Endoskopi nedir? Neden ve nasıl yapılır? Riskleri nelerdir?

Endoskopi, ucunda kamera ve ışık kaynağı bulunan tüp şeklindeki cihaz ile yapılan iç organların incelenmesi işlemidir. Endoskopik uygulamalar incelenen organa göre farklı şekilde adlandırılır. Örneğin gırtlak bölgesi laringoskopi, kalın bağırsaklar kolonoskopi ve eklemler artroskopi yapılarak görüntülenir. Endoskopi vücutta kesiler yapılmadan (ağızdan girilerek) dokuların görülmesini sağlar. Fakat bu terimi, pratikte yemek borusu, mide, oniki parmak bağırsağı ve kalın bağırsağın incelendiği sindirim sistemi endoskopisi yerine kullanılır. Sindirim sistemi endoskopisi genellikle bu alanda eğitim almış bir gastroenteroloji ya da genel cerrahi uzmanı tarafından yapılır.

Endoskopi nedir?

Endoskopi sırasında şüpheli dokudan örnek alınması ya da polip tedavisi gibi küçük cerrahi uygulamaların yapılması da mümkündür. İnceleme için genellikle vücuda ağız ve anüs gibi doğal bir açıklıktan girilir. Fakat bazen laparoskopi işleminde olduğu gibi vücuda küçük bir kesi yapılarak da girilebilir.

Laparoskopi nedir, neden yapılır? Ameliyatı ne kadar sürer?

Endoskopi sırasında kullanılan farklı özelliklere sahip cihazlar vardır. Cihazının uzunluğu ve esnekliği, incelenen vücut bölümüne göre farklılık gösterir. Örneğin, eklemlerin incelemesinde kullanılan bir endoskopi cihazı genellikle daha kısadır ve hareketsiz bir yapıya sahiptir. Kalın bağırsakları görüntülemek için kullanılan endoskopi cihazı ise uzun, esnek ve hareketli bir yapıya sahiptir.

Endoskopi, ucunda kamera ve ışık olan cihaz ile yapılır

Endoskopi ve kolonoskopi aynı şey mi?

Kolonoskopi tıbbi olarak kolon adı verilen kalın bağırsakların görüntülenmesi için kullanılan bir yöntemidir. Kalın bağırsakların makattan girilerek incelenmesi prensibine dayanır. Endoskopi terimi ise daha genel bir ifadedir ve kolonoskopiyi de kapsar.

Kolonoskopi nedir? Nasıl yapılır? Kolonoskopinin riskleri nelerdir?

Sindirim sisteminin üst bölümü olan yemek borusu, mide ve onikiparmak bağırsağının ağızdan girilerek görüntülenmesi işlemine üst gastrointestinal endoskopisi denir. Sadece midenin incelenmesi için kullanılan yönteme ise gastroskopi adı verilir. (2)

Endoskopi neden yapılır?

Ne işe yarar?

• Mide ülseri, gastrit gibi çeşitli hastalıkların teşhisi veya takibi için
• Kanser şüphesi varsa
• Bağırsak poliplerinin tedavisi gibi küçük cerrahi prosedürleri gerçekleştirilmesi için de endoskopiden faydalanılır.

Ülser nedir, neden olur? Belirtileri ve tedavi yöntemleri

Endoskopi hangi durumlarda yapılır?

Üst endoskopinin yapıldığı durumlar

• Kronik karın ağrısı
• Nedeni bulunamayan kilo kaybı, iştahsızlık, kansızlık (anemi), bulantı, kusma ya da yutma güçlüğü
• Tekrarlayan mide ekşimesi şikâyeti
• Ağızdan kan gelmesi
• Tedaviye rağmen geçmeyen üst karında şişkinlik ya da ağrı
• Geçmeyen reflü
• Ailesel adenozis polipozis sendromu öyküsü
• Radyolojik olarak görüntülenen lezyonların ne olduğunun incelenmesi

• Siroz hastalarında yemek borusunda gelişen varislerin tedavisinde
• Kostik madde içenlerde hasar tespiti için
• Kalp ile ilgili durumlardan kaynaklanmayan göğüs ağrısı
• Dışkıda kan
• Kanamayı yapan mide ülseri onarımı
• Küçük tümörlerin çıkarılması
• Balonla yemek borusu darlığı tedavisi
• Polip ya da diğer büyümelerin çıkarılması
• Çölyak hastalığı şüphesi

Gastrit nedir? Neden olur? Belirtileri ve tedavi yöntemleri

Kolonoskopinin gerekli olduğu durumlar

• Nedeni bilinmeyen demir eksikliği anemisi ve kilo kaybı
• Dışkıda kan görülmesi
• Radyolojik olarak şüpheli bağırsak polipleri veya kalın bağırsak kanseri şüphesi
• Kronik ishal
• Crohn hastalığı ya da ülseratif kolit gibi bir inflamatuar barsak hastalığı şüphesi
• Kronik kabızlık

Endoskopi türleri

Endoskopi insan vücudunda birçok sistemi araştırmak için kullanılan bir yöntemdir. Bu sistemler şunlardır:

• Gastrointestinal sistem: Özefagus, mide ve duodenum (özofagogastroduodenoskopi), ince bağırsak (enteroskopi), kalın bağırsak / kolon (kolonoskopi, sigmoidoskopi), safra kanalı, rektum (kolonoskopi) ve anüs (anoskopi).
• Solunum yolu: Burun (rinoskopi), alt solunum yolu (bronkoskopi).
• Kulak: Otoskopi
• İdrar yolu: Sistoskopi
• Kadın üreme sistemi (jinoskopi): Serviks (kolposkopi), uterus (histeroskopi), fallop tüpleri (falloposkopi). (3)
• Küçük bir insizyonla (kesiyle): Abdominal veya pelvik kavite (laparoskopi), eklemin iç kısmı (artroskopi), göğüs organları (torakoskopi ve mediastinoskopi).

Kolonoskopi nedir? Nasıl yapılır? Kolonoskopinin riskleri nelerdir?

Endoskopide yeni yöntemler

• Kapsül endoskopisi: Sıklıkla nedeni bilinmeyen sindirim sistemi kanamalarını araştırmak için kullanılan bu yöntem, mide ve sindirim sistemine ait diğer kısımların iç görüntülerini kablosuz olarak aktarabilen bir kapsülün yutulması ile yapılır. Kapsül yutulabilen büyük bir haptır ve tuvalete gittiğinizde vücudunuzdan doğal yollarla atılır.
• Sanal endoskopi: Bu yöntemde bilgisayarlı tomografi ile vücuttan ince kesitler şeklinde görüntü alınır ve bir bilgisayar yardımıyla bu kesitler birleştirilerek incelenen organa ait ayrıntılı bir görünüm elde edilir.
• Magnifiye kromoendoskopi: Magnifiye kromoendoskopi, endoskopi sırasında sindirim sistemi mukozasının değişik bir boyama tekniği kullanarak ve büyüterek incelendiği yöntemdir. Boya, anormal bir şey varsa daha iyi görülmesine yardımcı olur.
• Endoskopik ultrasonografi: Bu yöntemde endoskopi ile birlikte bir ultrason kullanır. Endoskopik ultrasonografi normal endoskopi sırasında genellikle görünmeyen organları ve diğer yapıları görmeyi olanaklı hale getirir. Örneğin normalde görülemeyen bağırsak duvarı ultrasonla incelenebilir.

Radyoloji nedir? Radyolog kimdir, hangi hastalıklara bakar?

Endoskopi ağrılı bir işlem mi?

Endoskopi ne kadar sürer?

Endoskopi teknik bir sorun ya da hasta uyum problemi yaşanmadığı sürece 20 – 25 dakika gibi kısa bir süre içerisinde tamamlanır.

Endoskopiden önce yapılması gerekenler

• Üst endoskopide; üst sindirim sisteminin iyi değerlendirilebilmesi için, görüntülenen alan yiyecek içermemelidir. İşlemden en az 6 saat önce mümkünse yeme ve içme tamamen kesilir. Hastanın mutlaka bir şeyler içmesi gerekiyorsa sadece saf su içmesine izin verilir. 2 saat öncesinde ise ağızdan alım tamamen durdurulur.
• Muayene gününde sigaradan da kaçınılmalıdır, çünkü sigara kusmaya neden olabilir ve komplikasyon gelişme riskini artırır.
• Aspirin gibi kan sulandırıcı ilaçların kanama riskine karşı işlemden en az 2 hafta önce doktor kontrolünde bırakılması gerekebilir.
• Kolonoskopide ise işlemden önceki gece bağırsakların temizlenmesi için müshil veya lavman kullanmanız gerekir.

Lavman nedir, nasıl yapılır? Kabızlığa etkisi ve riskleri

Endoskopi nasıl yapılır?

Endoskopi sırasında organların daha iyi görülebilmesi ve endoskopi cihazının rahat hareket edebilmesi için hava verilerek mide ve onikiparmak bağırsağı şişirilir. Daha sonra ucunda ışık kaynağı ve kamera bulunan hortum şeklindeki kıvrılıp bükülebilen endoskop cihazı ağız ve boğazdan sindirim yollarına itilir.

Endoskopi için ağız gibi bir açıklıktan girilerek inceleme yapılır

Böylece yemek borusu, mide ve onikiparmak bağırsağının ilk kısmına ait görüntüler bir ekrana aktarılarak incelenir. İhtiyaç duyulursa endoskopi içerisinden geçirilen ve biyopsi forsepsi adı verilen özel bir tel yardımıyla doku örneği alınır. Daha sonra hortum nazikçe geri çekilerek hastanın ağzından çıkarılır ve işleme son verilir.

Crohn Hastalığı nedir? Neden olur? Belirtileri ve tedavisi

Endoskopinin sonuçları nasıl değerlendirilir?

Bazı üst endoskopi sonuçları hemen öğrenilebilir. Örneğin işlem ülser nedeniyle yapılmışsa doktorunuz görülen sonuçları sizinle hemen paylaşacaktır. Endoskopi sırasında doku veya sıvı örneği alınmışsa incelenmek üzere laboratuvara gönderilir.

Laboratuvarda alınmış olan bu doku, hücre veya sıvı örnekleri bir patoloji uzmanı tarafından incelenerek tanı konulur. Biyopsi sonuçlarının belli olması birkaç gün veya daha uzun sürebilir. Patolog, size bildirilmek üzere doktorunuza sonuç raporu gönderir.

Endoskopinin riskleri ve komplikasyonları

Ek olarak, gırtlakta yaralanma olursa geçici ses kısıklığı ortaya çıkabilir. İncelemenin bir parçası olarak küçük girişimlerin yapıldığı kolonoskopide riskler biraz daha yüksektir. Yapılan tüm işlemlerin yaklaşık %1’inde komplikasyonlar görülebilir.

İşlem sırasında olası kalp ve solunum risklerine karşı nabız, kan basıncı ve oksijen satürasyon izlenir. Endoskopi sırasında doku örneği alındıysa işlemden sonra dışkıda kan görülebilir. Fakat bu işlemden yaklaşık 24 saat sonra kaybolur.

Biyopsi nedir, nasıl yapılır? Biyopsinin riski var mıdır?

Endoskopi sırasında ya da sonrasında gelişebilen komplikasyonlar

• Kan basıncında düşme
• Kalp ritim bozukluğu
• Solunum sıkıntısı
• Akciğer enfeksiyonu ve Bağırsak enfeksiyonu
• Doktorun doku numuneleri aldığı veya polip çıkardığı bölgeden kanama
• Sindirim kanalında kanama ya da delinme
• Kanamaya bağlı siyah veya çok koyu renkli dışkı
• Ağızdan kan gelmesi
• Ateş ve Göğüs ağrısı

Endoskopi sonrası şikâyetler

• Muayeneden sonra, boğaz bölgesinde uyuşukluk hissi ve ses kısıklığı oluşabilir. Bu şikâyetler genellikle tedavi gerektirmez ve kendiliğinden kaybolur.
• Endoskopi sırasında doku örneği alınmışsa 24 saate kadar dışkıda kan görülebilir.
• Sindirim kanalına verilen gaz nedeniyle şişkinlik ve rahatsızlık hissi de olağan şikâyetler arasında bulunur.

Endoskopi sonrası nasıl beslenmeli?

İşlem yapılırken boğaz uyuşturulduğu için sonrasında yaklaşık 2 saat boyunca herhangi birşey yiyip içmekten kaçınılmalıdır. Çünkü besinler solunum yollarına kaçabilir. Endoskopi işlemi sonrası, işlem sırasında mide gazla şişirildiği için ve bir miktar kalabileceğinden, gaz yapan yiyeceklerden uzak durulması önerilir.

Laktoz içeren süt ve süt ürünleri gaz şikâyetini artırır. Bu nedenle endoskopiden sonraki günlerde badem sütü, laktozsuz süt gibi alternatif içecekler tercih edilebilir.

Mide kanseri (gastrik kanser) neden olur? Belirtileri ve tedavisi

Endoskopi sonrası sindirim problemi yaşamamak için belli bir diyet uygulanır:

• İlk 4-5 saat boyunca midede ekşime ve yanmaya neden olabileceği için ağır yiyeceklerden kaçının.
• Beslenmeye önce az miktarda sıvı yiyecek ve içeceklerle başlayın. Yediğiniz miktarı yavaşça arttırın.
• Sonrasında da yiyecekleri mümkünse 1-2 gün boyunca püre halinde tüketin.
• Bu süreçte ayrıca et ve tavuk suyundan yapılan çorbalar ya da domates çorbası tüketebilirsiniz. Çünkü katı gıdalar endoskopi nedeniyle hassaslaşan sindirim kanalına rahatsızlık verebilir.
• Çok soğuk ya da sıcak yiyecek ve içeceklerden kaçının.
• Kola, gazoz, maden suyu gibi gazlı ve çay, kahve gibi içeceklerden uzak durun.
• Hazır meyve suları da uygun değildir. Bunun yerine taze sıkılmış meyve suyu için.
• Sindirimi zor çok yağlı beslenmeden ve şekerli gıdalardan kaçının.

Endoskopi yaptıracaklara öneriler

• Endoskopi için ne kadar zaman ayırmanız gerektiğine ve işlemden sonra aynı gün tekrar çalışıp çalışamayacağınıza dair doktorunuzla görüşün.
• Ayrıca endoskopinin neden ve nasıl yapıldığı, alternatif yöntemler, işlem sırasında ve sonrasında gelişebilecek yan etkiler ve sonrasında nelere dikkat etmeniz gerektiği konusunda ayrıntılı bilgi alın.
• İşlem için sedasyon yaptırdıysanız, yalnız olarak eve gitmemelisiniz. Ayrıca herhangi bir yan etki veya komplikasyon gelişrse hastanede gözlem altında tutulmanız gerekir.
• Endoskopi sonrası doktorunuzun beslenme önerilerine mutlaka uyun.

YORUMUNUZ VAR MI?

Label

İsim*

Email*

Δ

Label

İsim*

Email*

Δ

0 Yorum

Inline Feedbacks

Tüm yorumları gör