Zerdeçal nedir, faydaları nelerdir? Hangi hastalıklara iyi gelir?
Zerdeçal, yüzyıllardır kullanılan şifalı bir baharattır, yemeklere tat katmanın dışında insan sağlığına sayısız olumlu etkisi vardır. Hindistan safranı olarak ta bilinen Zerdeçal, (Curcumin) besin değerleri bakımından oldukça zengindir; potasyum, demir, manganez mineralleri, C vitamini ve B6 vitamini içerir. Çok eski çağlardan beri şifa kaynağı olarak görülen zerdeçal günümüzde yemeklerde ve gıda endüstrisinde lezzet verici bir baharat olarak kullanılır. Cilt sağlığına faydaları nedeniyle kozmetik ürünlerine de eklenmektedir. Zerdeçal ayrıca mide ekşimesi, mide ağrısı, Crohn hastalığı, kabızlık, safra kesesi hastalığı, kolesterol ve bağırsak sendromu gibi rahatsızlıklara iyi gelmektedir.
İçindekiler
Zerdeçalın faydaları
Zerdeçalın insan sağlığına sayısız faydası bulunmaktadır. Pek çok hastalık için önleyici etkisi vardır ve bağışıklık sistemini güçlendirdiği bilimsel çalışmalarla kanıtlanmıştır. Sahip olduğu besin değerleri sayesinde, vücudun hastalıklardan korunmasını sağlayan değerli bir gıdadır. Kalp sağlığından cilt görünümüne kadar birçok önemli etkisi bulunan zerdeçal, var olan hastalıkların iyileşmesine de katkıda bulunur.
Vücutta pek çok sağlık sorununa neden olan inflamasyona (iltihap) karşı çok etkili olan zerdeçalın, kalp hastalıkları riskini azaltma, antioksidan özelliği ile kanser dahil pek çok hastalığın gelişmesini önleme, Alzheimer, demans ve depresyon gibi hastalıklara karşı koruma, yanık ve yaraların iyileşme sürecini hızlandırma özellikleri vardır.
İltihaba neden olan besinler! İltihap kurutan şifalı bitkiler ve kürler
Depresyonda olan kişiler için antidepresan kadar etkili olmaktadır. Ayrıca kronik yorgunluğu da azaltabilir.
Curcumin nedir? Zerdeçal ile aynı şey midir?
Curcumin, zerdeçal tozunun aktif bileşenidir ve kanser gelişimini engellediği ve kanser tedavisini olumlu etkilediği konusunda pek çok bilimsel araştırma mevcuttur. Ancak zerdeçal doğrudan bir ilaç gibi kullanılamaz ve sağlığa olan tüm olumlu etkilerine rağmen doktor tavsiyesi dışında hastalıkların tedavisinde kullanılmamalıdır. Bunu yerine sağlığı koruyucu bir şifalı bitki olarak tüketilmelidir.
Günümüzde zerdeçal iltihap gelişimini önleyen besin takviyesi olarak kullanılmakta; artrit; mide, deri, karaciğer ve safra kesesi problemleri; kanser ve diğer sağlık sorunlarının çözümüne olan olumlu etkileri nedeniyle özellikle destekleyici bir şifalı bitki olarak tavsiye edilmektedir.
Zerdeçal doğrudan hastalıkların tedavisinde kullanılabilir mi?
ABD Ulusal Sağlık Merkezi, tarafından zerdeçalın sağlığa etkileri ve güvenliği ile ilgili yapılan araştırmalarda sağlık açısından test edilen miktarlarda ağız yoluyla alındığında veya cilde uygulandığında güvenli bir destekleyici şifalı bitki olduğu yönünde görüş belirtilmiştir ama bu bitkinin ilaç yerine kullanılacağı anlamına gelmez. Zerdeçalın yüksek dozları veya uzun süreli kullanımı sindirim sistemi sorunlarına neden olabilir ve bazı hastalıklarda kullanılan ilaçları olumsuz etkileyebilir. Bu nedenle hasta iken zerdeçal kullanmak isteyen kişilerin mutlaka doktorlarına danışması gerekir.
Zerdeçal hangi hastalıklara iyi gelir?
Zerdeçal, doğal bir iltihap gidericidir
Enflamasyon, vücudun yabancı istilacılarla savaşmasına ve ayrıca hasarın onarılmasına yardımcı olduğu için önemi büyüktür. Enflamasyon olmadığında bakteri gibi patojenler vücudu kolayca ele geçirip ölüme neden olabilir. Akut (kısa süreli) inflamasyon faydalı olsa da, kronik inflamasyon, kalp hastalıklarına, kansere, metabolik sendroma, Alzheimer’a ve çeşitli dejeneratif koşullara neden olabilecek büyük bir problemdir.
Bu nedenle, kronik inflamasyonla mücadelede yardımcı olabilecek her şey, bu hastalıkların önlenmesinde ve hatta tedavisinde çok önemlidir.Zerdeçal son derece güçlü bir anti-enflamatuardır. Hatta yapılan araştırmalar etkisinin bazı anti-enflamatuar ilaçlar kadar güçlü ve yan etkisinin ise olmadığını göstermektedir.
Zerdeçal pek çok hastalıktan korur
Hücrelerin çekirdeklerine yerleşen ve iltihaplanma ile ilgili genleri aktive eden bir molekül olan NF-kB’yi bloke eder. NF-kB’nin birçok kronik hastalıkta önemli bir rol oynadığına inanılmaktadır. Zerdeçal iltihapla moleküler düzeyde savaşan biyoaktif bir maddedir.
Zerdeçal çok güçlü bir antioksidandır
Vücutta bulunan serbest radikaller, eşleştirilmemiş elektronlar içeren reaktif moleküller içerir. Bu radikaller, proteinler, yağ asitleri ve DNA gibi önemli organik maddeler ile reaksiyona girerek olumsuz durumlara yol açabilir.
Antioksidanlar ise vücudu serbest radikallere karşı koruma altına alır. Böylelikle, organik maddeler zarar görmez ve vücudun hastalıklara karşı dirençli olması sağlanır. Zerdeçal, yapısı bakımından serbest radikalleri nötralize edebilen güçlü bir antioksidan kaynağıdır.
Kalp hastalıkları riskini azaltır
Kalp hastalıklarının oluşum nedenleri, çok uzun yıllar boyunca araştırılmaya devam etmektedir. Kalp hastalığına neden olan unsurların oldukça karışık ve birden fazla olduğu bilinmektedir. Bazı gıdalar, sahip oldukları besin değerleri ile kalp sağlığını olumlu etkileyebilmektedir. Bu besinlerden biri de zerdeçaldır.
Zerdeçalın ana faydalarından biri, kan damarlarının astarı olarak bilinen endotelin işlevini geliştirmesidir. Endotel, kan pıhtılaşmasını, kan basıncını ve diğer faktörleri düzenlemektedir.
Yapılan bir çalışmada zerdeçalın egzersiz yapmak kadar etkili olduğu, bir diğerinde ise Atorvastatin ilacı gibi etki gösterdiği kanıtlanmıştır. Ayrıca zerdeçal, daha önce bahsettiğimiz gibi anti-enflamatuar özelliği ile kalp hastalıklarında da rol oynayan inflamasyon ve oksidasyonu azaltır.
Zerdeçal, kanserden korur mu?
Zerdeçal tozunun aktif bileşeni olan curcumin, antikanser özelliği ile, kanser hücresi mitokondriye karşı toksiktir. Yapılan bilimsel çalışmalarda zerdeçalın pek çok kanser türünde iyileşme sağladığı ispatlanmıştır:
- Ağız kanseri: Curcumin ağız kanserinde kötü huylu hücrelerin büyümesini durdurur ancak normal hücreleri etkilemez.
- Meme kanseri: Curcumin ve piperin, meme kök hücresinin kendi kendini yenilemesini engelleyerek meme kanserini önleyebilir. Yapılan bir araştırmada 6 g / gün dozunda oral yoldan verilen curcuminin meme kanseri tedavisinin etkinliğini arttırdığı bulunmuştur.
- Kolon kanseri: Kolorektal kanserli hastalarda, 6 g curcumin alınması, kanserde gerilemeye yardımcı olmuştur. Ayrıca curcumin ve kersetin kombinasyonunun kansere yol açan ileal ve rektal adenomların sayısını ve boyutunu azalttığı gözlenmiştir.
- Lösemi: Curcumin, lösemiye karşı etkilidir ve normal hücrelere zarar vermez. Yeşil çay özü ile kombine edilmiş zerdeçal, kronik lenfositik lösemide hücre ölümünü teşvik etmektedir.
- Akciğer kanseri: Zerdeçal antioksidan ve anti-enflamatuar özelliği ile akciğer hücrelerindeki oksijen radikalini temizleme görevini üstlenir. Ayrıca akciğer kanserinin büyümesini engellediği de bilinmektedir. Hücre döngüsünü durdurarak akciğer kanseri hücrelerine karşı çalışır. Radyasyon tedavisi sırasında radyasyonun tümör hücrelerine karşı etkinliğini azaltmadan radyasyona bağlı akciğer fibrozisini azaltır. Ve yapılan çalışmalarda hayatta kalma oranını önemli ölçüde arttırdığı tespit edilmiştir.
- Prostat kanseri: Mitokondriyal kanser hücresi hasarı yoluyla prostat tümör hücrelerinde hücre ölümünü destekler ve kanser hücresinin büyümesini engeller.
- Pankreas kanseri: Biyoyararlı curcuminin, preklinik pankreas kanseri modellerinde tümör büyümesini ve metastazı engellediği gözlenmiştir.
- Beyin kanseri: Curcumin, oldukça agresif bir beyin kanseri olan Glioblastoma tedavisinde, kemoterapi tedavisi ile birlikte alındığında iyileşme sağlamıştır.
Zerdeçalın Alzheimer’a etkisi
Alzheimer hastalığı dünyadaki en yaygın nörodejeneratif hastalık ve bunamanın önde gelen nedenidir. Ne yazık ki, Alzheimer için tam tedavi yöntemi henüz bulunmasa da önlemek için uygulanabilecek bazı yöntemler var. İltihaplanma ve oksidatif hasar Alzheimer hastalığında önemli rol oynamaktadır ve zerdeçal her ikisi için de yararlı etkilere sahiptir.
Ek olarak, Alzheimer hastalığının önemli bir özelliği, amiloid plaklar denilen bir protein yumağı artışıdır. Çalışmalar zerdeçalın bu plakları temizlemeye yardımcı olabileceğini göstermektedir.
Zerdeçalın Alzheimer’ın ilerlemesini yavaşlatma ya da iyileştirme özelliği şu anda tam olarak bilinmemektedir, bu konuyla ilgili daha çok araştırmaya ihtiyaç vardır.
Alzheimer nedir? Nedenleri, belirtileri, tedavisi ve korunma
Zerdeçalın depresyona etkisi
Araştırmalar zerdeçalın depresyona karşı inanılmaz faydaları olduğunu göstermektedir. Yapılan kontrollü bir çalışmada önemli bir antidepresan olan Prozac kadar etkili bulunmuştur.
Depresyon aynı zamanda beyin kaynaklı nörotrofik faktör (BDNF) seviyesinin düşüklüğü ve öğrenme ve hafızada rol oynayan beynin hipokampus kısmında küçülme ile de bağlantılıdır. Zerdeçal, BDNF seviyelerini yükseltir ve hipokampustaki küçülme sürecini tersine çevirebilir. Ayrıca zerdeçalın beyin nörotransmitterleri olan serotonin ve dopamini artırabileceğine dair bazı kanıtlar da vardır.
Yaşlanmayı geciktirir ve cildi gençleştirir
Zerdeçal, hücre yenilenmesine katkı sağlar ve hastalıkların gelişimini önler. Aynı zamanda zerdeçalın içerisinde bulunan B6 ve C vitamini cilt için faydalı olan vitaminlerdir. Cilt sağlığını korur ve yaşlanma belirtilerini geciktirici özelliğe sahiptir.
Aloe vera nedir, nasıl kullanılır? Sağlığa ve cilde faydaları
Zerdeçal, kolesterol ve tansiyonu dengeler
Sağlıksız besinlerin tüketiminden kaynaklanan kötü kolesterolü düşürmenin yolu, sağlıklı besinlere yönelmekle mümkündür. Kan şekerini ve tansiyonu dengeleyen besinler, kötü kolesterolü düşürmektedir. Zerdeçal, kolesterol seviyesini dengede tutan besinlerden biridir.
Kolesterol seviyesini dengeleyen zerdeçal, kalp ve damar sorunlarının oluşmasına karşı koruyucudur. Ayrıca kalp hastalıklarına maruz kalan kişilerin cerrahi uygulamadan sonra kalp krizi riski zerdeçal ile azaltılmaktadır.
Sindirim sistemini korur, kabızlığa iyi gelir
Sindirim sisteminin en sık rastlanan sorunları, kabızlık, sindirim zorluğu, şişkinlik ve gazdır. Doğru ve faydalı besinlerin tüketilmesi, bu sorunları giderebilir. Zerdeçal, midede oluşan gaz, hazımsızlık ve şişkinliğe iyi gelirken, kabızlık sorununu da ortadan kaldırmaktadır.
Hazımsızlık (dispepsi) nedir, neden olur? Ne iyi gelir? Doğal tedaviler
Zerdeçal, kilo vermeye yardımcı olur
Zerdeçalın en iyi bilinen faydalarından biri kan şekerini düzenlemesidir. Kan şekeri seviyesinin korunması çabuk acıkmayı ve tatlı ihtiyacını ortadan kaldırır. Aynı zamanda sindirim sistemi sağlığını koruyan zerdeçal, kilo vermeye yardımcı olmaktadır.
Zerdeçal suyu, çayı ve yemeklere eklenen tozu, kilo vermek isteyenlerin en iyi dostlarıdır. Diyet yapanlar ve kilo vermeye çalışanlar yemeklerinde baharat olarak zerdeçal kullanmaya başlarlarsa ciddi bir fayda sağladığını göreceklerdir.
Zerdeçal nasıl tüketilmeli?
Zerdeçal, dünya çapında farklı isimler ile bilenen ve sıkça kullanılan bir baharat türüdür. Hindistan, orta Amerika ve Asya’nın farklı bölgelerinden yetiştirilen zerdeçal, şifa bitkisi olarak da bilinir. Genel olarak gıdalara, yemeklere ve kozmetik ürünlerine renk verme amacı ile kullanılan zerdeçal, ilk olarak tıp alanında kullanılmıştır. Günümüzde kolayca ulaşılabilen ve evde kullanılabilen zerdeçal tüketimi yaygınlaşmıştır.
Kudret narı nedir? Faydaları nelerdir, nasıl tüketilmelidir?
Zerdeçal, yapılan yemeklere tat, koku ve renk vermesi için kullanılır. Toz halinde veya bitki biçiminde alınan zerdeçal, farklı gıdalar ile bir araya getirilerek tüketilebilir. Bunların yanı sıra suyunu ve çayını da tüketmek mümkündür. Örneğin bir miktar zerdeçal tozu, süt ve bal ile karıştırılarak içilebilir.
Zerdeçal Nerelerde Kullanılır?
Zerdeçal, diğer baharat türlerinde olduğu gibi farklı gıdalar ile birlikte tüketilebilir. Kullanılabileceği bazı yemek ve gıda türleri şunlardır;
- Sabahları hazırlanan omlet ve yumurta üzerine bir miktar serpilebilir.
- Karnabahar, patates ve diğer kök sebzeler ile kullanılabilir.
- Pirinç pilavının renklenmesi için kullanılabilir
- Süt ve bal ile karıştırılarak tüketilebilir
- Diğer baharatlar ile birlikte farklı sos ve salata yapımında kullanılabilir
- Kilo vermek için zerdeçal çayı hazırlanabilir
- Yoğurdun içerisinde eklenerek ara öğünlerde tüketilebilir.
Zerdeçal Çayının faydaları
Zerdeçalı yemekler içerisinde yeteri kadar kullanamıyorsanız, çayını tüketerek de her türlü besin değerinden faydalanabilirsiniz.
Zerdeçal çayı, hastalıklara karşı korur ve mide sorunlarını ortadan kaldırmaya yardımcı olur. Ayrıca günümüzde pek çok diyetisyen kilo vermeye çalışanlara zayıflamaları için zerdeçal çayı önermektedir.
Zerdeçal Çayı Nasıl Hazırlanır?
- 1 çay kaşığı toz zerdeçal
- 1 tatlı kaşığı rendelenmiş zerdeçal
- 1 tatlı kaşığı bal
- Taze sıkılmış limon
- 4 bardak su
Su ve zerdeçalı cezveye alarak 15 dakika kaynatın. Kaynayan suyu süzün ve içerisine diğer malzemeleri ekleyerek sıcak veya soğuk olarak tüketin. Günlük olarak 1-2 bardağın üzerine çıkılmalıdır. Hazırladığınız çayı dolapta bekletebilirsiniz.
Zerdeçal Besin Değerleri
Aşağıda 100 gram zerdeçalın besin değerleri sıralanmıştır;
- 354 kalori
- 10 gram yağ
- 65 gram karbonhidrat
- 8 gram protein
- 21 gram lif
- 1695 miligram Omega 6 yağ asitleri
- 484 miligram Omega 3 yağ asitleri, içermektedir.
- Zerdeçal ayrıca, B6 ve C vitaminlerine, manganez, demir, potasyum, bakır, magnezyum, çinko ve fosfor minerallerini içermektedir.
Zerdeçal hapı nedir, nasıl kullanılır?
Zerdeçal hapı da zerdeçaldan faydalanmak için bir alternatif olabilir ancak taze ya da kuru olarak tüketilmesi daha doğru bir tercih olabilir. Hapı kullanmadan önce mutlaka uzman bir doktor ya da bir diyetisyene danışmak gerekir.
Zerdeçalın yan etkileri
Zerdeçalın gereksiz ve aşırı kullanımı, sağlık sorunları yaratabilir. Özellikle kanser tedavisi görenlerin ve kalp-damar sorunu olan hastaların zerdeçal kullanmadan önce mutlaka doktora danışması gerekir.
Aşırı zerdeçalın kullanımı şu tür yan etkilere neden olur
- Baharatlara karşı hassas bünyesi olanlarda mide gazı ve kramplara yol açabilir
- Yüksek oranda kullanımı, kalp çarpıntısı yapabilir.
- Çok sık ve yüksek miktarda tüketilen zerdeçal kusmaya neden olabilir.
- Karaciğer hastalarının doktora danışarak kullanması gerekir
- Kanama bozukluğu yaşayan kişilerin tüketmemesi gereken gıdalardan biridir.
- Zerdeçalın kan inceltici etkisi vardır, ameliyat olmuş olanlar bir süre kullanmamalıdır
- Aspirin ve warfarin gibi ilaçlar ile kullanılmamalı, kanı fazla sulandırabilir
- Zerdeçal, diyabet için faydalıdır ancak tüketim miktarına dikkat edilmelidir.
References: 1- Turmeric, 2- Effects of Turmeric, 3- Turmeric: Curry spice, 4- Curcumin: A Review of Its’ Effects
YAZIYI PAYLAŞ
Kolon kanseri neden olur? Belirtileri, tedavi ve ameliyatı
Yumurtalık (over) kanseri nedir? Neden olur? Belirtileri ve tedavisi
Soğanın faydaları nelerdir? Soğan hangi hastalıklara iyi gelir?