Medikal Akademi

Düzenli beslenen çocuk sağlıklı büyür! Çocuklar için doğru beslenme önerileri

10 Kasım 2016 | 18 Kasım 2021 | Kategori: Bebek Sağlığı, Beslenme ve Diyet, Çocuk Sağlığı Print

Paylaş

Tweetle

Paylaş

1 Paylaşım

Okul öncesi dönem çocuğun kişiliği şekillendiriyor, yetişkin çağındaki davranışlarını ve alışkanlıklarını bu dönemde kazanıyor. Dolayısıyla bu dönem, besinlere karşı olumlu yaklaşımları açısından önemli bir dönüm noktası oluyor. Çocukların, özellikle de 2-6 yaş arasındaki dönemde düzenli beslenme alışkanlığı kazanmaları sağlıklı gelişimlerine katkı sağlaması açısından büyük önem taşıyor. Çocukların doğru beslenmesi ile ilgili kapsamlı bilgiler veren Beslenme ve Diyet Uzmanı Dyt. Evnur Sayar, konuyla ilgili anneler için önemli uyarı ve önerilerde bulundu.

İçindekiler

Çocuklarda geçici yeme problemleri görülebilir

Özellikle 2-6 yaş arası çocukların günlük enerji (kalori) ve besin gereksinimleri yüksektir, ancak bir oturuşta büyük miktarda yemek yiyemezler ve yemek alışkanlıkları genelde kötüdür. Bu dönemde en sık karşılaşılan sorun; çocukların belli besinleri yemek istemeleri, aşırı seçici olmaları ve beslenmenin birkaç gıda ürünüyle kısıtlı kalmasıdır.

Ancak bu durum geçicidir. İştahları da iyi olmayan bu çocuklar genelde bir öğünde iyi yer, ihtiyaçları olan besin maddelerini aralarda atıştırarak, 3 küçük öğün yiyebilirler. Bununla birlikte, öğünler dışında bisküvi, kraker, simit, kola, çikolata gibi şekerli ve kalorili besinlerin yenmesine izin vermemek; diğer besinlere karşı isteksizliğe, gereksiz yere boş kalori alınmasına, şişmanlığa neden olur.

Çocuklar için sağlıklı ve dengeli beslenme önerileri

Çocuklara doğru yemek yedirme tüyoları;

Çocukların sağlıklı olması için, tek çeşit beslenmeleri yeterli değildir. Çocuklara her gün dört temel yiyecek grubundan çeşitli yiyecekler sunulması, önceleri istemeseler de bir süre sonra alışmalarını ve dengeli beslenmelerini sağlayacaktır. Öğün saatlerinin düzenli olmasına çalışılmalıdır. Besleyici değerleri yüksek gıdalar tercih edilmelidir. Küçük tabaklarda, küçük porsiyonlar şeklinde sunumlar hazırlanması da uygun olabilir.

Bu gibi durumlarda çocukların tekrar istemelerine izin verilmelidir. Çocukla birlikte masaya oturmak, birlikte mutfak çalışmaları yapıp, yemekleri ya da sofrayı birlikte hazırlamak da önemlidir. Tatlılar, diğer besinler tüketilene kadar sofraya getirilmemelidir.
Çocuk, yemesi gereken yiyeceklerden bazılarını istemeyebilir. O zaman, çocuğa bu besinin yerini tutabilecek başka bir besin verilebilir.

Örneğin; kalsiyum kemik ve diş sağlığı için çok gereklidir. Çocuk süt içmeyi sevmiyorsa onun yerine ayran, beyaz peynir veya yoğurt gibi süt türevleri ya da sütlü tahıl gevrekleri verilebilir. Kakaolu karışımlarla birlikte süt kesinlikle verilmemelidir.

Çocuk parça et yemeyi istemiyorsa; köfte, tavuk, balık veya kıymalı pişirilmiş kurubaklagil yemeği tercih edilebilir. Çocuk çiğ domates yemiyorsa, anne domatesin yerine portakal, elma veya salatalık yedirerek ya da yemeklerin içerisinde pişmiş domates almasını sağlayarak çocuğun besin ihtiyacını karşılayabilir.

Okul çocukları için sağlıklı beslenme önerileri

Gün içinde nasıl beslenmeliler?

2-6 yaş aralığındaki çocukların beslenmesi, kabızlık ve ishal gibi sindirim sorunlarının gelişmemesi, demir eksikliğine bağlı kansızlığın oluşmaması açısından oldukça önemlidir. Bu dönemde çocuklar sebze meyve ağırlıklı, lifli beslenmelidir. Yine bu dönem çocuklarında protein, vitamin ve mineral ihtiyacı titizlikle giderilmelidir. 2-6 yaş arasındaki çocukların beslenmesinde dikkat edilmesi gereken noktalar:

Et, tavuk, balık, yumurta, kurubaklagiller gibi besinler proteinden zengin besinlerdir. Kasların güçlenmesi, kan yapımı, vücudun sağlıklı büyümesi ve sağlıklı bir yaşam için gereklidir. Etler köfte yapılarak, haşlanarak, sebze yemekleri ya da çorbalara katılarak yedirilebilir. Haftalık menüde en az bir kez balık yer almalıdır. Bu grup besinlerden 2 veya 3 porsiyon tüketilmesi gerekir.
Süt, yoğurt, peynir gibi besinler kemik ve dişlerin gelişimi, sinir ve kasların düzenli çalışması için gerekli kalsiyum, A vitamini ve iyi kalitede proteini sağlar. Bu besinlerden günde 2-3 porsiyon alınmalıdır. 2 su bardağı süt (400-500 gr.), 1 kibrit kutusu kadar peynir çocuğun günlük ihtiyacını karşılayabilir. Bu orandan fazla süt vermeye gerek yoktur. Yoksa kalsiyum diğer minerallerin vücuttaki emilimini azaltır
Günlük enerjinin çoğu tahıllar ve tahıl grubu gıdalardan sağlanmalıdır. Buğday, yulaf, arpa, mısır, pirinç ile bunlardan yapılan ekmek, şehriye, bulgur, irmik vb. tahıl grubuna girer. Bu gruptaki besinlerde, bitkisel protein ve B vitaminleri bulunur. İlk yaşlarda günde 2-3 ince dilim ekmek, 1 servis kaşığı makarna, pilav vb. verilebilir. 5-6 yaşlarında verilen miktar artırılır.

Alerjiden korunmak için sağlıklı beslenme önerileri

Vitamin ve mineral ihtiyacını karşılayan sebze ve meyveler, vücut direncinin artmasında ve bağırsak sisteminin düzenli çalışmasında önemli rol oynar. Çocukların günlük olarak meyve grubundan 2 porsiyon, sebze grubundan 2 porsiyon almaları yeterlidir. Çocuklara verilecek sebze ve meyvelerin mevsimlik, taze olmasına ve çok iyi temizlenmiş olmasına dikkat edilmelidir.
Şeker ve yağ grubundan alınacak yiyeceklerin miktarı, çocuğun enerji gereksinimine göre değişir. Çocuğun tatlı gereksiniminin pekmez, tahin helvası, sütlü tatlılarla karşılanması daha uygundur. Günlük alınacak yağın yarısı bitkisel sıvı yağ olmalıdır. Çocuğun alacağı günlük şeker ve tatlı miktarı ortalama 2-4 tatlı kaşığı, yağ miktarı ise 1 yemek kaşığı olmalıdır. Yağlar yemeklere yakılmadan eklenmelidir.
Çocuklar için en önemli öğün kahvaltıdır. Bütün gece süren açlıktan sonra, vücut ve beyin güne başlamak için enerjiye gereksinim duyar. Çocuklar her sabah düzenli olarak kahvaltı yapma alışkanlığı kazanmalıdır. Peynir, haşlanmış yumurta, taze meyve suyu, birkaç dilim ekmek veya 1 bardak süt, poğaça, mandalina çocuklar için yeterli ve dengeli bir kahvaltı örneğidir.

2-6 yaş çocuklarının besin grubu gereksinim miktarları

Besin grupları 1-3 yaş grubu 4-6 yaş grubu
Süt ve süt ürünleri (yoğurt) 2,5 Su bardağı 2 Su bardağı
Peynir, çökelek 2/3 Kibrit kutusu 1 Kibrit kutusu
Et, tavuk, balık 1 Köfte kadar 1 Köfte kadar
Yumurta 1 Adet 1 Adet
Kurubaklagil 2/3 Porsiyon 2/3 Porsiyon
Yeşil ve sarı sebze, meyve ½ Porsiyon ½ Porsiyon
Diğerleri 2/3 Porsiyon 1 Porsiyon
Tahıllar, ekmek 1-2 Orta dilim 2 Orta dilim
Bisküvi 2-3 Adet 4-5 Adet
Pirinç, bulgur 2/3 Porsiyon 1 Porsiyon
Yağ (yemekleri içine giren) ve şekerler 1,5 Yemek kaşığı 2 Yemek kaşığı
Şeker (tatlıların içine giren miktar) 5 Yemek kaşığı 5 Yemek kaşığı

Çocuklarda öğrenme ve konsantrasyon için doğru beslenme nasıl olmalı?

2-6 yaş aralığındaki çocuklar için bir günlük menü örneği;

ÖĞÜNLER BESİNLER 2-3 YAŞ 4-6 YAŞ
Sabah Yumurta
Zeytin
Yağ – bal
Ihlamur
Ekmek ½ Yumurta
2-3 Tane
1 Tatlı kaşığı
1 Çay bardağı
1 İnce dilim 1 Yumurta
3-4 Tane
1 Tatlı kaşığı
1 Çay bardağı
2 İnce dilim
Kuşluk Şeftali 1 Orta boy 1 Orta boy

Öğle Sebzeli köfte Fırın makarna Karışık salata Ekmek 1-2 Yemek kaşığı
1 Küçük dilim
1-2 Yemek kaşığı
1 İnce dilim 2-3 Yemek kaşığı
1 Orta dilim
2-3 Yemek kaşığı
1 İnce dilim
İkindi Ayran
Sigara böreği 1 Su bardağı
2-3 Tane 1 Su bardağı
3-4 Tane
Akşam Nohut
Bulgur pilavı Yoğurt
Üzüm 1-2 Yemek kaşığı
1-2 Yemek kaşığı
1 Su bardağı
1 Çay bardağı 2-3 Yemek kaşığı
2-3 Yemek kaşığı
1 Su bardağı
1 Çay bardağı
Yatmadan önce Süt 1 Su bardağı 1 Su bardağı

Yoğurdun faydaları nelerdir? Yoğurt kürü ve mayası nasıl yapılır?

Çocuklar için Sağlıklı Atıştırmalık önerileri

Çocuklar genellikle öğün aralarına atıştırmak ister. Bunun sağlıklı olması için aşağıdakiler verilebilir:

Soyulmuş ve dilimlenmiş taze meyve
Havuç, biber, salatalık, marul gibi çiğ sebze
Bir kase küçük doğranmış peynir ve ananas
İçine krem peynir doldurulmuş marul
Meyveli veya havuçlu kek
Esmer ekmekten yapılmış küçük sandviçler
Küçük peynir dilimleri
Taze meyvelerden hazırlanmış meyve salataları
Hazırlanma ve saklanma koşullarına dikkat edilmesi koşuluyla, özellikle yaz aylarında çocukların çok sevdikleri dondurma
Şekersiz yoğurt
Şekersiz sütlü ya da sütsüz kahvaltı gevrekleri (mısır gevreği)
Bir bardak tam yağlı süt ya da şekersiz taze meyve suyu

2-6 yaş grubu çocuklar bu ayda nasıl beslenmeli?

Çocukların kasım ayını sağlıklı geçirmesi için, bağışıklık sistemini biraz daha güçlendirmekle işe başlamalıyız. Dünya Sağlık Örgütü, bu dönemde vücut direncindeki azalmaya dikkat çekerek antioksidan etkiye sahip olduklarından A, C, E vitaminlerinin; selenyum, çinko, magnezyum gibi minerallerin; omega 3 ve omega 9 yağ asitlerinin alımının artırılmasını önermektedir. Bu öğelerin, besinlerden doğal olarak alınması gerekmektedir. Bu sayede vücut direnci artmakta, böylelikle enfeksiyonlara yakalanma riski azalmakta, eğer hastalık oluşmuşsa daha kısa sürede atlatılmasını sağlanmaktadır.

Kalsiyum nedir? Hangi besinlerde bulunur? Faydaları nelerdir?

Sonbahar ve kış mevsiminin vazgeçilmez yiyeceklerinden olan kurubaklagil (mercimek, nohut, kurufasulye, barbunya vb.), kepekli tahıl (esmer ekmek, bulgur, kepekli makarna, pirinç, erişte, un) ve özellikle C vitamininden zengin sebze ve meyve (brokoli, nar, mürdüm eriği, kivi, turunçgiller, havuç, kabak, Brüksel lahanası, yeşilbiber, karnabahar, mandalina, maydanoz, roka, tere) tüketimine ağırlık verilmelidir. Kuşburnu, ıhlamur, adaçayı, zencefil, rezene, anason, kekik otu gibi bitki çaylarının da yaygın görünen kış hastalıklarına karşı olumlu etkileri bulunmaktadır.

Sonbaharda güneş yüzünü daha az gösterdiğinden, D vitamini gereksinimini karşılamakta sıkıntılar yaşanmaktadır. Bu nedenle, havanın güneşli olduğu günlerde çocuklar parklarda 20 dakika kadar güneş ışığından direkt olarak yararlanmalı ve haftada en az 2 kere balık yemelerine özen gösterilmelidir.