C vitamini, insan sağlığı için çok önemlidir ve pek çok hastalığa karşı korur. Kolajen üretmede görev alır; sağlıklı ve canlı bir cilt oluşmasına katkı sunar. Yüksek tansiyonu dengeler. Demir eksikliğini önler ve doku onarımına yardımcı olur. Eksikliği başta anemi, cilt morarması ve bağışıklık sistemi zayıflaması olmak üzere pek çok sağlık sorununa neden olur. Ayrıca diş eti kanaması ve diş kaybına sebep olur. Tıpkı eksikliği gibi fazla tüketimi de zararlıdır. C vitamini vücutta fazla bulunduğunda, karın ağrısı ve diyare gibi yan etkilere neden olabilir.
İçindekiler
C vitamini, diğer adıyla askorbik asit; besin ya da takviyelerden alınan ve suda çözünebilen bir vitamindir. Vücudun kendisi tarafından üretilemeyen, esansiyel bir vitamindir. Bu nedenle C vitamini içeren besinler veya gerek varsa vitamin hapları şeklinde günlük olarak alınması gerekir. C Vitamini, vücudun iyileşme sürecinde önemli rol oynar. Güçlü bir antioksidan olarak, hücreleri serbest radikallerin zararlı etkilerine karşı korur.
C vitamininin özellikle doğal besinlerle birlikte alınması önerilmektedir. Ancak günümüzde C vitamini eksikliği kişilerin çoğu takviye kullanmaktadır. Yetişkinlerin günlük tüketmesi gereken vitamini C miktarı 70 ila 90 miligram arasında değişmektedir.
C vitamini sağlıklı bir yaşam için vücudumuz tarafından yeterli miktarda alınması gereken hayati bir besindir. Kemiklerin, derinin, kan damarlarının oluşumundan ve korunmasından sorumludur. Bazı gıdalarda bulunmakla birlikte daha çok meyve ve sebzelerde yer alır.
Vücudumuz; kıkırdak, kolajen ve kas oluşturabilmek için C vitaminine ihtiyaç duyar. Ayrıca demir emilimi ve depolanabilmesi içinde vitamini C tüketmemiz gerekir. Özellikle gastrointestinal bazı rahatsızlıkları bulunan kişiler C vitamin eksikliğine karşı duyarlıdırlar. Çünkü C vitamini demir emilimine yardımcı olur.
C vitamininin en önemli görevlerinden biri serbest radikallerle savaşmaktır. Serbest radikaller, vücudumuz gıdaları yaktığı zaman ya da radyasyon ve tütün dumanına maruz kaldığında ortaya çıkan moleküllerdir. Bu moleküller, kalp ve kanser rahatsızlıkları başta olmak üzere ciddi sağlık sorunlarına neden olabilirler.
C vitamini, vücudumuzun doğal savunma mekanizmasını güçlendirir. Bol miktarda C vitamin tüketimi, kandaki antioksidan miktarını %30 oranında arttırabilir. Böylece vücudun inflamasyon ile savaşına katkıda bulunur ve serbest radikallerin birikmesini önler. Aksi halde serbest radikallerin birikimi, kronik hastalıklara ve oksidatif strese neden olabilir. C vitamin, kronik hastalığa yakalanma riskini azaltır.
Kalp krizinin en önemli nedenlerinden biri olan yüksek tansiyonu düşürmede de C vitamininin olumlu etkisi vardır. Bilimsel çalışmalar, C vitamininin kan basınçlarını düşürdüğünü ve kalpten kan taşıyan damarlarda rahatlama sağladığını göstermiştir.
Vitamin C; yüksek tansiyon, kötü LDL kolesterol gibi pek çok farklı nedeni olabilen kalp hastalıklarına karşı koruma sağlar. Kalp krizi ve kalp hastalıklarının gelişmesini önler. Yapılan bir araştırmaya göre 10 yıl boyunca düzenli olarak C vitamini tüketenlerin vitamin takviyesi almayanlara oranla kalp hastalığına yakalanma riskleri azaldığı saptanmıştır.
Vitamin C, kandaki yüksek ürik asit düzeylerinin yol açtığı eklem iltihaplanması, şişlik ve ani ağrılarla seyreden gut hastalığıyla mücadele eder. 1.387 erkek katılımcıyla yapılan bir çalışmada yüksek miktarda C vitamini tüketen erkeklerin kanında ürik asit düzeylerinin önemli ölçüde düştüğü tespit edilmiştir. Bir başka çalışmada ise 20 yıl boyunca C vitamin takviyesi tüketen kişilerin %44 daha az gut tehlikesi taşıdığı tespit edilmiştir. Ancak C vitamini ile gut arasındaki ilişkiye dair daha çok bilimsel çalışmaya ihtiyaç vardır.
B Vitamini nedir? Hangi besinlerde bulunur? Faydaları ve eksikliği
Kırmızı kan hücrelerinin yapımından ve vücut boyunca oksijen iletiminden sorumlu olan demir, sağlığımız için önemli bir besindir. C vitamini, demir emilimini arttırarak, bitki kaynaklarından zayıf emilen demirin daha kolay emilmesini sağlar. 100 mg C vitamin tüketimi ile demir emilimi %67 gibi büyük bir oranda arttırılabilir. Böylelikle kişiyi demir yetersizliğinin bir sonucu olan anemiye karşı da korur.
Beyaz kan hücre üretimini teşvik eden C vitamini, vücudumuzu enfeksiyonlara karşı korur. Beyaz kan hücrelerini serbest radikallere karşı koruyarak, bu hücrelerin fonksiyonlarını yerine getirmesine yardımcı olur. Ayrıca cilt bariyerlerini güçlendirir ve yaraların iyileşme sürecini hızlandırır.
Özellikle yaşın ilerlemesine bağlı olarak kişide görülen unutkanlık, düşünme ve hatırlama yetersizlikleri bol miktarda C vitamin tüketimi ile giderilebilir. C vitamini, güçlü bir antioksidan olarak, hafızayı korur ve güçlendirir.
Güçlü bir antioksidan olarak, dokuları onarır ve iltihap ve oksidasyonun neden olabileceği hasarların azalmasını sağlar. Akut solunum yolu enfeksiyonları başta olmak üzere pek çok enfeksiyonu önlemeye katkıda bulunur. Yapılan bir araştırmaya göre C vitamininin ilaca dirençli olan tüberküloz bakterilerini öldürebileceği bulunmuştur.
D vitamini neye yarar, hangi besinlerde bulunur? Faydaları ve eksikliği
Antioksidanların üretimini arttıran C vitamini, oksidatif strese karşı vücudu korur. Yeterli düzeyde C vitamin tüketimi kanser gelişme riskini azaltmaktadır. Ancak C vitamininin kanser tedavisi sürecinde tüketilmesi sakıncalı olabilir. Bazı bilim adamları ise C vitamininin kemoterapi sürecinde kullanımına itiraz etmişlerdir.
Vitamin C (askorbik asit), antioksidan özellikleri ve kollajen sentezindeki rolü sebebiyle cilt sağlığı için hayati bir moleküldür. Doğal besin veya takviyelerle alınan abskorbik asit, cilt hücreleri üzerinde yararlı etkilere sahiptir. Bazı çalışmalar, C vitamininin ultraviyole (UV) ışığına maruz kalmanın yol açtığı hasarı sınırladığını göstermektedir.
A, B, C, D, E ve K Vitaminleri hakkında temel bilgiler ve sağlığa faydaları
Yaygın kanının aksine yapılan bilimsel çalışmalar C vitamininin soğuk algınlığından koruduğuna ya da iyileşme sürecini hızlandırdığına dair yeterli kanıt bulunamamıştır.
Yeterli C vitamini almak için portakal, mandalina, limon gibi meyveleri ve lahana, kırmızıbiber, ıspanak gibi sebzelere diyet programınızda sıklıkla yer vermelisiniz. Doktorunuz tarafından sizde C vitamin eksikliği tespit edildiyse ve doktorunuzun izniyle C vitamin takviyeleri kullanabilirsiniz.
Greyfurt nasıl tüketilmeli? Faydaları nelerdir? Yağı ve suyu neye iyi gelir?
C vitamini içeren besinlerin yeterli miktarda tüketilmemesi, C vitamini eksikliğine neden olabilir. Özellikle dengesiz beslenen, şiddetli akıl hastalığı bulunan, alkol ve sigara kullanan kişiler ve diyalize giren hastalarda C vitamin eksikliği görülebilir.
Yetersiz C vitamini alımı, kronik inflamasyona, oksidatif strese, anemiye, diş etlerinde kanama ve diş kaybına yol açabilir. Oksidatif stres ve kronik inflamasyonun şiddetli seyretmesi kalp ve diyabet gibi ciddi kronik hastalıkları beraberinde getirebilir.
C vitamini eksikliği, kan testi ile kolaylıkla teşhis edebilir. C vitamini eksikliğine çoğu zaman D vitamini eksikliği de eşlik eder. Doktorunuz, D vitamini eksikliğiniz bulunup bulunmadığını da kontrol edebilir. Bununla birlikte sizdeki diğer vitamin ve mineral eksikliklerini teşhis etmek amacıyla sizden başka testler de isteyebilir.
K vitamini neye yarar? Hangi besinlerde bulunur? Faydaları ve eksikliği
Doktorlar tarafından sıklıkla reçete edilen C vitamini ilaç ve haplarını aşağıdaki şekilde sıralayabiliriz:
Doktorunuzun görüşünü aldıktan sonra doktor tarafından reçete edilmeyen yani SGK kapsamında olmayan ancak yüksek oranda C vitamini içeren Supradyn gibi vitamin takviyelerinden de kullanabilirsiniz.
Günlük 1000 mg üstü C vitamini tüketimi, C vitamini yüksekliği olarak tanımlanır. Bu durum, özellikle aşırı miktarda C vitamini takviye kullanımı sonrasında gelişir.
A Vitamini nedir? Hangi besinlerde bulunur? Faydaları ve eksikliği
Günlük tüketilen C vitamininin bağırsaklar tarafından emilememesi birtakım yan etkilere maruz kalmanızla sonuçlanabilir. C vitamini fazlalığının zararları şunlardır:
C vitamin takviyelerinin yüksek dozlarda tüketilmesi, böbreklerde taş oluşumunu tetikleyebilir. Menopoz sonrası kadınlar, kardiyavasküler bazı problemlerle karşılaşabilirler. Ancak bu durum, henüz kanıtlanmamıştır. Kalıtsal demir emilim bozukluğu bulunan kişilerde doku hasarı görülebilir. Bu yüzden hemokramatozisi olan hastaların C vitamin takviyeleri tüketmeden önce muhakkak doktorlarına danışmaları gerekir. Ayrıca Bakınız: >>> Vitamin C
Kaynaklar ve Referanslar:
1- Was ist Vitamin C? Nahrungsquellen, Vorteile und Mangel2- Vitamin C - Overview3- Vitamins and minerals4- Vitamin C in Disease Prevention and Cure: An Overview5- All about Vitamin CYAZIYI PAYLAŞ