Zona nedir, neden olur? Zonanın belirtileri ve tedavisi

Zona, (herpes zoster) deride ağrılı döküntülere neden olan bir sinir iltihabıdır. Hastalık, suçiçeğinin de nedeni olan Varicella Zoster isimli virüsünden kaynaklanır. Bu virüs, suçiçeği geçirenlerin vücudunda uzun süre gizlenerek kalabilir. Ancak yaşlandıkça zona olarak yeniden ortaya çıkabilir. Bağışıklık sistemini zayıflatan aşırı stres ya da kanser gibi herhangi bir hastalık kolayca zonaya neden olabilir. Genellikle ilk belirtisi vücudun bir tarafında, şerit benzeri bir dağılımda ağrı, kaşıntı veya yanmadır. Günümüzde zona tedavisinde kullanılan pek çok ilaç vardır.  Zonadan şüphesi varsa acilen doktora gidilmeli, çünkü erken teşhis hastalığın şiddetini azaltabilmek için çok önemlidir.

Zona nedir?

Döküntü, su çiçeği gibi, kabarcıklara dönüşen küçük kırmızı leke kümeleri olarak görünür. Kabarcıklar daha sonra açılır ve yavaş yavaş kurumaya başlar ve sonunda kabuklanır.

Kaşıntı neden olur? Ne iyi gelir? Türleri ve tedavi yöntemleri

Zona neden olur?

Zona hastalığı, suçiçeği hastalığına neden olan varicella zoster virüsünün yeniden aktive olmasından kaynaklanır. Sadece daha önce suçiçeği geçirmiş olanlar yaşamın ilerleyen dönemlerinde bu hastalığı geçirebilirler ve nadiren de olsa suçiçeği aşısı almış olanlar da zonaya yakalanabilir. Tipik olarak çocuklarda veya ergenlerde ortaya çıkan varisella zoster virüsüne ilk defa maruz kalındığında, suçiçeği hastalığı olur.

Zonaya neden olan varicella zoster virüsü

Suçiçeği süreci geçtikten sonra, virüs, vücudun sinir sisteminde, omurgada bulunan belirli sinir hücrelerinde uykuda kalır. Virüs bu şekilde pasif durumdayken hiç bir belirti vermez. Bununla birlikte, bazı bireylerde varicella zoster virüsü yıllar sonra yeniden aktifleşebilir ve zonaya yol açar. Döküntünün yeri ve şekli, etkilenen sinirlerin bölgesini gösterir.

Zona risk faktörleri

• Suçiçeği geçirmiş olmak
• 60 yaş ve üstünde olmak
• HIV, AIDS veya kanser gibi bağışıklık sistemini zayıflatan hastalıklara sahip olmak
• Kemoterapi veya radyasyon tedavisi görmek
• Steroid ilaçlar gibi bağışıklık sistemini zayıflatan ilaçlar almak

Zona genellikle kuşak şeklinde vücudun bir tarafını sarar

Zonanın belirtileri nelerdir?

İlk belirtileri:

• Cilt bölgesinde karıncalanma veya ağrılı yanma hissi (şiddetli olabilir)
• Baş ağrısı veya genel bir uyuşma veya kaşıntı hissi
• Birkaç gün sonra ilgili bölgede döküntü

Bazı kişilerde enfeksiyon kaynaklı belirtiler de görülebilir:

• Ateş
• Baş ağrısı
• Titreme
• Mide rahatsızlığı

Egzama (atopik dermatit) neden olur? Belirtileri ve tedavisi

Birkaç gün sonra veya ilk semptomlar hissedildikten iki hafta sonra:

• Daha çok omurga bölgesinde görülen suçiçeğine benzer ancak tek tek değil, kümelenmiş sıvı dolu kabarcıklar
• Yüzün bir tarafında göz ve alnın üzerinde ya da iç organlar dahil vücudun herhangi bir bölümünde de görülebilir.
• Yoğun ya da hafif ağrı
• Kaşıntı ya da en yumuşak dokunuştan veya esintiden acı hissetme

Zona, deride ağrılı döküntülere neden olan bir sinir iltihabıdır

Zona tanısı nasıl konur?

Kısa sürede organların sinir hücrelerinde aşırı bir ağrı hissedilmeye başlanacağından eğer ateş yükselirse kesinlikle doktora gidilmelidir. Genellikle pratisyen hekimler, hastanın tıbbi geçmişini alarak ve döküntülerine bakarak tanı koyabilir. Nadir durumlarda, doktor ciltten bir örneği veya kabarcıktan gelen sıvıyı test etmesi gerekebilir. Numuneler daha sonra virüsün varlığını doğrulamak için bir tıbbi laboratuvara gönderilir.

Zona ve suçiçeği belirtileri nelerdir, nasıl tedavi edilebilir?

Zona tedavisi

• Virüslere karşı etkili antiviral ilaçlar, iltihap giderici ilaçlar ve ağrı kesiciler reçete edilir.
• Deri dökülmeleri başladığında kremler uygulanır. Bu yeterli gelmezse sinir uçlarının bulunduğu bölgeye ilaç enjekte edilerek ağrının giderilmesi sağlanır.
• B vitamini takviyesi verilir.
• Tedavi tekniklerine rağmen ağrı devam ederse nadiren de olsa antidepresan ve antikonvülzan ilaçlar reçete edilir.

Zona kremleri ve ilaçları

Antiviral İlaçlar

Bu ilaçlar, özellikle semptomlar başladıktan sonraki ilk 72 saat içinde kullanılırsa, döküntülerin ilerlemesini yavaşlatabilir. Ayrıca komplikasyon geçirme riskiniz de azaltabilirler. Genelde antiviral ilaçlar olarak Asiklovir (Zovirax), Famciclovir (Famvir) ve Valacyclovir (Valtrex) önerilir. Bu ilaçlardan biriyle ilgili bir yan etki yaşarsanız doktorunuzla veya eczacınızla konuşun.

Dermatoloji (cildiye) nedir? Dermatolog ne iş yapar? Önemli cilt hastalıkları

Ağrı kesiciler

Zona iltihap ve ağrıya neden olur. Doktorunuz rahatsızlığınızı hafifletmek için asetaminofen, ibuprofen veya Naproksen gibi reçetesiz satılan ilaçları önerebilir. Bu ilaçlar aynı zamanda, bazı insanların yaşadığı bir komplikasyon olan postherpetik nevralji yaşama riskini de azaltır.

Nurofen (ibuprofen) nedir? Nasıl kullanılır? Yan etkileri nelerdir?

Diğer ilaçlar

Kızarıklıktan sonra şiddetli ağrılarınız varsa veya bir enfeksiyon oluştuysa doktorunuz şunları yazabilir:

Kapsaisin kremi: Gözünüze temas etmemesini sağlayın.

Uyuşturucu bir ilaç: Ağrınız için lidokain (Lidoderm, Xylocaine) alabilirsiniz. Ayrıca uyuşturucu ilaçlar, krem, losyon, toz ve sprey gibi çeşitli formlarda da olabilir.

Antibiyotikler: Bakteriler cildinize ve döküntülere bulaşırsa, bu ilaçlara ihtiyacınız olabilir. Fakat bakteri söz konusu değilse, antibiyotikler işe yaramaz.

Trisiklik antidepresanlar: Amitriptilin, desipramin (Norpramin) ve nortriptilin (Aventyl, Pamelor) gibi cildiniz iyileştikten sonra acı veren ağrıyı hafifletmeye yardımcı olabilecek birçok ilaç vardır. Eğer zona hastalığınız, depresyon sebebiyle oluştuysa bu ilaçlar siz yardımcı olabilir. Doktorunuz sizi risk ve faydalar hakkında bilgilendirmelidir.

Zona hastalığına iyi gelen şifalı bitkiler

Nim yaprağı lapası

Nim yaprakları antiviral özelliklere sahiptir ve varicella zoster virüsüne karşı tedavi edici özelliği vardır. Nim yapraklarını ezerek lapa haline getirin ve kızarıklıklara uygulayın. Alternatif olarak, banyo suyunuza de birkaç nim yaprağı atmanız yararlı olabilir.

Elma sirkesi

Elma sirkesi geleneksel olarak zona ve suçiçeği kaynaklı kızarıklıklarla mücadelede kullanılmaktadır. Kabarcıkların üzerine eşit miktarda ılık su ile seyreltilmiş elma sirkesi uygulayın veya Ilık banyo suyunuza 2 ila 4 bardak elma sirkesi katarak içinde biraz uzanın. Sirkenin asiditesi, kabarcıkların kurumasını hızlandırır ve kaşıntıyı hafifletir.

Elma sirkesi neye iyi gelir? Faydaları nelerdir, nasıl kullanılır?

Kalendula (Aynısefa ) yağı

Aynısefa çiçeği iyileştirici özellikleriyle bilinir. Homeopatide, kaşıntıyı hafifletmek, suçiçeği ve zonanın neden olduğu kabarcıkların iyileşmesini sağlamak için calendula yağı veya jeli kullanılır. Calendula’nın anti-enflamatuar özellikleri vardır ve yara iyileşmesini hızlandırdığı ve ayrıca cildi beslediği bilinmektedir. Bu bitkide bulunan flavonoidlerin bu etkiden sorumlu olduğu düşünülmektedir.

Yulaf ezmesi

Yulaf, kaşıntı önleyici özelliği ile bilinir. Döküntülerinizin kaşıntılarını hafifletmek için banyo suyunuza yulaf ekleyip bu suyla ıslanıp sonra durulanın. İnce öğütülmüş yulaf, su ile karıştırıldığında bir kütleye dönüşür. Bu cildinizi kaplar, cildinizi yatıştırır ve kaşıntıyı hafifletir. Yulafın bu sakinleştirici özelliğinin, içerdiği gluten nedeniyle olduğu düşünülmektedir.

Yulaf nedir, nasıl tüketilmelidir? Yulafın faydaları nelerdir?

Kapsaisin merhem

Kırmızı biberde bulunan bir bileşen olan kapsaisin, zona ağrısını hafifletebilir. Bu bileşik, ağrı sinyallerini beyninize iletmeye yardımcı olan madde P adı verilen bir nörotransmitteri azaltır. Kapsaisinli merhemler piyasada mevcuttur. Ayrıca evde de yapabilirsiniz: Bir tutam toz kırmızı biberi sade cilt merhemi ile karıştırın.

Zona hastalarına öneriler

• Ağrıyı hafifletmek için ağrı kesici ve ateş düşürücü ilaçları düzenli olarak kullanın.
• Enfeksiyon riskini azaltmak için döküntüleri temiz ve kuru tutun.
• Dar giysiler giymeyin.
• İyileşme sürecini yavaşlattığından antibiyotik krem kullanmayın.
• Kaşıntıyı hafifletmek için günde birkaç kez serin bir kompres (bir havlu veya ıslak bir beze sarılı dondurulmuş kalamin losyonu ve yulaf ezmesi torbası) kullanabilirsiniz.
• İz kalmaması için kabarcıkların doğal seyrinde dökülmelerine izin verin.
• Düzenli ve dengeli beslenin.
• Doktora danışarak hafif egzersizler ve yürüyüş yapın.
• Stres ağrıyı daha da kötüleştirip depresyona yol açabileceğinden stresten uzaklaşın, gevşemeye yönelik meşguliyetler edinin ve bol bol dinlenin.

Zona bulaşıcı mıdır?

Aslında zona hastalığı kimseye bulaşmaz, sadece daha önce suçiçeği geçirmemiş olanlara (suçiçeği aşısı yaptıranları etkilemez) zonalı birinden suçiçeği virüsü bulaşabilir. Bunun nedeni her iki hastalığın kaynağının aynı virüs olmasıdır. Genel olarak zona geçiren biri, bağışıklık sistemi zayıf olanlardan uzak durmalıdır. En ideali, hastalık tamamen geçene kadar işe veya okula gitmemektir çünkü kabarcıklardan sızan sıvı bulaşıcıdır. Eller sık sık yıkanmalıdır.

Zona hastalığı önlenebilir mi?

Vücudunda suçiçeği virüsü taşıyan herkes zona hastalığına yakalanmaz. Virüs sadece aşırı sinir, stres, depresyon yaşayan ve bu nedenle de bağışıklık sistemi çökmüş insanlarda ortaya çıkabilir. Stresten uzak durmak ve bağışıklık sistemini güçlü tutacak şekilde beslenmek ve yaşamak bu hastalığı önlemede çok önemlidir. Ayrıca hastalığı zona aşısı ile de önleyebilirsiniz.

Zona aşısı

Zona hastalığı tehlikeli ya da öldürücü müdür?

Erken teşhisle tedavi olan sağlıklı insanlarda yaralar iyileşir, ağrı 3-5 haftada azalır ve kabarcıklar genellikle hiçbir iz bırakmaz.

Zona hastalığı sonucu bazı komplikasyonlar gelişebilir:

• Postherpetik nevralji: Bazı insanlar için, ağrılar, kabarcıklar iyileştikten sonra da devam eder. Bu durum postherpetik nevralji olarak bilinir ve hasarlı sinir liflerinin cildinizden beyninize kafası karışmış ve abartılı ağrı mesajları gönderdiğinde ortaya çıkar.

Cilt kanseri neden olur? Belirtileri ve tedavi yöntemleri

• Görme kaybı: Göz içinde veya çevresinde oluşan semptomlar (oftalmik zona) görme kaybına yol açabilecek ağrılı göz enfeksiyonlarına neden olabilir. En tipik belirtileri, gözde yanma veya zonklama, göz çevresinde kızarıklık, sulanma, bulanık görme ve ışık hassasiyetidir.

• Nörolojik sorunlar: Hangi sinirlerin etkilendiğine bağlı olarak zona, beyin iltihabına (ensefalit), yüz felcine veya işitme veya denge sorunlarına neden olabilir.
• Cilt enfeksiyonları: Zona kabarcıkları uygun şekilde tedavi edilmezse, bakteriyel cilt enfeksiyonları gelişebilir.

Zona hamilelik sırasında bebeğe zarar verebilir mi?

Hamilelik öncesi suçiçeği aşısı yaptırmak çocuğu korumak için önemli bir adım olabilir. Hamilelik sırasında herhangi bir döküntü söz konusu olursa hemen doktora görünmelidir.

YORUMUNUZ VAR MI?

Label

İsim*

Email*

Δ

Label

İsim*

Email*

Δ

0 Yorum

Inline Feedbacks

Tüm yorumları gör