Gıda zehirlenmesi neden olur? Belirtileri, ilk yardım ve tedavisi

Gıda zehirlenmesi, bozuk ya da mikroplu yiyecekler yendiğinde metabolizmanın ağır şekilde zarar görmesi ile gelişen ciddi bir sağlık sorunudur. Bakteriler, virüsler, parazitler ve bunların toksinleri, gıda zehirlenmesinin en yaygın nedenleridir. Belirtileri arasında, kusma, ishal, karın ağrısı, baş dönmesi, bulantı ve kramplar bulunur. Eğer bu belirtilere; ateş, dışkıda kan, sıvı kaybı eşlik ediyor ise veya kişide düzelme olmuyor ise mutlaka bir acil servise gidilmesi gerekir. Gıda zehirlenmesinde en etkili tedavi bol sıvı alımıdır. Çoğu (basit) gıda zehirlenmesi kendi kendine iyileşir ancak bazı vakalar ölümcül düzeyde tehlikeli olabilir. Bu nedenle durumunuz şüpheli ise mutlaka bir acil servise gidiniz.

Gıda zehirlenmesi nedir?

Gıda zehirlenmesi belirtileri

• Kusma
• Mide bulantısı
• Karın krampları
• İshal
• İştah kaybı
• Hafif ateş
• Halsizlik
• Baş ağrısı

Enfeksiyon nedir? Neden olur? Belirtileri, türleri ve tedavisi

Gıda zehirlenmesi belirtileri ve ortaya çıkma süresi, enfeksiyon kaynağına bağlı olarak değişebilir. Bazı zehirlenmeler 1 saat içerisinde kendini gösterirken bazıları 20 gün belirti vermeyebilir.

Zehirlenme durumunda ne yapmalı?

• Üç günden fazla zamandır devam eden ishal
• 38,5 C°’den yüksek ateş
• Görme ve konuşma zorluğu
• Ağız kuruluğu ve az idrara çıkma gibi ciddi sıvı kaybı gibi belirtiler
• Kanlı ishal

Mide ağrısı neden olur? Ne iyi gelir? Belirtileri ve tedavisi

Gıda zehirlenmesi neden olur?

Çoğu gıda zehirlenmesi aşağıdaki üç ana nedenden biri sebebiyle oluşur:

Bakteriler

Bakteriler gıda zehirlenmesinin en yaygın nedenidir. Tehlikeli bakteriler denildiğinde genelde E. coli, Listeria ve Salmonella gibi isimler akla gelir. Ciddi gıda zehirlenmesi vakalarında en sık görülen bakteri Salmonella‘dır. Çiğ veya kontamine et, kümes hayvanları eti, süt veya yumurta sarısında bulunur. Campylobacter ve C. botulinum, daha az bilinen ve potansiyel olarak öldürücü bakterilerdir.

Campylobacter, hayvan dışkısı temas etmiş et, pastörize edilmemiş süt ve kirlenmiş suda bulunur. C. botulinum ise konserve edilmiş gıda ürünleri, tütsülenmiş veya tuzlanmış balıklar, alüminyum folyoda pişirilen patatesler ve sıcakta tutulan yiyeceklerde görülür.

Parazitler

Parazitler, gıda zehirlenmesine bakteriler kadar yaygın sebep olmazlar. Ancak gıda yoluyla yayılan parazitler yine de çok tehlikelidir. Toksoplazma, gıda zehirlenmesi vakalarında en sık görülen parazittir. Genellikle kedilerin tuvalet kumu kutularında bulunur. Parazitler sindirim sisteminizde yıllarca fark edilmeden yaşayabilirler. Bağışıklık sistemi zayıflamış kişiler ve hamile kadınlar, parazitlerin bağırsaklarına yerleşmeleri durumunda çok ciddi sorunlar yaşayabilirler.

Çocuklarda gıda zehirlenmesi ve belirtileri! Acil müdahale nasıl olmalı?

Virüsler

Gıda zehirlenmesine bir virüs de neden olabilir. Norwalk virüsü olarak da bilinen norovirüs, her yıl 19 milyondan fazla gıda zehirlenmesine neden olur. Nadir durumlarda ölümcül olabilir. Sapovirüs, rotavirüs ve astrovirüs benzer belirtilerle görülürler, ancak daha az yaygındırlar. Hepatit A virüsü gıda yoluyla bulaşabilen ve ciddi sağlık sorunlarına neden olabilen bir virüstür. Bu virüsler çoğunlukla çiğ, hazır tüketilen ürünlerde ve kirlenmiş sudan gelen kabuklu deniz ürünlerinde bulunur.

Gıda zehirlenmesi nasıl anlaşılır?

Kusma ve ishalden başka semptom yoksa genellikle rutin kan testleri yapılmaz. Vücudunda ciddi oranda sıvı kaybı (dehidrasyon) olan hastalarda sağlık uzmanı kandaki elektrolit seviyelerini ve böbrek fonksiyonlarını kontrol etmek isteyebilir.

İshal nedir? İshale ne iyi gelir? Nedenleri, belirtileri ve tedavisi

Hemolitik üremik sendromla ilgili endişeler varsa, kırmızı kan hücrelerini, beyaz kan hücrelerini ve trombosit sayısını kontrol etmek için tam kan sayımı (hemogram, CBC) istenebilir. Hepatit hakkında endişe varsa, karaciğer fonksiyon testleri istenebilir.

Bir bakterinin ya da bir parazitin neden olduğu enfeksiyonla ilgili endişeler varsa veya hastada kanlı ishal görülüyorsa dışkı örneği almak yararlı olabilir.

Gıda zehirlenmesinde ilk yardım

Mide bulantısı ve kusmayı kontrol altına alın

• Kusma sona erene kadar katı gıdalardan uzak durun.
• Sonra tuzlu kraker, muz, pirinç veya ekmek gibi hafif ve yumuşak yiyecekler yiyin.
• Azar azar ama sık sık sıvı almak da kusmayı önlemeye yardımcı olabilir.
• Kızartılmış, yağlı, baharatlı veya tatlı yiyecekler yemeyin.
• Doktorunuza sormadan anti-bulantı veya ishal karşıtı ilaç kullanmayın. Yan etkileri olabilir ve bazı ilaçlar ishali kötüleştirebilir. Gerektiğinde doktor size ilaç verecektir.

Çocuk zehirlenmelerinde ilk yardım nasıl yapılmalı?

Dehidrasyonu önleyin (su kaybı)

• Küçük yudumlarla başlayarak ve giderek daha fazla içerek, temiz sıvı tüketin.
• Eğer kusma ve ishal 24 saatten fazla sürerse, oral rehidrasyon solüsyonu içilebilir.

Doktor ne zaman çağrılır?

Gıda zehirlenmesi bitkisel tedavi

Elma sirkesi

Elma sirkesinin antibakteriyel özellikleri, E. coli gibi gıda kaynaklı bakterilere karşı çok etkilidir ve aynı zamanda, gıda zehirlenmesi sonrasında vücudunuzu stabilize etmede yardımcı olabilecek zengin bir mineral ve enzim kaynağıdır. Bir bardak ılık suya bir veya iki yemek kaşığı elma sirkesi ekleyin. İyice karıştırın ve hemen tüketin. Bu karışımı günde 2 – 3 kez içmelisiniz.

Kekik yağı

Kekik yağı, gıda zehirlenmesinin tedavisinde harikalar yaratabilir. İçerdiği Karmacrol ve timol sayesinde sahip olduğu antimikrobiyal özelliği ile gıda zehirlenmesinden sorumlu patojenleri ortadan kaldırabilir. Bir bardak suya bir damla kekik yağı ekleyin ve iyice karıştırıp için. Bu karışımı belirtilerde iyileşme görene kadar günde 1 -2 kez içmelisiniz.

Kekiğin faydaları nelerdir? Kekik yağı neye iyi gelir? Nasıl kullanılır?

Ballı zencefil

Zencefil pek çok alanda kullanılan şifalı bir bitkidir. Antimikrobiyal özelliklere sahip olan ve gıda kaynaklı patojenlerle savaşmaya yardımcı olan gingerol adı verilen bir bileşik içerir. Ayrıca balın, iyileşmenizi hızlandırabilecek antimikrobiyal özellikleri ile birlikte zencefil ve bal gıda kaynaklı hastalıkların olağan semptomları olan mide bulantısı ve kusmaya iyi gelir. Bir bardak suya 2-3 cm büyüklüğünde zencefil ekleyin ve kaynatın. 5 dakika pişirin ve süzün. Biraz soğuyunca çaya bal ekleyin ve için. Ayrıca birkaç damla zencefil suyunu balla karıştırıp tüketebilirsiniz. Zencefil parçaları da çiğneyebilirsiniz.

Zencefil neye iyi gelir? Nasıl tüketilmeli? Besin değeri ve faydaları

Sarımsak

Greyfurt çekirdeği ekstresi

Greyfurt çekirdeği ekstresi antimikrobiyal ve antioksidan özelliklere sahiptir. Bu özellikler gıda zehirlenmesinden sorumlu patojenlerle savaşır ve daha hızlı iyileşmenize yardımcı olur. Bir bardak suya 8-10 damla greyfurt çekirdeği ekstresi ekleyin, iyice karıştırın ve günlük olarak tüketin. Bu karışımı 3-5 gün içmelisiniz.

Limon suyu

Limon suyu, zengin bir antioksidandır. Gıda zehirlenmesine neden olan bakteriyel patojenlerle savaşmaya yardımcı olabilecek olağanüstü bakterisit aktiviteler sergiler. Limon suyu ayrıca sindirime ve daha hızlı iyileşmenize yardımcı olur. 1 bardak suyu yarım limon suyuyla karıştırın. Lezzet için biraz bal ekleyin ve günde 2-3 kez içebilirsiniz.

Sarımsak neye iyi gelir, nasıl tüketilmeli? Faydaları ve zararları

Ballı fesleğen

Fesleğen, gıda kaynaklı patojenleri mükemmel antimikrobiyal özellikleriyle öldürdüğü bilinen bir başka bitkidir. Ayrıca midenizi sakinleştirerek gıda zehirlenmesi ile ilişkili semptomları azaltabilir. Bir miktar fesleğen yaprağını ezin ve suyunu çıkarın. Bir çay kaşığı bal ile bir çay kaşığı fesleğen suyunu karıştırın ve hemen tüketin. Alternatif olarak, bir bardak suya bir damla fesleğen yağı ekleyip günde 3-4 kez içebilirsiniz.

C vitamini

C vitamini antioksidandır ve vücudunuzdaki bakterileri ve toksinleri ortadan kaldırmaya yardımcı olur. Bu özelliğiyle, gıda zehirlenmesi belirtilerini hafifletecektir. 1000 mg C vitamini takviyesi alabilirsiniz. İlk tedaviden sonra semptomlarınız düzelmezse, günde 3 ila 4 kez devam edebilirsiniz. Ek takviye almak istemiyorsanız C vitamini açısından zengin yiyecekler tüketebilirsiniz.

Muz

Muz lif ve potasyum açısından zengindir. Vücudunuzda kaybettiğiniz potasyumu telafi ederek size tekrar enerji verir ve gıda zehirlenmesinin semptomlarını hafifletmeye yardımcı olur. Her gün bir muz yiyin ayrıca sütle karıştırıp günlük olarak tüketebilirsiniz.

Muzun faydaları nelerdir? Muz kaç kaloridir? Sağlıklı tarifler

Gıda zehirlenmesinden korunma

• Ellerinizi özellikle çiğ ete dokunduktan sonra, yemek pişirmeden ve yiyecekleri temizlemeden önce mutlaka yıkayın.
• Çiğ et, kümes hayvanları, balık veya yumurta ile temas eden bulaşıkları temizleyin.
• Pişirirken bir termometre kullanın. Sığır eti en az 71 °C, kümes hayvanları en az 73.8 °C ve balık en az 62.7 °C’de pişmeli.
• Pişirilmiş etleri veya balıkları, kap tamamen yıkanmadıkça çiğ olarak koyduğunuz kaplara tekrar koymayın.
• Çabuk bozulan yiyecekleri veya yemek artıkları 2 saat içinde takrar buzdolabına koyun. Buzdolabını yaklaşık 4.4 °C’de ve dondurucunuzu da -18 °C altında tutun.

Gıda zehirlenmelerinden korunmak için neler yapmalı…

• Buzdolabında 1 ya da 2 günden uzun süre beklemiş çiğ et, kümes hayvanı veya balığı pişirip yemeyin.
• Dondurulmuş gıdaları son tüketim tarihinden önce tüketin.
• Günü geçmiş, kutusu yırtılmış, eğer konserveyse kutusu şişmiş ya da delinmiş gıdaları kullanmayın.
• Alışılmadık bir kokusu veya bozuk bir tadı olan gıdaları yemeyin.
• Arıtılmamış ya da klorlanmamış akarsulardan veya kuyulardan su içmeyin.
• Eğer küçük çocuklarla ilgileniyorsanız, ellerinizi sık sık yıkayın ve bebek bezlerini, diğer yüzeylere veya insanlara temas etmeyecek şekilde dikkatle atın.
• Evde konserve yiyecek yapıyorsanız, botulizmi önlemek için uygun konserve tekniklerini uyguladığınızdan emin olun.
• Balı 1 yaşın altındaki çocuklara vermeyin.
• Yabani mantar yemeyin.
• Kırmızı gelgitlere maruz kalan kabuklu deniz mahsulleri yemeyin.
• Hamileyseniz veya bağışıklık sisteminiz zayıfsa yumuşak peynir yemeyin.
• Başka insanlar da sizi hasta eden yiyeceklerden yiyebilir, onları haberdar edin. Bir marketten aldığınız veya bir restoranda yediğiniz gıdaların sizi hasta ettiğini düşünüyorsanız, mağazaya ve yerel sağlık bölümüne bildirin.
• Temizliğinden emin olmadığınız yerlerde seyahat ederken, sadece sıcak, taze ve pişirilmiş yiyecekler yiyin. Sadece kaynamış su için. Çiğ sebze veya soyulmamış meyve yemeyin. Bknz:>>> Foodborne Illness,

YORUMUNUZ VAR MI?

Label

İsim*

Email*

Δ

Label

İsim*

Email*

Δ

1 Yorum

En Yeniler

Eskiler Beğenilenler

Inline Feedbacks

Tüm yorumları gör

Simla Gürcan

1 yıl önce

Çok bilgilendirici ve faydalı bir yazı. Çok teşekkür ederim paylaşım için.

3

Yanıtla