Testis kanseri nedir? Neden olur? Belirtileri ve tedavisi

Testis kanseri, testislerdeki hücrelerin anormalleşmesiyle gelişen bir kanser türüdür. Kesin nedeni bilinmemektedir ancak inmemiş testis gibi cinsel organ anomalisi veya anormal testis gelişimine yol açan genetik durumlar en önemli iki risk faktörüdür. Babası ya da kardeşi testis kanseri olan erkeklerde de görülme olasılığı daha yüksektir. Testislerin birinde (bazen ağrılı) bir şişlik veya yumru en tipik belirtisidir. Genellikle 15-49 yaşlardaki erkeklerde daha sık görülür. Erken teşhis edilirse bu kanserden kurtulmak kolaydır ve tekrarlanma riski düşüktür. Bu nedenle erkekler testislerini sık sık muayene etmeyi ve bir tuhaflık sezdiklerinde hemen doktora gitmeyi ihmal etmemelidir.

Testis kanseri nedir?

Testis kanseri türleri

Testis kanserleri kanserin başladığı hücre tipine göre sınıflandırılır. Bunlardan en yaygın görüleni (yaklaşık % 95) germ (üreme) hücreli testis kanseridir. Bu hücreler sperm üretir ve fetüste (ceninde) çok sayıda farklı doku ve organın büyüyüp gelişmesini sağlar. Germ hücreli testis kanserinin iki ana alt türü ise şunlardır:

• Seminom: Testis kanserlerinin % 40-45’i bu türe girer ve tüm yaş gruplarında ama özellikle yaşlı erkeklerde görülür. Seminom, sperma ana hücrelerinde gelişen kanserli bir tümördür.
• Nonseminom (seminom dışı): Testis kanserlerinin geri kalanlarının çoğu bu türe girer. Erken yaşlarda gelişip hızla büyüyerek yayılır. Koryokarsinom, embriyonal karsinom, teratom ve yolk kesesi tümörü gibi birçok farklı türü vardır.

Testis kanseri nedenleri

Testis kanserine neyin neden olduğu kesin bilinmemektedir. Ancak saptanan bazı risk faktörleri vardır:

• İnmemiş testis (kriptorşidizm): Testisler normalde erkek bebek (fetus) anne karnındayken karın bölgesinde oluşur ve genellikle doğumdan önce testis torbalarına iner. İnmemiş testis ise bir veya her iki testisin karın bölgesinde kalmasına denir. Testis skrotuma cerrahi olarak yerleştirilse bile testis kanseri riskini korur.
• Anormal testis gelişimi: Klinefelter sendromu gibi testislerin anormal şekilde gelişmesine neden olan durumlar.

Klinefelter Sendromu nedir? Belirtileri, nedenleri ve tedavisi

• Hipospadias (peygamber sünneti): Hipospadias çocuğun idrar yaptığı deliğin penisin ucunda değil de altında olmasıdır. Bu delik ile penis ucu arasındaki bölgede idrar kanalı tam olarak oluşmamıştır.
• Orşit (testis iltihabı): Kabakulak geçiren erkek çocuklarda hastalığın yan etkisi olarak nadir görülen rahatsızlıktır.
• Karsinoma in situ: Bu, testiste anormal hücrelerin varlığı anlamına gelir. Bir kanser türü değildir ancak tedavi edilmezse kansere dönüşebilir.
• Aile öyküsü: Ailenin erkek bireylerinden birinin testis kanseri geliştirmiş olması.
• Daha önce testis kanseri geçirmiş olmak: Daha önce bir testisinde kanser gelişen erkeklerin diğer testisinde de kanser gelişebilir.
• HIV virüsüne sahip olmak
• Nadiren kısırlık (düşük sperm sayımlarına neden olduğundan)

Testis kanseri belirtileri

• Testislerin birinde ağrısız ama rahatsız edici bir şişlik veya yumru
• Testis torbasında bir ağırlık hissi veya ani sıvı toplanması
• Bir testisin büyümesi; testisler arasında bir eşitsizlik hissi
• Testis, kasık veya alt karın bölgesinde hafif bir ağrı
• Nadiren memelerde şişlik veya hassasiyet
• Kanser ilerlediyse sırt ağrısı
• Kanser akciğerlere yayılmışsa nefes darlığı, göğüste ağrı ve öksürük
• Testis kanseri yayıldığında köprücük kemiği çevresi ya da boyun gibi vücudun diğer bölümlerinde de yumrular meydana getirebilir.

Testis muayenesi

• Penisi arada tutup her bir testisi ayrı ayrı inceleyin.
• Testisi başparmaklar ile parmaklar arasında iki elle tutup parmaklar arasında yavaşça döndürün.
• Sert yumru, nodül (düzgün yuvarlak kütle) veya testislerin büyüklüğü, şekli veya kıvamında herhangi bir değişiklik olup olmadığına bakın.

Bu kontroller, özellikle ailesinde testis kanseri öyküsü veya inmeyen testis rahatsızlığı olan erkekler tarafından alışkanlık haline getirilmelidir.

Testis kanseri teşhisi

Öncelikle doktor hastanın sağlık geçmişi ve aile öyküsü hakkında detaylı bilgi alırken dikkatli bir fiziksel muayene yapar. Bu muayenede testislerde hassasiyet, şişlik veya bir yumru hissedilirse ayrıca aşağıdaki testler yapılır:

Ultrason

Genellikle fiziksel muayenede bir yumru tespit edildiyse yapılır ve yumrunun katı veya sıvı dolu olup olmadığını öğrenmek için ses dalgaları kullanılır. Yumru katı ise kanserli olma olasılığı daha yüksektir. Bu test yumruların yerini de (içinde ya da dışında) gösterir.

Kanser kan testleri

Bu testler, kandaki tümör belirteçleri düzeylerini belirlemek için yapılır. Tümör belirteçleri kanda normalde bulunan maddelerdir ancak bazı testis kanserleri protein düzeylerini artırır. Bu testler hangi protein seviyesinin yüksek olduğuna bağlı olarak testis kanserinin türünü de saptayabilir. Ayrıca kanserin tekrarlanma riskine karşı takip amaçlı da yapılabilir

Prostat kanseri nedir? Nedenleri, belirtileri ve tedavisi

Testisi çıkarmak için ameliyat

Testis kanseri teşhisinde biyopsi işlemi kanseri yayma riski taşıdığından genellikle tercih edilmez. Bunun yerine, eğer ultrason taraması ve kanser kan testleri kanserin varlığına işaret ediyorsa tümör en kısa zamanda ameliyatla alınır ve bu işlem aynı zamanda tedavinin bir parçası da olabilir. Cerrah tümörü testisi tümüyle almaya çalışır.

Biyopsi

Çok nadiren testis kanseri teşhisi kesin değil ise biyopsi yapılabilir. İşlem ameliyathanede gerçekleştirilir. Cerrah kasık bölgesine bir kesik atarak testisi testis torbasından çıkarır ve spermatik kordunu kesmeden inceler. Şüpheli bir alan görülürse bir parçası alınır ve vakit kaybedilmeden patolog tarafından araştırılır. Kanser bulunursa testis ve spermatik kordon çıkarılır. Doku kanserli değilse testis genellikle testis torbasına geri konulur.

Biyopsi nedir, nasıl yapılır? Biyopsinin riski var mıdır?

Testis kanseri evreleri

Testis kanserinin evreleri 0-3 arasında değişir. En düşük evre testis çevresindeki alanla sınırlı kanseri gösterir. En yüksek evre ise kanserin ilerlediği ve vücudun diğer bölgelerine yayıldığı anlamına gelir. Testis kanseri en sık pelvis ve alt karın bölgesindeki lenf bezlerine ve akciğerlere yayılır ve genellikle tedavi edilebilir.

Testis kanseri tedavisi

Testis ameliyatı

• Testisi çıkarmak için ameliyat (radikal inguinal orşiektomi): Teşhis aşamasında biyopsi yerine kullanılan bu ameliyat eğer kanser yayılmamışsa genellikle testis kanserinin tek tedavisi olabilir ve alınan testisin yerine isteğe bağlı olarak protez bir testis takılabilir. Bir testisin kaybı ne doğurganlığı ne de ereksiyon olmayı etkilemez. Ancak her iki testisin alınması kısırlığa yol açar. Testis kanseri erkekler kısırlık riskine karşılık sperm bankasına sperm numunesi verebilir. Bu numune soğukta yıllarca korunabilir ve çocuk sahibi olmaya karar verildiğinde kullanılabilir.
• Yakındaki lenf bezlerini çıkarmak için yapılan cerrahi müdahale: Ameliyat karın bölgesine bir kesik atılarak yapılır. Cerrah lenf bezlerini çevreleyen sinirlere zarar vermemeye özen gösterir ancak bazı durumlarda sinirler zarar görebilir. Hasarlı sinirler boşalma sorunlarına neden olabilir ama ereksiyon olmayı engellemez. Genellikle testiste lenfoma teşhisi konduğunda uygulanır.

Radyasyon tedavisi

Radyasyon tedavisi, kanserli hücreleri öldürmek için X-ışınları gibi yüksek güçlü enerji ışınları kullanır. Bu tedavide bir masaya yatırılan hastanın etrafında büyük bir makine hareket ederek enerji ışınlarını vücudundaki hassas noktalara yönlendirir. Radyoterapi bazen seminom türü testis kanserinde kullanılabilir.

Kolon kanseri nedir, neden olur? Belirtileri ve tedavi yöntemleri

Bazen de testis çıkarma ameliyatı sonrası kanserin geri gelmesini önlemek ya da yayılan kanser hücrelerini tedavi etmek için verilebilir. Yan etkileri bulantı, yorgunluk ve karın ile kasık bölgesinde cilt kızarıklığıdır. Ayrıca sperm sayısını geçici olarak azaltması ve doğurganlığı etkilemesi de olasıdır.

Kemoterapi

Kemoterapide kanser hücrelerini öldürmek için ilaçlar kullanılır. Kemoterapi ilaçları vücutta dolaşarak ana tümörden ayrılıp lenf bezlerine veya başka bölgelere sıçramış olan kanser hücrelerini öldürür. Testis kanseri yayıldıysa kemoterapi tek tedavi seçeneği olabilir. Ayrıca testis alma ameliyatı sonrasında kanserin tekrarlanma riskini azaltmak için kullanılabilir. Sadece testiste olan kanseri tedavi etmede kullanılmaz. Yan etkileri kullanılan ilaçlara göre değişkenlik gösterebilir ama genel olarak yorgunluk, mide bulantısı, saç dökülmesi ve artan enfeksiyon riski görülür. Ayrıca kısırlığa yol açabilir.

Testis kanseri hastalarının yaşam süresi

Testis kanseri özellikle erken teşhis edilirse tedavi başarı oranı yüksektir ve beş yıl atlatıldıktan sonra geri dönme olasılığı düşüktür. Genel sağkalım oranı % 95’in üzerindedir. Erken teşhis edilirse, kanser testisle sınırlıyken hayatta kalma oranı % 99’dur. Kanser bölgesel lenf nodlarına yayılmışsa, hayatta kalma oranı % 96’dır. Hatta uzak metastazlar olsa bile sağkalım oranı %70’in üzerindedir.

Testis kanserine iyi gelen şifalı bitkiler

Testis kanserine birebir iyi gelen bir şifalı bitki yoktur. Ancak tedavi sürecinin yan etkileri ile mücadele etmenize yardımcı olabilen ve direncinizi artırıp bağışıklık sisteminizi güçlendiren bazı şifalı bitkilerle 21 günlük kürler hazırlayabilirsiniz. Örneğin:

• Altın otu kürü: 4 yaprak altın otunu 2 bardak suya koyup kısık ateşte 10 dakika kaynatın. Günde 2 bardak ılık olarak için.
• Atkuyruğu otu kürü: 3 dal atkuyruğu otunu 1 bardak suyun içine koyup 5 dakika kısık ateşte ağzı kapalı olarak kaynatın. Günde 1 bardak için. Her seferinde tazesini tüketin. Kalanı ertesi gün kullanmayın.

Testis kanseri hastaları nasıl beslenmelidir?

• Bol bol su içip yoğurt yiyin.
• Nar, testis kanserine çok iyi gelen meyvelerden biridir. Sık sık nar suyu içebilirsiniz.
• Az miktarda protein almak için günde 2-3 adet haşlanmış yumurta beyazı tüketin.

Nar suyu ve narın faydaları nelerdir? Hangi hastalıklara iyi gelir?

• Kuru meyveler, kabak çekirdeği, enginar ve arpa gibi magnezyum bakımından zengin gıdalara ağırlık verin. Arpayı çorba ya da bulgur pilavı içinde tüketebilirsiniz.
• Özellikle kemoterapi görüyorsanız haftada 1-2 kez yağsız kırmızı et yiyin.
• Öğünlerinizde bol bol maydanoza yer verin. Sabahları maydanoz suyu içebilirsiniz.
• Yağlı balıklar (hamsi, sardalye vb.), yeşil yapraklı sebzeler, lahana, brokoli gibi E vitamini bakımından zengin gıdalar yiyin. Ayrıca hindi eti ve tavuk göğsü eti gibi selenyum ve domates gibi likopen içeren gıdalar da tüketin.
• Her türlü şekerli gıdadan kaçının. Çayınıza şeker yerine tarçın ve limon ilave edin.

Testis kanseri hastalarına öneriler

• Testis kanseri hakkında bilgi edinin: Tedavi sürecinizi doktorunuzla birlikte sizin için en uygun şekilde planlayabilmek için hastalığınızı tanımalısınız. Sorularınızı yazın ve bir sonraki randevunuzda doktorunuza sorun.
• Kendinize iyi bakın: Kanser tedavisine hazırlanmak için günlük yaşamınızda sağlıklı seçimler yapın. Çeşitli meyve ve sebzelerle sağlıklı bir diyet yapın. Bol bol dinlenin. Gereksiz stresi ortadan kaldırmanıza yardımcı olacak ve sizi eğlendirecek meşguliyetler edinin. Haftada en az 3-4 gün egzersiz yapın. Sigara içiyorsanız bırakmaya çalışın. Sigara içmeyi bırakmanıza yardımcı olacak ilaçlar ve diğer yöntemler hakkında doktorunuzla konuşabilirsiniz.
• Diğer testis kanseri hastalarıyla bağlantı kurun: İnternette ve sosyal medyada iletişime geçebileceğiniz gruplar bulabilirsiniz.
• Sevdiklerinizle bağlantıda kalın: Yakınlarınızla görüşmeyi kesmeyin ve onların size yardımcı ve destek olmalarına izin verin.
• Doğurganlık hakkında düşünün: Eğer çocuk sahibi olmak istiyorsanız, tedavi sürecine başlamadan önce spermlerinizi saklamak konusunda doktorunuzla görüşün. Testis kanseri ve tedavisi beraberinde kısırlığı getirmeyebilir ancak riskleri doktorunuzla açıkça konuşmalısınız.

---

Kaynaklar ve Referanslar: 1- Testicular Cancer—Patient Version, 2- What is testicular cancer?, 3- Causes of testicular cancer