Tifo hastalığı nedir? Nasıl bulaşır? Belirtileri, tedavisi ve aşısı

Tifo, önlem alınmadığı takdirde kalp, beyin, böbrek gibi birçok organı etkileyebilen bakteriyel, bulaşıcı bir hastalıktır. Dışkı, idrar, kirli su ve bu suyun temas ettiği yiyecekler aracılığıyla bulaşır.  Hastalığın belirtileri hafif başlar ve gittikçe yükselen ateşle birlikte şiddetlenir. Tifo hastalığında tek tedavi yöntemi antibiyotiklerdir. Ancak en etkili korunma yöntemi tifo aşısı yaptırmaktır. Aşılar inaktive aşı ve canlı aşı olmak üzere 2 çeşittir. Koruyuculuk oranları %50 ila %80 arasında değişir. Hamile ve emzirenlerin doktor önerisine göre aşılanması aşılanması gerekir.

Tifo hastalığı nedir?

Salmonella nedir? Nasıl bulaşır? Belirtileri ve tedavisi

Tifo ne kadar ölümcül, ölüm oranı nedir?

Tifo, tedavi edilmezse ve önlem alınmazsa ölüm riski yüksek bir hastalıktır. Verilere göre, her yıl dünya genelinde 11-20 milyon tifo vakası yaşanıyor. Bu vakaların %10 ila %30 kadarı ise ölümle sonuçlanıyor. Afrika, Amerika ve Güneydoğu Asya gibi bazı bölgelerde yaşam koşulları nedeniyle tifo ölümcül bir halk sağlığı sorunu olmaya devam ediyor.

Tifo hastalığı nasıl bulaşır?

Tifoya neden olan Salmonella Typhi bakterisi oldukça bulaşıcıdır. Bağırsaklarda yaşar ve enfekte kişinin dışkısı veya idrarıyla çevreye yayılır. Tifo olan kişi el hijyenine dikkat etmezse, temas ettiği yiyecekler aracılığıyla da enfeksiyonu bulaştırabilir. Diğer bulaş nedenleri ise lağım suyuyla karışmış içme suyu ve bu suyla yıkanmış yiyeceklerdir. (2)

Tifo başkasına nasıl bulaşır?

Tifo bakterisi, enfekte olmuş kişinin dışkısıyla, nadiren de idrarıyla yayılır. Bu nedenle, hastalığı taşıyan kişi tuvalet hijyenine çok dikkat etmeli ve ellerini çok iyi yıkamalıdır.

Tifo hastalığı belirtileri

• Gittikçe artan yüksek ateş
• İştahsızlık ve buna bağlı olarak zayıflama,
• Karın ağrısı, baş ve kas ağrısı,
• Ciltte döküntü,
• Aşırı yorgunluk, bitkinlik ve tükenmişlik,
• Bilinç bulanıklığı, konfüzyon
• Kabızlık veya ishal
• Mide şişkinliği
• Kuru öksürük

Enfeksiyon nedir? Neden olur? Belirtileri, türleri ve tedavisi

Tifo teşhisi

Öncelikle, hastanın salgın bölgelerine seyahat edip etmediği, kirli yiyecek veya suyla teması olup olmadığı sorulur. Aşı geçmişi ve herhangi bir ilaç alıp almadığı da bilinmelidir. Sonrasında idrar, dışkı ve kan numuneleri alınarak bir dizi test yapılır. Bu testler laboratuvar ortamında incelenir ve Salmonella Typhi bakterisi bulgularına bakılır.

Tifo testi

Tifo hastalığı için Gruber-Widal aglütinasyon testi uygulanır. Bu testte, salmonella antijenlerine karşı gelişen antikorlara bakılır. (4)

Tifo hastalığı tedavisi

Erken teşhis durumunda, tifonun semptomları genellikle hafif seyreder. Hasta kişi, 7-14 günlük bir süreçte evde tedavi edilebilir. Tifo için tek etkili tedavi antibiyotiktir. Bazı bölgelerde bazı antibiyotiklere karşı direnç gelişmiş olabilir. Böyle bir durumda farklı antibiyotik tedavisi uygulamak gerekir. Kullanılan antibiyotiklerin bazıları şunlardır:

• Azitromisin
• Seftriakson
• Siprofloksasin (Hamile olmayan kişilerde kullanılır)
• Florokinolonlar

Antibiyotik tedavisi dışında tifo tanısı konmuş kişi, yeterli miktarda su alımıyla rehidrate edilmelidir. Şayet belirtiler şiddetliyse, hasta mutlaka hastaneye yatırılmalıdır. Bağırsakların delindiği ciddi vakalarda ise hastanın ameliyat olması gerekebilir. Her şeyden önemlisi ise hastalıktan korunmak için mutlaka tifo aşısı olunmalıdır. (5)

Bebek ve çocuklarda yüksek ateş nasıl düşürülür? Uyarılar ve öneriler

Bazı durumlarda kişi, tifo tedavisi görmüş olsa da bakteri taşımaya devam edebilir. Buna “kronik taşıyıcı” denir. Kronik taşıyıcılar, genellikle hastalığın semptomlarını göstermezler ancak dışkı ve idrarla hastalığı bulaştırmaya devam ederler. Bu durum bir yıldan daha uzun sürebilir. Bu nedenle, hastalık sonrasında hastaların takibi sürmeli ve hijyen konusunda ekstra hassasiyet gözetilmelidir.

Tifodan nasıl korunmak gerekir?

• Musluk veya kuyu suyu içmeyin, temizliğinden emin olduğunuz suyu için
• Açıkta satılan içeceklerden uzak durun, şişelenmiş içecekleri tercih edin
• Şişelenmemiş su içecekseniz, içmeden önce 1 dakika kadar kaynatın
• Pastörize süt ve süt ürünleri, pişmiş yumurta, sıcak çay ve kahve güvenli kabul edilir
• Hijyene özen gösterin, ellerinizi her fırsatta sabun ve su ile yıkayın, özellikle tuvalet sonrası bol sabun veya en az %60 alkol içeren dezenfektan kullanın
• Çiğ meyveleri yemeden önce kabuklarını soyun
• Sokak satıcılarından yiyecek satın almayın
• Çiğ veya az pişmiş et, balık yemeyin, iyi pişmiş yiyecekleri tercih edin
• Çiğ malzemelerden yapılmış salata, çeşni gibi yiyeceklerden uzak durun
• Hasta insanlarla doğrudan temastan kurmayın

Tifo aşısı

Tifonun aşısı var mı?

Tifo hastalığından korunmak için iki tür aşı vardır: (7)

• İnaktif Tifo Aşısı: 2 yaşından büyük çocuklara ve yetişkinlere, enjeksiyon yoluyla uygulanır. Tek dozluk bir aşıdır. Seyahatten 2 hafta önce alınması gerekir. Kişi, daha önce tifo aşısı olmuşsa bile tekrar aşılanmalıdır. Her 2 yılda bir rapel (pekiştime) doz alınabilir.
• Canlı Tifo Aşısı: Oral yolla alınan, kapsül formunda bir aşıdır. 6 yaşından büyükler için kullanılır. 2 gün arayla ve toplamda 4 doz uygulanır. 4. Doz, seyahatten bir hafta önceye denk getirilmelidir. Her 5 yılda bir rapel (pekiştirme) alınabilir.

Dezenfektan nedir? Nasıl kullanılır? Koronavirüse karşı koruma etkisi

Tifo aşısı ne kadar etkili?

Tifo aşıları %100 koruma sağlamaz, etki oranı sadece %50 ila %80 arasındadır. Bu nedenle aşılı kişiler yeme-içmesine, insanlarla temasına dikkat etmelidir. Aşılar zamanla etkinliğini yitirir. Enjekte aşılar her 2 yılda bir, oral aşılar ise 5 yılda bir tekrarlanmalıdır.

Tifo aşısı kimlere yapılır?

İnaktif tifo aşısı, 2 yaş ve üstüne; canlı tifo aşısı ise 6 yaş ve üstüne uygulanır.

2 yaşından küçük çocuklara yapılmamalıdır. Bunun dışında;

• Tifonun olduğu bölgelere seyahat eden veya çalışan kişilere,
• Salmonella Typhi bakterisi üzerine çalışan mikrobiyologlara,
• Enfekte bir kişiyle temasta bulunanlara da tifo aşısı uygulanmalıdır

Gebelikte tifo aşısı yapılır mı?

Gebelikte tifo aşısına ilişkin yeterli veri bulunmuyor. Ancak uzmanlar buna rağmen, hamilelik sırasında tifo aşısı için risk bildirmemiştir. Doğru bilgi için doktorunuzun talimatlarını uygulayınız.

Tifo aşısı kimlere yapılmaz?

• Tifo aşısının bileşenlerinden birine karşı alerjisi olanlar,
• Bağışıklık sistemi zayıf olanlar,
• HIV hastalığı taşıyanlar,
• Yakın zamanda antibiyotik veya sıtma ilacı almış olanlar ya da hala kullanıyor olanlar
• Hamileler ve emziren anneler doktor onayı olmadan aşılanmamalıdır.

Ayrıca aşının planlandığı tarihte hastaysanız, iyileşene kadar aşıyı ertelemelisiniz.

Hepatit B aşısı nedir? Ne zaman yapılmalı? Yan etkileri nelerdir?

Tifo aşısı ne zaman yapılır?

Tifo aşısı zorunlu değildir, seyahat aşıları kapsamında değerlendirilir. İnaktive tifo aşısı; 2 yaş ve üzerine, enjeksiyon (atış) olarak uygulanır. Seyahatten en az 2 hafta önce 1 doz yapılır. Canlı tifo aşısı ise ağızdan verilir, 6 yaş ve üzerine uygulanır. Toplam 4 kapsül olmak üzere gün aşırı bir kapsül alınır. Son doz seyahatten en az 1 hafta önce alınmalıdır. Her kapsül, yemeklerden yaklaşık bir saat önce soğuk veya ılık su ile bütün olarak yutulmalıdır. Risk altında kalan kişiler için her 5 yılda bir güçlendirici aşıya ihtiyaç vardır.

Tifo aşısı kaç doz yapılır?

İnaktive aşı bir doz uygulanır. Risk altındaki kişiler için her 2 yılda bir rapel doz gerekir. Canlı tifo aşısı ise bir hafta süreyle ve günaşırı 1., 3., 5. ve 7. günlerde bir kapsül alınır. Toplam 4 dozdur.  Risk altındaki kişiler için her 5 yılda bir rapel doz gerekir.

YORUMUNUZ VAR MI?

Label

İsim*

Email*

Δ

Label

İsim*

Email*

Δ

0 Yorum

Inline Feedbacks

Tüm yorumları gör