Piriformis sendromu nedir? Neden olur? Belirtileri ve tedavisi
Piriformis sendromu, piriformis kasının, yakınındaki siyatik sinire baskı yapmasıyla oluşan bir durumdur. Kalça ve bacaklarda ağrıya sebep olur ve kişinin yaşam kalitesini olumsuz etkiler. Bel fıtığı gibi bazı hastalıklarla benzer belirtiler gösterdiği için karıştırılabilir. Başta kalça ağrısı olmak üzere, bacaklarda ağrı, uyuşma ve karıncalanma hissi ile kendini belli eder. Sert zeminde oturmak, ayakta durmak, bacak bacak üstüne atmakla ağrı artar. Hareketsiz yaşam tarzına sahip olanlarla, aşırı spor yapan kişilerde görülme sıklığı daha fazladır. Kastaki bir yaralanmanın ardından aniden ortaya çıkabildiği gibi birkaç ay içinde yavaş yavaş da gelişebilir. Çoğunlukla yaşam tarzı değişiklikleri, uygun egzersizler, ilaç ve fizik tedavi ile hastalık tedavi edilebilir. Hastanın tedaviye uyum göstermesi önemlidir, aksi halde belirtiler tekrarlayabilir. Hastalığın ilerlemesi ile kronikleşen bazı durumlarda ameliyat gerekebilir.
Piriformis sendromu, piriformis kasının, yakınındaki siyatik sinire baskı yapmasıyla oluşan bir durumdur. Kalça ve bacaklarda ağrıya sebep olur ve kişinin yaşam kalitesini olumsuz etkiler. Bel fıtığı gibi bazı hastalıklarla benzer belirtiler gösterdiği için karıştırılabilir. Başta kalça ağrısı olmak üzere, bacaklarda ağrı, uyuşma ve karıncalanma hissi ile kendini belli eder. Sert zeminde oturmak, ayakta durmak, bacak bacak üstüne atmakla ağrı artar. Hareketsiz yaşam tarzına sahip olanlarla, aşırı spor yapan kişilerde görülme sıklığı daha fazladır. Kastaki bir yaralanmanın ardından aniden ortaya çıkabildiği gibi birkaç ay içinde yavaş yavaş da gelişebilir. Çoğunlukla yaşam tarzı değişiklikleri, uygun egzersizler, ilaç ve fizik tedavi ile hastalık tedavi edilebilir. Hastanın tedaviye uyum göstermesi önemlidir, aksi halde belirtiler tekrarlayabilir. Hastalığın ilerlemesi ile kronikleşen bazı durumlarda ameliyat gerekebilir.Table of Contents
Piriformis sendromu nedir?
Piriformis sendromu; piriformis kasının, yakınındaki siyatik sinire baskı yapmasıyla oluşan, nadir görülen bir hastalıktır. Kalça ve bacaklarda oluşan ağrı ile kendini gösterir. Piriformis, kalçada yer alan düz bir kastır. Alt omurgada başlar, her iki uyluk kemiğinin üst yüzeyine bağlanır, kalçayı dengeler ve kalçanın iki yana hareket etmesini sağlayarak yürümeye yardımcı olur. Bu kastaki bir spazm siyatik siniri sıkıştırabilir ve sıkışan siyatik sinir tarafında bulunan kalça, uyluk ve bacakta uyuşma, karıncalanma ve ağrıya neden olur.
Özellikle bel fıtığı gibi bazı hastalıklarla benzer belirtiler gösterdiği için hasta tarafından karıştırılabilir. Aniden ortaya çıkabileceği gibi, zaman içinde yavaş yavaş da gelişebilir. Kadınlarda görülme sıklığı erkeklere oranla altı kat daha fazladır. Çünkü kadınlarda pelvis içindeki quadriseps femoris kası erkeklere göre daha geniş açıya sahiptir.
Siyatik nedir? Kimlerde görülür? Siyatiğin nedenleri ve belirtileri
Piriformis sendromu türleri
- Birincil Piriformis Sendromu: Kişinin anatomisi ile ilgilidir. Yani kasın ve sinirin kişiden kişiye göre farklılık göstermesinden kaynaklanır. Piriformis kası, hemen altından geçen sinirle yapı olarak uyum sağlayamazsa buna birincil piriformis denir.
- İkincil Piriformis Sendromu: Travmalar, yaşam tarzındaki etkenler ve geçirilen rahatsızlıkların neden olduğu kas hasarına bağlı olarak ortaya çıkar. Sendromların büyük çoğunluğunu bu tür oluşturur.
Piriformis sendromu nedenleri
- Yaralanmalar: Trafik kazası, kasın kanamasına neden olan yaralanmalar, düşme, kalçada ani bükülme ve travma gibi olaylar piriformis hasarına neden olabilir.
- Yaşam tarzı: Piriformis kası çok fazla egzersiz yapıldığında zarar görebileceği gibi uzun süre kullanılmadığında da benzer şekilde zarar görür. Hareketsizlik, uzun süre özellikle sert zeminde oturmak, hamilelikte kilo alımına bağlı ağırlık merkezinin kayması, aşırı egzersiz, koşu, bacaklarda tekrarlayan hareketler, ağır nesneleri kaldırmak nedenler arasındadır.
- Anatomik bozukluklar: İki bacağın uzunluğunun birbirinden farklı olması, omurga eğriliği (skolyoz), önceden geçirilen kalça ameliyatı, kalça bölgesindeki tümör veya bir damardaki balonlaşma (anevrizma) da piriformis hasarına neden olabilir.
Anevrizma nedir? Neden olur? Belirtileri ve tedavi yöntemleri
Piriformis sendromu belirtileri
- 15-20 dakikadan fazla oturmak, ayakta durmak veya yatmakla artan ağrı
- Kuyruk sokumundan kalça ve bacağın arkasına yayılan uyuşma ve karıncalanma hissi
- Hareketle düzelen ve istirahatle artan ağrı
- Oturma veya çömelme pozisyonundan doğrulurken oluşan ağrı
- Bacaklarda güçsüzlük
- Oturma zorluğu
- Yürüme zorluğu, sendeleme
- Yataktan kalkarken oluşan ağrı
- İlerleyen dönemlerde kas erimesine bağlı olarak bacakta güçsüzlük
- Bazı olgularda karın, kalça ve kasık ağrısı ile kadınlarda cinsel ilişki sırasında ağrı
Siyatik ağrısı neden olur, nasıl geçer? Belirtileri, tedavisi ve egzersizler
Piriformis sendromu belirtileri aniden başlayabileceği gibi hafif şiddette başlayıp zamanla artış gösterebilir. Hastalarda en sık görülen belirti kalça ağrısıdır. Özellikle sert zeminde oturmak, yürümek, koşmak, bacak bacak üstüne atmak, merdiven çıkmak gibi davranışlar ağrının kalça bölgesinde yayılarak artmasına sebep olur. Bu bölgede ağrının yanı sıra uyuşma, yanma, karıncalanma hissi de görülebilir. Vücudun, piriformis sendromu kaynaklı ağrıları dengelemeye çalışması nedeniyle, omurganın çeşitli yerlerinde ağrılar ile, mide ve bağırsak problemleri ve baş ağrısı oluşabilmektedir.
Piriformis sendromu tanısı
Tanısı için altın standart bir yöntem yoktur. Siyatik ve bel ağrısı gibi benzer belirtiler gösteren hastalıklar elendikten sonra Piriformis Sendromu düşünülmelidir. Tanı koymak için öykü, fizik muayene ve görüntüleme yöntemlerine başvurulur.
- Öykü: Hastanın tıbbi geçmişi, hastalık belirtileri, yaşam tarzı, mesleği ve ağrının olası nedenleri ayrıntılı olarak gözden geçirilir. Örneğin kalçadaki herhangi bir travma, bağırsak ve mesane alışkanlığındaki değişiklikler, yapılan spordaki artış veya düşüş, yaşam tarzı değişikliğine bağlı hareketlerin azalması veya artması (oturarak çalışma süresi veya fazla ayakta kalmak gibi), belirtilerin hangi durumlarda arttığı veya azaldığı, ne kadar sürdüğü, aralıkları veya sürekliliği ayrıntılı olarak belirtilmelidir.
- Fizik muayene: Muayene sırasında piriformis kasını zorlayan germe, bükme manevraları yapılır. Bu sayede hangi hareketle ağrının oluştuğuna veya arttığına bakılır.
- Görüntüleme yöntemleri: Elektromiyografi (EMG), bilgisayarlı tomografi (BT), manyetik rezonans görüntüleme (MRG) ve ultrasonografi (USG) gibi yöntemler kullanılabilir. Bu yöntemler piriformis kasında zedelenme olup olmadığını tespit edemez ancak benzer diğer hastalıkları elemek için kullanılırlar. Günümüzde piriformis sendromu tanısında en değerli yöntem MRG’dir. MRG ile siyatik sinirin anatomik varyasyonları ve piriformisin yapısı değerlendirilebilmektedir. Ancak bu görüntüleme yöntemi, maliyeti, ulaşılabilir olmayışı ve pratikte uygulama zorluğu yüzünden nadir kullanılan ve açıklanamayan kronik siyatik ağrısı olgularında başvurulan bir yöntemdir.
Ultrason nedir, ne işe yarar? Ayrıntılı ve renkli ultrasonografi neden çeklilir?
Piriformis sendromuna hangi doktor bakar?
Piriformis sendromunun tedavisinde yakınmaların ciddiyetine bağlı olarak farklı hekim ve sağlık çalışanları görev alabilir. Bunlar arasında ortopedistler, fizyoterapistler, nörologlar ve osteopatlar sayılabilir.
Piriformis sendromu tedavisi
Piriformis sendromunda, erken dönemde cerrahi olmayan tedavi yüksek oranda fayda sağlar. Bu yöntemde, günlük hayatta, vücuttaki kas gerginliğini ve spazmları azaltmaya yönelik aktiviteler, kalça kuvvetlendirme egzersizleri, fizik tedavi yöntemleri ve ilaç tedavisi yer alır. Bazı durumlarda spazm ve ağrının azaltılmasına yardımcı olmak, kasın gevşemesini ve siyatik sinir üzerindeki baskıyı azaltmasını sağlamak için enjeksiyon uygulanabilir. Bu tedavinin başarısız olduğu durumlarda son seçenek olarak cerrahi düşünülmelidir. Cerrahi uygulama ile siyatik sinir üzerindeki baskının azaltılması sağlanır.
Priformis sendromu ilaç tedavisi
- Ağrı kesiciler ve kas gevşeticiler: Piriformis sendromu tedavisinde ağrının azalmasına yardımcı olmak için asetaminofen (parasetamol), kas gevşetici ve steroid olmayan antienflamatuar (NSAID) ilaçlar kullanılır. Hastalarda 1-2 haftalık tedavi süresi sonunda semptomlarda azalma olduğu görülmüştür. Kas gevşetici ilaçların yaygın yan etkileri ağız kuruluğu, uyuşukluk ve baş dönmesidir.
Ağrı kesici ilaçlar nasıl kullanılmalıdır? Türleri ve yan etkileri
- Narkotik analjezikler: Bazı kronik ağrılı olgularda hekimler narkotik analjezik kullanmayı tercih edebilirler. Elbette ki hasta bu ilaçlardan fayda sağlar ancak bu sadece kısa süreli bir tedavi olarak düşünülebilir. Bu ilaçların kabızlık, mide bağırsak rahatsızlıkları ve sedasyon gibi sıkça görülen yan etkileri vardır. Ayrıca bağımlılık potansiyeli her zaman göz önünde bulundurulmalıdır.
- Lokal anestetik veya kortikosteroid enjeksiyonu: Enjeksiyon kas içine uygulanır. Bu enjeksiyon uygulamalarında doğru noktaya işlem yapabilmek için ultrasonografi (USG) ve bilgisayarlı tomografi (BT) gibi görüntüleme yöntemlerine başvurulur. Enjeksiyonun amacı fizik tedavide ilerleme sağlamak için akut ağrıyı azaltmaktır.
- Botox enjeksiyonu: Son yıllarda kas içine yapılan botulinum toksin (botox) enjeksiyonu fizik tedaviye cevap alınamayan durumlarda etkili bir yaklaşımdır. Enjeksiyonun amacı kasın gevşemesine ve siyatik sinir üzerindeki baskının azaltılmasına yardımcı olmaktır.
Her iki enjeksiyonda da amaç, hastanın egzersiz ve fizik tedavi ile ilerlemesine yardımcı olmaktır. Böylece enjeksiyonun etkisi bittiğinde kas gergin ve gevşemiş kalacaktır.
Osteopatik Manipülatif Tedavi
Piriformis sendromu olan hastalarda osteopatik manipülatif tedavinin (OMT) amacı normal hareket açıklığını geri kazanmak ve ağrıyı azaltmaktır. Bunun için, doğrudan ve dolaylı OMT teknikleri kullanılarak hastaya değişik egzersizler yaptırılır. Böylece piriformis kasındaki spazmın azaltılması sağlanır. Kireçlenme ve kemik erimesi olan hastalar bazı egzersizlerin uygulanmasında zorluk yaşayabileceği için bu kişilerde özellikle dikkatli olunmalıdır.
Siyatik tedavisinde hangi yöntem etkili? Fizik tedavi ve cerrahi
Piriformis sendromu fizik tedavi
Piriformis sendromlu hastalarda fizik tedavi en temel tedavi yöntemlerinden biridir. Çeşitli egzersizler ve germe hareketleri içeren fizik tedavi yöntemleri ile hastalığın tedavi edilmesi mümkündür. Hastanın egzersizleri her gün evde tekrar etmesi, tedavinin başarısı için çok önemlidir. Profesyonel bir ortamda yapılan fizik tedavi haftada iki veya üç seans olarak uygulanır. Amaç, çevresindeki kas gruplarının ve eklemlerin hareket alanını artırmak, bu kasları güçlendirerek yakınmaların ortadan kalkmasını sağlamaktır.
Bel fıtığı neden olur? Belirtileri, tedavi seçenekleri ve ameliyatı
Fizik tedaviye ek olarak uygulanan terapiler de rahatsızlığı azaltabilir:
- Isı ve soğuk terapisi, ağrılı bölgedeki kan dolaşımını artıracağı için iyileşmeyi hızlandırabilir. Ağrıyı gidermede etkin bir yöntemdir. Fizik tedavi öncesinde uygulandığında, kaslarda tedaviden kaynaklanan rahatsızlığı azaltmaya yardımcı olur.
- BTX-A enjeksiyonları, fizik tedaviye ek olarak uygulandığında ağrıyı azaltmada etkili bir yöntemdir.
- Ciltte çözünen ilaçların vücuda sokulması için elektrik akımının kullanılması (iyontoforez) ve ilaçların cilt üzerinden ultrason kullanılarak verilmesi (fonoforezis) yöntemleri de fizik tedaviye ek olarak uygulanabilir.
Siyatik tedavisinde hangi yöntem etkili? Fizik tedavi ve cerrahi
Piriformis sendromu ameliyatı
Piriformis sendromu olan hastalarda, konservatif tedavi yöntemlerinin işe yaramadığı durumlarda ameliyat gerekebilir. Bu, ciddi olgularda nadir görünen bir durumdur. Ameliyatla siyatik sinir üzerindeki baskı hafifletilir. Ameliyat geçiren hastaların normal aktiviteye dönmeleri birkaç ay sürebilir. Ameliyatın en sık görülen komplikasyonu sinir hasarıdır. Ayrıca her ameliyatta görülebildiği gibi enfeksiyon ve kanama da oluşabilir.
Piriformis sendromu bitkisel tedavi
Besin değeri yüksek gıdalar ve takviyeler daha hızlı iyileşmenize, kilo vermenize ya da sağlıklı kilonuzu korumanıza yardımcı olabilir.
- Magnezyum ve potasyum: Kas spazmlarını ve ağrılarını azaltmak için potasyum içeren yiyecekler ve yeşil yapraklı sebzeler, tatlı patates ve avokado da dahil olmak üzere magnezyum içeren yiyecekler
- Sızma zeytinyağı ve hindistancevizi yağı gibi sağlıklı yağlar
- Organik yumurta, organik et ve deniz balıkları
- Fermente gıdalar ve probiyotik yiyecekler
- Besin takviyeleri: Omega-3 takviyeleri, magnezyum, zerdeçal ve CoQ10 önerilir.
Tatlı patatesin faydaları nelerdir? Besin değeri ve diyet tarifleri
Şeker, şarküteri ürünleri, rafine tahıl ürünleri, alkol ve paketlenmiş atıştırmalıklardan uzak durun.
Piriformis sendromu evde tedavi
Piriformis sendromu erken dönemde bazı egzersiz uygulamaları ve yaşam tarzı değişiklikleri ile hastalar tarafından kendi kendine yönetilebilir ve tedavi edilebilir. Ağrının azalmasında etkili olan yumuşak doku, kas ve eklem çevresinde kan dolaşımının artmasıdır. Hekimin önerdiği egzersizleri yapmak, ağrılı bölgeye uygulanan buz ve ısı terapileri, masaj, günlük hayatta daha fazla yürüyüş yapmak ve uzun süreli oturmalardan kaçınmak gibi basit aktiviteler sayesinde spazmlar azalır ve hastanın yaşam kalitesi artar.
Hamilelikte siyatik ağrısı, korunma yolları, tedavisi ve gebelikte bel ağrısı
Piriformis sendromu egzersizleri
- Egzersiz 1: Dik bir pozisyonda bir sandalyeye oturun. Ağrıyan bacağınızın bileğini diğer bacağınızın dizine koyarak bacak bacak üstüne atın ve yavaşça öne doğru eğilin. Bu pozisyonda 30-45 saniye kadar kalın. Bu egzersizi 3 kez tekrarlayın.
- Egzersiz 2: Her iki diziniz de bükülmüş olarak sırtüstü yatın. Ağrınızın olduğu taraftaki ayak bileğinizi diğer dizinizin üzerine yerleştirin. Ağrımayan taraftaki bacağınızın uyluğunu tutun ve göğsünüze doğru çekin. Ağrılı tarafınızda, kalçanızda bir gerilme hissedeceksiniz. Bu pozisyonda 30-45 saniye bekleyin. Bu hareketi 3 set tekrar edin.
- Egzersiz 3: Ağrıyan bacağınızın topuğunu yaklaşık 15 santim yükseklikteki bir tabureye koyun. Bacağınızı dik tutun. Kalçalarınızda hafif bir gerginlik hissedene kadar bacağınızı bükerek öne doğru yaslanın. Bunu yaparken omuzlarınız düz ve gövdeniz dik bir pozisyonda olmalı. Aksi takdirde bacağınız yerine belinizin gerilmesine sebep olursunuz. Bu pozisyonda 15-30 saniye kalın. Bu egzersizi 3 kez tekrarlayın.
Piriformis sendromu ne tür sorunlara neden olur?
Piriformis sendromu tedavi edilmediğinde engelleyici olabilir ve hastanın yaşam kalitesini düşürebilir. Hastalar yaygın olarak ağrıdan şikayetçidirler. İlerleyen dönemlerde bu ağrılarla birlikte kaslarda güçsüzlük, yürüme ve oturma bozuklukları, omurga problemleri ortaya çıkabilir.
Piriformis sendromu ölümcül müdür?
Bu hastalık ölümcül değildir ancak siyatik sinirin ciddi şekilde hasar görmesi durumunda kişiyi sakat bırakabilir. Ölümcül değildir.
Piriformis sendromu ve cinsellik
Kadınlarda görülme sıklığı daha fazladır ve kronik olgularda cinsel ilişki sırasında ağrıya neden olduğu için cinsel hayatı olumsuz yönde etkileyebilir. Bununla birlikte, hastalık erken dönemde tedavi edildiğinde çoğu hasta için sonuç mükemmeldir. Hastalarda, bir egzersiz programına başladıktan sonra 1-3 hafta içerisinde belirtiler ortadan kaybolur. Ancak program dahilindeki egzersizlere uyum sağlanamazsa ve yaşam biçiminde uygun değişiklikler yapılmazsa belirtilerin tekrarlaması sıkça karşılaşılan bir durumdur.
Piriformis sendromu hastalarına öneriler
- Uzun süre oturmaktan kaçının. Mesleğiniz oturmayı gerektiriyorsa her saat başı birkaç dakika mola verip dolaşın.
- Düzenli egzersiz yapın.
- Yürüyüş yapın.
- Herhangi bir fiziksel aktiviteden önce 5-10 dakika germe ve ısınma egzersizleri yapın.
- Ağrıyı artıran fiziksel aktivitelerden uzak durun.
- Ayakta iken ve otururken doğru pozisyon aldığınızdan emin olun.
- Taşıma ve kaldırma hareketlerinde doğru tekniği kullanın. Yerden bir şeyler alırken dizinizi kırın ve çömelin, sırtınızı düz tutun, yerden kaldırdığınız şeyi gövdenize yakın tutun. Eğilmeyin ve belinizi bükmeyin.
Referanslar: 1- About piriformis syndrome, 2- Piriformis Syndrome, 3- Diagnosis and Management of Piriformis Syndrome
YAZIYI PAYLAŞ
Benzer Yazılar
Siyatik tedavisinde hangi yöntem etkili? Fizik tedavi ve cerrahi- Siyatik ağrısı neden olur, nasıl geçer? Belirtileri, tedavisi ve egzersizler
- Siyatik nedir? Kimlerde görülür? Siyatiğin nedenleri ve belirtileri
- Hamilelikte siyatik ağrısı, korunma yolları, tedavisi ve gebelikte bel ağrısı
- Kasık ağrısı neden olur? Nasıl geçer? Kasık ağrısına ne iyi gelir?
Siyatik tedavisinde hangi yöntem etkili? Fizik tedavi ve cerrahi
Siyatik ağrısı neden olur, nasıl geçer? Belirtileri, tedavisi ve egzersizler
Hamilelikte siyatik ağrısı, korunma yolları, tedavisi ve gebelikte bel ağrısı
Kasık ağrısı neden olur? Nasıl geçer? Kasık ağrısına ne iyi gelir?
YORUMUNUZ VAR MI?
Merhaba yıllardır bu ağrı ile yaşıyorum gitmediğim doktor kalmadı ama bana her defasında bişey yok denildi ve bende doktora gitmeyi bıraktım tesadüf gördüğüm bu bilgi çok güzel hastalığımın adını bilmek güzel en azından tedavisini göreceğim