İltihap, (yangı) vücudun mikropları, zararlı maddeleri ve ölü hücreleri ortadan kaldırmak için kullandığı bir savunma yöntemidir. Bakteri ve virüslerin neden olduğu enfeksiyonlar, kimyasal maddeler, vücuda giren cisimler gibi birçok nedenle iltihap oluşabilir. Hızlı başlayan ve kısa sürede geçen iltihap akut; yavaş seyir gösteren ve uzun süre devam eden iltihap kronik olarak adlandırılır. Kızarıklık, şişlik, ağrı, ısı artışı ve etkilenen yerde fonksiyon kaybı olması iltihabın temel belirtileridir. İltihabın sebebi enfeksiyon ise antibiyotik ve antifungal gibi ilaçlar ve kremler kullanılır. Uzun süreli kronik iltihaplar gerekli durumlarda ise kortizon gibi iltihap baskılayıcı ilaçlar kullanılır. İşlenmiş şeker içeren gıdalar, margarin gibi yağlar dokulara zarar vererek iltihabı artırır. Lifli gıdalar, somon balığı, domates, yaban mersini, fındık ve zeytinyağı iltihap oluşma riski azalır.
İçindekiler
İltihap yada diğer adıyla yangı; vücudun mikropları, zararlı maddeleri, yabancı maddeleri, ölü hücre ve dokuları ortadan kaldırmak için kullandığı savunma yöntemidir. Yangı oluşması sırasında art arda devam eden birçok aşama vardır. Bu aşamalarda immün (bağışıklık) sistem hücreleri ve kan damarları görev yapar. İltihap tıp dilinde inflamasyon olarak isimlendirilir.
Vücutta inflamasyon oluştuğunda ortaya çıkan belirtiler her ne kadar rahatsızlık verici olsa da iltihap; vücudun çoğu durumu zarar görmeden atlatması için gereklidir. Akut ve kronik olmak üzere iki tip iltihabi durum vardır:
Romatizma nedir? Neden olur? Romatizmanın belirtileri ve tedavisi
Akut ve kronik inflamasyon nedenleri farklıdır. Birçok sebep iltihaba yol açabilir:
Kronik iltihaplar özellikle eklemleri etkiler
UYARI: Sigara içilmesi, obezite, alkol kullanımı, stresli yaşam, ileri yaş, doymuş yağ, trans yağ, rafine şeker içerikli diyetle beslenmek, kadın ve erkek cinsiyet hormonlarının düzeyinin az olması, uyku bozuklukları gibi durumlar kronik iltihap oluşmasını kolaylaştırır.
Nurofen (ibuprofen) nedir? Nasıl kullanılır? Yan etkileri nelerdir?
Arveles (deksketoprofen) nedir? Nasıl kullanılır? Yan etkileri nelerdir?
İnflamasyon her zaman bu belirtileri göstermez. Bazı iltihaplar sessiz meydana gelir, herhangi bir belirti ortaya çıkmaz. Kronik iltihap belirtileri sebep olan hastalıklara göre değişir. Yukarıdaki belirtilere ek olarak:
Eklem ağrısı neden olur? Nasıl geçer? En etkili tedavi yöntemleri
Romatoloji nedir? Romatolog ne iş yapar? En önemli romatolojik hastalıklar
Emar (MR) nedir, nasıl çekilir? Manyetik rezonans ne işe yarar?
Yangı vücudun bir savunma mekanizmasıdır. Bu mekanizma çalışırken görev alan hücrelerin salgılarına bağlı vücutta birtakım değişiklikler meydana gelebilir. Ağrı, şişlik gibi belirtiler hastada rahatsızlık oluşturucu durumlardır. Bu belirtilerin aşırı olması halinde tedavi edilmesi gerekebilir.
Romatoid artrit nedir? Nedenleri, belirtileri ve tedavi yöntemleri
İltihabın birçok farklı nedeni olduğu için bu nedenler tedavi edildiğinde iltihabi süreç de sonlanacaktır. Akut ve kronik iltihabın tedavi süreçleri farklıdır. İltihabın akut veya kronik olmasına, hastanın yaşına, kullandığı ilaçlara, genel sağlık durumuna, belirtilerin şiddetine göre tedavi seçeneği değişir.
Akut iltihabın en sık nedeni enfeksiyonlardır. Enfeksiyona yol açan mikroorganizmanın tespit edilip uygun ilacın başlanması gerekir. Akut iltihaba ateş, balgam, öksürük, ağrı, burun akıntısı gibi belirtiler eşlik edebildiği için bu şikayetleri rahatlatıcı tedaviler uygulanır.
Kronik iltihap yapan hastalıkların tedavisi aksatıldığında veya tetikleyici bir faktörle karşılaşıldığında akut alevlenmeler dolayısıyla akut iltihap olabilir. Bu durumda akut iltihap nedenleri ve tetikleyiciler gözden geçirilerek tedavi edilmelidir.
Kronik iltihaba yol açan nedenlere göre tedavi değişecektir. Tedavi altta yatan hastalığın tedavisi ve hastalığa bağlı oluşan belirtilerin tedavisi şeklinde iki başlık altında toplanabilir. Bazı kronik iltihabi eklem hastalıklarına bağlı oluşabilecek eklem ağrısı ve fonksiyon kaybı gibi durumlarda fiziksel tedavi ve rehabilitasyon gerekli olabilir. Kronik iltihabın oluşmasını kolaylaştıran faktörlerden uzak durulması da tedavide önemli bir noktadır.
Kortizon nedir? Neden kullanılır? Kortizonun faydaları ve yan etkileri
İbuprofen nedir? Nasıl ve ne için kullanılır? Yan etkileri nelerdir?
Dolorex nedir? Ne için kullanılır? Endikasyonları ve yan etkileri
İltihap vücudun zararlı etkenlere karşı savunma mekanizmasıdır bu nedenle düzgün çalışması çok önemlidir. Ancak bazı durumlarda iltihap olması gerekenden uzun sürer ve iltihap vücuda zararlı hale gelebilir. Beslenmenin iltihap azaltıcı şekilde değiştirilmesi bu zararın önlenmesinde önemlidir.
İltihaba neden olan besinler! İltihap kurutan şifalı bitkiler ve kürler
Zeytinyağı nasıl kullanılır? Zeytinyağının faydaları ve zararları nelerdir?
İltihabın tıp dilindeki adı inflamasyondur. Bu nedenle inflamasyon ve iltihap aynı anlama gelir. Ancak enfeksiyon ve iltihap (yani inflamasyon) aynı şey değildir. Her enfeksiyon durumu vücutta iltihaba yol açar. Ancak iltihap yapan bir sürü neden vardır. Yani iltihabın tek nedeni enfeksiyon değildir.
Akut iltihabın nedenleri arasında yer alan enfeksiyon etkenleri kişiden kişiye bulaşırsa ve bulaştığı kişide aynı hastalığı ortaya çıkarırsa iltihap bulaşıcı hale gelmiş olur. Örneğin cinsel yolla bulaşan hastalıklar enfeksiyon tablosu oluşturur.
E vitamini, hangi besinlerde bulunur? Faydaları ve eksikliği
Hastalığı yapan enfeksiyon etkeni kişiden kişiye bulaşırsa bulaştığı kişide de iltihap süreci başlar. Ancak kronik iltihapla seyreden hastalıklar kişiden kişiye bulaşmaz. Örneğin romatoid artrit hastalığı bulaşıcı değildir.
İltihaplı romatizma tıp dilinde romatoid artrit olarak isimlendirilir. Kronik iltihap nedenleri arasındadır. 30-50 yaş aralığında ve kadınlarda daha sık görülür. Ateş, halsizlik, yorgunluk, kilo kaybı, eklem ağrısı şeklinde belirtilerle başlayabilir. En önemli belirtisi sabah tutukluğudur. Uyku veya uzun bir istirahat sonrası eklemlerde oluşan sertlik hissi sabah tutukluğu olarak adlandırılır. Bu hastalıkta el ve ayak başta olmak üzere birçok eklemde şişlikler oluşur. Eklemlerde kızarıklık görülmesi beklenmez.
Romatoid artrit gibi hastalıklar iltihap kaynaklıdır
Kızarıklık olursa başka hastalıklar düşünülür. İltihaplı romatizma eklemler dışında kalp, akciğer, göz gibi başka organlarda da hasara yol açabilir. Bu hastalık uzun süre devam eden ilerleyici bir hastalıktır, iş gücü kaybına neden olabilir.
Deri bütünlüğünün herhangi bir nedenle bozulması sonucu deride iltihap belirtilerini oluşturan süreç başlar. O bölgede kızarıklık, şişlik, sıcaklık artışı, ağrı gibi belirtiler görülür. Deri bütünlüğünün bozulması bakteri gibi enfeksiyon etkenleri nedeniyle veya kimyasal maddelere maruziyet sonucu oluşabilir. Vücut bütünlüğü bozulduğunda başlayan iltihap sürecinin sonlanmaması, ağır seyretmesinin bazı nedenleri vardır.
Hijyen kurallarına dikkat edilmemesi, vücut bütünlüğü bozulan deri parçasının başka yabancı cisimlerle temas ettirilmesi bu nedenler arasındadır. Ayrıca kişide şeker hastalığı gibi enfeksiyona ve yara oluşumuna kolaylık sağlayan bir hastalık olması da süreci kötü etkiler. Ameliyat sonrası, felç gibi hastalıklar sonrası uzun süre yatakta kalınmasına bağlı oluşan bası yarası ciddi iltihaplı yaralar oluşturur.
Yara nasıl hızlı iyileşir? Yara çeşitleri ve tedavi yöntemleri
Sivilce (akne) kıl köklerinin tabanındaki yağ bezlerinin tıkanması sonucu oluşur. Yüz, sırt, ense gibi bölgelerde daha sık sivilce çıkar. Ağrılı, şiş, büyük sivilceler iltihaplı sivilceler olarak adlandırılır. Bu sivilcelerin iyileşmesi uzun sürerse deride çukur şeklinde çok sayıda iz kalabilir. Gerekli durumlarda antibiyotikli kremler, hap şeklinde antibiyotikler ve A vitamini türevi haplar tedavide kullanılır.
Halk arasında iltihabı engellemek amaçlı kullanılan ilaç ve yöntemler ‘iltihap kurutucu’, ‘iltihap sökücü’, ‘iltihap giderici’ şeklinde adlandırılmaktadır. İltihaba yol açan nedene uygun bir tedavi yöntemiyle iltihap kurutularak tedavi edilmiş olur.
Kaynaklar ve Referanslar:
1- What is an inflammation?2- Chronic Inflammation3- Foods that fight inflammationYAZIYI PAYLAŞ
YORUMUNUZ VAR MI?