diğer nedenleri

Başta B12 vitamini olmak üzere çeşitli vitamin eksikliklerinde, uzun süreli alkol kullanımı sonrasında, beyin zarı iltihabında, başta kanser ilaçları ve tüberküloz ilaçları olmak üzere bazı ilaçların kullanımı sonrasında, bazı epilepsi nöbetlerinde baş dönmesi görülebilir.

Vertigo atağı

Baş dönmesiyle belirgin, şiddetli vertigo atakları; yalnızca birkaç saniye sürebileceği gibi 24 saat boyunca da devam edebilir. Bu ataklara genelde bulantıyı takip eden kusma, ateş, halsizlik, hissizlik gibi tipik belirtiler eşlik eder.

Kulak zarı delinmesi neden olur? Zar yırtılmasının belirtileri ve tedavisi

Vertigo tedavisi

Vertigo tedavisi hastalığın türüne göre değişir ve semptomları kontrol altında tutmaya yöneliktir. Doktor, vertigo türünü belirledikten sonra uygun tedaviyi seçer. Vertigo tedavisi 4 aşamada yapılır:

1. Tetikleyici faktörlerin ortadan kaldırılması (stres, alkol, sigara, kafein, tuz v.b.)
2. Tetikleyici pozisyondan kaçınma
3. İlaç tedavisi ve denge egzersizleri
4. Orta kulağa ya da beyinde saptanan lezyona yönelik cerrahi tedavi.

Vertigonun ilaçla tedavisi

• Vertigonun vestibüler nöronitten kaynaklandığı durumlarda, vestibüler bloke edici ilaçlar reçete edilir. (Antihistaminik, antiemetik, benzodiazepinler, vb.)
• Meneiere hastalığının tedavisinde antiemetik ilaçların yanı sıra diüretik ilaçlar da kullanmak gerekebilir. Diüretik ilaçlar, düşük tuzlu bir diyetle alınmalıdır. Yatak istirahatı ile hastalığı daha kolay bir şekilde atlatabilirsiniz. Aynı zamanda yağlı gıdalar tüketmemeli, stressiz bir yaşam sürmeli ve spora başlamalısınız.
• Eğer vertigo enfeksiyon kaynaklıysa antibiyotik reçete edilir.
• Depresyon, anksiyete kaynaklı olduğunda antidepresan ilaçlar kullanmak gerekir.
• Migrenin yol açtığı vertigo, migren ilaçları ile kontrol altında tutulabilir. Akut vertigo ataklarının tedavisinde mutlaka yatak istirahatı gerekir.

Vertigo fizik tedavi

Fizik tedavide hastayı bazı temel göz ve baş hareketleri öğretilir. Bu hareketler, düşme riskini arttırabileceği için mutlaka güvenli bir ortamda yapmaya özen gösterin.

Fizik tedavi ve rehabilitasyon nedir? Fizyoterapist ne iş yapar?

Doktorunuz, dengenizde koordinasyon ve düzelme sağlamak için özel egzersizler önerebilir. Bu egzersizleri düzenli bir şekilde yapmanız, vertigo tedavisinin başarısı için çok önemlidir.

Vertigonun enjeksiyon ile tedavisi

Vertigo ilaçları

Prometazin, diezapam, proklorperazin, metoklopramid, betahislin; en sık reçete edilen vertigo ilaçlarıdır.

• Diezapam ve alprozolam; anksiyete kaynaklı vertigo tedavisinde kullanılır.
• Diğer ilaçlar ise genelde vestibüler sinirdeki inflamasyonu gidermeye yöneliktir.
• Mide bulantısının önlenmesinde bulantıyı kesen ilaçlar kullanılır.
• Baş dönmesine karşı antvert vb. antihistaminikler reçete edilir.

Vertigo ameliyatı

İlaç, egzersiz ve yatakla istirahatın yeterli olmadığı durumlarda ameliyat, tek çare olabilir. Özellikle vertigo beyin tümöründen ya da Meniere hastalığından kaynaklanıyorsa ameliyattan yararlanılabilir.

İç kulak duyu organının çıkarılması: İç kulaktaki vestibüler labirenti etkisizleştirmek için labirentektomi zorunlu olabilir. Labirentektomi sonrası hastaların yaklaşık % 95’inde vertigo kontrol altına alınır.

Vertigo ne kadar sürede iyileşir?

Vertigo nasıl geçer?

Vertigo, ilaç kullanımıyla kısa sürede iyileşir. Ancak hastalığın kronikleşmesi ve ciddileşmesi, ameliyatı zorunlu kılabilir. Vertigonuzu tedavi etmek için hayatınızda ve beslenme alışkanlıklarınızda birtakım değişikliklere gitmeniz gerekebilir. Ek olarak doktorunuz, size özel vertigo egzersizleri önerdiyse bunları her gün tekrarlayın.

Vertigoya iyi gelen şifalı bitkiler

Zencefil

Baş dönmesini geçiren zencefil, mide bulantısını da bastırır. Zencefil çayını hazırlamak için birkaç zencefil kökünü minik parçalar halinde kesin ve daha önce kaynattığınız bir bardak kaynar suya koyun. 5 dakika çayın demlenmesini bekleyin ve çayı tüketin. Zencefil çayını günde 2-3 bardak olacak şekilde tüketebilirsiniz.

Zencefil neye iyi gelir? Nasıl tüketilmeli? Besin değeri ve faydaları

Kereviz suyu

Birkaç adet kerevizi mutfak robotundan geçirin. Konsantre suyunu çıkarın ve buzdolabında saklayın. Başınız döndüğünde yarım bardak kereviz suyu için.

Bektaşi üzümü

Bir bardak suyun içine bir çay kaşığı Bektaşi üzümü tohumu koyun, hazırladığınız bu karışımı baş dönmesi ve mide bulantısı yaşadığınız zamanlarda tüketin.

Badem

Bir bardak sıcak suyun içine yarım tatlı kaşığı badem tozu ekleyin. Semptomlarla karşılaşmanız durumunda bu suyu için.

Elma sirkesi

Elma sirkesi neye iyi gelir? Faydaları nelerdir, nasıl kullanılır?

Vertigo egzersizleri

Vertigonun tedavisinde pek çok göz ve baş egzersizleri yapmanız gerekebilir. Günde maksimum bir saatinizi bu egzersizlere ayırarak, vertigodan kurtulabilirsiniz.

• Göz egzersizi: Önce tavana sonra da yere 20 sefer bakın. Başınızı oynatmadan sağa ve sola 20 kez bakın. Elinizi yüzünüzün önüne koyun ve herhangi bir parmağınıza odaklanın. Elinizi yavaşça hareket ettirin ve gözlerinizle takip edin. Bu hareketi 1 dakika boyunca yapın.
• Baş egzersizi: Gözleriniz açık pozisyonda kafanızı 20 defa sağa sola çevirin. Yavaşça hızlanın. Ardından gözleriniz açıkken kafanızı sağa sonra da sola yatırın. Son olarak gözlerinizi kapatın ve bu hareketleri 20 sefer tekrarlayın.

Vertigo hastalarına öneriler

• Mümkün olduğunca stresten uzak durun
• Bol su için: Vücuttaki su-tuz dengesini korumak için bol bol su için. Ama çay ve kahveden uzak durun. Çünkü bu içecekler iç kulakta sıvı artışına neden olabilir.
• Düzenli spor yapın.
• Bağışıklık sisteminizi güçlendirmek için düzenli ve dengeli beslenin
• Doktorunuz reçete ettiği takdirde D vitamini hapları kullanın
• Ani hareketlerden kaçının. Aksi halde düşebilir ve yaralanabilirsiniz
• Düşme tehlikesine karşı banyo ve zeminde kaymaz paspaslar kullanın
• Başınız döndüğünde hemen oturun ya da uzanın
• Şiddetli vertigo ataklarında karanlık bir odada bir süre gözlerinizi dinlendirin
• Kafeinli, alkollü içecekler tüketmeyin
• Sigara kullanımı hastalığınızı kötüleştirebilir. Bu nedenle sigarayı hemen bırakın
• Yeterince uyuyun
• Doktorunuzun reçete ettiği ilaçları önerildiği şekilde kullanın
• Hastalığınız tam anlamıyla iyileşene dek araba vb. araç kullanımından kaçının
• Tuz iç kulaktaki sıvı artışına neden olup vertigoyu tetikleyebilir, tuzu azaltın.
• Başınızı hızlı sağa sola çevirmeyin
• Lunaparklardaki oyuncaklardan uzak durun
• Hızlı araba kullanmayın

YORUMUNUZ VAR MI?

Label

İsim*

Email*

Δ

Label

İsim*

Email*

Δ

0 Yorum

Inline Feedbacks

Tüm yorumları gör