Migren tedavisi: Migrene iyi gelen öneriler ve doğal yöntemler

Yazan Uzm. Dr. Serdar Taşdemir
29 Aralık 2018   |    25 Mart 2023    |   Kategori: Ağrı, Migren Print

Migren, insanların günlük yaşamına engel olacak düzeyde şiddetli baş ağrısıyla seyreden ve ataklar halinde görülen yaygın bir sağlık sorunudur. Çoğunlukla, kafanın bir tarafında zonklayan bir ağrı şeklinde hissedilir. Mide bulantısı, kusma ve ışığa veya sese aşırı hassasiyet gibi belirtiler gözlenebilir. Migren ağrılarını önlemek ya da şiddetini azaltmak için pek çok tedavi seçeceği vardır. Ancak her hastaya en uygun seçeceği bulmak önemlidir. Önleyici ya da tedavi edici ilaçlar yanında, akupunktur, bazı yaşam değişiklikleri, botoks gibi alternatif tedaviler de migren ağrılarının tedavisinde yaygın olarak kullanılmaktadır. Doğru tedavi seçimi için doktorunuz ile hastalığınız ile ilgili tüm detayları konuşun.

Migren neden olur?

Migren hastalığı uzun yıllardır bilinmesine rağmen ağrıların neden ortaya çıktığı tam olarak anlaşılamamıştır. Genetik ve çevresel faktörlerin önemli etkisi olduğu bilinmektedir. Omurilik soğanı ve baş bölgesinde bulunan sinirlerin aşırı uyarılmasına bağlı beyinde bulunan damarlardaki genişlemeler ve serotonin, kalsitonin gen-ilişkili peptid (CGRP) gibi bazı kimyasal maddelerdeki değişikler ağrılara neden olmaktadır.

Migren ağrısını neler tetikler?

  • Besinler: Eskimiş peynir, çikolata, tuzlu gıdalar ve işlenmiş gıdalar, alkol (özellikle bira ve şarap), yüksek kafein içeren içecekler
  • Yanlış davranışlar: Öğün atlamak, aşırı gürültülü ve ışıklı ortam, düzensiz uyku, aşırı stresli yaşam, bilgisayar ve televizyon önünde uzun süre oturmak, yetersiz su alımı

Migren nedir? Neden olur? Migrenin belirtileri ve tedavisi

  • İlaçlar: Nitrogliserin gibi damar genişleticiler, doğum kontrol hapları, aşırı miktarda kullanılan ağrı kesiciler
  • Diğer Nedenler: Hava durumundaki değişiklikler, mevsim geçişleri, tiner ve parfüm gibi aşırı keskin kokular, sigara dumanı

Migren nasıl geçer?

Migren ağrıları, başlamadan saatler hatta günler öncesinden hissedilebilir. Halsizlik, yorgunluk birkaç gün önce başlayabilir. Ağrı döneminden önce ise görme bulanıklığı, ellerde uyuşma, baş dönmesi tarzı auralı dönem vardır. Ağrılı dönem başlamadan önce ağrının şiddetleneceği hissedilebilir. Bunu hissettiğiniz zaman:

Ağrıyı azaltan yöntemler

  • Gevşeme egzersizleri, baş ve boyun bölgesine yapılan masaj rahatlama sağlayabilir.
  • Acıktıysanız bir şeyler yiyin.
  • Ağrı gelmeden önce triptan içeren ilaçlardan bir tane alın.
  • Ağrı başladıysa soğuk uygulama ya da başı sıkma ağrıyı azaltabilir.
  • Ağrı şiddetlendiyse triptan içeren ilaçlardan veya ağrı kesici bir ilaç alabilirsiniz. (Triptanlardan 24 saat içerisinde ikiden fazla almayın.)
  • Karanlık sessiz bir ortamda uzanın. Uyumak ağrının azalmasında fayda sağlayacaktır.

Her şeye rağmen ağrıların bir günden fazla sürmesi ya da karakterinde bir değişiklik olması halinde doktora başvurulmalıdır.

Migren tedavisinde kullanılan pek çok ilaç bulunmaktadır

Migren ilaç tedavisi

Migren tedavisi ağrılı dönemlerin tedavisi ve koruyucu tedavi olarak ayrılabilir.

Migren atakları nasıl tedavi edilir?

Parasetamol (Parol), ibuprofen, naproksen sodyum, aspirin, flurbiprufen gibi ağrı kesiciler inatçı olmayan ağrılarda tercih edilebilir.

Parol (parasetamol) nedir? Nasıl kullanılır? Ağrıya faydası ve yan etkileri

Triptanlar

Serotonin üzerinden etki eden migren ağrılarına özgü ilaç grubudur. Bu ilaçlar ağızdan alınan tablet formunda olabileceği gibi enjeksiyon veya burun spreyi tarzında da olabilir.

  • Frovatriptan (Migrex): 3’lü ve 6’lı tablet halinde bulunmaktadır
  • Eletriptan (Relpax): 3’lü ve 6’lı tablet halinde bulunmaktadır
  • Sumatriptan (Imigran): Burun spreyi, enjeksiyon ve tablet formları vardır.
  • Zolmitriptan (Zomig): 3’lü ve 6’lı tablet halinde bulunmaktadır
  • Rizatriptan (Maxalt): Tablet formları vardır
  • Naratriptan (Naramig): Tablet formları vardır.

Prof. Dr. Özge: Migren yaşam kalitesini bozan hastalıklar içinde 8. sırada

Ergotaminler

Bu ilaçlar da triptanlar gibi migren ağrılarına özgü ilaçlardır. Ağrı kesici olan diğer maddeler ile birleşik ilaç formları vardır.

  • Avmıgran: Parasetamol + Kafein + Ergotamin + Mekloksamin
  • Cafergot: Ergotamin Tartarat + Kafein

Ağrıyı azaltan ilaçlar ağrı başladığında ya da aura dönemlerinde alınmalıdır. Ağrının şiddetlendiği dönemlerde etkinlikleri oldukça düşüktür.

Lidokain

Lokal anestezik bir ilaç olan lidokain atak dönemlerinde burundan sprey olarak uygulanabilir.

Anestezi nedir? Nasıl uygulanır? Anestezist ne iş yapar?

Nöroleptikler

Klorpromazin (Largactil) içeren ve psikiyatride de kullanılan bu ilaçlar tablet veya enjeksiyon formundadır. Bulantı ve ağrı tedavisinde etkilidirler.

Mide bulantılarının daha sık olduğu durumlarda bu ilaçlardan önce metoklopamid (metpamid) veya damperidon (motilium) içeren ilaçlar alınabilir.

En etkili migren ilaçları

Ağrı her insanda farklı hissedilir. Ağrı kişiye özgü göreceli bir kavramdır. Bir kişiye iyi gelen ağrı kesici başka bir kişiye faydalı olmayabilir. Günümüzde migren ağrılarını kesme olasılığı en yüksek ilaç grubu Triptanlardır.

İbuprofen nedir? Ne işe yarar? Kullanımı, dozu ve yan etkileri

Migren ilaçlarının yan etkileri

  • Uzun süreli ağrı kesici kullanımı: Gastrit, ülser gibi mide rahatsızlıklarına veya baş ağrılarının yeniden ortaya çıkmasına neden olabilir.
  • Triptan grubu ilaçlar: Halsizlik, ateş basması, göğüste sıkışma hissi, baş dönmesi, bulantı ve uyuşma gibi yan etkiler görülebilir.
  • Ergot grubu ilaçların uzun süre kullanımı: Triptanlarda görülen yan etkilere ek olarak hipertansiyon, beyin damar hastalıkları, kalp atımında hızlanma görülebilir.

Migren koruyucu tedavi

Araştırmalar, tansiyon, kalp hastalıkları ve sara gibi hastalıklar için üretilmiş bazı ilaçların migren ağrılarında da etkili olduğunu göstermiştir.

Koruyucu tedavi kimlere uygulanır?

Koruyucu tedavi için her hasta kendi içinde ayrı ayrı değerlendirilir. Eşlik eden başka hastalıklar olması koruyucu tedavi seçimini etkilemektedir. Bu tedavilerin etkinliği genellikle iki hafta sonra başlar ve en az altı ay uygun dozda kullanılmalıdır. Eğer:

  • Hastanın ayda üçten fazla atağı varsa
  • Atak tedavilerine rağmen inatçı ağrılar devam ediyorsa,
  • Ağrılar nedeniyle hastanın günlük yaşamı kötüyse koruyucu tedavi uygulanabilir.

Bol su tüketmek migrene karşı koruyucudur

Koruyucu tedavi ilaçları

  • Betablokerler: Koruyucu tedavide en çok tercih edilen ilaç grubudur.  Kalp ve tansiyon hastaları için kullanılan propranolol, atenolol ve metoprolol gibi ilaçlar kullanılabilir.

Dideral (propranolol) nedir? Nasıl ve niçin kullanılır? Yan etkileri

  • Kalsiyum kanal blokerleri: Flunarezin (sibelium ) ve verapamil (isoptin ) içeren ilaçlardır. Hipertansiyon ve astımı bulunan hastalarda kullanılabilir.
  • Antidepresan ilaçlar: Uyku ve kaygı bozuklukları, depresyon gibi psikiyatrik yakınmaların da olduğu durumlarda kullanılır.  Antidepresan grubu ilaçlar bağımlılık yapmaz ancak ilaçlar kesilirken azaltılarak kesilmelidir. Amitriptilin (Laroxyl), koruyucu tedavide en faydalı olduğu düşünülen antidepresan ilaçtır. 10 mg olarak başlanır ve 150 mg kadar çıkılabilir. Ayrıca Venlafaksin (Efexor), Fluoksetin (Prozac), Essitalopram (Cipralex), Sentralin (Lustral)

Antidepresan nedir? Ne işe yarar? Yan etkileri ve depresyon tedavisi

  • Sara ilaçları: Migrende koruyucu olarak kullanılanları Valproik asit (Depakin), Topiramat (Topamax) ve Gabapentin’tir. Sara hastalarına göre daha düşük dozlarda kullanılır, gerektiğinde doz yükseltilir. Astım ve şeker hastalığı olması nedeniyle betabloker kullanılamadığı veya diğer koruyucu tedavilerin faydalı olmadığı durumlarda kullanılabilir. Topiramat kilo vermeye yardımcı olması nedeniyle kilolu kişilerde tercih edilebilir. Böbrek taşı olan hastalar dikkatli kullanmalıdır.

Efexor XR (venlafaksin) nedir? Ne için ve nasıl kullanılır? Yan etkileri

Migren aşısı nedir?

Migren ağrıları sırasında beyinde çeşitli kimyasal maddeler salgılanmaktadır. Bunlardan biri de kalsitonin gen-ilişkili peptid (CGRP) isimli bir proteindir. Daha önceki çalışmalar bu proteini etkisiz kılan ilaçlar üzerinde yapılmış, kısmen ağrılar kesilmesine rağmen özellikle karaciğer üzerine olan toksik etkiler nedeniyle kullanımları kısıtlı kalmıştır.

Araştırmasına Türkiye’den hastaların katıldığı Migren aşısı onaylandı

Yeni çalışmalar ile CGRP proteinin etkinliğini azaltan ve yan etkileri açısından daha güvenli bir ilaç olan Erenumab (Aimovig) üretilmiştir. Bu ilaç enjeksiyon formda olduğundan migren aşısı olarak adlandırılmıştır.

Ancak aşılardan farklı olarak etkinliği 2-4 hafta arasında sürer ve tekrarlanması gerekir. İlaç şu an ülkemizde yoktur. ABD de 500-600 dolar arasında satılmaktadır. Çalışmalar aşının ağrılı gün sayısını oldukça azalttığını, ancak migreni tamamen ortadan kaldırmadığını göstermektedir.

Migren tedavisinde botoks

Koruyucu tedavilere rağmen devam eden migren ağrılarında kullanılabilir. Yapılan çalışmalar, başın 31 noktasına toplamda 155 ü olarak uygulanan Botulinum toksin enjeksiyonunun faydasını kanıtlamıştır. Botoks uygulaması, hastalarda 6 -12 ay kadar rahatlama sağlar, gerektiğinde bu süre sonunda tedavi tekrarlanır. Uzman doktor eşliğinde yapılan botulinum toksin tedavisinin önemli bir yan etkisi olmamaktadır.

Botoks, kronik migren tedavisinde Türkiye’de de onaylandı!

Diğer tedavi yöntemleri

  • Nöral Terapi: 1900’lü yılların başlarında Almanya’da geliştirilen bu yöntem başın çeşitli noktalarına enjektör yardımıyla düşük doz lokal anestezik verilerek uygulanır. İnatçı ağrılarda denenebilir. 2. seanstan sonra yakınmalar azalmaktadır. 6. seansa rağmen yakınmalar azalma olmazsa devam edilmemelidir.
  • Akupunktur: Koruyucu tedavi kullanamayan şiddetli atakları olan kişiler kullanabilir. Etkinliğine dair yeterli bilimsel kanıt yoktur ama kimi hastalar fayda görmektedir.
  • Kupa terapisi (Hacamat): Alın, yüz ve ense bölgesine uygulanan kupa terapisi migren ağrılarını azaltabilmektedir. Strelizasyonun sağlandığı merkezlerde uzman kişiler tarafından yapılmalıdır.

Akupunktur nedir? Hangi hastalıklara iyi gelir? Tedavisi ve faydaları

  • Migren tedavisinde cerrahi: 2000’li yılların başlarında plastik cerrahi olan bir doktorun yüz germe ameliyatları sırasında migren baş ağrılarının da azaldığını fark etmesi üzerine geliştirilen bir yöntemdir. Alın, burun ve ense kısmına uygulanan cerrahi yöntemlerle bu bölgelerde ağrıya neden olan sinirlerin etrafındaki baskı azaltılır. Cerrahi yöntem de migren ağrılarını tamamen ortadan kaldırmayabilir. Ancak seçilmiş ve uygun yöntem ile cerrahi edilmiş olan hastalarda ağrıların tamamen ortadan kalktığı ya da ağrılı gün sayısında belirgin azalmanın izlendiği gözlenmiştir.

Çocuklarda migren

Çocukluk çağında migren görülme olasılığı daha düşüktür. Erkek çocuklarında daha sık görülebilir. Migren özelliğinde baş ağrısı olan çocuklar hastalık hakkında bilgilendirilmeli, tetikleyici faktörler konusunda uyarılmalıdır.

Aura dönemleri hakkında aile ve çocuk bilgilendirilmelidir. Ataklarına yönelik tedavilerde asetaminofen ve ibufen kullanılabilir. İnatçı ağrılarda burundan uygulanan triptan ve ergotamin içeren ilaçlar kullanılabilir. Koruyucu tedavi olarak betablokerler, kalsiyum kanal blokerleri tercih edilebilir.

Kadınlarda migren 

Çalışmalar adet döneminden önce östrojen miktarında aşırı düşmeye bağlı olarak migren ataklarının ortaya çıkabileceğini göstermektedir. Hormonal değişikler kadınlardaki atakların önemli sebeplerinden biridir. Ancak hormon tedavileri ağrıları belirgin olarak azaltmamaktadır. Uzun etkili frovatriptan ve nasatriptan tedavisi adet dönemi öncesinde kullanılabilir. Adet döneminde ağrıların çok şiddetli olması halinde koruyucu tedaviler kullanılabilir.

İlaçsız migren tedavisi mümkün mü? Uzmanlar ne öneriyor

Gebelikte migren ağrıları

Gebeliğin özellikle 2. ve. 3. aylık dönemlerinde migren ağrılarının azaldığı bilinmektedir. Koruyucu tedavi kullanan hasta, gebelik kararı aldığında doktora danışmalıdır. Migren atakları sırasında ve koruyucu tedavi olarak kullanılan ilaçların bebek üzerinde olumsuz etkileri vardır. Atakların gelmemesi için düzenli beslenmek, düzenli uyku ve stresten uzak bir yaşam gerekir. Ağrıları tetikleyen faktörlerden uzak kalınmalıdır.

Parasetamol harici diğer ilaçların kullanılmasının bebek üzerinde olumsuz etkileri vardır. Magnezyum içeren destek tedavileri kullanılabilir. Lokal anesteziklerle yapılan nörol terapi tekniği gebelik dönemindeki ağrılarda bebeğe olumsuz etkileri olmaması nedeniyle avantajlıdır. Migrenin bebek üzerinde olumsuz etkisi yoktur.

Emzirme Dönemi

Gebelik döneminde olduğu gibi emzirme döneminde de ilaç kullanımı, süte geçmesi nedeniyle riskli kabul edilir. Parasetamol en güvenli ilaçtır. Ağrıların çok şiddetli olması durumda triptan grubundan bir ilaç alınabilir.

Bu ilaçlar kullanılırsa, bebek 24 saat süresince emzirilmemelidir. Böyle durumlarda ilaç kullanmadan önce sütünüzü sağıp buz dolabında bekletebilirsiniz. Koruyucu tedavi kullanılması gerekirse süte geçişinin düşük olması nedeniyle doktorunuz propranolol ve amitriptilin düşük dozlarda kullanılabilir.

Migren için bitkisel çözüm

Magnezyum

Bilimsel çalışmalar atak döneminde beyinde magnezyum miktarının azaldığını ve magnezyum eksikliği olanların migrene daha yatkın olduğunu göstermiştir. Baharatlar, kuruyemişler, tahıllar, sebze ve ette bol miktarda bulunur. Vücutta eksikliği çok nadir görülmektedir.

Migren hastalarında günlük 200-600 mg magnezyum takviyesi 3-4 ay süresince kullanıldığında ağrıları azaltmaktadır. Önemli bir yan etkisi olmamakla birlikte aşırı kullanımı ishal ve tansiyon düşüklüğüne neden olabilir. Magnezyum alımı kesilmesiyle yan etkiler kaybolur.

Magnezyum nedir? Neye iyi gelir? Mg eksikliğinin belirtileri ve tedavisi

Koenzim Q10

Koenzim Q10 et ve balıkta bulunan vitamin benzeri bir maddedir. Normal diyetle alınan miktarı vücut için yeterliyken günde üç kez toplamda 300 mg alınan takviye Koenzim Q10’in migren tedavisinde etkinliğini gösteren çalışmalar vardır.

Koenzim Q10 nedir? Ne işe yarar? Faydaları ve yan etkileri

Riboflavin (Vitamin B2)

Yağsız et, kuruyemiş, yeşil sebzeler ve yumurtada bulunur.  Günde iki defa 200 mg tablet alınmasının migren ağrılarını azalttığını gösteren çalışmalar vardır.

Gümüş düğme bitkisi (Feverfew- Tanacetum parthenium)

Papatyaya benzeyen bir bitkidir. Migren ağrılarının sıklığını, görme ve bulantı yakınmalarını azaltabilir. Ağrının şiddetlendiği dönemlere etkisi yoktur. Günlük 50-80 mg kullanılır. 4 aydan fazla kullanılmamalıdır.

Veba otu (Butterbur -Petasites hybridus)

Ağrı sıklığını ve şiddetini azaltmada sentetik ilaçlar kadar etkili olduğu bazı çalışmalarda ispatlanmıştır. İçerisinde bulunan pirrolizidin alkaloidleri karaciğer toksisitesi yapmaktadır. Bu alkaloidlerin bulunmadığı formları tercih edilmelidir. Gebelerde ve emzirme döneminde kullanılmamalıdır.

Migren ve beslenme

Diyet migrende bir tedavi yöntemi değildir ancak düzenli ve sağlıklı beslenmenin ağrı kontrolünde faydası olacaktır.

  • Öğün atlamayın.
  • Öğünlerde az ve sık yemeyi tercih edin.
  • Karbonhidrat içeren besinleri çok tüketmeyin.
  • Ağrıları tetikleyen gıdalardan uzak durun. Bu gıdalar her hasta için farklılık gösterebilir. Diyet günlüğü tutarak ağrılara neden olan gıdaların tespitini daha kolay yapabilirsiniz.
  • Kafein tüketiminde dikkatli olun. Az tüketmenin ağrıyı azaltıcı etkisi vardır. Ancak fazlası ağrıya neden olabilir. Günlük iki fincandan fazla kahve tüketmeyin.

Migren hastaları nelere dikkat etmeli? Migren ve beslenme ilişkisi

Migren hastaları için faydalı öneriler

  • Kendinizi tanıyın, ağrılarınızı tetikleyecek durumları tanıyın ve onlardan uzak durun.
  • Düzenli bir yaşantıyı tercih edin. Öğünlerinize dikkat edin.
  • Uykunuzu dengeleyein, ne az ne de fazla uyuyun.
  • Spor yapın, bol su için, sigara kullanmayın.
  • Ağrılarınızı tetikleyen yiyecekleri tespit edin, bu gıdaları mümkün olduğunca az tüketin.
  • Alışveriş merkezleri gibi aşırı gürültülü, aşırı aydınlatma ve ışığın bulunduğu ortamlarda mümkün olduğunca az süre geçirin.
  • Bilgisayar ve televizyon başında uzun süre vakit geçirmeyin.
  • Yanınızda her zaman atak tedavisinde kullanılan triptan içeren ilaçlardan bulundurun ve ağrı şiddetlenmeden alın.
  • Şiddetli ağrınız olması halinde sessiz karanlık bir ortamda uzanın.
  • Ağrılarınız kontrol altında değil ise koruyucu tedavi için doktora başvurun.

YAZIYI PAYLAŞ

YORUMUNUZ VAR MI?

guest

0 Yorum
Inline Feedbacks
Tüm yorumları gör
Araç çubuğuna atla