Dezenfektan nedir? Nasıl kullanılır? Koronavirüse karşı koruma etkisi

Dezenfektan, virüs ve bakteri gibi mikroplardan korunmak için kullanılan etkili hijyen sağlayıcı temizlik malzemesidir. Koronavirüs salgınıyla birlikte önemi ve kullanımı artmıştır. Ancak dezenfektanlar, tüm canlılar için toksik ve zararlıdır. Doğru kullanılmadığında insan sağlığına ciddi zararlar verebilirler. Pek çok türü bulunan dezenfektanlar, kullanılacakları yerlere göre formüle edilip üretilirler. Bazıları hastanelere özel üretilirken, diğerleri basit ev temizliğine uygun hazırlanır. Bu nedenle hastanelerde başka, evlerde başka tür dezenfektanlar kullanımalıdır. Örneğin evde kullanılan çamaşır suyu koronavirüslere karşı çok etkilidir. Bu yazıda dezenfektan kullanımı ve evde yapımı ile ilgili pek çok bilgi bulabilirsiniz.

Dezenfektan nedir?

Dezenfektan ne işe yarar?

Dezenfektanlar hem yüzeyi temizlemeye hem de yüzeydeki bulaşıcı mikroorganizmaları (bakteri, virüs, mantar, küf veya pas) yok etmeye yarar. Formülünde bulunan “aktif bileşen” ve amaca göre eklenen diğer bileşenler mikropların hücre duvarını tahrip ederler veya metabolizmalarını etkilerler.

Dezenfektan hangi durumlarda kullanılır?

Çevremiz çeşitli bakteri ve mikroorganizmayla sarılıdır ve bunların çoğu insanlara zararsızdır. Ancak patojen adı verilen ve hastalığa neden olan organizmalar tehlikeli, hatta bazen ölümcül olabilir. Bu nedenle dezenfektanlar hastanelerde, diş kliniklerinde, mutfaklarda ve banyolarda sıklıkla kullanılır. Uygun ürünler soğuk algınlığı, grip ve diğer hastalıkların yayılmasını önlemede çok önemlidir.

Koronavirüs REHBERİ: Nasıl bulaşır? Belirtileri, korunma yöntemleri ve tedavisi

Dezenfektanlar ayrıca ev temizliğinde de yaygın olarak kullanılır. Ev yüzeylerinde çok gerekli olmasa da mutfak tezgahı, lavabo, küvet ve et kesilen tahtaların bazen dezenfektan ile temizlenmesi gerekebilir.

Dezenfektan nasıl kullanılır?

• Çok sık dezenfektan kullanmayın. Fazla kullanım maruz kalmanız gereken iyi bakterileri öldürebilir ve bu da bazı komplikasyonlara neden olabilir.
• Cilde uygulamayın. Dezenfektanlar sadece cansız nesnelere uygulanabilirler. Cilde ve diğer dokulara zarar verebilirler.
• İç mekanlarda kullanılan dezenfektanlar başka temizlik ürünleriyle karıştırılırsa kimyasal reaksiyon meydana gelebilir.
• Kalitesinden emin olduğunuz ürünleri kullanın.
• Herhangi bir dezenfektan kullanırken mutlaka eldiven giyin.
• Kullandığınız ortamı mutlaka havalandırın. Pencere ve kapıları açın.
• Gözünüze kaçmasını engellemek için normal ya da koruyucu gözlük kullanın.
• İşiniz bittikten sonra ellerinizi, cildinizin açıkta kalan kısmını iyice yıkayın, kimyasala maruz kalan tüm aletleri de temizleyin.

Dezenfektan çeşitleri

• Kuaterner Amonyum Bileşikleri: Ucuz olmaları ve çok çeşitli mikroorganizmalara karşı hızlı etkileri nedeniyle hastaneler, bakım evleri ve diğer sağlık kurumlarında tercih edilen dezenfektanlardır.
• Klor bileşikleri: Özellikle dirençli virüslere ve pek çok patojene karşı etkilidir. Klor bazlı dezenfektanlar (çamaşır suyu vb.) ucuzdur ve patojenleri hızlı yok edebilir.
• Alkol: Çoğunlukla suyla seyreltilerek kullanılır ve çok çeşitli bakterilere karşı etkilidir. Ancak hızla buharlaştığı için, yüzeyde dezenfeksiyona yetecek kadar uzun süre kalamayabilir. Bu yüzden kullanılması gereken miktar önemlidir.
• İyodoforlar: Bazı tıbbi cihazları dezenfekte etmek için tercih edilse de yüzeyleri lekelediği ve hoş olmayan kokusu nedeniyle (iyot gibi) mekanların dezenfeksiyonunda çok tercih edilmemektedir.
• Fenolik Bileşikler: Mikobakteriyum tüberküloz, mantarlar ve virüsler de dahil olmak üzere pek çok patojene karşı etkilidir. Ancak son derece toksik ve aşındırıcıdır.
• Hidrojen Peroksit: Genellikle özel dezenfekte işlemleri için perasetik asit ile karıştırılır. Bu güçlü oksitleyiciler çeşitli yüzeylerle temas ettiğinde oldukça reaktif ve tehlikeli olabilir.

Antiseptik nedir? Ne işe yarar? Nasıl kullanılır? Faydaları ve riskleri

Koronavirüse karşı dezenfektan nasıl kullanılır?

Hangi dezenfektanlar koronaya karşı etkili?

Şimdiye kadar uzmanlar sık ve doğru el yıkamanın korona virüse karşı korunmanın en etkin yolu olduğunu ısrarla belirttiler. Bunun yanında doğru dezenfektan kullanımı el yıkama ile birlikte hastalıkların yayılmasını önle ve azaltmak için çok önemlidir.

• Çamaşır suyunu sulandırarak kullanın.
• Ürünün son kullanma tarihinin geçmediğinden emin olun.
• Uygulama talimatlarına uyun.
• Mutlaka eldiven giyin
• Kullandığınız ortamı mutlaka havalandırın.
• Çamaşır suyunu asla amonyak ya da başka bir temizleme ürünüyle karıştırarak kullanmayın.

Çamaşır suyu dışında beyaz sirke ya da karbonat gibi daha güvenli temizlik maddeleri de kullanılabilir. Ancak korona virüse karşı ne kadar etkili oldukları henüz tam bilinmemektedir. Ayrıca alkol ya da hidrojen peroksit gibi dezenfektanlar da uygun şekilde seyreltildiklerinde son derece etkili olabilirler.

Enfeksiyon nedir? Neden olur? Belirtileri, türleri ve tedavisi

Koronavirüs için evde dezenfektan yapımı

Ev için çamaşır suyu çözeltisi

El dezenfektanı jeli nasıl yapılır?

Dezenfektan karışımınızın etkili olabilmesi için içerdiği alkol oranının en az %60 olması gerekir. Ancak korona virüsten korunmak için %75’lik bir alkol oranı hedefleyebilirsiniz. Bunun için votka ya da viski kullanmak yeterli olmaz. %99 alkol içeren izopropil alkol kullanmanız gerekir.

Gerekli malzemeler:

• 1 şişe izopropil alkol
• Aloe vera jeli
• Çay ağacı yağı (farklı kokular elde etmek için lavanta yağı da ekleyebilirsiniz)

Aloe vera nasıl kullanılır? Sağlık ve cilt için faydaları nelerdir?

Dezenfektan el spreyi tarifi

Malzemeler:

• İzopropil alkol
• Gliserol veya gliserin
• Hidrojen peroksit
• Arıtılmış ya da kaynatıp soğutulmuş su
• Sprey şişesi

Yapılışı:

• 1,5 su bardağı izopropil alkolü 2 çay kaşığı gliserol veya gliserin ile karıştırın (Gliserol alkolün elinizi kurutmasına engel olur. Karışımı o olmadan da yapabilirsiniz ancak ellerinizi sprey sonrasında nemlendirmeyi unutmayın).
• Karışımın içine 1/3 bardak su ve 1 çorba kaşığı hidrojen peroksit ekleyin ve sprey şişesine koyun.

Dezenfektanların zararları ve riskleri

Eğer herhangi bir hastane ya da sağlık kurumunu dezenfekte etmekten bahsetmiyorsak, söz konusu olan sadece ev temizliğiyse güçlü dezenfektanlar kullanmamak gerekir. Sık kullanılan bazı dezenfektanların insan sağlığına zararlarını şöyle sıralayabiliriz:

Formaldehit

Toksik ve kanserojendir. Zararları:

• Cildi ve gözü tahriş edebilir
• Öksürük ve nefes darlığına neden olabilir.
• Kronik bronşit ve astımı tetikler.

Etilen oksit

Solunması halinde toksiktir ve aynı zamanda kanserojendir. Zararları:

• Cildi, gözleri ve solunum yollarını tahriş edebilir.
• Sinir sistemine zarar verebilir.

Plaquenil nedir? Koronavirüs tedavisinde etkili mi? Riskleri nelerdir?

Glutaraldehit

• Cilt, gözler ve solunum sistemini tahriş eder.
• Temas halinde alerjik kontakt dermatite yol açabilir.
• Astımı tetikleyebilir.

Konsantre hidrojen peroksit çözeltisi

• Lokal yanıklara, mukoza zarının, gözlerin ve cildin tahriş olmasına neden olabilir.

Kuaterner amonyum bileşikleri

• Cilt ve mukoza zarında hafif ila şiddetli tahrişe neden olabilir.

İyot çözeltileri ve iyodoforlar:

• Alerjik reaksiyonlara neden olabilir.
• Konsantre iyot bileşikleri cildi tahriş edebilir.

Fenol dezenfektanlar:

• Cilt tahrişine, lokal yanıklara, baş ağrısına, kusmaya ve ishale neden olabilir.
• Böbreklere zarar verebilir.

Alkol dezenfektanları:

• Cilt üzerinde yara varsa tahriş edebilir.
• Konsantre alkol buharının solunması solunum yollarında tahrişe neden olabilir ve merkezi sinir sistemini etkiler.

Gündelik kullandığımız dezenfektanların zararları

Antibakteriyel sabunlar

Bu ürünler elin üzerinden tam olarak temizlenmediği için bakterileri öldürmeye devam etse de, geriye kalan bazı bakteri türleri bağışıklık kazanır. Bunun sonucunda üremeye devam ederler. Antibakteriyel sabunların, normal su ve sabundan daha etkili olduğuna dair bir bilgi yoktur

Alkol bazlı el dezenfektanları

Ciddi bir yan etkisi ve zararı olmamasına rağmen uzmanlar sadece su ve sabuna ulaşılamayan mekanlarda kullanılmasını önermektedir.

Çamaşır suyu

Cilde temas ettiğinde tahriş edicidir. Başka kimyasallarla karıştırıldığında zehirlidir ve ciddi solunum sorunlarına neden olabilir.

YORUMUNUZ VAR MI?

Label

İsim*

Email*

Δ

Label

İsim*

Email*

Δ

0 Yorum

Inline Feedbacks

Tüm yorumları gör