Kızamıkçık nedir? Belirtileri, tedavisi ve KKK aşısı
Kızamıkçık (Rubella), nadir görülen ve deride kırmızı döküntülere yol açan çok bulaşıcı viral bir enfeksiyondur. Hafif ateş ve şişmiş lenf düğümleri, öksürük ve burun akıntısı gibi soğuk algınlığına benzeri belirtileri vardır. Rubella virüsü ile enfekte olmuş kişiyle yakın temas, aynı havayı soluma, hastalığı kapmak için yeterlidir. Teşhisinde kan testlerinden yararlanılır. Kesin bir tedavisi olmamakla birlikte ağrı kesici ve ateş düşürücü ilaçların kullanımı ve bol sıvı tüketimi ile şiddeti azalarak bir süre sonra geçer. Genellikle kişide ciddi komplikasyonlara neden olmaz ancak hamile kadınlarda görüldüğünde bebeğin yaşamını tehdit eden sonuçlar doğurabilir.
İçindekiler
Kızamıkçık nedir?
Kızamıkçık, vücutta döküntüler ile belirgin bir viral enfeksiyondur, Alman kızamığı olarak da isimlendirilir. Bir diğer adı da üç günlük kızamıktır. Kızamık ile bazı ortak semptomları paylaşsa da kızamıktan farklı bir hastalıktır. Kızamıkçığa neden olan virüs, kızamık virüsü kadar bulaşıcı ve yaygın değildir. Okul çağı öncesi çocuklara verilen kızamık-kızamıkçık ve kabakulak (KKK) aşısı ile kızamıkçıktan korunmak mümkündür.
1960’lı yıllarda keşfedilen kızamıkçık aşısı ile Alman kızamığının Amerika ve diğer ülkelerde görülme oranı ciddi anlamda azalmıştır. Ancak bazı ülkelerde hala yaygın bir şekilde görülmektedir. Daha çok 5-9 yaş aralığındaki çocuklarda görülür. Çocukların yanı sıra virüs, yetişkinleri de enfekte edebilir.
Bebek ve çocuklarda yüksek ateş nasıl düşürülür? Uyarılar ve öneriler
Genellikle herhangi bir müdahale ve tedavi gerektirmeksizin bir haftadan kısa bir sürede kendiliğinden geçen bir enfeksiyondur. Ancak hamilelikte, bebeğin gelişimini olumsuz etkileyebilir ve bebekte ciddi doğum kusurlarına yol açabilir.
Kızamıkçık neden olur?
Kızamıkçığa Togaviridea ailesine ait olan ‘Rubivirüs’ sınıfında bulunan RNA virüsü neden olur. Kızamıkçığın kızamıktan farklı bir hastalık olduğu ise 1881 yılında keşfedilmiş, 1969 yılında bulunan rubella aşısı ile hastalık insidansı düşmeye başlamıştır. Hastalığın konjenital yolla anneden bebeğe bulaştığı ise 1941 yılında fark edilmiştir. Hamile annenin kanından bebeğe kolaylıkla bulaşabilir.
Hasta, virüsü taşıdığını bilmeden bile başka bir kişiye bulaştırabilir. RNA virüsü ile enfekte olan kişi, ortalama 14-21 günlük bir kuluçka süresini takiben belirtiler ile karşılaşmaya başlar. Bu 14 günlük süreç, hastalığın diğer kişilere bulaşma olasılığının en yüksek olduğu süreçtir.
Kızamıkçık nasıl bulaşır?
- Virüslü kişinin hapşırırken ya da öksürürken burnundan veya boğazından havaya saldığı sıvı damlalarıyla temas eden kişi, hastalığı kapabilir.
- Virüslü damlacıklarla kirlenen bir eşyaya dokunan kişilerde de virüs kapabilir.
- Enfekte olan kişiyle yiyecek ve içecek paylaşımı da virüsü kapmanıza neden olabilir
- Hamilelerde kan akışı ile bebeklerine virüs bulaşabilir.
Kızamıkçık yüzde ciddi kabarmalara neden olur
Kızamıkçık belirtileri
- 38.9 oC ya da daha düşük ateş,
- Baş ağrısı,
- Burun akıntısı ya da burun tıkanıklığı,
- Kırmızı ve iltihaplı gözler,
- Boynun ve kulakların arka kısmında hassas ve şişmiş lenf düğümleri,
- Önce hafif başlayan, sonra şiddetlenebilen deri kaşıntıları,
- Öncelikle yüzde başlayan, ardından da gövdeye, kollara ve bacaklara doğru yayılan pembemsi ya da kırmızımsı döküntüler
- Testislerde şişlik,
- Genç kadınlarda daha çok görülen eklem ağrıları ve eklemlerde iltihaplanma,
- Daha çok yetişkinlerde görülen kas ağrıları.
Lenf bezi şişmesi neden olur? Nasıl geçer? Belirtileri ve tedavisi
Belirtilerin özellikle çocuklarda fark edilmesi zordur. Belirtiler genelde kişinin virüsle enfekte olmasından sonraki 2-3 hafta içerisinde ortaya çıkar. Hastalık belirtileri, genellikle 1 ile 5 gün arasında devam eder.
Kızamıkçık nadir de olsa beyin şişmesine ve kulak enfeksiyonlarına neden olabilir. Uzun süredir devam eden boyun ağrısı, kulak ağrısı ve boyun tutulması belirtileri ile karşılaşan kişilerin vakit kaybetmeksizin bir doktora görünmeleri gerekir!
Kızamıkçık kaşıntı yapar mı?
Derideki kırmızı döküntüler bazen kaşıntı yapabilir. Çocukların yanı sıra yetişkinlerde de bu kaşıntılara rastlamak mümkündür.
Çocuklarda kızamıkçık
Daha önce kızamıkçık aşısı ile bağışıklık kazanmayan çocuklarda kızamıkçık görülebilir. Hastalık belirtileri genelde hafif ateş, yüz, bacak ve gövdede soluk kırmızı renkli döküntüler ile seyreder. Boynun ve kulağın arkasındaki şişmiş lenf bezleri, hastalığın tanısının koyulmasını kolaylaştırır. Düzenli ve dengeli beslenme, bol sıvı tüketimi, yatak istirahatı ve ateş düşürücü ilaçlar ile hastalık tedavi edilir.
Kızamıkçık virüsünün mikroskop görüntüsü
Yetişkinlerde kızamıkçık
Çocukluk dönemlerinde kızamıkçık aşısı olmayan yetişkinler, hayatlarının herhangi bir döneminde kızamıkçık virüsü ile enfekte olabilir. Çocuklarda görülen belirtilere ek olarak yetişkinlerde eklemlerde ağrı, sertleşme ve iltihaplanma görülebilir. Rahatsızlık, genelde ciddi sağlık sorunlarına neden olmaz ve tedavi gerektirmez. Yatak istirahatı, ağrı kesici ve ateş düşürücü ilaçların kullanımı ile belirtiler kısa sürede geçer.
Kızamıkçık teşhisi
Belirtiler, genelde diğer pek çok rahatsızlığın belirtisine benzediği için, en doğru teşhis kan testiyle yapılır. Kan testleri ile kanınızda kızamıkçık virüsü ya da farklı kızamıkçık antikorları olup olmadığı kontrol edilir (Antikorlar; virüs ve bakterileri yok eden ve onların yayılmasını önleyen proteinlerdir). Kanınızda antikorlara rastlanması, hastalığa karşı bağışıklığınız olduğu anlamına gelir.
Kabakulak nedir? Nasıl bulaşır? Belirtileri, aşısı ve tedavisi
Kızamıkçık tedavisi
Kızamıkçığın kesin bir tedavisi yoktur. Hastalık, 7-10 gün içerisinde genelde tedavi gerektirmeksizin geçer. Belirtilerin şiddetli olması durumunda ise doktorlar, genelde ateşi düşürmek ve ağrıyı azaltmak adına ibuprofen ve parasetamol içerikli ilaçlar reçete ederler. Doktorunuz, ağrı ve acıdan kurtulmanız için asetaminofen (Tylenol) kullanmanızı da önerebilir. Küçük çocuklarda tedavi amacıyla parasetamol şurup kullanılabilir.
Tedavi boyunca hastalığın çevrenizdekilere ve diğer insanlara yayılmasını önlemek adına evde kalmanız ve bir süreliğine işe gitmemeniz gerekebilir. Çocuğunuzda kızamıkçık mevcutsa, bu durumda onu okula göndermemeniz, virüsün diğer çocuklara da bulaşmaması adına oldukça önemlidir. Bu süreçte aile bireylerinizle aynı eşyaları kullanmaktan da kaçınmanız gerekir.
Parol (parasetamol) nedir? Nasıl kullanılır? Ağrıya faydası ve yan etkileri
Hamilelerde kızamıkçık tedavisi
Hamilelikte kızamıkçık tedavisinde genelde virüsle savaşabilen hiperimmün globülin antikolarlardan yararlanılır. Bu antikorlar, belirtilerin hafiflemesine yardımcı olurlar. Bebeğin konjenital kızamıkçık yani ‘doğuştan kızamıkcık sendromu’ ile doğması durumunda ise uzman bir ekip tarafından tedavi edilmesi son derece önemlidir.
Kızamıkçık aşısı (KKK)
Kızamıkçıktan korunmada kızamıkçık aşısı, önemli bir rol oynar. Bu aşı, kızamıkçık-kabakulak-kızamık aşısı (KKK) şeklinde yapılır. Öncelikle bebek, 12-15 aylığa ulaştığında aşılanmalıdır. Ardından çocuklar, 4-6 yaşına geldiğinde ikinci sefer tekrar aşılanmalıdır. Bu sayede çocukların sonraki yıllarda kızamıkçık virüsü ile enfekte olma olasılıkları da ortadan kalkar. Özellikle kız çocuklarının hamileliklerinde kızamıkçık virüsü kapmalarının önlenmesi açısından KKK aşısı olmaları önemlidir.
Genelde yeni doğan bebekler, annelerinden kendilerine de geçen bağışıklık sayesinde 12 aylık olana dek, virüse yakalanmaktan korunurlar. Başka bir şehre seyahat etme vb. nedenlerden ötürü çocuğunuza, 12 aylık olmadan kızamıkçık aşısı yaptırabilmeniz de mümkündür. Bu durumda çocuğunuzu önerilen tarihlerde tekrar aşılatmayı da hiçbir şekilde ihmal etmemelisiniz!
Kızamıkçık aşısının genelde herhangi bir yan etkisi bulunmaz. Ancak bazı kişilerde aşılamadan sonraki 7-12 gün arasında ateş ve hafif bir kızarıklık görülebilir. Bazı kadınlarda ve gençlerde aşıdan sonra geçici eklem ağrıları ve eklem sertlikleri de hissedilebilir.
Kimler KKK aşısı yaptırmalı?
- Doğurganlık çağında, henüz hamile olmayan kadınlar,
- Yurtdışına seyahat etmeyi planlayan kişiler,
- Bir hastanede, herhangi bir sağlık kuruluşunda, okulda ya da çocuk bakım merkezinde çalışanlar,
- 12 aylık olduktan sonra ve 4-6 yaş aralığında kızamıkçık aşısı yaptırmamış olanlar, kızamıkçık aşısı yaptırmalıdırlar.
Bununla birlikte kan testi ile kızamıkçığa karşı bağışıklığı olduğu ispatlanan kişilerin aşı yaptırmalarına gerek yoktur.
KKK aşısı dikkat edilmesi gerekenler
- Gelecek dört hafta içerisinde hamile kalmayı planlayan kadınlar,
- Kanser, kan bozukluğu vb. başka bir rahatsızlığı bulunan ya da bağışıklık sistemini etkileyen ilaçlar kullananlar,
- Jelatin, antibiyotik neomisin ya da KKK aşısına karşı yaşamı tehdit edici boyutta alerjisi bulunan kişiler, kızamıkçık aşısı (KKK) yaptırmadan önce mutlaka doktorlarına danışmalı ve doktor onayı doğrultusunda aşı yaptırmalıdırlar.
Hamilelikte kızamıkçık
Daha önce aşılanmamış kadınların hamileyken kızamıkçık virüsü ile enfekte olma riski vardır. Bu durumda virüs; anneden bebeğin kan dolaşımına da geçebilir. ‘Konjenital (Doğuştan) kızamıkçık sendromu’ adı verilen bu durum, bebekte pek çok doğum kusuruna, düşüklere hatta ölü doğuma yol açabilir. Gebelikte kızamıkçık geçirmek son derece tehlikelidir. Özellikle hamileliğinin ilk 20 haftasında bulaşan virüs, çok daha tehlikeli olabilir.
Konjentinal kızamıkçık sendromunun neden olabildiği doğum kusurları
- Sağırlık, Kansızlık, İshal
- Katarakt, Zihinsel engeller, Kalp kusurları
- Menenjit, Karaciğer ve dalak hasarı
- Düşük doğum ağırlığı, Doğumda deri döküntüsü
Daha nadir görülen komplikasyonlar:
- Glakom, Beyin hasarı
- Tiroid ve diğer hormon sorunları
- Akciğerlerin iltihabı
Doğumsal kızamıkçık sendromunun belirli bir tedavisi yoktur. Bu yüzden hamile kalmadan önce kadınların aşılanması önemlidir. Bununla birlikte görme-işitme ile ilgili problemler çoğu zaman erken cerrahi ile düzeltilebilir.
Hamilelikte kızamıkçık aşısı
Hamile kalmayı planlayan tüm anne adaylarının, gebe kalmayı planladıkları tarihten en az bir ay öncesinde doktorlarına giderek kan testi yaptırmaları gerekir. Hamilelik öncesi kan testi ile virüse bağışıklık düzeyi saptanarak, gerekirse aşı yapılabilir.
Kızamıkçık virüsüne bağışıklığı olmadığı tespit edilen anne adaylarının gebe kalmadan en az 28 gün önce aşı yaptırmaları zorunludur! Hamileyken KKK aşısı yaptırmanız, bebeğiniz için risk oluşturabilir.
YAZIYI PAYLAŞ
Benzer Yazılar
Kızamık aşısı ne zaman yapılmalı? Yan etkileri nelerdir?
Kabakulak nedir? Nasıl bulaşır? Belirtileri, aşısı ve tedavisi
AYM’nin aşı kararı doğru mu? Aşı ile otizm arasında bilimsel bir ilişki var mı?
Gebelikte (hamilelikte) ve emziren kadınlarda aşı
Bebek ve çocuklar için Detaylı Aşı Takvimi ve aşıların yan etkileri
YORUMUNUZ VAR MI?