Medikal Akademi

Kenelerden bulaşan Lyme hastalığı nedir? Belirtileri ve tedavisi

21 Haziran 2016 | 3 Ağustos 2022 | Kategori: Diğer Hastalıklar, Enfeksiyonlar Print

Paylaş

Tweetle

Paylaş

25 Paylaşım

Lyme hastalığı keneler tarafından bulaştırılan Borrelia cinsi bakterilerin neden olan bir hastalık olduğuna dikkat çeken Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Dr. Cengiz Uzun, Lyme hastalığı ile ilgili şu bilgileri verdi: “Türkiye’de de hastalığın bulaşmasına neden olan Ixodes cinsi kenelerin bulunması, ülkemizde de Lyme hastalığının yaygın olabileceğini düşündürmektedir. Türkiye’de bu hastalığa yakalanma riski yüksek, tarımla uğraşan kişilerde, Lyme hastalığı geçirip geçirmediklerinin araştırıldığı çalışmalarda %6 ile %36 arasında değişen oranlarda hastalığın geçirilmiş olduğu saptanmıştır. Bu da hastalığın Türkiye’de sanılandan daha yaygın olabileceğini düşündürmektedir.”

İçindekiler

Lyme hastalığı nedir?

Lyme hastalığı, Ixodes cinsi ve benzeri kenelerin ısırması sonucu insana bulaşan ciddi bir enfeksiyon hastalığıdır. Hastalığa neden olan Borrelia burgdorferi bakterisi özellikle kenelerden bulaşmaktadır ve lyme gibi ağır sonuçları olan hastalıklara neden olabilir. Kene ısırması sonucu insanlara bulaşan hastalık, öncelikle ısırılan bölgede yaygın kırmızı döküntülere ve şiddetli ateşe neden olur. Bunu baş ağrısı ve yorgunluk gibi şikayetlere takip eder. Hastalanan kişilerde merkezi sinir sistemi, eklemleri ve diğer organlar etkilenir. Kalp ve gözler olumsuz etkilenen diğer organlardır. Lyme hastalığı erken evrede teşhis edilebilirse tedavi başarısı artar ve zaralı bakteriler tamamen vücuttan atılabilir. Geçiken vakalarda hastalık daha ciddi nörolojik sorunlara neden olabilir.

Lenf bezi şişmesi neden olur? Nasıl geçer? Belirtileri ve tedavisi

Lyme hastalığı nasıl bulaşır?

Hastalık esas olarak Ixodes cinsi (sert keneler) kenelerin ısırması ile Borrelia cinsi bakterileri bulaştırması sonrası ortaya çıkmaktadır. Düşük bir olasılık olmakla beraber kan nakliyle de bulaşabildiği bildirilmiştir. Cinsel yolla bulaşıp bulaşmadığı konusu açıklığa kavuşturulamamıştır, ancak bu şekilde bulaştığına dair somut bir kanıt yoktur. Temas veya öpüşme ile bulaşmamaktadır. Kenenin hastalığı bulaştırabilmesi için yaklaşık 48 saat yapışık kalması gerekse de, kene cilde yapıştığı andan itibaren hastalığı bulaştırabilir. Kenenin yapışık kalma süresiyle birlikte risk de artar.

Lyme hastalığının belirtileri

Kene ısırığının olduğu bölgede yaygın kırmızı döküntüler
Şiddetli yüksek ateş
Uzun süren baş ağrısı
Merkezi sinir sistemi tutulumu ve nörolojik sorunlar
Kas ağrısı, eklem tutulumu ve eklem ağrısı
Halsizlik ve yorgunluk
Göz iltihabı
Lenf bezlerinde şişme
Kene ısırığının olduğu bölge genişler, ağırı ve kaşıntıya neden olur
Hastalık ilerledikçe kalp çarpıntısı ve kalp ağrısı görülebilir
Nefes darlığı ve baş dönmesi

Hastalık belirtileri kene ısırmasından 3-30 gün sonra ortaya çıkar. Hastalığın klinik bulguları erken hastalık bulguları ve geç hastalık bulguları olmak üzere iki ayrı grupta değerlendirilir. Erken lokal dönemde vakaların %70’inde kene ısırığının olduğu yerde eritema migrans diye adlandırılan “ boğa gözü” görünümünde, genişleyen bir halka şeklinde kırmızı bir döküntü görülür. Bu ilk lezyondan sonra benzer başka cilt döküntüleri de çıkabilir. Tedavi edilmeyen olgularda eritema migrans 3-4 haftada kaybolur.

Bazı kişilerde kene ısırığının olduğu yerde, 1-2 gün içerisinde kaybolan küçük şişlik veya kızarıklık olabilir, ancak bu Lyme hastalığının belirtisi değildir. Bu döküntüden sonra halsizlik, yorgunluk, üşüme, titreme, ateş, baş ağrısı, kas ve eklem ağrıları ve lenf bezlerinde şişme görülebilir. Bu dönem erken yaygın dönem olarak adlandırılır.

Nefes darlığı (dispne) nedir, neden olur? Belirtileri ve tedavisi

Lyme hastalığının tanı ve testi

Lyme hastalığının tanısı için doktor yukardaki belirtileri dikkate alarak hasta öyküsü alır ve kene ısırığı olup olmadığını sorgular. Kesin tanı için kan testi ve labaratuvar tahlilleri gerekir. Lyme hastalığı testi, ile kişinin kanında Borrelia burgdorferi bakterisi olup olmadığına bakılır. Bunun için ELISA testi ve IFA antikor testi yapılması gerekebilir. Bu testlerin pozitif çıkması halinde, Western blot testi ile sonuç kesinleştirilir. Bazı durumlarda ELISA testi tek başına kesin sonuç vermeyebilir. Bu nedenle kan testlerinin ve hastalık belirtilerinin doktor tarafından birlikte değerlendirilmesi gerekebilir.

Lyme hastalığı tedavisi

Lyme hastalığı tedavisinde çeşitli antibiyotikler kullanılmaktadır. Kene ısırmasının takip eden ilk 72 saat içinde koruyucu antibiyotik kullanılması hastalığın hızlıca kontrol altına alınması için önemlidir. Doktor tedavi planını hastanın durumuna ve hastalığın ciddiyetine göre yapar. Başlangıçta ağızdan verilen doksisiklin türü bir antibiyotik verilebilir. Sekiz yaşından büyük çocuklar ve yetişkinler için doksisiklin ilk seçeneklerden birisidir.

Ancak daha küçük çocuklar, gebe kadınlar ve emziren anneler için amoksisilin veya sefuroksim gibi antibiyotik ilaçlar reçete edilebilir. Hastadan hastaya değişmekle birlikte antibiyotik tedavisinin 14 ila 21 gün sürmesi gerekebilir. Eğer hastalık daha ciddi seyrediyorsa ve merkezi sinir sistemini etkilemeye başlamışsa bu durumda damardan ilaç enjeksiyonu yapılabilir. Damardan antibiyotik tedavisi 28 güne kadar uzayabilir.

Hayvandan çocuklara ve insanlara bulaşan hastalıklar ve yarattığı riskler

Lyme hastalığı tedavi edilmezse kalp rahatsızlıkları görülebilir

Hasta bu aşamada tedavi edilmezse haftalar içerisinde enfeksiyon vücudun diğer bölgelerine yayılabilir. Geç hastalık bulgularında, sinir sistemi, eklem ve kardiyak tutulum gelişir. Nörolojik bulgular, vakaların %10-15’inde gelişir. Yüz felci, kas güçsüzlüğü gibi bulgular ile ortaya çıkabilir. Bazen tedaviye rağmen nörolojik bulgular kaybolmayabilir. Kardiyak tutulumda ise kalp ritim bozuklukları görülebilir.

Lyme hastalığına bağlı eklem tutulumu vakaların yaklaşık %80’inde gelişir. Eklemlerde ağrı, şişlik, kızarıklıklar ile kendini gösterir. Hastaların yaklaşık % 10-20’sinde antibiyotik ile tedaviye rağmen, kas ve eklem ağrıları, uyku bozuklukları, yorgunluk gibi aylar ve yıllarca süren ve tekrarlayan belirtiler görülebilir.

Lyme hastalığından korunma

Lyme hastalığından korunmak için öncelikle kenelerden uzak durmak gerekir. Kenelerin bulunduğu kırsal alanlardan uzak durma, gerektiğinde kene kovucular ilaçlar kullanma, kene tutmasını takip eden ilk 72 saat içinde koruyucu antibiyotik kullanılması kontrol önlemleri arasındadır. Hastalıktan korunmada henüz etkinliği kanıtlanmış bir aşı mevcut değildir. Kenelerin yaygın oluğu bölgelerde yaşayanlar kenelerin neden olduğu Lyme hastalığı ve Krım Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA) hastalığından korunmak için bölgesel ilaçlama yapmalı yada tavuk ve hindi gibi kene düşmanı hayvanlar beslemelidir.